محمود شیرازی

محمود شیرازی

مدرک تحصیلی: استادیارگروه روانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۵۴ مورد.
۲۱.

اثربخشی آموزش خود دلگرم سازی شوناکر بر احساس تنهایی دانشجویان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: راهبردهای آموزش در علوم پزشکی دوره یازدهم مهر و آبان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۵۰) 129-135

کلیدواژه‌ها: تنهایی دانشجویان آموزش خوددلگرم سازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۲ تعداد دانلود : ۴۰۴
مقدمه: انسان موجودی اجتماعی است که به داشتن رابطه با همنوعان خود نیازمند است. فقدان روابط مطلوب و رضایت بخش اجتماعی یا همان احساس تنهایی اثرات مخربی بر سلامت و کیفیت زندگی دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش خود دلگرم سازی شوناکر بر احساس تنهایی دانشجو-معلمان دانشگاه فرهنگیان شهر زاهدان بود. روش کار: پژوهش حاضر، از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری یک ماهه بود. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دانشجو-معلمان مقطع کارشناسی دانشگاه فرهنگیان، پردیس دخترانه رسالت شهرستان زاهدان در سال تحصیلی97-1396 بود که از میان آن ها تعداد 30 نفر که در پرسشنامه احساس تنهایی دانشجویان بر اساس مقیاس آشر ( SLFS ) نمره بالایی گرفته بودند، به روش تصادفی انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر کدام 15 نفر) گنجانده شدند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش خود دلگرم سازی به شیوه شوناکر قرار گرفت و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. پس از اتمام جلسات، هر دو گروه آزمایش و کنترل در معرض پس آزمون و یک ماه بعد ، آزمون پیگیری قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره با استفاده از نرم افزار SPSS_23 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین نمرات احساس تنهایی عاطفی و احساس تنهایی اجتماعی در دانشجو- معلمان گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در مراحل پس آزمون و پیگیری بطور معناداری کاهش پیدا کرده است(05/ ۰ > P ). نتیجه گیری: بر اساس یافته ها می توان نتیجه گرفت که آموزش خوددلگرم سازی مبتنی بر روش شوناکر می تواند از طریق تقویت مهارتهای ارتباطی و افزایش علاقه اجتماعی، باعث کاهش احساس تنهایی در دانشجویان گردد.
۲۲.

تاثیر روش یاد دهی- یادگیری مشارکتی(جیگ ساو) بر عملکرد تحصیلی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات روانشناسی تربیتی سال پانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۳ 97 - 116

کلیدواژه‌ها: روش یاددهی - یادگیری مشارکتی (جیگ ساو) عملکرد تحصیلی دانشجویان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۶۴۰
پژوهش حاضر با بررسی اثربخشی روش یاددهی- یادگیری مشارکتی (جیگ ساو) بر عملکرد تحصیلی، دانشجویان رشته غلوم تربیتی ورودی سال 1395 پردیس شهید مطهری دانشگاه فرهنگیان استان سیستان و بلوچستان انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون –پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان پیوسته دوره  کارشناسی رشته علوم تربیتی گرایش پیش دبستانی-دبستانی پردیس شهید مطهری دانشگاه فرهنگیان استان سیستان و بلوچستان ورودی سال 1395بود. 60 نفر (30 نفر گروه آزمایش و 30 نفر گروه کنترل )  با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل کواریانس تک عاملی و چند متغیری (مانکوا) و تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. نتایج نشان داد در گروه کنترل بین میانگین عملکرد تحصیلی دوره پیگیری با پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد.  به عبارت دیگر گذشت زمان باعث کاهش عملکرد تحصیلی دانشجویان نسبت به زمان پیش آزمون و پس آزمون شده است                                                                               
۲۳.

نقش ویژگی های شخصیتی در باورهای غیرمنطقی دانش آموزان دختر پایه سوم دبیرستان شهرستان زاهدان

نویسنده:
منبع: پژوهش های معاصر در علوم و تحقیقات سال اول مرداد ۱۳۹۸ شماره ۱ 22-33
تعداد بازدید : ۵۸۴ تعداد دانلود : ۳۶۳
این پژوهش با هدف نقش ویژگی های شخصیتی در باورهای غیرمنطقی دانش آموزان دختر پایه سوم دبیرستان شهرستان زاهدان انجام گرفت. در این تحقیق کمی و توصیفی-کاربردی از بین 1118 نفر جامعه آماری تعداد 360 نفر از دانش آموزان بر اساس فرمول کوکران بعنوان نمونه انتخاب گردید. روش نمونه گیری بر اساس خوشه ایی ساده می باشد. ابزار پژوهش، پرسشنامه ویژگی های شخصیتی نئو (1985)، پرسشنامه باورهای غیرمنطقی جونز (1969) بود. همچنین، از آزمون همبستگی برای بررسی سوالات تحقیق بهره گرفته شد؛ که نتایج تحلیل رگرسیون نشان داده است که بین ویژگی های شخصیتی در باورهای غیرمنطقی دانش آموزان دختر پایه سوم دبیرستان شهرستان زاهدان رابطه وجود دارد.
۲۴.

