عاطفه شریف

هدف: بدنه دانش توصیف رسمی از حوزه هایی است که مجموعه کاملی از نظریه ها، روش ها، مفاهیم به شیوه ای ساختاریافته و فناوری ها را شامل می شود. با توجه به اهمیت تحول دیجیتال در بانک مرکزی، این مقاله با هدف طراحی مدل پیشنهادی بدنه دانش تحول دیجیتال برای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تدوین شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر نوع تقسیم بندی پژوهش های علمی در رده پژوهش های کاربردی – توسعه ای قرار دارد. برای غربالگری و حصول اطمینان از اهمیت شاخص های شناسایی شده و انتخاب شاخص های نهایی از دیدگاه خبرگان از روش دلفی استفاده شده است. روش انتخاب نمونه، هدفمند و در دسترس بوده است. مولفه ها و شاخص های منتخب با به کارگیری نرم افزار مکس کیودا نسخه 20 کدگذاری شد. در مرحله دوم پژوهش یعنی مرحله کمی، پرسشنامه در بین 159 نفر از مدیران و کارشناسان بانک مرکزی توزیع شد. پس از توزیع و جمع آوری داده های حاصل از پرسشنامه، از تحلیل عاملی تاییدی به کمک نرم افزار Smart PLSبرای برآورد پارامترها و کلیه محاسبات استفاده شد. پس از انجام روایی محتوای شاخص های طراحی شده، روایی سازه بررسی شد. برای تعیین روایی سازه از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد که به عنوان زیرشاخه ای از مدل سازی معادلات ساختاری است. برای تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته ها: با مشخص شدن حوزه های دانشی و نتایج کدگذاری 14 مولفه و 51 شاخص در حوزه تحول دیجیتال نشان داد شاخص هوشمندسازی فرایندهای جمع آوری، تحلیل داده ها و شاخص های عملکردی با میانگین 4.93 به عنوان مهم ترین شاخص در بانک مرکزی شناسایی شد. نتایج ناشی از بخش کمّی پژوهش، نشان دهنده صحت و تائید روابط طراحی شده است. در مجموع، حوزه های " نظام فناوری های نوین" و "نظام عملیات پولی و اعتباری" به عنوان کلیدی ترین عوامل در پیشبرد تحول دیجیتال بانک مرکزی شناسایی شدند. در مقابل، حوزه هایی مانند " نظام تولید کاغذ اسناد بهادار" و " نظام های پرداخت" با تأثیر کمتر، نیازمند توجه ویژه و سرمایه گذاری بیشتری برای ارتقای نقش خود در این مدل هستند. ضریب مسیر به عنوان معیاری از شدت تأثیر، نشان می دهد که "تحول حوزه نظام فناوری های نوین بانک مرکزی" با ضریب 0.159 بالاترین تأثیر را بر مدل تحول دیجیتال دارد. این نشان دهنده نقش کلیدی این حوزه در توسعه تحول دیجیتال است. انحراف استاندارد برای تمامی روابط پایین و در بازه 0.003 تا 0.015 است که نشان دهنده دقت بالا در اندازه گیری ها و پایداری نتایج شده است. نتیجه گیری: مدل مفهومی پژوهش حاصل از بدنه دانش تحول دیجیتال در بانک مرکزی با تفسیر و ترکیب یافته ها طراحی شد. نتایج نشان می دهد که تمامی روابط بین حوزه ها و مدل تحول دیجیتال معنادار هستند. انحراف استاندارد برای تمامی روابط پایین و در بازه 0.003 تا 0.015 است که نشان دهنده دقت بالا در اندازه گیری ها و پایداری نتایج است. این موضوع به اطمینان از نتایج ارائه شده کمک می کند. آماره تی نیز در تمام روابط بالاتر از 5.0 است، که حاکی از معناداری قوی روابط است. در مجموع، حوزه های "تحول نظام فناوری های نوین" و "تحول نظام عملیات پولی و اعتباری" به عنوان کلیدی ترین عوامل در پیشبرد تحول دیجیتال بانک مرکزی شناسایی می شوند. اصالت/ارزش: با تغییرات سریع فناوری های جدید، نقش بانک مرکزی در جایگزینی روش های سنتی ارائه خدمات با روش های جدید بسیار مهم است.

مقدمه و اهداف: مخازن سازمانی، داده های پژوهشی و اشیاء یادگیری ذخیره شده در آن باید از استانداردهای خاصی پیروی کنند؛ بنابراین مسئله فراداده مسئله اصلی برای ایجاد مخازن سازمانی است. هدف پژوهش حاضر تعیین عناصر فراداده ای برای سازماندهی اشیاء یادگیری الکترونیکی براساس استاندارد فراداده شیء یادگیری و غنی سازی این استاندارد در مخازن سازمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران است.روش ها: پژوهش حاضر از لحاظ نوع، پژوهش کاربردی است. مرحله اول پژوهش به روش پیمایشی توصیفی انجام شد و داده های آن از طریق مشاهده و با استفاده از سیاهه وارسی گردآوری شد. در مرحله دوم، از طریق مشاهده سندی و تحلیل اسناد، متون و پژوهش های مرتبط با روش فراترکیب، به شناسایی عناصر فراداده ای جدید برای غنی سازی استاندارد فراداده شیء یادگیری پرداخته شد. در مرحله سوم، پرسشنامه محقق ساخته برای انجام فن دلفی جهت اصلاح و اعتبارسنجی در اختیار متخصصان قرار گرفت. در مرحله چهارم مجموعه ای تأییدشده از عناصر و موجودیت ها برای اشیاء یادگیری الکترونیکی در مخازن سازمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران به دست آمد و ارائه شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد مخازن سازمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران در ذخیره و سازماندهی اشیاء یادگیری از استاندارد فراداده ای پیروی نمی کنند. از تعداد 60 عنصر استاندارد فراداده شیء یادگیری، 25 عنصر (41 درصد) با مجموع عناصر شناسایی شده از مخازن سازمانی پوشش داده شده است. همچنین غنی سازی استاندارد فراداده شیء یادگیری با سه عنصر تأییدشده توسط متخصصان صورت گرفت. عناصر شناسایی شده مربوط به توسعه دسته  چرخه حیات، دسته طبقه بندی و دسته رابطه است.بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد استاندارد فراداده شیء یادگیری به عنوان استانداردی ترکیبی که انواع فراداده ها را شامل می شود و از جامعیت برخوردار است و به عنوان استاندارد مناسب برای سازماندهی اشیاء یادگیری الکترونیکی در مخازن سازمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران توصیه می شود. اصالت: این پژوهش با بهره گیری از استاندارد فراداده شیء یادگیری در سازماندهی مخازن سازمانی، رویکردی جدید ارائه می کند. علاوه بر این، با کاوش در کاربرد استاندارد فراداده شیء یادگیری برای بازیابی اشیاء یادگیری الکترونیکی، به شکاف های موجود در این زمینه می پردازد.

