محمدعلی امیرتقوی

زمینه و هدف: برنامه درسی مسیر و اهداف هر نظام آموزشی را تعیین و مشخص می نماید بنابراین اهمیت این برنامه در موفقیت نظام آموزشی اجتناب ناپذیر است. هدف این پژوهش سنجش برنامه درسی آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان بر اساس سند تحول بنیادین آموزش وپرورش بود. روش: پژوهش حاضر ازنظر هدف، از نوع تحقیقات کاربردی، از لحاظ مبنای داده ها و چارچوب پارادایمی آن، از نوع تحقیقات کمی می باشد. جامعه آماری شامل اساتید مجموعه علوم تربیتی می باشند که این اساتید از پنج استان (دانشگاه فرهنگیان تبریز، دانشگاه فرهنگیان تهران، دانشگاه فرهنگیان مازندران، دانشگاه فرهنگیان خراسان رضوی و دانشگاه فرهنگیان قم) انتخاب شدند که جامعه آماری به تعداد 420 نفر بودند که 201 نفر با استفاده از جدول مورگان انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته بود. جهت تعیین روایی صوری و محتوایی، نظرات خبرگان مجموعه علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان جمع آوری شد. جهت تحلیل داده ها از نرم افزاری Spss21 و Smart pls3 استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که برنامه درسی آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان دارای 6 مولفه شامل اصلی هدف برنامه درسی، محتوای برنامه درسی، راهبردهای یاددهی-یادگیری، روش های ارزشیابی، عوامل مداخله ای برنامه درسی و مضمون اصلی پیامدها در الگوی برنامه درسی رشته آموزش ابتدایی مؤثر هستند. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت طراحان برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان از عوامل مؤثر در برنامه درسی می توانند برای کیفیت آن استفاده کنند.

پرورش تفکر نقادانه و عاملیت به آن، مهم ترین شایستگی انسان برای توسعه خود و تعالی جامعه خداگونه، حقیقت گرا و رهنمون به حق تعالی است و از نشانگرهای سنجش ظرفیت های یادگیری فراگیران شناخته شده است. اما باوجود این اهمیت، به طور گسترده در سیستم آموزشی مورد غفلت قرار گرفته است. قرآن، آخرین معجزه مشهود و شاهکار ادبی و هنری است و برای درک همه انسان ها با هر سطح آگاهی، بخشی از معارف زندگی و اصول اخلاقی و تربیتی خود را با زبان ادب و هنر و با استفاده از قالب قصه بیان کرده است. بسیاری از پژوهش ها به این نتیجه رسیده اند که روش قصه گویی و به ویژه قصه گویی قرآنی، تأثیرات ویژه ای در رشد تفکر دارد. در این مطالعه تلاش شد تا با مرور منظم، ضمن بررسی منابع مختلف، مؤلفه های تسهیل گر در رشد تفکر انتقادی در قرآن و به ویژه قصه های قرآنی و فنون مورد استفاده در آن شناسایی و بازنمایی گردد. به واقع مطالعه با استفاده از روش توصیفی- اسنادی و تحلیل مبتنی بر راهبرد تحلیل محتوای کیفی الزاید (1996) انجام شد و پس از تحلیل داده های اسناد، پنج مؤلفه شامل عوامل آموزشی-پژوهشی، سنجشگری، شخصیتی، اخلاقی-تربیتی و فنی-تخصصی، شانزده ملاک و یکصدوهفتادوپنج نشانگر شناسایی و بازنمایی و در نهایت مدل مربوط ارائه گردید.