فرزندان وابسته

زنان شاغل، در مقایسه با زنان غیرشاغل، علاوه بر کارهای غیرمزدی خانه داری و بچه داری، بایستی مدت زمانی را نیز به کار مزدی در بیرون از خانه اختصاص دهند. بار مسئولیت مضاعف زنان شاغل اشاره به مقدار کاری دارد که آن ها در مقایسه با زنان غیرشاغل انجام می دهند. این مقاله درباره کمّی کردن بار مسئولیت مضاعف زنان شاغل برحسب تعداد فرزندان وابسته آن هاست. بدین منظور، به مقایسه مدت زمان اختصاص داده شده به کارهای غیرمزدی (خانه داری و بچه داری) و مزدی بین زنان شاغل و غیرشاغل دارای همسر به تفکیک تعداد فرزندان وابسته (زیر 7 سال) در کشور پرداخته شده است. در این پژوهش، از تحلیل ثانویه داده گذران وقت استفاده شده است. این پیمایش توسط مرکز آمار ایران در نقاط شهری کشور در دو سال پی درپی و در چهار فصل متمادی آذر و اسفند 1378 و خرداد و شهریور 1388 انجام شده و در آن از روش نمونه گیری احتمالی به کار است. جامعه آماری تحقیق حاضر همه زنان شاغل و غیرشاغل دارای همسرِ فاقد کودک یا دارای کودک وابسته (زیر 7 سال) ساکن در نقاط شهری کشور است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که زنان شاغل فاقد فرزند، 3 ساعت و 6 دقیقه؛ دارای یک فرزند وابسته، یک ساعت و 42 دقیقه؛ و دارای 2 فرزند وابسته، یک ساعت و 29 دقیقه بیشتر از همتایان غیرشاغل خود کار می کنند. درواقع، نتایج نشان می دهد که با افزوده شدن بر تعداد فرزندانِ وابسته از میزان بار مسئولیت مضاعف زنان شاغل نیز کاسته می شود.

کودکان به اجبار جنسیتی بودن کارهای خانه داری و بچه داری را تشدید می کنند و به آن دامن می زنند. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر تعداد فرزندان وابسته (زیر 7سال) بر میزان نابرابری های اجتماعی مبتنی بر جنسیت در کارهای خانه داری و بچه داری است. روش پژوهش، تحلیل ثانوییه داده های پیمایش گذران وقت ایران در سال های 1387 1388 است که با نمونه ای معرف در مناطق شهری کشور گردآوری شده است. مک دونالد در تئوری «ناهماهنگی برابری جنسیتی بین نهادهای فرد محور و خانواده محور» این ایده را مطرح می کند که برابری جنسیتی در بیرون از خانه افزایش یافته است، اما در درون خانه این برابری جنسیتی تحقق نیافته است و نوعی گسست بین سطوح برابری جنسیتی در بیرون از خانه و در درون خانه به وجود می آید. نتایج نشان می دهد، هرچند زنان شاغل، کار مزدی کمتری در طول روز نسبت به همسرانشان انجام می دهند، به رغم شاغل بودن، او همچنان مسئول کارهای خانه داری و بچه داری هستند و مرد مشارکت کمی در کارهای غیر مزدی دارد. بچه آوری و افزایش باروری، نابرابری جنسیتی درون خانواده را تشدید می کند و بر آن می افزاید. در واقع با افزوده شدن تعداد فرزندان وابسته به جمع خانواده بر مدت زمانی که زنان شاغل به مجموع کارهای خانه و بچه داری اختصاص می دهند به میزان قابل توجهی افزوده می شود و مشارکت کمِ شوهر در این کارها، شکاف جنسیتی بزرگی در این کارها ایجاد می کند. حتی با در نظر گرفتن کار مزدی باز هم شکاف جنسیتی پابرجا است، به طوری که پدر فاقد فرزند وابسته، به طور متوسط یک ساعت و 2 دقیقه، دارای یک فرزند وابسته 37 دقیقه و دارای دو فرزند وابسته، 1 ساعت و 16 دقیقه در طول روز کمتر از همسرش کار می کند. در واقع افزایش تعداد فرزندان به خصوص از فرزند دوم به بعد جنسیتی شدن هر چه بیشتر کارهای بدون مزد خانه داری و بچه داری را به دنبال دارد.