محمود قاضی طباطبایی

کودکان به اجبار جنسیتی بودن کارهای خانه داری و بچه داری را تشدید می کنند و به آن دامن می زنند. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر تعداد فرزندان وابسته (زیر 7سال) بر میزان نابرابری های اجتماعی مبتنی بر جنسیت در کارهای خانه داری و بچه داری است. روش پژوهش، تحلیل ثانوییه داده های پیمایش گذران وقت ایران در سال های 1387 1388 است که با نمونه ای معرف در مناطق شهری کشور گردآوری شده است. مک دونالد در تئوری «ناهماهنگی برابری جنسیتی بین نهادهای فرد محور و خانواده محور» این ایده را مطرح می کند که برابری جنسیتی در بیرون از خانه افزایش یافته است، اما در درون خانه این برابری جنسیتی تحقق نیافته است و نوعی گسست بین سطوح برابری جنسیتی در بیرون از خانه و در درون خانه به وجود می آید. نتایج نشان می دهد، هرچند زنان شاغل، کار مزدی کمتری در طول روز نسبت به همسرانشان انجام می دهند، به رغم شاغل بودن، او همچنان مسئول کارهای خانه داری و بچه داری هستند و مرد مشارکت کمی در کارهای غیر مزدی دارد. بچه آوری و افزایش باروری، نابرابری جنسیتی درون خانواده را تشدید می کند و بر آن می افزاید. در واقع با افزوده شدن تعداد فرزندان وابسته به جمع خانواده بر مدت زمانی که زنان شاغل به مجموع کارهای خانه و بچه داری اختصاص می دهند به میزان قابل توجهی افزوده می شود و مشارکت کمِ شوهر در این کارها، شکاف جنسیتی بزرگی در این کارها ایجاد می کند. حتی با در نظر گرفتن کار مزدی باز هم شکاف جنسیتی پابرجا است، به طوری که پدر فاقد فرزند وابسته، به طور متوسط یک ساعت و 2 دقیقه، دارای یک فرزند وابسته 37 دقیقه و دارای دو فرزند وابسته، 1 ساعت و 16 دقیقه در طول روز کمتر از همسرش کار می کند. در واقع افزایش تعداد فرزندان به خصوص از فرزند دوم به بعد جنسیتی شدن هر چه بیشتر کارهای بدون مزد خانه داری و بچه داری را به دنبال دارد.

در این مقاله با استفادیه از دیدگاه زنان فرهیخته و اندیشمند و با روش نظرییه زمینه ای و با انجام مصاحبیه عمیق از 25 نفر از اساتید دانشگاه ها، مناسبات ارزش های زیست جهان اقشار مختلف زنان با پذیرش نظام حقوقی مدنی بررسی شد. از نظر مشارکت کنندگان بخشی از قانون به نفع زنان و بخش هایی از آن نیز ناعادلانه است، آن بخشی هم که به نفع زنان تدوین شده است در ضمانت اجرایی مشکل دارد. از نظر مشارکت کنندگان، نظام حقوقی از زیست جهان زنان تأخر و در حوزیه زنان خلأ و نقص دارد. با رواج مردسالاری، تبعیض و تعصب در محیط قانون گذاری، روح قوانین نیز مردانه شده و کمتر می تواند از زن حمایت کند. از نظر برخی از آنها قانون مطابق با جامعیه سنتی است و نظام حقوقی بدون تحقیق و توجه عمیق به تجربیه زیسته و کنش ارتباطی زنان به تدوین قوانین می پردازد. در این بررسی هر 25 استاد مشارکت کننده برآن بودند که نظام حقوقی به زیست جهان زنان توجه کمی داشته و از آن تأخر دارد.