هم سنجی اثربخشی زوج درمانی شناختی-رفتاری و زوج درمانی پذیرش و تعهد بر بی رمقی زناشویی و تنیدگی پس ضربه ای زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مشاوره و روان درمانی خانواده سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 41 - 74

کلیدواژه‌ها: خیانت زناشویی بی رمقی زناشویی تنیدگی پس ضربهای زوج درمانی شناختی رفتاری زوج درمانی پذیرش و تعهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۰ تعداد دانلود : ۲۶۹
به کارگیری مداخلات فراخور برای کاهش اثرات منفی خیانت زناشویی ارج فراوانی دارد. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر هم سنجی کارایی زوج درمانی شناختی رفتاری و زوج درمانی  پذیرش و تعهد بر بی رمقی زناشویی و تنیدگی پس ضربه ای زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی بود. جامعه آماری این پژوهش دربرگیرنده همه زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی منطقه غرب تهران در سال 1398 بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 45 نفر انتخاب شدند و به صورت تصادفی در سه گروه زوج درمانی شناختی رفتاری، زوج درمانی  پذیرش و تعهد و گروه گواه گمارش شدند. آزمودنی های گروه شناختی رفتاری و گروه پذیرش و تعهد هرکدام به صورت جداگانه طی دوازده جلسه و یک بار در هفته به مدت 90 دقیقه تحت آموزش قرار گرفتند. طی این مدت گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. همه آزمودنی ها قبل و بعد از پژوهش به پرسشنامه بی رمقی زناشویی ((Pines, 1996  و تنیدگی پس ضربه ای (Foa, Riggs, Dancu, & Rothbaum, 1993)  پاسخ دادند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که هر دو درمان تأثیر معناداری بر بی رمقی بدنی (64/ 7 ;F=002/ 0P=)، بی رمقی هیجانی (07/ 19 ;F=001/ 0P=)، بی رمقی روانی (42/ 16 ;F=001/ 0P=) و تنیدگی پس ضربه ای (72/ 65 ;F =001/ 0P=) داشتند. همچنین نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی نشان داد که تفاوت معنی داری بین دو گروه در بی رمقی زناشویی وجود نداشت (05/0<p) ولی در تنیدگی پس ضربه ای تفاوت دو گروه معنادار بود و نتایج به نفع گروه زوج درمانی پذیرش و تعهد بود (05/0p <). بر اساس نتایج حاضر، می توان دریافت که زوج درمانی شناختی رفتاری و زوج درمانی  پذیرش و تعهد بر بی رمقی و تنیدگی پس ضربه ای زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی مؤثر است؛ بر این اساس پیشنهاد می شود متخصصین مشاوره روان شناختی خانواده از این روش های زوج درمانی برای کاهش اثرات خیانت زناشویی بهره بگیرند.
۲۵.

اثربخشی آموزش واقعیت درمانی بر راهبردهای تنظیم هیجانی و تاب آوری در دانش آموزان مقطع متوسطه شهر تهران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تعالی مشاوره و روان درمانی دوره هشتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۲

کلیدواژه‌ها: تنظیم هیجان تاب آوری واقعیت درمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۶ تعداد دانلود : ۳۷۹
هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش واقعیت درمانی بر راهبردهای تنظیم هیجان و تاب آوری دانش آموزان مقطع متوسطه شهر تهران بود. روش شناسی: طرح پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه آزمایشی از پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان دختر دوم متوسطه در منطقه 7 شهر تهران در سال تحصیلی 1397-98 بودند که با از این بین افراد واجد شرایط داوطلب به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار داده شدند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای جلسات آموزش واقعیت درمانی را دریافت کردند. روش جمع آوری داده ها بر اساس پرسشنامه استاندارد تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، 2001) و پرسشنامه استاندارد تاب آوری (کانر و دیویدسون، 2003) انجام گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از اجرای پرسشنامه ها از طریق نرم افزار SPSS23 در دو بخش توصیفی و استنباطی (تحلیل کوواریانس) در سطح معناداری 05/0 انجام پذیرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که واقعیت درمانی بر "تنظیم هیجان" و مولفه های آن در دانش آموزان موثر است. همچنین واقعیت درمانی بر "تاب آوری" در دانش آموزان موثر بود. نتیجه گیری: روش مداخله ای واقعیت درمانی می تواند تنظیم هیجان و تاب آوری دانش آموزان را افزایش دهد.
۲۶.

