علی اصغر کیا

شبکه های اجتماعی اینترنتی ، امروزه با استقبال فراوانی از سوی کاربران مواجه شده اند و بخش قابل توجهی از اوقات فراغت خود را در این شبکه ها سپری می کنند . در عصر جهانی شدن و با ظهور فناوری های نوین ارتباطی ، یک فضای مجازی در کنار فضای واقعی ایجاد شده که این دو تاثیر متقابلی بر یکدیگر دارند. در همین راستا برای سنجش ارتباط میان این دو فضا اعم از زمانی که افراد به اینترنت اختصاص می دهند و سایر تاثیرات فرهنگی عضویت و حضور در شبکه های اجتماعی، از روش پیمایش اینترنتی و ارسال پرسشنامه به صورت آنلاین برای کاربران فعال فیس بوک استفاده شده است. افراد با اهداف متنوعی عضو این شبکه ها می شوند که مهمترین آن را سرگرمی دانسته اند . میان عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی و نحوه اختصاص وقت به سایر فعالیت های اجتماعی ارتباط وجود داشته و بیشتر پاسخ دهندگان اذعان کرده اند که به دلیل استفاده بیش از حد از اینترنت برای فعالیت در شبکه های اجتماعی اینترنتی مورد اعتراض سایر اعضای خانواده واقع شده اند . همچنین میان عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی با مقوله هایی نظیر نحوه ارتباط با جنس مخالف و شیوه محاورات اعضا در محیط بیرونی ارتباط وجود دارد. بنابراین می توان گفت میان عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی و روابط اجتماعی ارتباط وجود دارد.

این تحقیق با هدف مطالعه و بررسی نقش فناوری اطلاعات (IT) در بهبود عملکرد روابط عمومی از دیدگاه مدیران و کارکنان شرکت ایران خودرو صورت یافته است؛ در این پژوهش به منظور ارزیابی عملکرد سازمان، عملکرد به سه بعد تقسیم گردیده و هرکدام از ابعاد نیز به شکل مجموعه سؤالات تدوین شده است که ابعاد کلی عبارتند از: فرآیندهای داخلی، کارکنان و یادگیری، نوآوری و در مرحله بعد اطلاعات مورد نظر در خصوص سه وجه فوق را گردآوری نموده و با هدف بررسی رابطه کارکرد فناوری اطلاعات و عملکرد سازمان به توصیف و تبیین داده ها پرداخته ایم. در فصل مبانی نظری این تحقیق ضمن مروری بر تعاریف فناوری و فناوری اطلاعات، تاریخچه تکامل فناوری اطلاعات، آشنایی با انواع فناوری اطلاعات، اطلاعات و انواع سیستم های اطلاعاتی در سازمان را مورد بحث قرار داده ایم. در ادامه با نگاهی به فرآیندهای تکنولوژیکی، انواع تکنولوژی های ارتباط سازمانی و اثرات آن را بر روی الگوهای ارتباط و پیامدهای ارتباط مورد بررسی قرار داده ایم. در بخش بعد نیز عملکرد سازمانی را مورد بررسی قرار داده و با ذکر تعاریف سازمان، به تشریح عوامل مؤثر بر عملکرد سازمانی پرداخته ایم. در ادامه تحت عنوان معرفی چارچوب نظری تحقیق، تفکر نوین سیستمی و ویژگی های این نظریه را مورد امعان نظر قرار داده و با استفاده از نظریه سیستمی، مدل مفهومی پژوهش را معرفی نموده ایم و در نهایت به ذکر پرسش های اصلی تحقیق پرداخته ایم.

سواد رسانه ای، مهارتی حیاتی برای زیستن در عصر کنونی است. در این مقاله، ضرورت، اهداف، محتوا، شیوه اجرا، تدریس، ارزشیابی و محدودیت های ورود آموزش سواد رسانه ای به مدارس کشور با روش مطالعه کتابخانه ای، اسنادی و دلفی از دیدگاه صاحب نظران بررسی شده است. یافته ها نشان داد بومی سازی و ورود آموزش سواد رسانه ای به مدارس، منجر به توانمندسازی دانش آموزان در استفاده بخردانه از رسانه ها، حفظ و تقویت هویت و فرهنگ ایرانی اسلامی خواهد شد. اجرای آزمایشی دوره های آموزشی، ارزشیابی توصیفی، تدوین محتوا و ارائه به شکل تلفیق با متون درسی در دوره ابتدایی و ارائه کتاب مستقل در دوره متوسطه از دیگر یافته ها است. همچنین محتوا باید به شناخت انواع رسانه ها، تولید، ارزیابی و تحلیل انتقادی متون رسانه ای، توجه کند.نتایج نشان داد، بهره مندی دانش آموزان از آموزش سواد رسانه ای و مزایای آن، ضروری است.

