یعقوب مهارتی

امروزه با روند توسعه بانک های خصوصی، صنعت بانکداری در کشور، به سمت رقابتی تر شدن درحرکت است. لذا کلیه بانک ها خصوصاً بانک های دولتی می بایست رویکردهای کسب وکار خود را متحول سازند تا بتوانند در عرصه رقابتی، رشدی سریع تر از رقبا داشته و ارزش بیشتری برای مشتری خلق نمایند. در این عرصه رقابتی عاملی که می تواند به عنوان مزیت رقابتی بانک ها عمل کند و آن ها را از هم متمایز سازد و درنتیجه آن ها را به اهدافشان نزدیک تر کرده و سبب بهبود عملکرد آن ها شوند، گرایش به بازار است. پژوهش حاضر به دنبال بررسی تأثیر گرایش به بازار از دیدگاه فرهنگی و رفتاری بر عملکرد مدیران بانک های دولتی است. جامعه آماری در این پژوهش روسای شعب بانک های دولتی ملی، سپه و مسکن در شهرستان مشهد. نمونه موردبررسی از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای و به تعداد 150 مورد انتخاب گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که رابطه مثبت و معنی داری بین گرایش به بازار از دیدگاه فرهنگی و رفتاری و عملکرد بانک های دولتی و جود دارد. Abstract Today, while developing private banks, Iran’s banking industry is becoming more competitive. So, all banks especially governmental banks should transform their business approaches to grow faster than competitors and make more values for customers. In this competitive domain, market orientation can be a factor of a competitive advantage and differentiate banks from others, makes them closer to their goals, and improve their performance. This article surveys the impact of market orientation from behavioral and cultural approaches on the performance of governmental banks managers. The statistical population of this article includes the managers of governmental banks’ branches such as Melli, Sepah, and Maskan in Mashhad. The sample size was determined through stratified-random sampling and was150. The results indicated that market orientation from behavioral and cultural approaches is positively associated with performance of governmental banks. Keywords: Market O rientation ; M arket I ntelligence G eneration ; M arket I ntelligence Dissemination ; M arket I ntelligence R esponsiveness ; Custo mer O rientation ; Inter -F unctional C ooperation

درک عواملی که موجب پذیرش یک فناوری می شوند و ایجاد شرایطی که تحت آن، فناوری های اطلاعاتی مورد نظر پذیرفته شود از پژوهش های مهم در زمینه فناوری اطلاعات است. نظریه رفتار برنامه ریزی شده از مهم ترین و مشهورترین نظریات پذیرش فناوری است به گونه ای که تاکنون بیش از 2000 مقاله معتبر با مدل پذیرش فناوری نگارش شده است و بیش از 300 هزار ارجاع به مقالات TPB آجزن وجود دارد. نکته مهم که در غالب مقالات مرتبط وجود دارد این است که اکثر آن ها بدون شناخت کافی از ابعاد، متغیرها، روش شناسی و حتی مقاله مرجع TPB و انتقادات وارد بر این نظریه، از مدل مربوطه استفاده می کنند. در این مقاله ابتدا مبانی نظری TRA و انتقادات وارد به آن که موجب ظهور نظریه TPB گردیده است و سپس درباره نظریه TPB آجزن و فیشبن بحث گردیده است. سپس این نظریه با روش نقد محتوایی و با ابزار جمع آوری مطالعات کتابخانه ای و مقالات و وب سایت های مرتبط، به بررسی تفصیلی نظریه رفتار برنامه ریزی آجزن پرداخته شد. بیشترین بررسی این تحقیق درباره قصد و رابطه بین قصد و رفتار است که دلایلی برای خدشه وارد کردن به این رابطه بیان شده است. فرهنگ و اثر اطلاعات و دانش جدید، مفاهیم دیگری است که به تفصیل به آن پرداخته شده است. در نهایت پیشنهاداتی برای این نظریه و محققان آینده و هم چنین چالش های نقد نظریه آمده است.