هدف: ارزیابی سطح بلوغ مدیریت دانش در آرشیوهای دیداری شنیداری کشور بر اساس مدل سطح بلوغ مدیریت دانش اِی پی کیوسی. مدیریت دانش در این مراکز نقش مهمی در حفظ میراث دیداری شنیداری کشور ایفا می کند، اما وضعیت بلوغ آن تاکنون مورد بررسی جامع قرار نگرفته است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع پژوهش کمّی و روش گردآوری داده ها از نوع میدانی با راهبرد شیوه های ترکیبی و هدف تحقیق و توسعه (اکتشاف و فهم) با ابزار پرسشنامه استاندارد مدل سطح بلوغ مدیریت دانش اِی پی کیوسی است. جامعه پژوهش ، 11 سازمان بزرگ آرشیوی دیداری شنیداری در کشور است که بر اساس سرشماری انتخاب شدند. تحلیل آماری داده ها با استفاده از آزمون فریدمن و آزمون t تک نمونه ای انجام شد تا رتبه بندی معیارهای بلوغ مدیریت دانش مشخص شود. همچنین برای تبیین انتخاب مدل سطح بلوغ مدیریت دانش اِی پی کیوسی از بین سایر مدل های بلوغ مدیریت دانش، از روش تاپسیس استفاده شد. یافته ها: در ارزیابی سطح بلوغ مدیریت دانش بر اساس مدل اِی پی کیوسی، مراکز آرشیوی سازمان صداوسیما (اداره کل آرشیو، آرشیو فضای مجازی و آرشیو پرس تی وی)؛ کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ مرکز اسناد و موزه های صنعت نفت؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ مرکز اسناد و کتابخانه آستان قدس رضوی؛ آرشیو ارتش جمهوری اسلامی و آلبوم خانه کاخ گلستان در سطح یک؛ پژوهشکده تاریخ معاصر ( مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران) در سطح دوم؛ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (آرشیو ملی) در سطح سوم رتبه بندی شدند. هیچکدام از مراکز آرشیوی امتیاز سطح چهارم و سطح پنجم را کسب نکردند. نتیجه گیری: با توجه به یافته های این مطالعه در خصوص رتبه بندی سطح بلوغ مدیریت دانش در آرشیوهای دیداری شنیداری بزرگ کشور، می توان گفت که اکثر سازمان های آرشیوی دیداری شنیداری نیازمند برنامه ای جامع در حوزه مدیریت دانش به منظور آگاهی رسانی و شناسایی فرصت ها برای ارتقاء سطح بلوغ مدیریت دانش هستند. دانش حیاتی در این گونه سازمان ها نیازمند توجه و شناسایی است. چراکه این نوع دانش از نوع تخصصی و نیازمند مدیریت ویژه برای حفظ میراث دیداری و شنیداری کشور است. اصالت/ارزش: این مطالعه نخستین پژوهش در زمینه ارزیابی سطح بلوغ مدیریت دانش در آرشیوهای دیداری شنیداری کشور است که مبتنی بر مدل سطح بلوغ مدیریت دانش مرکز بهره وری و کیفیت آمریکا و با پرسشنامه استاندارد این مدل انجام می شود.

هدف: از مهم ترین دغدغه های فکری دانشجویان و اساتید دانشگاه، دسترسی به اطلاعات روزآمد و متناسب با نیازهای اطلاعاتی آنان است. لذا با توجه به آموزش های مجازی در دوران شیوع ویروس کرونا و تفاوتی که درپی آن در شیوه آموزش رخ داده است، می تواند بر رفتار اطلاع یابی دانشجویان تاثیرگذار باشد و میزان این تغییر نیز نامشخص است. در این راستا، پژوهش حاضر درصدد است تا تاثیر آموزش های مجازی بر رفتار اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تربیت مدرس را مورد بررسی قرار دهد. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات در زمره پژوهش های آمیخته اکتشافی قرار دارد. در بخش کیفی، ابتدا مولفه های رفتار اطلاع یابی و آموزش مجازی از منابع مختلف شناسایی و سپس با استفاده از روش دلفی، مولفه های اثرگذار از نظر خبرگان شناسایی شد. سپس در بخش کمّی، با روش پیمایش، تاثیر آموزش مجازی بر رفتار اطلاع یابی دانشجویان بررسی گردید. در بخش کیفی، نمونه مورد بررسی برای مرحله دلفی، 15 نفر از خبرگان بودند که با روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب شدند. نمونه مورد بررسی در بخش کمّی، شامل کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی که از مهر ماه سال 1399 در دانشگاه تربیت مدرس، به دلیل شیوع بیماری کووید-19، به صورت مجازی تحصیل کرده اند، تا دانشجویان ورودی نیم سال دوم 1400 است که با بهره گیری از جدول نمونه گیری استاندارد کوکران، تعداد 357 نفر از آن ها براساس روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و از طریق پرسشنامه برخط مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت 257 پرسشنامه توسط دانشجویان پاسخ داده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و به منظور شناسایی تاثیر، از آزمون رگرسیون استفاده شد. یافته ها: متغیر آموزش های مجازی بر اهداف جست وجوی اطلاعات دانشجویان به میزان 33/0 اثرگذار است. متغیر آموزش های مجازی بر منابع مورد استفاده دانشجویان به میزان 19/0، بر معیارهای سنجش اعتبار و گزینش منابع به میزان 38/0، بر مجاری دستیابی به اطلاعات به میزان 33/0 اثرگذار است. متغیر آموزش های مجازی بر رفتار اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی به میزان 34/0اثرگذار است. نتیجه گیری: آموزش مجازی این امکان را برای دانشجویان فراهم می کند که نه تنها از منابع مختلف استفاده کنند، بلکه امکان مقایسه منابع و انتخاب از میان آن ها به صورت همزمان و غیرهمزمان را تسهیل کرده و با بهره گیری از نظام های نوین اطلاع رسانی، زمینه آگاهی از اصل بودن منابع توسط دانشجویان را ممکن ساخته است. همچنین امکان کسب اطلاعات و دانش را از طریق آزمون و خطا به طور قابل ملاحظه ای کاهش داده و راه های گوناگون و متنوعی را برای دسترسی به منابع و کسب اطلاعات به وجود آورده و باعث شده که دانشجویان از مجاری موجود به منابع و اطلاعات دسترسی کامل داشته باشند.