این مقاله در گام نخست با استفاده از روش کتابخانه ای و اسنادی و در نهایت با استفاده از روش پیمایش به بررسی تطبیقی علل گرایش و همچنین نحوه استفاده دانشجویان ایرانی و آمریکایی از شبکه اجتماعی «فیس بوک» می پردازد. مقوله بندی پژوهش های انجام شده نشان می دهد که معتبر ترین آنها درخصوص فیس بوک که جامعه آماری آنها دانشجویان آمریکایی بوده، حول سه محور اصلی؛ نحوه استفاده کاربران از فیس بوک، تأثیر استفاده از آن و سنجش نگرش دانشجویان درباره فیس بوک صورت گرفته که در این میان، ایجاد روابط جدید، حفظ روابط قدیمی، جستجوی اخبار، اطلاعات و سرگرمی مهم ترین دلایل عضویت دانشجویان آمریکایی در فیس بوک شناخته شد. در مرحله دوم بر مبنای مصاحبه با خبرگان، پژوهش های انجام شده و نظریه «استفاده و رضامندی» ، اقدام به نیازسنجی ارتباطی دانشجویان دانشگاه های تهران درخصوص شبکه فیس بوک می شود. مهم ترین نتایج قسمت دوم نشان می دهد که عواملی نظیر: اشتراک اطلاعات و اخبار، آزادی در ارتباط، جریان آزاد اطلاعات در شبکه، توانایی کنترل مخاطب بر اطلاعات شخصی و برابری اصولی در شبکه، در پیوستن دانشجویان به این شبکه نقش اساسی داشته است.

این مقاله با مطالعه موردی اشعار حافظ و تطبیق آنها از منظر ارتباطی، نمودار درختی ­ای ارائه می­دهد که نشان­ دهنده شش نقش مهم و اصلی باد صبا (در اشعار این شاعر ) در قالب هشت زیر شاخه است. باد صبا یکی از عناصر طبیعی در اشعار حافظ است. اگر از منظر علم ارتباطات به آن نگاه شود، ارکان و مفاهیم فراگرد ارتباطی در آن کاملا مشهود است. باد صبا در اشعار حافظ، نقش­ های ارتباطی بسیاری را برعهده دارد. در نقش منبع مطلع است؛ در جایگاه فرستنده، خبررسانی می­ کند، پیام می­دهد، در نقش مجرا یا کانال، پیام و مفاهیم را منتقل می­کند، در جاهایی نقش پیک و قاصد را دارد، گیرنده پیام است، معنا را در ذهن گیرنده متبلور می­ کند و خلاصه این که نقش­ های ارتباطی گوناگونی را می­ توان از باد صبا مشاهده کرد. در این مقاله، ضمن مطالعه نقش ­های ارتباطی باد صبا، کیفیت و میزان نقش پذیری­ها مورد دقت قرار می­گیرد و سپس با ارائه نمودار، مدل و جدول ­هایی، نتایج تحقیق مشهود و محسوس­تر نشان داده می­شود.

هدف پژوهش حاضر مقایسه وضعیت بازنمایی و سیر تحولات گفتمان فرهنگی مجلات عامه پسند دهه های 60 ، 70 و 80 بوده است. بر این اساس با به کارگیری تلفیقی از روش های کمی و کیفی، مانند تحلیل محتوا و نشانه شناسی سعی شده است به پرسش های مهمی درباره ساختار روایی و زیبایی شناختی ، گرایش های خرده فرهنگی و ارزش های بازنمود شده در مجلات عامه پسند، پاسخ داده شود. برای این منظور ، 144 شماره از 6 مجله جوانان امروز ، زن روز ، خانواده ، روزهای زندگی ، همشهری جوان و دختران مورد تحلیل محتوا قرار گرفت. همچنین در کنار تحلیل محتوا ، روی جلد 52 شماره از همین مجلات در سال های مورد مطالعه ، با کمک روش نشانه شناسی تصویری ، بررسی شد. بر اساس یافته های این پژوهش، مجلات عامه پسند در بازنمایی فرهنگی دچار نوعی آشفتگی بوده اند که می توان آن را وضعیت فرهنگی از هم گسیخته خواند، به گونه ای که مدام در میان بازنمایی مؤلفه های فرهنگی عامه پسند و سبک زندگی از یک طرف و مؤلفه های فرهنگی نظام معیار و فرهنگ بومی و محلی از طرف دیگر، در حرکت هستند و همین امر تحلیل نظام هویتی آنها را دشوار می سازد.