اثربخشی آموزش یوگای خنده بر کیفیت زندگی و سلامت روانی زنان دچار دیابت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده درمانی کاربردی دوره اول پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 4 - 22

کلیدواژه‌ها: سلامت روانی دیابت کیفیت زندگی یوگای خنده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۶ تعداد دانلود : ۶۰۵
مقدمه: هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش یوگای خنده بر کیفیت زندگی و سلامت روانی زنان مبتلا به دیابتبود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی با گروه آزمایش و گواه، طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه و جامعه آماری 70 نفر از معلمان زن دچار دیابت مدارس مناطق 1 و 2 آموزش و پرورش شهرستان زاهدان در سال 1397 بود. از این جامعه 60 زن پس از ارسال بخشنامه از سوی اداره آموزش و پرورش به صورت داوطلبانه در غربالگری شرکت کردند که 30 زن دچار دیابت انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه کاربندی شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر (1978) و سلامت پارکرسون، براودهید و تس (1990) و نیز برنامه یوگای خنده پزشکی (1391) در 8 جلسه 60 دقیقه ای گروهی هفته ای یک بار به گروه آزمایش آموزش داده شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس مختلط با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج حاکی از تأثیر آموزش یوگای خنده بر علائم جسمانی (4/55=P=0/037,F)، علائم اضطرابی و اختلال خواب (3/33 =P=0/024,F)، کارکرد اجتماعی (4/35=P=0/041,F)، علائم افسردگی (4/92=P=0/030,F) و نمره کل سلامت روانی (3/63 =P=0/046,F) و نمره کل کیفیت زندگی (6/36=P=0/021,F) و پایداری این تأثیر در مرحله پیگیری بود. نتیجه گیری: آموزش یوگای خنده، فرد را تشویق می کند تا تجربه های مثبت و خوب خود را باز شناسد و نقش آن ها را در افزایش و ارتقای احترام به خود و دیگران و حرمت خود باز شناسد؛ بنابراین بنظر می رسد بهتر است آموزش یوگای خنده در معلمان زن دچار دیابت همراه با تغییرات سبک زندگی و آموزش شیوه های مقابله با شرایط استرس آور حاصل از بیماری باشد تا نتایج پایدارتر به دست آید.
۲۷.

مدل پردازی رابطه ویژگی های جمعیت شناختی معلم با انگیزش درونی دانش آموزان با میانجیگری سبک های یادگیری، سبک های تفکر(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: راهبردهای آموزش در علوم پزشکی دوره یازدهم خرداد و تیر ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۴۸) 106-114

کلیدواژه‌ها: انگیزش درونی ویژگی های جمعیت شناسی معلم سبک های یادگیری سبک های تفکر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۴ تعداد دانلود : ۵۷۱
مقدمه: هدف پژوهش حاضر مدل پردازی رابطه انگیزش درونی دانش آموزان با ویژگی های جمعیت شناسی معلم با میانجیگری سبک های یادگیری، سبک های تفکر بود. روش کار: طرح پژوهش حاضر یک پژوهش توصیفی- همبستگی از نوع مدل سازی معادلات ساختاری می باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر و دختر مقطع متوسطه اول شهر زابل بود. نمونه 368 نفر که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به پرسش نامه های سبک های تفکر استرنبرگ و واگنر ( TSI) (1997 )، سبک های یادگیری کلب ( LSI) (1985 )، انگیزش تحصیلی والرند (1993) پاسخ دادند. برای سنجش اطلاعات ویژگی های جمعیت شناختی معلمان فرمی محقق ساخته در اختیار دانش آموزان قرار گرفت. تحلیل داده ها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار ایموس آنجام شده است و آزمون مورد استفاده ما سوبل، پیرسون و rmsea می باشد. یافته ها: سبک های تفکر برانگیزش درونی دانش آموزان اثر مستقیم و معناداری به میزان 52/0 = β و سبک های یادگیری برانگیزش درونی دانش آموزان اثر مستقیم و معناداری به میزان 44/0 = β دارد. سبک های تفکر و سبک های یادگیری به عنوان میانجی نقش تعدیل کنندگی در رابطه ویژگیهای جمعیت شناختی معلم با انگیزش درونی دانش آموزان دارد (01/0 > P ). نتیجه گیری: که جهت ارتقاء سبک های آموزشی و برنامه ریزی جهت این امور می توان با تاکید بر الگوهای معیشتی جامعه فرهنگی ما از جمله سطح درآمد، اشتغال مکمل، سکونت و غیره نقش تأثیرگذاری بر الگوهای آموزشی و الگوهای تفکر و انگیزشی دانش آموزان داشته باشیم.
۲۸.

پیش بینی خودکارآمدی اجتماعی و رضایت از زندگی در دانشآموزان از طریق دل بستگی به والدین و همسالان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات روانشناسی تربیتی سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۸ 67-84

کلیدواژه‌ها: نوجوان دل بستگی خودکارآمدی اجتماعی رضایت از زندگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۷ تعداد دانلود : ۲۶۱
این پژوهش، با هدف بررسی پیش بینی دل بستگی نوجوان به والدین و همسالان با خودکارآمدی اجتماعی و رضایت از زندگی انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه دوم شهرستان زاهدان در سال تحصیلی 94- 93 بوده اند. حجم نمونه شامل 373 نفر که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های دل بستگی به والدین و همسالان آرمسدن و گرینبرگ (1987)، خودکارآمدی اجتماعی نوجوان کنلی (1989) و رضایت از زندگی دانش آموزان هوبنر و همکاران (1994) استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام انجام شد. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که ابعاد دل بستگی به پدر، دل بستگی به مادر و دل بستگی به دوستان با خودکارآمدی اجتماعی و رضایت از زندگی ارتباط معناداری دارند. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد، ارتباط با دوستان بیشترین سهم پیش بینی کنندگی را برای خودکارآمدی اجتماعی و ارتباط با والدین کمترین سهم را دارند. نتایج رگرسیون گام به گام برای رضایت از زندگی نشان داد که اعتماد به دوستان بیشترین سهم و ارتباط با والدین کمترین سهم پیش بینی کنندگی را داشتند.
۲۹.