امروزه بهبود عملکرد شرکت های کوچک و متوسط می تواند سبب رونق اقتصادی کشورها گردد. بااین حال بیشتر شرکت های کوچک و متوسط بعد از مدتی دچار بحران شده و از بین می روند؛ بنابراین لزوم توجه به عوامل اثرگذار بر عملکرد این شرکت ها مهم و اساسی است. ازجمله عوامل اثرگذار بر عملکرد این شرکت ها فرهنگ شرکتی و گرایش به کار آفرینی است که این اثرگذاری می تواند تحت تأثیر فرهنگ ملّی نیز قرار گیرد. بر این اساس هدف تحقیق حاضر بررسی اثر فرهنگ شرکتی بر عملکرد شرکت های کوچک و متوسط با میانجی گری گرایش به کارآفرینی و تعدیل گری فرهنگ ملی است. داده های تحقیق از طریق پرسشنامه جمع آوری گردیده است. روایی صوری پرسشنامه با استفاده از دیدگاه اساتید مدیریت و تعدادی از مدیران شرکت های کوچک و متوسط موردبررسی قرار گرفته و روایی سازه نیز از طریق تحلیل عاملّی تأییدی موردبررسی قرار گرفته است. ضریب آلفای کرونباخ بزرگ تر از 7/0 برای همه متغیرها پایایی آن را مورد تأیید قرار داد. تحلیل آماری داده ها با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری انجام شد. تجزیه وتحلیل داده های جمع آوری شده از مدیران شرکت های کوچک و متوسط ایران و عراق نشان داد فرهنگ شرکتی بر عملکرد شرکت های کوچک و متوسط ایرانی و عراقی اثر مثبت و معنی دار دارد. همچنین گرایش به کارآفرینی بر عملکرد مدیران شرکت های کوچک و متوسط ایرانی و عراقی اثر مثبت معنی دار دارد. فرهنگ ملی نیز رابطه بین فرهنگ شرکتی و گرایش به کارآفرینی و گرایش به کارآفرینی و عملکرد را تعدیل می کند.

اندازه گیری میزان بلوغ هم راستایی عملیاتی یا به عبارت دیگر بلوغ هم راستایی فرآیندهای کسب و کار و سیستم های اطلاعاتی به عنوان راهکاری برای ارزیابی میزان موفقیت پیاده سازی هم راستایی عملیاتی حائز اهمیت بوده است. این در حالیست که پژوهش های انجام شده در حوزه هم راستایی، عمدتاً به دنبال سنجش بلوغ هم راستایی در سطح استراتژیک بوده اند. لذا، نتایج حاصل از این مطالعات با توجه به تفاوت های هم راستایی استراتژیک و عملیاتی، کارآیی چندانی برای سنجش بلوغ همراستایی در سطح عملیاتی نداشته اند. از این رو، پژوهش حاضر چارچوبی برای سنجش میزان بلوغ هم راستایی عملیاتی ارائه داده است. بدین منظور، پس از تعیین ابعاد ده گانه هم راستایی عملیاتی و تأیید آن ها به کمک تحلیل عاملی تأییدی از شبکه های عصبی برای بررسی میزان اهمیت هر یک از این ابعاد استفاده شده است. در ادامه، بر اساس موقعیت هر یک از این ابعاد در ماتریس تحلیل اهمیت- عملکرد و بررسی میزان شکاف میان وضعیت موجود و مطلوب هر یک از آن ها از طریق آزمون مقایسه میانگین زوجی، سطح بلوغ هم راستایی عملیاتی برای هر یک از ابعاد مشخص شده است. مطابق با نتایج پژوهش، هم راستایی فرآیندهای غیربنیادین تجاری با سیستم های اطلاعات مدیریت در سطح بهینه شده، هم راستایی فرآیندهای بنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی مدیریت در سطح بهبود یافته و مدیریت شده و هم راستایی فرآیندهای مدیریتی با سیستم های اطلاعاتی دانش محور، هم راستایی فرآیندهای بنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی استراتژیک و همراستایی فرآیندهای غیربنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی دانش محور در سطح استقرار و تمرکز مشخص شده اند. همچنین، هم راستایی فرآیندهای مدیریتی با سیستم های اطلاعاتی استراتژیک، همراستایی فرآیندهای بنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی دانش محور و هم راستایی فرآیندهای بنیادین تجاری با سیستم های اطلاعاتی عملیاتی در سطح تعهد و هم راستایی فرآیندهای پشتیبانی با سیستم های اطلاعاتی عملیاتی و هم راستایی فرآیندهای پشتیبانی با سیستم های اطلاعاتی دانش محور در سطح ابتدایی و تک نگری تعیین شده اند.