امروزه تبلیغات حضوری چشمگیر در عرصه اطلاع رسانی دارد و بخش اصلی و مهم کار رسانه و یکی از منابع با اهمیت اقتصاد رسانه محسوب می شود. شرکتهای تجاری با این فرض به سرمایه گذاری در تبلیغات می پردازند که فروش را افزایش می دهد و رسانه ها هم بخاطر رشد اقتصادی خود تبلیغات می پذیرد. با توجه به اینکه یکی از دلایل اصلی موفقیت در تبلیغات،میزان تاثیر کالای تبلیغ شده روی مخاطب هدف است در نتیجه در برابر خنثی ویا بی اثر کردن این تاثیر نباید مانعی قرار گیرد. اگر در تبلیغات اصول اخلاقی در نظر گرفته نشود ممکن اعتبار رسانه ها و کالا ها بین مردم از بین ببرد. در واقع، می توانیم بگوییم که اخلاق برای تبلیغات لازم است و بدون رعایت اخلاق حرفه ای نه تنها مسولیت اجتماعی است بلکه برای جلب اعتماد مردم ، بازاریابی و پیدا کردن خریدار برای کالا ها و خدمات مهم است که باید در نظر گرفته شود. محور اصلی این پژوهش، ارزش ها و اصول اخلاقی در تبلیغات است. این پژوهش با روش اسنادی کتابخانه ای به انجام رسیده است و تلاش شده تا به این سئوال اصلی پاسخ دهد که  جایگاه اصول و ارزش های اخلاق حرفه ای در تبلیغات کجاست؟

شادکامی و نشاط از ویژگی ها و روحیاتی است که در زندگی اجتماعی نقشی اساسی و بنیادین ایفا می کند، به گونه ای که در مقایسه با هر خصلت و روحیه دیگر، بیشترین سهم را در بهبود روابط و معاشرت ها به عهده دارد. این پژوهش با هدف شناخت میزان نشاط اجتماعی و عوامل مرتبط با آن در بین شهروندان شهر اهواز صورت گرفته است. داده های این تحقیق با روش پیمایش و با استفاده از پرسشنامه خودسنجی از نمونه ای با حجم 384 نفر از شهروندان 64-15 ساله شهر اهواز به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و اتفاقی که با استفاده از فرمول کوکران انتخاب گردید، جمع آوری شده است. فرضیات از طریق شاخص همبستگی پیرسون، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر آزمون گردیدند. نتایج پژوهش نشان داد که بین پایگاه اجتماعی- اقتصادی (در هر دو بُعد ذهنی و عینی)، احساس عدالت اجتماعی، همبستگی اجتماعی، اعتماد اجتماعی، رضایت اجتماعی، احساس امنیت اجتماعی، پایبندی به اعتقادات مذهبی، میزان رضایت از خدمات شهری و نشاط اجتماعی رابطه مثبت و معنادار و بین احساس محرومیت نسبی و احساس بی هنجاری و نشاط اجتماعی رابطه منفی و معنادار وجود دارد. همچنین رگرسیون چندمتغیره نشان داد که 51/0 از واریانس متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل قابل پیش بینی بوده است.

"مقاله حاضر، خلاصه اى از پایان نامه کارشناسى ارشد است که در آن، نشریه هاى ایران و امریکا به روش تحلیل محتوا مورد بررسى قرار گرفته است. هدف اصلى پژوهش، شناخت ساختار و شیوه انعکاس رویدادهاى عراق به لحاظ بى طرفى یا جانبدارى در ارایه اخبار و بررسى هم سویى یا عدم هم سویى این نشریه ها با دیدگاه سیاسى حاکم در کشور متبوع خود است. بدین منظور، تمام مطالب مربوط به حوادث عراق از زمان انتقال قدرت به دولت موقت در طول دو ماه، یعنى از 11 تیر 1383 تا 11 شهریور 1383 (اول جولاى 2004 تا اول سپتامبر 2004) در کلیه شماره هاى تایم و نیوزویک (از آمریکا) و کیهان و شرق (از ایران) مورد بررسى قرار گرفته است. حوادث 11 سپتامبر 2001 در آمریکا و حمله این کشور به افغانستان و عراق، نقش رسانه ها و از جمله مطبوعات را در انعکاس وقایع و ارایه اطلاعات، از یک سو و کنترل افکار عمومى، یا به گفته ""ادوارد ال برنیز""، «مهندسى رضایت»، در هم سویى با اقدامات سیاسى و نظامى دولت ها را از سوى دیگر، مشخص تر نمود. مطبوعات دو کشور ایران و آمریکا نیز هر کدام از دیدگاه خود به ارایه اطلاعات در مورد وقایع مذکور پرداختند.حمله نیروهاى ائتلاف به عراق در 20 مارس 2003 و سرنگونى حکومت صدام حسین ، یکى از این حوادث بود که در مطبوعات دو کشور بازتاب هاى مختلفى داشت . نتایج این پژوهش نشان مى دهد که روزنامه کیهان و هفته نامه نیوزویک، در موارد مختلفى نزدیک به هم عمل کرده اند. به عنوان مثال، در مواردى مانند جهت گیرى منفى در تیتر و لید، استفاده از تیترهاى اقناعى، استفاده از صفات ارزشى در تیتر، گرایش به تنش زایى و ارایه رویکردى معیوس کننده و بدبینانه، درصدهاى بالاترى در مقایسه با شرق و تایم داشته اند. اگر چه میزان هماهنگى یا هم سویى کیهان با دیدگاه سیاسى حاکم در ایران، به مراتب بیش تر از هماهنگى یا هم سویى نیوزویک با دیدگاه سیاسى حاکم در آمریکا بوده است. "