هدف: مستندسازی تجارب تلاشی برای تبدیل دانش ضمنی به دانش صریح است. با توجه به این که مستندسازی در کتابخانه های عمومی استان قم چندان مورد توجه قرار نگرفته است، پژوهش حاضر با هدف شناسایی و رتبه بندی موانع مستندسازی تجربه ها در این کتابخانه ها انجام شد. روش: این پژوهش از نظر نوع، کاربردی است که با رویکرد آمیخته اکتشافی انجام شد و از نظر روش، توصیفی- ترکیبی است و به طور همزمان از پیمایش دلفی و پیمایش مرسوم استفاده شد. در مرحله دلفی، موانع مستندسازی شناسایی و رتبه بندی موانع در بخش پیمایش انجام شد. پژوهش شامل دو جامعه آماری بود: نخست خبرگان موضوعی و دوم مسئولان و کارکنان کتابخانه های عمومی استان قم. از جامعه آماری اول نمونه ای هدفمند و از جامعه دوم، 66 نفر به طور تصادفی انتخاب شدند. پس از مطالعه متون، سیاهه اولیه موانع مستندسازی شناسایی شده در اختیار اعضای پنل قرار گرفت و از خروجی مرحله پنل دلفی برای ساخت پرسشنامه استفاده شد. سنجش دقت و اعتبار داده های کیفی بر اساس معیارهای اعتبار، اطمینان، قابلیت تأیید و انتقال پذیری و روایی پرسشنامه به صورت روایی محتوایی بررسی شد. پرسشنامه به تایید سه نفر از استادان متخصص علم اطلاعات و دانش شناسی رسید. از آلفای کرونباخ نیز برای تایید پایایی پرسشنامه استفاده و میزان آن 949/0 گزارش شد. یافته ها: موانع در هفت مقوله موانع فردی، موانع آموزشی، موانع فرهنگ سازمانی، موانع ساختار سازمانی، موانع فناورانه، موانع اقتصادی و موانع اجتماعی دسته بندی شد. از میان شاخص های موانع فردی، شاخص نبود احساس مسئولیت نسبت به مستندسازی در کارکنان و مدیران و همچنین نبود انگیزه کافی، اعتماد به حافظه خود و احساس عدم نیاز سازمان به این تجارب؛ از میان شاخص های موانع آموزشی، بی توجهی به فواید و مزایای مستندسازی توسط مسئولان آموزشی و همین طور برگزاری نشدن همایش ها و نشست های مربوط به مستندسازی؛ از میان شاخص های موانع فرهنگ سازمانی، نبود پشتیبانی لازم از سوی مسئولان؛ از میان شاخص های موانع ساختار سازمانی، حمایت ناکافی مدیران عالی از برنامه های مستندسازی و وجود بروکراسی شدید اداری و همچنین نبود ستاد و تشکیلاتی برای ثبت و حفظ تجارب؛ از میان موانع فناورانه، نبود سامانه مدیریت دانش جهت ثبت و مدیریت تجربیات و نبود یا نامناسب بودن پشتیبانی فنی؛ از میان موانع اقتصادی، عدم تخصیص بودجه مناسب برای امر مستندسازی و دغدغه معیشت و نبود انگیزه برای مستندسازی و در نهایت، از میان موانع اجتماعی، نبود تعامل مطلوب میان کارکنان بیشترین امتیاز را به خود اختصاص دادند. اصالت / ارزش: نتایج این پژوهش، شناختی از موانع مستندسازی تجربه ها درکتابخانه های عمومی استان قم فراهم می آورد و به کارگیری آنها توسط نهادهای تصمیم گیر می تواند در زمینه توسعه سازمانی و کسب مزیت رقابتی مؤثر باشد.

در سال های اخیر، فناوری خانه های هوشمند پیشرفت قابل توجهی در ایران داشته است و کاربرد آن در حال گسترش است. بر اساس آمارهای رسمی جمعیت کشور پیش بینی می شود که در بیست سال آینده بیش از یک چهارم جمعیت را سالمندان تشکیل دهند. در سال های آتی بخش مهم و عظیمی از بازار خانه های هوشمند متوجه جمعیت سالمند کشور خواهد بود. از سویی دیگر پایش سلامت و مراقبت از چنین افرادی که تنها و مستقل زندگی می کنند، از اصلی ترین دغدغه های نظام بهداشتی کشور خواهد بود. مطالعه ابعاد هستان نگارها و شناخت مسیر بلوغ و روندهای آینده می تواند در این زمینه کمک کننده باشد. لذا، هدف اصلی از این پژوهش دستیابی به ابعاد اصلی هستان نگاری خانه هوشمند برای سالمندان ایرانی متناسب با سلامتی و سبک زندگی آن ها است. مطالعه حاضر یک مطالعه ترکیبی است که در سه مرحله به انجام رسیده است. 1- بررسی مطالعات انجام شده با هدف ایجاد یک هستان نگار برای خانه هوشمند جهت نظارت بر سلامت سالمندان 2- ارزیابی دامنه ها و زیردامنه های موجود در هستان نگارهای منتشر شده با کمک 5 نفر از متخصصان و 3- شناسایی ابعاد مغفول مانده و مطالعه کتابخانه ای شاخص های قابل اندازه گیری در این ابعاد. برای شناختن حیطه های مغفول مانده، مروری بر مطالعاتی که در حوزه کنترل سلامت روان در خانه هوشمند به چاپ رسیده اند، انجام شد و همچنین با توجه به فقدان بعد سلامت معنوی، با مطالعه کتابخانه ای شاخص های قابل اندازه گیری در این بعد از سلامت، استخراج شدند. در هستان نگارهای اخیر، وضعیت فیزیولوژیکی و رفتار فعالیت بدنی، تغذیه، وضعیت شناختی و ذهنی و رفتار اجتماعی به عنوان ابعاد جدید مشاهده می شود. نتایج این مطالعه نشان داد، در هستان نگارهای طراحی شده به بعد سلامت روان کم توجهی شده و بعد سلامت معنوی نیز مورد غفلت قرار گرفته است. بر اساس نتایج این مطالعه، هستان نگار می تواند دارای چهار بعد سلامت جسمانی، سلامت روانی، سلامت اجتماعی و سلامت معنوی باشد که هر یک شامل زیردامنه ها و متغیرهای ویژه خود است که از طریق ابزارهای فیزیکی و ارتباطی موجود در خانه هوشمند، قابل اندازه گیری، کنترل و بهبود است.