زمانی که برای رسیدن به یک هدف نیاز به تخصص، تجربه و مهارت افراد مختلف باشد، تیم سازی در سازمان شکل می گیرد و با ترکیب واقعیت ها و دیدگاه های متفاوت برای ایجاد قابلیت های جدید، باعث نوآوری در سازمان ها می شوند. پژوهش حاضر، با هدف بررسی و تحلیل تاثیر رفتارهای تیم سازی موفق بر نوآوری سازمانی درک شده توسط کارکنان در راه آهن اصفهان انجام شد. بر اساس مدل این پژوهش، تاثیر رفتارهای تیم سازی موفق در 5 بعد، شامل ابرازنظر، آزمایش کردن، بازتاب، گوش دادن آگاهانه و یکپارچه سازی بر نوآوری سازمانی درک شده توسط افراد مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. این پژوهش از نظر جهت گیری، کاربردی، از لحاظ هدف، آزمون فرضیه و از نظر راهبردی از نوع پیمایشی می باشد. داده ها با استفاده از ابزار پرسش نامه جمع آوری شد. جامعه آماری پژوهش، کارکنان راه آهن اصفهان به تعداد 538 نفر بودند که از میان آن ها 224 نفر با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. در این پژوهش جهت آزمون فرضیه ها و برازندگی مدل از مدل یابی معادلات ساختاری 1 و روش حداقل مربعات جزئی 2 استفاده شد. یافته ها نشان دادند که از بین مولفه های تیم سازی موفق فقط بین یکپارچه سازی و نوآوری سازمانی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.

 بررسی مدل های رهبری در شرایط پیچیده و عدم قطعیت امروزی بیانگر آن است که مدل های رهبری سنتیِ مبتنی بر رقابت و سلسله مراتبی، پاسخگوی چالش های محیطی پیش روی سازمان ها نیستند و لزوم توجه به سبک هایی از رهبری احساس می شود که پیرو محور هستند. بدین منظور، پژوهش حاضر با  کشف معنا و ساختار بنیادین رهبری فداکارانه انجام شد. جامعه مورد مطالعه، نیروهای عملیاتی سازمان های امداد و نجات (آتش نشانی و فوریت های پزشکی) شهر مشهد می باشند که 18 نفر تا رسیدن به اشباع نظری به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب گردیدند. استراتژی مورد استفاده پدیدارشناسی و ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. استحکام پژوهش از طریق چهار معیار  قابلیت اعتبار، انتقال پذیری،  قابلیت اطمینان  و تأییدپذیری مورد بررسی قرار گرفت و نتایج تحلیل داده ها با کمک نرم افزار تحلیل کیفی MAXQDA انجام شد. مطابق یافته های پژوهش سیزده زیرمؤلفه در قالب سه مؤلفه دسته بندی شدند. مؤلفه های کشف شده مبین رهبری فداکارانه از منظر مشارکت کنندگان عبارتند از: گذشتن از دارایی های مادی و معنوی، گذشتن از منابع قدرت و جان فشانی. در انتها برمبنای مؤلفه های احصاء شده، توصیفی از معنا و ساختار رهبری فداکارانه ارائه شد. از دیدگاه نیروهای عملیاتی سازمان های امداد و نجات، رهبری فداکارانه، سبک مدیریتی است که در آن، فرمانده و مدیر عملیاتی با تأکید بر آرمان های خود، از دارایی های مادی و معنوی و منابع قدرت گذشت می کند و در نهایت سطح گذشت از منافع با جان فشانی به اوج می رسد.