"در عصر ارتباطات، جنگ‌ها از جنگ رسانه‌ای آغاز می‌شوند و با جنگ رسانه‌ای ادامه یافته و پایان می‌پذیرند، پیروزی و شکست کشورها در قالب سیاست‌های رسانه‌ای رقم می‌خورد و این رسانه‌ها هستند که پیروزی می‌آفرینند، مغلوب می‌سازند و افکار عمومی را به هر سو که می‌خواهند هدایت می‌کنند. رسانه‌های جمعی با سانسورهای خود واقعیت‌ها را می‌پوشانند و موضوعات غیرواقعی را بزرگ‌نمایی کرده و واقعی جلوه می‌دهند. این مقاله به برخی از تاکتیک‌های مهم رسانه‌های جمعی امریکا و انگلیس برای همراه ساختن افکار عمومی داخل و خارج از کشور با سیاست‌های خود در طول جنگ علیه عراق می‌پردازد و نمونه‌هایی از دیدگاه‌های رسانه‌ها و مراکز تحقیقاتی اروپا و امریکا را در خصوص جنگ مورد اشاره قرار می‌دهد چرا که صرف میلیون‌ها دلار برای برپایی کمیسیون‌ها و تأسیس مراکز تحقیقاتی دربارة نقش مطبوعات در جنگ‌ها و تأثیر آنها بر کاهش یا افزایش درگیری‌ها نشان از اهمیت این موضوع دارد. شبکه‌های خبری با صرف هزینه‌های گزاف و پذیرفتن خسارات و تلفات همچنان به وظیفه خطیر خود ادامه می‌دهند و تا جایی پیش می‌روند که برخی شبکه های خبری مطالبی را حتی پیش از دسترسی دولت‌ها به آن پخش می‌کنند. در این مقاله به نمونه‌هایی از این سیاست‌ها اشاره شده است. "

امروزه با پیشرفت علم و فناوری در عرصه ارتباطات، ابزارهای جدیدی در اختیار بازیگران نظام بین الملل قرار گرفته است تا از طریق آن بتوانند به اهداف پنهان خود دست یافته و زمینه را برای تغییر جریان قدرت در هر کشور، متناسب با برنامه های از پیش تعیین شده فراهم آورند. در طول سال های پس از انقلاب، ایالات متحده آمریکا به علت مسدود بودن مجاری رسمی دیپلماتیک، تلاش فراوانی برای بهره گیری از ابزارهای غیر رسمی چون تبلیغات و پروپاگاندا که از مصادیق قدرت نرم محسوب می شود، علیه جمهوری اسلامی ایران داشته است تا با استفاده از آن بتواند بدون استفاده از ابزار و ادوات نظامی به اهداف پنهان خود دست یابد. تاسیس شبکه ی صدای آمریکا و تولید برنامه هایی از جمله «پارازیت » که به اذعان مدیران این شبکه پر بیننده ترین برنامه این شبکه تلویزیونی محسوب می گردد، در راستای همین اهداف پنهانی صورت گرفته است. بر این اساس در این تحقیق درصددیم تا با استفاده از روش تحلیل محتوا، موضوعاتی را که این برنامه برای مخاطبان خود برجسته می نماید را استخراج و در مرحله بعد تکنیک ها و فنون تبلیغاتی این حوزه از جنگ نرم را تحلیل و مورد ارزیابی قرار دهیم. نتایج تحقیق نشان می دهد موضوعات برجسته شده در این برنامه را می توان در سه حوزه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تقسیم نمود. تکنیک ایجاد تفرقه و تضاد با 6 درصد و تکنی کهای پاره حقیق تگویی، تشجیع، جم عآوری کارتهای کیدست و مبالغه هر کدام با 5 درصد بیشترین استفاده را در این برنامه داشته اند و از میان مخاطبان، مخاطبان عام با 58 درصد و هنرمندان با 9 درصد در بین مخاطبان خاص بالاترین جایگاه را به خود اختصاص داده اند.