هدف پژوهش حاضر طراحی هستان شناسی اشیای یادگیری الکترونیکی براساس استاندارد فراداده شیء یادگیری در مخازن سازمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران در جهت سازمان دهی ساختارمند اشیای یادگیری است. پژوهش به لحاظ هدف از نوع پژوهش های کاربردی است. در پژوهش حاضر از روش مشاهده و پیمایش استفاده شده است و به مطابقت عناصر استاندارد فراداده شیء یادگیری با عناصر فراداده ای اشیای یادگیری در مخازن سازمانی جامعه پژوهش پرداخته شد. سپس پرسش نامه محقق ساخته برای انجام فن دلفی جهت اصلاح و اعتبارسنجی عناصر شناسایی شده در اختیار متخصصان قرار گرفت. در مرحله بعد مجموعه ای تأییدشده از عناصر و موجودیت ها برای اشیای یادگیری الکترونیکی در مخازن سازمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران به دست آمد. درنهایت براساس موجودیت های شناسایی شده، هستان شناسی اشیای یادگیری الکترونیکی مبتنی بر استاندارد فراداده شیء یادگیری در مخازن سازمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران طراحی شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محق ساخته و چهارچوب استاندارد فراداده شیء یادگیری است. از نسخه 1.6.5 نرم افزار پروتژه برای رسمی سازی، استخراج ساختار مفهومی و رمزگذاری هستان شناسی استفاده شده است. یافته ها نشان داد هستان شناسی طراحی شده متشکل از 162 کلاس با مجموع 189 نوع رابطه و 2220 نمونه مستقر در کلاس ها مصورسازی شد. نتایج پژوهش نشان داد، استاندارد فراداده شیء یادگیری به عنوان استانداردی ترکیبی که انواع فراداده ها را شامل می شود، از جامعیت برخوردار است. بر مبنای موجودیت های شناسایی شده مبتنی بر استاندارد فراداده شیء یادگیری، هستان شناسی اشیای یادگیری الکترونیکی در مخازن سازمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران طراحی شد. هستان شناسی طراحی شده از صحت کلی و همچنین صحت اجزای مختلف برخوردار است. نتیجه این هستان شناسی ارائه ساختار مفهومی متشکل از مفاهیم به شکل صریح در قالبی رسمی است. با به کارگیری هستان شناسی مبتنی بر استاندارد فراداده شیء یادگیری در ساختار مخازن سازمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران، می توان در رفع خطاهای احتمالی موجود در سطح معنایی داده ها ازجمله بهبود بازیابی، دسترسی بهتر و طراحی نظام های هوشمند اقدام کرد.

هدف: این پژوهش درصدد شناسایی و تحلیل مهمترین عوامل اعتمادآفرین مؤثر بر تسهیم دانش سازمانی در حوزه مدیریت دانش است تا زمینه را برای مدیریت درست و برنامه ریزی مناسب برای مدیران سازمان ها فراهم نماید.روش پژوهش: پژوهش حاضر با استفاده از روش های مرور نظام مند و دلفی انجام شد. خبرگان شرکت کننده در دلفی به وسیله نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. خبرگان انتخاب شده ، اساتید حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی، جامعه شناسی و مدیریت در دانشگاه های تربیت مدرس، تهران، خوارزمی، شهید بهشتی، شاهد، مالک اشتر و علامه طباطبایی بودند که سابقه علمی و پژوهشی در موضوع مدیریت دانش و اعتماد سازمانی را داشتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از توزیع فراوانی، میانگین، ضریب توافق، آزمون تی تک نمونه ای و رتبه بندی فریدمن استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد عوامل اعتمادآفرین مؤثر بر تسهیم دانش را می توان در شش بعد کلی شامل عوامل اعتماد سازمانی، هنجار ذهنی، نگرش به تسهیم دانش، انگیزش بیرونی، انگیزش درونی و حمایت سازمانی دسته بندی نمود. در میان عوامل مؤثر از دیدگاه خبرگان، عامل اعتماد سازمانی با میانگین کل برابر با 4/86 دارای بیشترین تأثیرگذاری و انگیزش بیرونی با میانگین کل برابر 4/14، دارای کمترین تأثیرگذاری بر تسهیم دانش است.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان داد که جهت فرآیند تسهیم دانش کارآمد و ایجاد بستری پویا، توجه و سیاست گذاری مناسب مدیران و شاغلان حرفه ای مدیریت دانش برای بهبود فرهنگ تسهیم دانش میان بخش های مختلف سازمان ضروری به نظر می رسد. در همین راستا، به سازمان ها پیشنهاد می شود با تقویت عوامل اعتمادآفرین و محرک های انگیزشی، تسهیم دانش میان کارکنان را تسهیل نمایند.