اثربخشی درمان عقلانی هیجانی الیس بر تحمل اشفتگی و کیفیت زندگی زنان در استانه طلاق شهر زاهدان

نویسنده:
منبع: راهبردهای نو در روانشناسی و علوم تربیتی دوره دوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۷ 23 - 36

کلیدواژه‌ها: درمان عقلانی هیجانی الیس تحمل آشفتگی کیفیت زندگی زنان طلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۴ تعداد دانلود : ۵۳۱
خانواده از ابتدای تاریخ در بین تمامی جوامع بشری به عنوان اصلی ترین نهاد اجتماعی، زیربنای جوامع و منشأ فرهنگ ها و تمدن ها بوده است. ناکامی هنگامی پیش می آید که شخص نتواند به هدف مطلوب برسد. منبع ناکامی می تواند درونی همچون ناتوانی در انجام دادن کارها و بی کفایتی باشد. ناکامی پدی ده پیچیده ای از انگیزش است. کیفیت زندگی مفهوم گسترده ای است که دارای معانی گوناگون برای افراد و گروه های مختلف است. برخی آن را به عنوان قابلیت زیست پذیری یک ناحیه، برخی به عنوان رفاه عمومی، بهزیستی اجتماعی، شادکامی، رضایتمندی، خوب بودن، داشتن زندگی هدفمند (دارای معنی)، تحقق نیازها و یا عوامل عینی مانند درآمد و وضعیت سلامت دانسته اند. هدف این پژوهش تعیین اثربخشی درمان عقلانی هیجانی الیس بر تحمل آشفتگی و کیفیت زندگی زنان در آستانه طلاق شهر زاهدان می باشد که روش تحقیق ازلحاظ هدف از نوع کاربردی و پژوهش حاضر از نوع طرحهای از مایشی دوگروهی پیشآزمون – پسآزمون با گروه کنترل میباشد. جامعه آماری پژوهش کلیه زنان مراجعه کننده به دادگستری شهر زاهدان در سال 1398 جهت دادخواست طلاق می باشند. برای اجرای تحقیق، محقق 40 نفر نمونه را به صورت تصادفی از میان زنان مراجعه کننده به دادگستری شهر زاهدان جهت دادخواست طلاق انتخاب کرده، این 40 نفر را به دو گروه 20 نفری تقسیم و به تصادف در گروه های آزمایش و گروه گواه قرار خواهند گرفت با توجه به نتایج به دست آمده میانگین نمرات کیفیت زندگی و تحمل آشفتگی زنان در آستانه طلاق در دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد. بنابراین درمان عقلانی هیجانی الیس بر کیفیت زندگی و تحمل آشفتگی زنان در آستانه طلاق مؤثر است.
۳۰.

مقایسه عملکرد خانواده ورضایت زناشویی ،درخانواده های دارای فرزند مبتلابه اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی وعادی

نویسنده:
منبع: راهبردهای نو در روانشناسی و علوم تربیتی دوره دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶ 25-33

کلیدواژه‌ها: عملکرد خانواده رضایت زناشویی کمبود توجه بیش فعالی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۰ تعداد دانلود : ۴۰۱
هدف اصلی این پژوهش مقایسه عملکرد خانواده و رضایت زناشویی در خانواده های دارای فرزند مبتلا به اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی و عادی بوده است. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع مقایسه ای است. جامعه آماری کلیه خانواده های دانش آموزان ابتدایی شهرستان تربت جام 97-98 سال بود. 100 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار مورداستفاده پرسشنامه عملکرد خانواده، پرسشنامه رضایت زناشویی و پرسشنامه علائم کودکان بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون T مستقل استفاده شد. یافته ها نشان داد که میانگین عملکرد خانواده و میانگین رضایت زناشویی در خانواده های عادی و کودکانی که دارای کودکان توجه بیش ازحد بودند بیشتر بود. همچنین بین کلیه اجزای عملکرد خانواده در خانواده های دارای فرزند دارای اختلال بیش فعالی با کمبود توجه (ADHD) و خانواده های طبیعی تفاوت وجود دارد. مشخص ترین تفاوت با مؤلفه نقش، کمترین تفاوت با مؤلفه حل مسئله است.
۳۱.