" در این مقاله، به بررسى محتواى تلکس خبرگزارى جمهورى اسلامى ایران (ایرنا) پرداخته شده که در سه مقطع 1361، 1371 و 1381 در زمینه مسائل و مطالب مربوط به زنان گردآورى شده و انعکاس یافته است تا بخشى از فعالیت خبرگزارى ایرنا در زمینه اخبار و مطالب مربوط به زنان به عنوان نیمى از پیکره جامعه روشن شود. چارچوب نظرى این بررسى تلفیقى است از نظریه هاى فمینیسم و برجسته سازى تا تاثیر این دو نظریه در تعیین و انتخاب اخبار مربوط به زنان و انعکاس آن مورد بررسى قرار گیرد. ساختار موضوعى مطالب، ماهیت و محوریت مطالب، سبک ارائه مطالب، آفرینندگان مطالب، حجم و اندازه مطالب، جهت گیرى مطالب، کارکرد و اهداف مطالب انعکاس یافته متغیرهایى هستند که در این بررسى مورد ارزیابى و تحلیل قرار گرفته اند. بررسى حاضر به روش تحلیل محتوا انجام گرفته و حجم نمونه آمارى شامل 321 مطلب است. از آن جایى که هر یک از متغیرها در سه دوره مورد بررسى به مقایسه گذاشته شده اند، یافته هاى پژوهش در مجموع، نشان مى دهد تفاوت معنى دارى بین دوره هاى مورد بررسى در بسیارى از متغیرها متناسب با شرایط سیاسى اجتماعى و فرهنگى هر دوره وجود دارد. به لحاظ کمیت نیز یافته ها نشان مى دهد که روز به روز هم به تعداد مطالب و اخبار زنان و هم به حجم هر یک از آن موارد افزوده مى شود و به عبارتى روند صعودى دارد. "

نقش طبقه اجتماعی افراد بر میزان بهره وری آنان از اینترنت یکی از سوالات مناقشه برانگیزی است که پاسخ به آن در یک سر طیف به کمتر شدن شکاف طبقاتی به وسیله تکنولوژی های نوین می رسد و در طیف دیگر عمیق تر شدن شکاف طبقاتی منتهی می شود. وبلاگ ها به عنوان یکی از پر نفوذترین رسانه های گروهی، نقشی عمده در فضای مجازی ایفا کرده اند. اطلاعات جا به جا شده در این رسانه پرحجم بوده است. وبلاگ ها یکی از منابع مهم برای کسب اطلاعات و همچنین ایجاد شناخت محسوب می شوند به طوری که می توان گفت وبلاگ ها توانسته اند بازار انحصاری دیگر رسانه های جمعی را بشکنند و خود را به عنوان یک منبع شناختی معرفی کنند. شناخت مخاطبان وبلاگ ها و آگهی از طبقه اجتماعی آنان می تواند تلاشی در جهت کشف وجود یا عدم وجود شکاف آگاهی دیجیتال در فضای مجازی باشد. در این مقاله تلاش شده است تا با پیمایشی با حجم نمونه 815 نفر، روابط حاکم بر فضای مجازی ایرانی از حیث طبقه اجتماعی کشف و بررسی شود.

شکل گیری نظام جهانی یکی از نتایج فناوریهای نوین ارتباطی در عرصه اطلاعات است . در این نظام ، بازارها و فرایند جهانی شدن در هم ادغام و موجب کاهش موانع و هزینه های تجارت و سرمایه گذاری شده است ؛ تا آنجا که امروزه 80 درصد اقتصاد جهانی بر فناوریهای اطلاعاتی تکیه دارد و ، از این حیث ، می توان گفت که اطلاعات سهم بسزایی در رشد اقتصادهای ملی و بین المللی ایفا می نماید . با توجه به این که پدیده سخت افزارهای ارتباطی و اطلاعاتی ویژگیهای فرامرزی دارند و بر محدودیت های زمانی و مکانی غلبه یافته اند ، موضوع مالکیت آن ها یکی از مهم ترین چالش هایی است که دولت ها با آن مواجه هستند .