هدف: امروزه شبکه های اجتماعی به یک پلت فرم ارزشمند برای تسهیل اشتراک دانش و ارتباطات، نه تنها در سطح شخصی یا فردی، بلکه برای سازمان ها تبدیل شده است. با این وجود، رشد مهم و سریع پژوهش ها در این زمینه، تلاش های کمی برای بررسی نظام مند و ترکیب یافته های بررسی های قبلی و ارزیابی وضعیت فعلی پژوهش ها در مورد استفاده از شبکه های اجتماعی در اشاعه دانش صورت گرفته است. هدف اصلی این مقاله ارائه درک بهتر و بررسی دقیق وضعیت فعلی پژوهش ها در مورد استفاده از شبکه های اجتماعی برای اشاعه دانش است. روش پژوهش: در این پژوهش از روش مرور نظام مند ادبیات برای جمع آوری و مرور مطالعات با پیروی از یک روش مرور از پیش تعریف شده، ادغام استراتژی های جستجوی خودکار و دستی، به منظور پوشش دادن همه مقالات پژوهشی مرتبط منتشر شده در این بازه زمانی استفاده شده است. جستجوی نظام مند با توجه به کلمات کلیدی به 253 برونداد پژوهشی رسید که در نهایت 37 برونداد پژوهشی منطبق با معیارها جهت تحلیل عمیق تعیین شدند.یافته ها: پس از فرآیند تجزیه و تحلیل داده ها، نتایج حاصل از مطالعات اولیه منتخب، یک نمای کلی روشن و جامع از پژوهش فعلی را نشان می دهد که بر اشاعه دانش از طریق شبکه های اجتماعی متمرکز است و سه فعالیت اصلی کاربرد شبکه های اجتماعی را شناسایی می کند که شامل فرآیندهای جستجوی دانش، اشاعه دانش و تعامل اجتماعی است. علاوه بر این، عواملی شامل دسترسی، واقعی بودن و ماندگاری، شبکه های اجتماعی را به فضایی برای اشاعه دانش در همه زمینه ها تبدیل می کند. یافته های این مطالعه نشان می دهد که جو سازمانی، فقدان رهبری، هزینه های تدوین دانش، ترس از دست دادن قدرت دانش و فقدان منفعت شخصی از جمله چالش های اشاعه دانش در شبکه های اجتماعی است.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که شبکه های اجتماعی برای اجرای اشتراک دانش با اشکال مختلف رفتار مرتبط هستند و پتانسیل غلبه بر چالش های مرتبط با استفاده از آن را دارند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و اعتبارسنجی فراداده های اشیای یادگیری مخازن سازمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران براساس استاندارد فراداده شیء یادگیری انجام شد.روش: در پژوهش حاضر از روش مشاهده و پیمایش استفاده شده است. تعداد 16 مخزن مربوط به دانشگاه های علوم پزشکی ایران شناسایی شد. سپس به شناسایی عناصر فراداده ای اشیای یادگیری و استانداردهای مورداستفاده در حوزه سازمان دهی اشیای یادگیری الکترونیکی در مخازن سازمانی پرداخته شد. عناصر شناسایی شده از اشیای یادگیری الکترونیکی مخازن سازمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران، با سیاهه وارسی عناصر استاندارد فراداده شیء یادگیری مطابقت داده شد و میزان همپوشانی آن ها برای توصیف اشیای یادگیری الکترونیکی در مخازن سازمانی مشخص شد. در بخش بعدی پژوهش که مربوط به اجرای فن دلفی و اعتبارسنجی عناصر فراداده ای اشیای یادگیری در مخازن سازمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران است، پرسشنامه طراحی شده برای جامعه آماری که شامل متخصصان حوزه سازمان دهی اطلاعات و متخصصان حوزه یادگیری الکترونیکی بود، طی دو مرحله ارسال گردید.یافته ها: یافته ها نشان داد بسیاری از عناصر استاندارد فراداده شیء یادگیری، پوشش داده نمی شوند و از تعداد 60 عنصر استاندارد فراداده شیء یادگیری، 25 عنصر (41 درصد) از مجموع عناصر فراداده ای شناسایی پوشش داده شده است. عناصر فراداده ای مربوط به مشخصات چرخه حیات اشیای یادگیری الکترونیکی با (66 درصد)، بالاترین میزان مطابقت و عناصر مربوط به دسته عمومی شیء یادگیری با 6 مورد (60 درصد) از 10 ویژگی در درجه دوم مطابقت است. در دسته یادداشت در استاندارد فراداده شیء یادگیری، میزان انطباق صفر است. در ردیف های مربوط به توصیف فرا فراداده و حقوق اشیای یادگیری، میزان مطابقت با یک مورد گزارش شده است. یافته های به دست آمده از دورهای دلفی نشان داد که در قسمت تعیین میزان اهمیت عناصر فراداده ای برای توصیف اشیای یادگیری الکترونیکی که با مقیاس لیکرت (بسیار زیاد تا بسیار کم) طراحی شده است، نتیجه مطلوب در مورد حضور عناصر فراداده ای در سازمان دهی و ذخیره سازی اشیای یادگیری الکترونیکی در مخازن سازمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران با 89/73 درصد فراوانی به دست آمد. در مورد تعیین مطابقت عناصر فراداده ای توصیف اشیای یادگیری الکترونیکی با عناصر استاندارد فراداده شیء یادگیری که در پرسشنامه مطرح شد، با 97/24 درصد بالاترین میزان مطابقت ارائه شده است.نتیجه گیری: در ایجاد طرح واره و دستورالعمل های فراداده، باید مطمئن شد که با استاندارد انتخاب شده، مطابقت دارند. نتایج حاصل نشان داد که استاندارد فراداده شیء یادگیری با گستردگی و جامعیت و مقبولیتی که دارد، می تواند برای سازمان دهی اشیای یادگیری الکترونیکی در مخازن سازمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران به عنوان استاندارد مناسب برگزیده شود. در ارزیابی پرسشنامه درصد محدودی از متخصصان با موارد ارائه شده مخالف بودند و ارزیابان با تفاوت معنادار و با فاصله زیاد با موارد مطرح شده موافق بودند و تأیید آن ها اعتبار بیشتری به پژوهش بخشیده است.