مدل سنجش میزان تمایل خط مشی گذاران به دولت باز در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: چشم انداز مدیریت دولتی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 35 - 64

کلیدواژه‌ها: خط مشی عمومی دولت باز شفافیت پاسخگویی و مشارکت شهروندان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۲۷۴
هدف: دولت باز به عنوان یک خط مشی در جهت تقویت شفافیت، مشارکت و همکاری، در سرتاسر جهان در حال گسترش است. ازآنجاکه برای حرکت به سوی خط مشی گذاری و تدوین خط مشی های دولت باز، میزان تمایل خط مشی گذاران به دولت باز تعیین کننده است، هدف از این پژوهش ارائه مدلی برای سنجش میزان تمایل خط مشی گذاران به دولت باز و بررسی تفاوت سطح تمایل به دولت باز در گروه های مختلف خط مشی گذاران است. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: در این پژوهش از طرح پژوهش آمیخته اکتشافی استفاده شده است که در مرحله کیفی، روش فراترکیب و در مرحله کمّی، انجام پیمایش و تحلیل داده های پرسشنامه 116 نفر از خط مشی گذاران به کار گرفته شده است. یافته های پژوهش: «تمایل به دولت باز» سازه ای چندبُعدی است و عبارت است از: میل و رغبت خط مشی گذار نسبت به شفافیت، مشارکت شهروندان، همکاری، پاسخگویی دولت و پشتیبانی از نوآوری و کمک به توسعه کسب وکار. به علاوه نتایج حاکی از آن است که سطح تمایل خط مشی گذاران به دولت باز در ایران بالا است و میزان تمایل به دولت باز در میان گروه های سنی مختلف، گروه های دارای جایگاه فعلی مختلف و گروه های مختلف از نظر نحوه آشنایی با دولت باز متفاوت است. محدودیت ها و پیامدها: عدم امکان تعمیم پذیری نتایج پژوهش به همه جوامع و محدودیت ذاتی پرسشنامه از جمله محدودیت های پژوهش فعلی است. پیامدهای عملی: نیاز به برخورداری از یک نظام حاکمیتی کارآمد، شفاف، پاسخگو و مبتنی بر مشارکت مردم انکارناپذیر است. با توجه به چالش های موجود در موضوع های نام برده در کشور، این پژوهش به طراحی مدل مطلوب دولت باز برای ایران و تحقق ارزش های یادشده کمک خواهد کرد. ابتکار یا ارزش مقاله: دولت باز و داده باز، مفاهیم نو و جدیدی هستند و پژوهش های انجام شده در این زمینه در کشور بسیار اندک است؛ از این رو این پژوهش می تواند آغازگر باب جدیدی در تولید علم در کشور در این حوزه باشد و این شکاف مطالعاتی را از طریق ارائه مدل یادشده به عنوان نخستین مدل در این زمینه پر می کند.
۳۲.

اضطراب کرونا در دانشجویان: نقش پیش بین ذهن آگاهی و تجارب معنوی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۸ ویژه نامه ۱۴۰۱ 75-87

کلیدواژه‌ها: اضطراب کرونا تجارب معنوی دانشجویان ذهن آگاهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۴۰۴
سابقه و هدف: شناسایی عوامل مؤثر در اضطراب کرونا و راهبرد های مقابله ای آن می تواند به کاهش آن کمک کند؛ ازاین رو مطالعه حاضر با هدف نقش ذهن آگاهی و تجارب معنوی در پیش بینی اضطراب کرونا در دانشجویان انجام شده است.
۳۳.

رابطه ی سبک های مقابله با استرس و اسنادهای علّی با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات روانشناسی تربیتی سال هجدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۵ 27 - 14

کلیدواژه‌ها: پیشرفت تحصیلی سبک های مقابله با استرس اسنادهای علّی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۲۱۱
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سبک های مقابله با استرس و اسنادهای علّی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشکده علوم پزشکی ایرانشهر انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 1008 نفر تشکیل می دادند که از این تعداد بر اساس فرمول کوکران (119 دختر و 113 پسر) به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند و به پرسشنامه سبک های مقابله با موقعیت های استرس زای اندلر و پارکر (1990) و پرسشنامه سبک اسنادی پترسون و همکاران (1982) پاسخ دادند. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که رابطه مثبت و معنی داری بین سبک مسئله مدار و سبک اسناد مثبت با پیشرفت تحصیلی وجود داشت و رابطه منفی و معنی داری بین سبک هیجان مدار، اجتنابی و اسناد منفی با پیشرفت تحصیلی وجود داشت (05/0P<). علاوه بر این، نتایج نشان داد که اسناد مثبت و اسناد منفی نقش پیش بینی کننده ای در پیشرفت تحصیلی دانشجویان داشتند؛ و با تغییر سبک های اسناد پیشرفت تحصیلی دانشجویان تغییر می کند همچنین سبک های مقابله با استرس نقش پیش بینی کننده ای در پیشرفت تحصیلی دانشجویان نداشت؛ بنابراین نتایج این پژوهش حاکی از اهمیت اسنادهای علی در پیش بینی و افزایش پیشرفت تحصیلی بود و لزوم توجه مسئولین مربوطه دانشگاه ها در آموزش اسنادهای علی درونی، پایدار و کلی در موقعیت های مثبت به دانشجویان را نشان می دهد که به کمک اسنادهای علی درونی، پایدار و کلی، مدرسان از استراتژی های متعدد آموزشی برای ارائه مطلب بهره مند می شوند و یادگیری فعال در دانشجویان رخ می دهد که منجر به پیشرفت تحصیلی در دانشجویان می شود.
۳۴.

اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر رضایت جنسی و تصویر بدنی مردان تحت درمان با متادون(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: روان شناسی تحلیلی شناختی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 13 - 26

کلیدواژه‌ها: تحلیل رفتار متقابل رضایت جنسی تصویر بدنی متادون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۲۰۷
هدف : هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر رضایت جنسی و تصویر بدنی مردان تحت درمان با متادون بود. روش : پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری ،کلیه مردان مراجعه کننده به یکی از مراکز درمان سوء مصرف مواد تحت درمان با متادون بود. نمونه شامل 40 بیمار بود که به روش در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (20 بیمار) و کنترل (20 بیمار) قرار گرفتند. گروه آزمایش در 8 جلسه 90 دقیقه ای با روش تحلیل رفتار متقابل آموزش دیدند و گروه کنترل، آموزشی دریافت نکرد. هر دو گروه پرسشنامه رضایت جنسی لارسون (1998) و روابط چند بعدی خود- بدن کش (1990) را در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تکمیل کردند.داده ها با روش تحلیل کوواریانس چند و تک متغیری تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد، آموزش تحلیل رفتار متقابل منجر به تفاوت معنادار رضایت جنسی و تصویر بدنی در بین گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون و پیگیری شد(01/0>P). نتیجه گیری : پیشنهاد می شود، درمانگران برای بهبود رضایت جنسی و تصویر بدنی بیماران مرد تحت درمان با متادون از آموزش تحلیل رفتار متقابل استفاده کنند.
۳۵.

اثربخشی آموزش توانش های مبتنی بر روانشناسی مثبت نگر برخودکارآمدی و ذهن آگاهی در ورزش بیماران روانی مزمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم روانشناختی دوره ۲۱ بهار (اردیبهشت) ۱۴۰۱ شماره ۱۱۰ ۴۱۸-۴۰۱

کلیدواژه‌ها: روانشناسی مثبت نگر بیماری روانی مزمن خودکارآمدی ذهن آگاهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۱ تعداد دانلود : ۲۵۸
زمینه: اختلال های روان پزشکی نوعی بیماری است که افراد از مشکلات عاطفی و احساسی رنج برده و تمامی جنبه های زندگی فرد را در برمی گیرد. پژوهش های زیادی به بررسی اثربخشی درمان های شناختی ورفتاری ونسل سوم بر بهبود عملکرد بیماران روانی پرداخته است، اما مسئله اصلی این است که درمان های نوین ازجمله توانش های مبتنی بر روانشناسی مثبت نگر برخودکارآمدی و ذهن آگاهی این بیماران تأثیردارد؟ هدف: این پژوهش با هدف کلی، بررسی اثربخشی توانش های روانشناسی مثبت نگر بر خودکارآمدی درکنارآمدن بامشکلات و ذهن آگاهی درورزش بیماران روانی مزمن انجام گرفت. روش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری را کلیه بیماران روانی مزمن مرد مقیم مرکز شبانه روزی بیماران روانی روزبه در شهر زاهدان در سال 1399 تشکیل دادند. 30 نفر از بیماران به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) وگواه (15 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش برنامه ی آموزشی روانشناسی مثبت نگر (کوئیلیام، 2003) را در هشت جلسه 90 دقیقه ای (هرهفته دوجلسه) دریافت کرد. و گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. ابزار اندازه گیری مورد استفاده در پژوهش، پرسشنامه خودکارآمدی در کنارآمدن با مشکلات چسنی (2003) و پرسشنامه ذهن آگاهی در ورزش (زینوت، 2012) بود. تجزیه وتحلیل اطلاعات بدست آمده از اجرای پرسشنامه ها در دو بخش توصیفی و استنباطی با استفاده از آزمون (کواریانس چندمتغیری و تک متغیری) انجام پذیرفت. یافته ها: نتایج تحقیق کنونی نشان داد آموزش توانش های مبتنی بر روانشناسی مثبت نگر بطور معناداری منجر به افزایش "خودکارآمدی در کنارآمدن با مشکلات"و"ذهن آگاهی در ورزش" بیماران روانی مزمن شده است (0/001 p<). نتیجه گیری: باتوجه به اثر مثبت این مداخله برخودکارآمدی در کنارآمدن با مشکلات و ذهن آگاهی در ورزش، برروی بیماران روانی مزمن می توان تحقیقات گسترده تری روی سایر گروه ها با بیماری های مزمن، و مقایسه آن با نتایج پژوهش هایی از این دست انجام گیرد.
۳۶.