به سبب فضای رقابتی موجود که وجود نیروی انسانی مستعد را در سازمان ها، ضرورتی اجتناب ناپذیر می سازد، سازمان ها لازم است رویکردهای توسعه منابع انسانی را جهت بقا و توسعه سازمانی بکار گیرند. یکی از رویکردهای اثر بخش در توسعه منابع انسانی، مربی گری است. پژوهش حاضر؛ با هدف بررسی تاثیر مربی گری بر عملکرد کارکنان با نقش واسط پاداش و قدردانی، تعهد و یادگیری کارکنان در شرکت گاز استان گلستان، صورت گرفته است. این تحقیق؛ از لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- پیمایشی می باشد. جامعه آماری؛ کلیه کارکنان رسمی شرکت گاز استان گلستان به تعداد ۱۸۴ نفر بوده که بر اساس جدول کرچسی و مورگان، تعداد ۱۲۴ نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها ازپرسشنامه با تایید روایی و پایایی آن استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها، از روش مدل سازی معادلات ساختاری و از نرم افزار SPSS و Smart PLS، استفاده گردید. پژوهش حاضر دارای نه فرضیه بود که یافته های این تحقیق نشان می دهد رابطه مربی گری و پاداش و قدردانی، مربی گری و تعهد، مربی گری و یادگیری کارکنان؛ مثبت و معنادار است. همچنین پاداش و قدردانی و عملکرد، تعهد و عملکرد و یادگیری و عملکرد کارکنان؛ ارتباط مثبت و معناداری با یکدیگر دارند. همچنین اینکه پاداش و قدردانی، تعهد و یادگیری؛ رابطه بین مربی گری و عملکرد کارکنان را بطور معناداری میانجی گری می کنند و نقش میانجی آن ها مورد تایید قرار گرفت. سهم علمی پژوهش حاضر؛ شناساندن و شفاف سازی نقش مربی گری بر متغیر مهم عملکرد کارکنان از طریق متغیرهای میانچی مورد تاکید می باشد

مطالعات نشان می دهد اجرای تغییر در سازمان ها همیشه آن طور که رهبران تغییر فرض می کنند، فرایند ساده ای نیست و فقط تعداد محدودی از سازمان ها در مدیریت و اجرای آن موفق هستند. درواقع بیشتر سازمان ها در دستیابی به تغییری پایدار به معنی آنکه بتواند به هنجارها و باورهای کارکنان تبدیل شده باشد، ناکام مانده اند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی راهبردها و پیامدهای پایداری تغییرات سازمانی در بانک های خصوصی ایران انجام شده است. این پژوهش کیفی و بر پایه نظریه داده بنیاد با رویکرد نظام مند است. جامعه موردمطالعه شامل مدیران و کارشناسان با سابقه شاغل در بانک های خصوصی ایران و نیز خبرگانی است که سابقه و تجربه مطلوبی در زمینه تغییرات سازمانی در این بانک ها داشته اند. مصاحبه های نیمه ساختاریافته و عمیق با مشارکت کننده های در پژوهش تا حصول اشباع نظری انجام شد. داده های حاصله از طریق فرایند کدگذاری باز، محوری و انتخابی و با استفاده از نرم افزار MAXQDA20 تحلیل شدند و اعتباربخشی نتایج با استفاده از معیارهای لینکلن و گوبا (باورپذیری، اطمینان پذیری، تأییدپذیری و انتقال پذیری) صورت پذیرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد راهبردها شامل آموزش اثربخش و به کارگیری گروه های کاری، استقرار سیستم مدیریت دانش، سازوکارهای انگیزشی، تأمین منابع مالی، تدقیق و تبیین برنامه راهبردی سازمان، سبک رهبری، فرایندهای اثربخش و ساختار چابک و پیامدها شامل افزایش بلوغ روان شناختی و بلوغ رفتاری کارکنان، افزایش منابع مالی و کاهش هزینه های سازمان، تأمین رضایت ذی نفعان استراتژیک و کسب مزیت رقابتی است.

فرآیند پذیرش و انتشار نوآوری ها سال ها توسط محققان متعدد مورد مطالعه قرار گرفته است. یکی از محبوب ترین نظریه های پذیرش و انتشار نوآوری توسط راجرز در کتاب "انتشار نوآوری ها" ارائه شده است. تحقیقات زیادی از رشته های مختلف از جمله علوم سیاسی، بهداشت عمومی، ارتباطات، اقتصاد، مدیریت، فناوری و آموزش از این نظریه به عنوان یک چارچوب پژوهشی استفاده کرده اند. نظریه راجرز  به عنوان چارچوب نظری پرکاربرد به ویژه در حوزه انتشار فناوری و نوآوری در سازمان ها تعریف می شود. بنابراین با توجه به کاربرد گسترده این نظریه، هدف تحقیق حاضر توصیف نظریه انتشار نوآوری راجرز و بررسی و نقد آن به روش نقد تلفیقی می باشد، که براساس ویژگی های محتوایی، روش شناسی، تاریخی و همچنین زندگی شخصی و حرفه ای نظریه پرداز آن مورد تحلیل و واکاوی قرار می گیرد. در این پژوهش، نقاط قوت و ضعف نظریه به لحاظ محتوایی و روش شناسی مورد بحث قرار می گیرد و تاثیرات بسترهای فکری، اجتماعی، تاریخی و زندگی شخصی نظریه پرداز بر نظریه بررسی می شود و کاربرد نظریه انتشار و پذیرش نوآوری ها در سازمان ها تبیین می گردد. نقد روش شناسی نظریه نشان داد، تحقیقات انتشار نوآوری می بایست از روش های بسیار ساختاریافته به سمت تحقیقات موردی عمیق تر، کیفی تر و فرضیه سازتر از فرآیند نوآوری در سازمان ها تغییر پیدا کنند. این نظریه به طرق مختلف به روز و تجدیدنظر شده است و این یکی از مهمترین نقاط قوت این نظریه می باشد. این به روزرسانی ها و بازبینی ها، نظریه انتشار نوآوری راجرز را غنی تر و جامع تر کرده است. اما از مهمترین نقدهایی که بر این نظریه وارد می باشد آن است که نظریه انتشار نوآوری اغلب نقش زیرساخت ها را در پذیرش و انتشار نوآوری ها درنظر نمی گیرد، و فاقد قدرت پیش بینی لازم در مورد اینکه کدام نوآوری موفق و کدام نوآوری شکست خواهد خورد می باشد.

هدف: هدف اصلی از اجرای پژوهش حاضر، مطالعه ای تطبیقی در خصوص محتوای برنامه های راهبردی تدوین شده دانشگاه های مختلف در سطح ایران، کشورهای آسیا و جهان اسلام بود.روش پژوهش: پژوهش با رویکرد کیفی به روش تحلیل محتوا اجرا شد. جامعه پژوهش، برنامه های راهبردی 6 دانشگاه جامع ایرانی، 6 دانشگاه آسیایی و 5 دانشگاه برتر جهان اسلام بود که با روش غیرتصادفی هدفمند انتخاب شدند. در گزینش دانشگاه ها از نظام های رتبه بندی شانگهای، تایمز، QS، لایدن و نظام رتبه بندی جهانی ISC استفاده شد. برای کدگذاری و تحلیل کدها، از رویکرد مایرینگ و نرم افزار MaxQda 18 و 20 استفاده شد تا امکان ترسیم ابر مفاهیم مرتبط با اجزای اسناد و همچنین تعیین فراوانی کدها فراهم شود.یافته ها: نتایج پژوهش، نشان دهنده آن بود که تفاوت هایی میان اجزا، مفاهیم مطرح در برنامه ها و همچنین روش شناسی برنامه های راهبردی دانشگاه های مختلف وجود دارد؛ به نظر می رسد دانشگاه های ایرانی بیشتر به اجزای مختلف برنامه های راهبردی توجه داشته اند؛ به عنوان نمونه در بحث روش شناسی صرفاً پرداختن به روش شناسی در برنامه های راهبردی دانشگاه های ایرانی دیده می شود.نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش، اگرچه مفاهیم مختلفی در برنامه های راهبردی دانشگاه ها مطرح شده است اما توجه به مسئولیت اجتماعی اهمیت ویژه ای برای آنها دارد.

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی ابعاد و مؤلفه های بین المللی سازی دانشگاه ها می باشد.روش پژوهش: روش پژوهش حاضر روش مرور سیستماتیک (فرا ترکیب) می باشد. طبق این تکنیک، مرور دقیق و عمیقی از ادبیات تحقیق در مورد موضوع بین المللی سازی دانشگاه ها انجام شده است و در نهایت یافته های پژوهش های مرتبط با هم ادغام و موردبررسی قرار گرفته اند. یافته ها: یافته های تحقیق مبتنی بر مقالات نهایی بررسی شده، منجر به استخراج 38 کد باز برای مجموع عوامل بین المللی سازی دانشگاه و 12 کدمحوری شامل: منابع انسانی (کارکنان/ اعضای هیأت علمی)، دانشجویان، آموزش و برنامه درسی، پژوهش، ارتباطات و همکاری های بین المللی، ساختار سازمانی، رهبری و مدیریت، فرهنگ سازی، زیرساخت ها، بودجه و امور مالی، راهبرد بین المللی و عوامل محیطی اثرگذار (عوامل اثرگذار خارجی) شده است.نتیجه گیری: دانشگاه ها برای جامه عمل پوشاندن به اهداف گسترده خود و پیشرفت در محیط رقابتی امروزی نیازمند تلاش برای ایجاد وجهه بین المللی و کسب اعتبار جهانی می باشند. در این مسیر عواملی وجود دارند که نگاه ویژه به آن ها در پدیده بین المللی سازی دانشگاه دارای اهمیتی مضاعف است، این عوامل در پژوهش حاضر با عنوان کدهای محوری شناسایی و مورد بررسی قرار گرفتند و مصادیق آن ها جهت تبیین بهتر موضوع بیان شدند.

اعتماد در سازمان به سه دسته اعتماد فردی، اعتماد بین فردی و اعتماد سازمانی تقسیم می شود. چون در گذشته کمتر تحقیقی به طور خاص به اعتمادسازمانی پرداخته، هدف پژوهش حاضر، ارائه مدل مفهومی اعتماد سازمانی در سازمان های دولتی خراسان رضوی است. این پژوهش کیفی و بر پایه نظریه داده بنیاد با رویکرد نظام مند می باشد. پس از انجام 17 مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان سازمان های دولتی خراسان رضوی اشباع نظری حاصل شد. تجزیه وتحلیل داده ها مبتنی بر فرآیندهای کدگذاری و با استفاده از نرم افزار MAXQDA انجام شد. برای اطمینان از روایی و جهت بالا بردن اعتبار پژوهش از معیارهای ارائه شده توسط گوبا و لینکلن (۱۹94) و به منظور ارزیابی استحکام پژوهش معیارهای چهارگانه تناسب، مرتبط بودن، کاربردپذیری و قابلیت اصلاح اشتراوس و کوربین (1998) به کار برده شد. بر اساس یافته های پژوهش، اعتماد سازمانی در سازمان های دولتی خراسان رضوی در قالب اتکاپذیری و پیش بینی پذیری بر اساس علل مدیریت اعتمادساز، سازمان اعتمادساز و کارکنان اعتمادساز شکل می گیرد. از طرفی اعتمادسازمانی بر به کارگیری راهبردهایی همچون اخلاق محوری، تعاملات، مقررات و فرآیندهای سازمانی تأثیر می گذارد. پیامدهای این راهبردها عبارتند از بهبود عملکرد در قالب بهبود رفاه روان شناختی کارکنان و بهره وری سازمان؛ و همچنین بهبود رضایت ذی نفعان به شکل رضایت مردم و مشروعیت سازمان. زمینه کاربست مؤثر این راهبردها، محیط درون سازمانی شامل جو و محیط فیزیکی سازمان و محیط برون سازمانی شامل محیط سیاسی، شرایط اقتصادی و فرهنگ ملّی می باشد. در این میان نباید از تأثیر مداخله گرهایی همچون همنوایی سازمانی و مؤلفه های جمعیت شناختی سازمان بر اثربخشی این راهبردها چشم پوشی کرد.

در عصری که رقابت بین کسب و کارها جهت دستیابی به اهداف بسیار تنگاتنگ تر و ایجاد یک ارتباط دوسویه با مشتریان بسیار دشوارتر است، درک جایگاه روابط عمومی در سازمان ها تاثیر قابل ملاحظه ای بر نرخ موفقیت و شکست آنان دارد. تاریخ روابط عمومی، یک ذخیره بزرگ از مدل ها و روش ها است که تلاش می کند تا کسب و کارها را در جهت تحقق این موضوع یاری برساند. در خط مقدم این حوزه، ادوارد برنیز قرار دارد که اغلب از او به عنوان پدر علم روابط عمومی یاد می شود. رویکردهای او در دهه 1920 نه تنها نحوه تعامل شرکت ها با مخاطبان خود را تغییر داد، بلکه هنجارهای اجتماعی را نیز دستخوش تغییر کرد. این مقاله به بررسی و ارزیابی نظریه «مهندسی رضایت» برنیز می پردازد و تلاش می کند تا با کمک روش نقد تلفیقی شامل نقدهای محتوایی، روش شناسانه و تاریخی به درک بهتر این نظریه کمک کند. نتایج نشان می دهد نیاز مبرم شرکت ها به فروش محصولات تولیدی انبوه شان پس از جنگ جهانی اول، برنیز را وادار کرد تا به سراغ روش های نوین در حوزه اقناع مخاطبان برود. او با استفاده از اصول روان شناسی توانست رویکردی نوین در تبلیغات و روابط عمومی ایجاد کند؛ هر چند برخی روش های او را فریبنده می دانند.