مقدمه: تسهیم دانش یکی از کلیدی ترین فرآیندهای مدیریت دانش است که انجام اثربخش آن نقش بسزایی در دستیابی به اهداف مدیریت دانش ایفا می کند. عوامل بسیاری بر تسهیم دانش کارکنان تأثیر دارند که یکی از مهمترین آن ها، عامل اعتماد است. اعتماد یکی از اجزای مهم و تأثیرگذار در هر مدلی از تسهیم دانش سازمانی است. بر همین اساس در تحقیق حاضر تلاش شده است با نگرشی جامع و با استفاده از روش فراتحلیل، تحقیقات انجام شده درباره رابطه تسهیم دانش و اعتماد سازمانی مورد بررسی قرار گیرد. روش شناسی: تحقیق حاضر ازنظر هدف، کاربردی است که با استفاده از روش فراتحلیل انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل مطالعات در دسترس در رابطه با اعتماد سازمانی و تسهیم دانش است که در بین سال های 1385 تا 1401 و 2000 تا 2022 در پایگاه های اطلاعاتی (فارسی و انگلیسی) منتشر شده اند. تعداد نمونه ها پس از اعمال ملاک های ورود و خروج و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، به 72 مطالعه رسید. قیاس اندازه اثر، ضرایب همبستگی بود و تحلیل آماری با نرم افزار جامع فراتحلیل انجام شد. یافته ها: نتایج فراتحلیل نشان داد اندازه اثر در مدل اثرهای تصادفی برای مؤلفه اعتماد نهادی برابر با 468/0، برای مؤلفه اعتماد فردی (شناختی، عاطفی) برابر با 428/0 و برای سازه اعتماد سازمانی برابر با 446/0 است که طبق معیار کوهن (1988) هر سه اندازه اثر ترکیبی به دست آمده، اندازه اثر متوسط به بالا محسوب می شود. همچنین بررسی نقش متغیرهای تعدیل کننده نشان داد رابطه اعتماد سازمانی و تسهیم دانش تحت تأثیر متغیر «محل تحقیق» است، به گونه ای که این میزان اثر در تحقیقات انجام شده داخلی (ایران) به میزان 482/0 افزایش یافت. نتیجه گیری: بر پایه اندازه اثرهای به دست آمده می توان دریافت که بین اعتماد سازمانی و مؤلفه های آن (نهادی و فردی) و تسهیم دانش رابطه وجود دارد. به عبارتی، متغیر اعتماد سازمانی عاملی تأثیرگذار در تسهیم دانش ارزیابی می شود؛ بنابراین ضروری است مدیران سازمان ها و شرکت ها توجه بیشتری به اعتماد کارکنان نمایند. واژه های کلیدی: تسهیم دانش، اعتماد سازمانی، اعتماد نهادی، اعتماد فردی، فراتحلیل

هدف: اهمیت هوشمندسازی در فرایندهای کسب وکار صنایع در سال های جاری به شدت افزایش یافته است. از طرفی اهمیت دانش به عنوان یک مزیت رقابتی همچنان در حال افزایش است. برای به دست آوردن این دانش حیاتی، چارچوبی برای شناسایی اجزای ضروری استخراج دانش مورد نیاز است. شناخت و تقویت هر یک از این منابع دانش، به طور سیستماتیک، در صنایع باعث می شود راهی برای استخراج دانش به روش هوشمند پیدا شود. محققان می توانند الگوریتم های استخراج دانش را به صورت سازمان یافته بیابند و به طور خاص بر اهداف هر جزء در فرایندهای کسب و کار تمرکز کرده و دانش را به شیوه ای هوشمند شناسایی و استخراج کنند. در این راستا، هدف پژوهش حاضر شناسایی اجزای ضروری موثر در استخراج هوشمند دانش است. روش: این تحقیق فراترکیب با روش هفت مرحله ای سندلوسکی و بارسو انجام شد. 289 مقاله تحقیقاتی از پایگاه داده ها بازیابی گردید که از این تعداد 36 مقاله برای اهداف پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. هر مقاله تحقیقاتی انتخاب شده یک یا چند مولفه را گزارش کرده است که جداگانه تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: 48 کد در 6 موضوع اصلی (عوامل فردی، آموزش و یادگیری، عوامل فناوری و فناوری هوشمند، دانش، پویایی و چابکی، عوامل سازمانی) طبقه بندی شدند. نتایج نشان می دهد که توانمندسازی افراد در کسب و کار، یکی از مهم ترین مولفه های کسب دانش است که تقویت آن می تواند منجر به استخراج هوشمندانه دانش شود. نتیجه گیری: با توانمندسازی کارکنان و مطالعه طرز فکر و کار آن ها در سازمان، می توان مدل های هوشمندی را برای انجام وظایف تعریف کرد. این امر می تواند منجر به استخراج دانش مفید شود. به عبارت دیگر، هرچه توانایی کارکنان بیشتر باشد، مطالعه رفتار انسان در محل کار منجر به کشف الگوهای هوشمند قوی تری می شود.  

ظهور وب معنایی در جهت تحقق بازیابی معنایی اطلاعات است و در حال حاضر در داده های پیوندی تجلی یافته است. کتابخانه ها در تولید و مدیریت داده های مستند و معتبر فراوانی نقش دارند و می توانند نقشی مؤثر در نظام های اطلاعاتی پیش رو ایفا کنند و می توانند با اجرایی کردن داده های پیوندی گامی در این مسیر بردارند. هدف از انجام این پژوهش ارائه چارچوبی برای انتشار و تبدیل سرعنوان های موضوعی فارسی مورداستفاده کتابخانه ملی ایران به صورت داده های پیوندی و ایجاد پیوند با مجموعه داده ای مشابه است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است؛ با استفاده از روش کتابخانه ای به طراحی چارچوبی برای انتشار سرعنوان های موضوعی پرداخته و برای اطمینان از امکان انتشار داده ها، روش موردنظر مورد پیاده سازی قرار گرفته است. بدین ترتیب ابتدا داده های موضوعی فارسی مورد پاک سازی و ویرایش قرار گرفتند، سپس با نرم افزار اپن ریفاین به آر.دی.اف تبدیل شدند و با سرعنوان های موضوعی کتابخانه کنگره پیوند دریافت کردند. داده های موردمطالعه پس از نگاشت به اسکاس به یک فایل آر.دی.اف در قالب ترتل تبدیل شدند. فایل تبدیل شده ابتدا وارد مخزن آر.دی.اف جینا فوسکی شد و سپس در رابط کاربری اسکاسموس در محیط وب نمایش داده شد. به طورکلی این چارچوب می تواند در فرایند انتشار داده های مستند کتابخانه ملی در قالب داده های پیوندی مورداستفاده قرار گیرد. در این چارچوب امکان برقراری پیوند با مجموعه داده های مشابه نیز در نظر گرفته شده است و پیاده سازی نمونه ای از داده ها با موفقیت انجام پذیرفت.