تعیین میزان شیوع اضطراب امتحان و ارتباط آن با عملکرد تحصیلی در دانش آموزان دبیرستانی استان سیستان و بلوچستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در نظام های آموزشی دوره ۹ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳۰ 167 - 186

کلیدواژه‌ها: شیوع اضطراب امتحان دان شآموزان دبیرستانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۲۳۳
هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان شیوع اضطراب امتحان و ارتباط آن با عملکرد تحصیلی در دانش آموزان دبیرستانی استان سیستا نوبلوچستان بود. روش پژوهش حاضر روش توصیفی و جامعه مورد پژوهش کلیه دانش آموزان دختر و پسر دبیرستان های استان سیستا ن وبلوچستان از یازده شهرستان و بخش های مربوطه به تعداد 36624 نفر بودند. نمونه مورد مطالعه 374 دختر و 378 پسر بود. روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران با میزان خطای 5 درصد بدست آمد. برای جمع آوری اطلاعات از مقیاس اضطراب امتحان ساراسون استفاده گردید. یافته ها نشان م یدهد که 1/ 41 درصد از دانش آموزان دبیرستانی مشکوک به اضطراب امتحان می باشند. شیوع اضطراب امتحان در دختران بیشتر) 5/ 46 ( از پسران ) 7/ 35 ( بود. همچنین میانگین های نمرات اضطراب امتحان در دو گروه دختر و پسر در سطح یک درصد تفاوت معناداری داشت و میانگین نمره اضطراب امتحان دختران بیشتر از پسران بود. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین اضطراب امتحان و عملکرد تحصیلی رابطه معکوس و معناداری وجود دارد همچنین نتایج رگرسیون برای پیش بینی عملکرد تحصیلی نشان داد که اضطراب امتحان پیش بینی کننده عملکرد تحصیلی است.
۳۷.

نقش باورهای وسواسی و کمال گرایی در تصویر بدنی دانش آموزان دختر پایه سوم دبیرستان های شهر زاهدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات روانشناسی تربیتی سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۰ 167 - 186

کلیدواژه‌ها: باورهای وسواسی کمال گرایی و تصویر بدنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۳۸۴
پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه باورهای وسواسی و کمال گرایی با تصویر بدنی دانش آموزان پایه سوم دبیرستان شهر زاهدان  انجام شد. در این پژوهش نمونه ای به حجم 147 دانش آموز  به شیوه چند مرحله ای از میان دانش آموزان پایه سوم دبیرستانهای شهر زاهدان انتخاب و با پرسشنامه های باورهای وسواسی(OBQ-44)، کمال گرایی(فراست و همکاران،1990)، و نگرانی از تصویر بدنی(BICI)، ارزیابی شدند. داده ها با استفاه از  روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام  مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که  تصویر بدنی با باورهای وسواسی و همه زیر مقیاسهای آن و با کمال گرایی  و تمام زیر مقیاس های آن رابطه مثبت و معنا داری داشت. از بین متغیرهای پژوهش، احساس مسئولیت وارزیابی از خطر و تهدید توانست دوازده درصد، انتقاد والدین شانزده درصد، و نگرانی در مورد اشتباهات بیست و سه درصد، از واریانس تصویر بدنی را پیش بینی کند. نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که تصویر بدنی با  باورهای وسواسی و کمال گرایی و کلیه زیر مقیاس های آنها رابطه مثبت و معنا داری دارد.
۳۸.

رابطه هوش معنوی و سخت رویی بر میزان ادراک درد با نقش میانجی گرانه اضطراب مرگ و مثبت اندیشی در جانبازان شهر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم روانشناختی دوره هفدهم زمستان (اسفند) ۱۳۹۷ شماره ۷۲ 899-905

کلیدواژه‌ها: هوش معنوی سرسختی اضطراب مرگ مثبت اندیشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۲۸۶
زمینه: با وجود گذشت سال ها از اتمام جنگ، جانبازان هنوز با مشکلات جسمی و روانی زیادی روبه رو هستند که این امر می تواند به طور جدی کیفیت زندگی جانبازان را تحت تأثیر قرار دهد. در این میان هوش معنوی و سخت رویی از متغیرهای مهم در زندگی جانبازان چه نقشی می تواند بر میزان درد داشته باشد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه هوش معنوی و سخت رویی بر میزان ادراک درد با نقش میانجی گرانه اضطراب مرگ و مثبت اندیشی انجام گرفت. روش: روش تحقیق حاضر همبستگی و با روش معادلات ساختاری بود. از جامعه آماری جانبازان استان کرمان 280 نفر بصورت تصادفی با استفاده از لیست موجود انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه های هوش معنوی کینگ (2008)، سخت رویی کوباسا (1992)، کانر و دیویدسون (1998)، ادراک درد مک گیل (2004)، پرسشنامه اضطراب مرگ تمپلر (1998) و خوش بینی شییر و کارور (1985) بودند. برای تحلیل داده ها از تحلیل مسیر در نرم افزار spss-19 و AMOS استفاده گردید. یافته ها : نتایج تحلیل مسیر نشان داد پس از اصلاح مدل اولیه؛ مدل نهایی از برازش مطلوبی برخوردار است. در مدل نهایی نسبت مجذور خی دو به درجه آزادی یا مجذور کای نسبی (2/24)، شاخص نیکویی برازش تعدیل یافته برابر با 0/91، شاخص برازندگی هنجار شده برابر با 0/91 و شاخص ریشه میانگین مجذورات خطا برابر با 0/05 بود. همچنین بررسی بوت استراپ نیز نشان داد نقش میانجی گرانه اضطراب مرگ و خوش بینی در ارتباط بین هوش معنوی و سرسختی با ادراک درد معنی دار است. نتیجه گیری: هوش معنوی و سرسختی از طریق بهبود خوش بینی و کاهش اضطراب مرگ نقش مهمی در کاهش ادراک درد در جانبازان دارند
۳۹.