مقدمه: در جهان کنونی، با تسریع تغییرات در محیط های درونی و بیرونی سازمان ها، شناسایی مفاهیم مؤثر بر حفظ و توسعه حیات سازمانی از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. پایداری کسب وکارها به عنوان یکی از ارکان اصلی در ارزیابی رشد و موفقیت سازمان ها شناخته می شود تا آنجاکه در دهه های اخیر، حتی جایگزین معیارهای سنتی موفقیت سازمانی شده است. ازطرفی پایداری را می توان به نوعی ضامن تداوم و رشد پایدار سازمان ها تلقی کرد. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی اثر انعطاف پذیری راهبردی بر پایداری شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک علم وفناوری استان خراسان می پردازد. همچنین، در این مطالعه نقش میانجی نوآوری در مدل کسب وکار و اثر تعدیل گری پویایی محیطی نیز مورد بررسی قرار گرفته است. روش شناسی: پارادایم این پژوهش از نوع کمی و روش پژوهش آن به لحاظ نوع جمع آوری و تحلیل داده ها پیمایشی- تحلیلی است. جامعه مورد مطالعه شامل 55 شرکت دانش بنیان فعال و رشد یافته در پارک علم وفناوری استان خراسان بودند. روش نمونه گیری نیز تصادفی ساده بود که تعداد آن به کمک جدول مورگان 48 شرکت تعیین گردید. همچنین واحد تحلیل این پژوهش نیز سازمان بود. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده که روایی آن با معیار فورنل و لارکر و نظر خبرگان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تأیید گردید. تجزیه وتحلیل داده ها به کمک نرم افزار SmartPLS و SPSS انجام شده است. یافته ها: نتایج تجزیه وتحلیل داده های این پژوهش نشان داد که انعطاف پذیری راهبردی و نوآوری مدل کسب و کار تأثیر مثبت و معناداری بر پایداری شرکت دارند. همچنین، نقش نوآوری مدل کسب و کار به عنوان میانجی در رابطه بین انعطاف پذیری راهبردی و پایداری شرکت تأیید گردید. پویایی محیطی نیز نقش تعدیل گری بر رابطه میان انعطاف پذیری راهبردی و نوآوری مدل کسب و کار ایفا می کرد. نتیجه گیری/ دستاوردها: یافته های پژوهش اهمیت توجه به عوامل محیطی را در طراحی راهبردهای کسب و کار نشان می دهد. در شرایط کنونی، کسب و کارهای دانش بنیان باید به دنبال ایجاد انعطاف پذیری لازم در سطوح بالای سازمان باشند تا بتوانند به سرعت به تغییرات محیطی واکنش نشان دهند. نوآوری مدل کسب و کار که شامل مجموعه ای از فعالیت های جدید برای خلق ارزش است، می تواند به شرکت ها کمک کند تا در برابر رقبا مزیت پیدا کنند. همچنین، پویایی محیطی به عنوان یک عامل کلیدی در موفقیت این شرکت ها شناخته شده است؛ زیرا تغییرات سریع در بازار نیازمند پاسخ گویی سریع و مؤثر به آن است. پژوهش حاضر پیشنهادهایی برای انجام مطالعات بیشتر در زمینه تأثیر عوامل محیطی بر پایداری کسب و کارها ارائه می دهد. همچنین، توصیه می شود که شرکت های دانش بنیان با راه اندازی واحدهای تحقیق و توسعه بتوانند مدل های نوآورانه کسب و کار را بررسی کرده و از آن ها بهره جویند.