هدف از این پژوهش کاربردی، طراحی هستی شناسی حوزه تاریخ نظامی جنگ ایران و عراق، به قصد بازنمایی منابع این حوزه است. برای سازمان دهی اطلاعات در حوزه جنگ ایران و عراق ابزاری تخصصی مانند اصطلاحنامه یا هستی شناسی طراحی نشده است. برای رفع نیاز اطلاعاتی پژوهشگران این حوزه، نیازمند بازنمایی مفاهیم در این حوزه هستیم؛ و از آنجایی که در حال حاضر هستی شناسی دقیق ترین ابزار موجود است، به طراحی این ابزار در این پژوهش پرداخته شده است. در این پژوهش روش تحلیل محتوا و رویکرد تحلیل حوزه برای استخراج مفاهیم و روابط میان آن ها به کار برده شد؛ و روش هفت مرحله ایNoy) and McGuinne 2001) برای طراحی هستی شناسی در یک فرآیند دستی استفاده شد. جامعه پژوهش تمامی منابع مکتوب در رده تاریخ نظامی جنگ ایران و عراق است. نمونه گیری به صورت هدفمند انجام پذیرفت و 18 جلد کتاب از رده تاریخ نظامی جنگ ایران و عراق، موجود در کتابخانه تخصصی جنگ حوزه هنری جهت تحلیل و استخراج مفاهیم کلیدی و روابط انتخاب شد. پس از مطالعه و استخراج اولیه مفاهیم و روابط کلیدی، جهت تایید درستی موارد استخراج شده، نظر کارشناسان  نظامی این حوزه مورد توجه قرار گرفت و تأیید نهایی متخصصان دریافت شد. و برای رسمی سازی هستی شناسی از نرم افزار «پروتژه 5.5.0» استفاده شد. علاوه بر تأیید متخصصان حوزه نظامی در مورد درستی مفاهیم و روابط استخراج شده، جهت بررسی و تأیید درستی تعریف مفاهیم و روابط در هستی شناسی، نظر دو کارشناس این حوزه دریافت شد و در نهایت هستی شناسی طراحی شده با استفاده از موتور استنتاج هرمیت مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت با 880 اصل موضوع، 54 رده، 76 نمونه، 32 رابطه نوع شیء، 24 رابطه نوع داده و 2 رابطه تفسیری، هستی شناسی تاریخ نظامی جنگ ایران و عراق طراحی شد. رده های اصلی این هستی شناسی شامل: استراتژی نظامی با 11 رده فرعی، عملیات نظامی با 11 رده فرعی، فرماندهان با 5 رده فرعی، سازمان نظامی با 17 رده فرعی و پشتیبانی جنگ با 5 رده فرعی است. هستی شناسی طراحی شده علاوه بر بازنمایی از مفاهیم و روابط معنایی در حوزه تاریخ نظامی جنگ ایران و عراق، می تواند به منظور بهبود بازیابی اطلاعات در فرایند سازماندهی و بسط کاوش در نظام های ذخیره و بازیابی نیز مورد استفاده قرار گیرد. این بازنمایی علاوه بر آنکه تصویری از تاریخ نظامی جنگ ایران و عراق به پژوهشگران و محققان ارائه می دهد، می تواند به عنوان ابزار سازماندهی منابع جنگ نیز مورد استفاده قرار گیرد.

توسعه نوآوری در بخش خدمات یک فرایند پیچیده است که عوامل مختلفی بر آن تاثیر می گذارد و بخش خدمات به دلیل ماهیت تجاری خود باید در فرآیندهای نوآورانه خود به روز شود. ازآنجا که لازمه نوآوری دانش است، برای دستیابی به اهداف و نوآوری در صنعت، اساساً نیاز به استخراج دانش است. دانش مناسب و به موقع، صنعت را به سمت افزایش بهره وری و سطح نوآوری خود سوق می دهد. این مقاله به منظور ارائه مدل استخراج دانش در صنعت خدمات انجام شده است. بدین منظور از مدل نظریه ای داده بنیاد استفاده شده است که از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات جز پژوهش های کیفی می باشد. جامعه آماری شامل از خبرگان و مدیران در صنایع خدماتی می باشد و نمونه آماری با توجه به اشباع نظری 14 نفر می باشد که به شیوه هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. برای تأیید دقّت و صحّت داده ها، در مورد اعتبار مطالعه از شیوه بررسی به وسیله اعضای پژوهش استفاده گردید. در این پژوهش برای محاسبه پایایی، از روش توافق درون موضوعی استفاده شده است. درصد توافق موضوعی با 80 درصد قابلیت اعتماد کدگذاری ها را تایید می کند. برای کدگذاری از نرم افزار ATLAS.TI استفاده شد. بعد از تحلیل داده ها مدل استخراج دانش برای صنایع خدماتی استخراج شد. بر این اساس 122 مفهوم و 18 مقوله فرعی با استفاده از الگوی پارادایم استراوس و کوربین دسته بندی شده است. این عوامل در قالب مدل متداول نظریه داده بنیاد در 18 دسته قرار گرفتند که عبارتند از: شرایط علی (عوامل زیرساختی و فناورانه، عوامل ساختاری، منابع انسانی، فرهنگ سازمانی، حمایت مدیران ارشد)، شرایط زمینه ای (دانش استراتژیک سازمانی، مدیریت ارتباطات سازمانی، پشتیبانی از سیستم استخراج هوشمند دانش)، راهبردی (راهبردهای تجاری سازی دانش، راهبردهای خلاقیت، راهبردهای نوآورانه)، شرایط مداخله گر (ویژگی های فردی، عوامل مالی، عوامل مدیریتی)، پیامدها (ارزش آفرینی، مزیت رقابتی، جهانی شدن، رشد و بلوغ). لذا با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش می توان منابع حیاتی در صنایع خدماتی را جهت استخرج دانش به موقع و مناسب شناسایی و دانش حاصل از این استخراج را به منظور ایجاد مزیت رقابتی در بازارهای داخلی و خارجی به کار برد.

منابع با سرعت بسیار زیادی در حال رشد و انتشار هستند و در این میان سهم منابع دیجیتال و وبی بسیار مشهود است. به منظور سازماندهی این منابع، تلاش هایی برای رده بندی خودکار صورت گرفته که غالبا از الگوریتم های آماری و یادگیری ماشینی استفاده می کنند. همچنین در برخی منابع، استفاده از رده بندی های کتابخانه ای نیز توصیه شده است. اصلی ترین چالشی که در این زمینه وجود دارد آن است که رده بندی، فرآیندی انتزاعی و نیازمند تفکر است و تکنیک های ماشینی و هوش مصنوعی هنوز نتوانسته اند به طور کامل جایگزین ذهن انسان شوند. در این مقاله ضمن بیان اهمیت رده بندی خودکار به مفاهیم یادگیری ماشینی و تکنیک ها و الگوریتم های پرکاربرد در خوشه بندی و رده بندی مانند کا- نزدیکترین همسایه، مدل بیز، شبکه های عصبی مصنوعی، یادگیری عمیق، و طبقه بندی های ترکیبی پرداخته شد. همچنین مراحل رده بندی خودکار صفحات وب و تکنیک های مورد استفاده در هر مرحله مورد اشاره قرار گرفت. رسیدن به درک روشن تری از موضوع رده بندی خودکار، امکان هم زبانی با متخصصان حوزه هوش مصنوعی و کامپیوتر را فراهم آورده و زمینه ساز پژوهش های میان رشته ای خواهد بود.

هدف : شناخت نحوه ذخیره و سازماندهی اشیای یادگیری الکترونیکی در مخازن سازمانی و اینکه به چه میزان ذخیره سازی و سازماندهی منابع آموزشی در مخازن سازمانی دانشگاهی به درستی و براساس استانداردهای فراداده ای موجود در این حوزه صورت می پذیرد. روش :  از روش ارزیابانه و مشاهده سیستمی استفاده شده اشیای یادگیری موجود در ۱۸ مخزن سازمانی بازیابی شد .سپس عناصر فراداده ای آن ها استخراج  و برای پرکاربردترین استاندارد (استاندارد فراداده شیء یادگیری) بررسی شد. ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی شامل ۶۰ عنصر در ۹ دسته  برگرفته از استانداردهای فراداده ای موجود بود. یافته ها : عناصر فراداده ای استفاده شده در مخازن سازمانی دانشگاه های مطالعه شده، بین ۶ تا ۱۶ عنصر متغیر بود. یافته ها نشان داد که تعداد عناصر توصیف شده در مقایسه با استاندارد فراداده LOM بسیار محدود است. سیاهه وارسی طراحی شده نشان داد که بسیاری از عناصر استاندارد یادگیری الکترونیکی مورد نظر پوشش داده نمی شوند و از تعداد ۶۰ عنصر استاندارد فراداده ای شیء یادگیری، ۲۵ عنصر (41%) ازطریق مجموع مخازن سازمانی پوشش داده شده است. یافته ها همچنین نشان می دهند که جست وجوی منابع موجود در مخازن سازمانی با تعداد محدودی از عناصر فراداده ای کلیدی، که برای توصیف اشیای یادگیری به کار گرفته شده است، نتایج مرتبط کمتری را بازیابی می کند. با مطالعه میدانی و طبق بررسی های پژوهشگر در جست وجوی منابع آموزشی موجود در مخازن سازمانی، عناصر فرداده ای به کاررفته در سازماندهی اشیای یادگیری مخازن سازمانی استاندارد مشخصی ندارند وبرخی از کارکنان اذعان کردند که هیچ استاندارد فراداده ای مشخصی در سازماندهی اشیا یادگیری الکترونیکی موجود در مخازن سازمانی به کار نرفته است. نتیجه گیری : این مطالعه نشان می دهد که اجرانکردن صحیح استاندارد فراداده در مخازن سازمانی دانشگاهی وجود دارد

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین کیفیت حضور عناصر مرتبط با خواندن در ادبیات داستانی ایران در مقایسه با عناوین ترجمه شده، طی سال های                  95-1390ه.ش به انجام رسید. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و با روش تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری شامل پرشمارگان ترین کتاب هایی است که در حوزه ادبیات و برای گروه سنی بزرگسال به رشته تحریر درآمده اند. نمونه گیری هدفمند بوده و پژوهشگر شخصاً به مطالعه و تحلیل 35 عنوان کتاب پرداخته است. کدها شامل عناصری است که به نحوی در ارتباط با خواندن، مطالعه و مضامین مرتبط با کتابداری نظیر کتابخانه و غیره هستند. روایی کدها توسط دو تن از اساتید رشته زبان و ادبیات فارسی و اساتید رشته علم اطلاعات و دانش شناسی مورد تأیید قرارگرفته است. پایایی از طریق تعیین توافق میان کدگذاران به دست آمد. یافته ها: تنوع شخصیت اصلی داستان ها در رمان های ترجمه شده قابل توجه اما در رمان های فارسی محدود است. با این که میزان نمود عناصر مرتبط با خواندن در هر دو گروه آثار مورد مطالعه ضعیف است، اما نویسندگان آثار ترجمه شده توجه بیشتری برای کاربست این مضامین در آثار خود داشته اند و تأثیر آن ها بر روند حوادث داستان مشهود است. نتیجه گیری: تمرکز بیشتر پژوهش های پیشین بر مطالعه کمی عناصر مرتبط با خواندن بود، اما در این پژوهش کیفیت حضور عناصر مرتبط با خواندن مورد نظر است. با توجه به وضعیت موجود بازنمایی مفاهیم مرتبط با خواندن در آثار بررسی شده، نمی توان کارکرد تشویق به مطالعه را از پرشمارگان ترین کتاب های بازار نشر امروز - به ویژه در گروه آثار تألیفی - انتظار داشت.