بررسی تاثیر تحریک مستقیم الکتریکی ورا جمجمه ایی و برنامه ریزی عصبی کلامی بر کاهش میزان افسردگی، اضطراب و استرس زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده درمانی کاربردی دوره سوم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) 586 - 597

کلیدواژه‌ها: تحریک مستقیم الکتریکی ورا جمجمه ای برنامه ریزی عصبی کلامی اضطراب استرس افسردگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۱۶۹
هدف : پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر تحریک مستقیم الکتریکی وراجمجمه ای (tDCS) و برنامه ریزی عصبی کلامی (NLP) بر کاهش میزان افسردگی، اضطراب و استرس زنان مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت زاهدان انجام شد روش پژوهش : طرح تحقیق به صورت پیش آزمون -پس آزمون با گروه های آزمایش (تحریک مستقیم الکتریکی ورا جمجمه ایی (tDCS) و برنامه ریزی عصبی کلامی (NLP)) و گروه کنترل بود. جامعه آماری تمام زنان دارای سه اختلال افسردگی، اضطراب و استرس مراجعه کننده به کارشناسان بهداشت روان مراکز خدمات جامع سلامت شهر زاهدان بودند که ازاین بین نمونه ای به حجم 45 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد، براین اساس 30 نفر در گروه های آزمایش، گروه اول مداخله 10 جلسه روش درمانی تحریک مستقیم الکتریکی وراجمجمه ای (tDCS) گروه دوم 8 هفته برنامه ریزی عصبی کلامی (NLP) قرار گرفت درحالی که به 15 نفر گروه کنترل هیچ گونه آموزشی داده نشد. پس از تکمیل پرسشنامه مقیاس استرس اضطراب افسردگی-21 (DASS-21)، داده ها جمع آوری و سپس با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23 تجزیه وتحلیل انجام شد.  یافته ها : نتایج آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که میانگین نمرات افسردگی (47/23=F، 001/0=P)، اضطراب (46/65=F، 001/0=P) و استرس (30/38=F، 001/0=P) بین نمرات پیش و پس آزمون گروه های درمانی کاهش معنی داری دارد. نتیجه گیری: نتایج آزمون تعقیبی توکی نشان داد میانگین تحریک مستقیم الکتریکی ورا جمجمه ای (TDCS) کمتر از برنامه ریزی عصبی کلامی (NLP) در کاهش میزان افسردگی، اضطراب و استرس است.
۴۰.

اثربخشی آموزش گروهی پذیرش و تعهد بر فرسودگی و انگیزش شغلی کارکنان سازمان تامین اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویش روان شناسی سال یازدهم تیر ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۷۳) ۱۳۲-۱۲۱

کلیدواژه‌ها: آموزش پذیرش و تعهد فرسودگی انگیزش شغلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۲۱۰
مسائل شغلی از موضوع های مهم و بنیادین امروزه جوام ع هس تند. گس ترش شهرنش ینی، توسعه ص نعت، جه انی ش دن، رقابت اقتصادی و عواملی مانند آنها ش غل را به یک مسأله اساسی در زندگی انسان امروزی تبدیل کرده است. هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر فرسودگی و انگیزش شغلی کارکنان سازمان تأمین اجتماعی بود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف جزء پژوهش های کاربردی و از لحاظ روش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل است. جامعه پژوهش را کلیه کارکنان مرد و زن شاغل در سازمان تأمین اجتماعی شهر تهران در سال 1400- 1399 تشکیل دادند که از بین آنها به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای 60 نفر به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه (هر گروه 30 شرکت کننده) قرار گرفتند. ابزار پژوهش حاضر شامل پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش و همکاران (MBI) (1981) و انگیزش شغلی هاکمن الدهام (MPS) (1975) بود. مداخله آموزش پذیرش و تعهد طی 9 جلسه 90 دقیقه ای و هفته ای یکبار انجام شد؛ اما گروه گواه هیچ مداخله ای را دریافت نکردند. داده های پژوهش، به روش تحلیل کوواریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد آموزش پذیرش و تعهد بر فرسودگی و انگیزش تحصیلی موثر است (05/0>P). از یافته های فوق می توان نتیجه گرفت که آموزش گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش فرسودگی و افزایش انگیزش شغلی کارکنان سازمان تأمین اجتماعی موثر است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان