طیبه تجری

مقاله حاضر از نوع پژوهش فلسفی تحلیل مفهومی بوده است. لذا نخست با روش «تفسیر مفهومی»، به بازشناسی مفهوم «زبان امکان» پرداخته و معانی گوناگون آن را به اجمال بررسی کرده است. بحث مقدماتی روشن ساخت که زبان امکان یک ظرفیت و قابلیت ارجمند به جای مطلق صحبت کردن است که فرضیه ها را به چالش می کشد و دانش آموزان را از تفکر محدود خود بیرون می آورد. سپس درباره کاربرد زبان امکان در برنامه های درسی و آموزش به روش مفهوم پردازی بحث شد. این موضوع متضمن پذیرش اصل تازه ای در طراحی آموزشی است تا چگونگی پاسخ گو بودن آموزش به قدرت زبان امکان را، به عنوان یک ابزار ذهنی و یک منبع مغتنم در فرایند یاددهی - یادگیری، در کانون توجه قرار دهد. در بخش بعدی، به روش ارزیابی ساختار مفهومی، ضرورت پرورش زبان امکان معلمان در نظام های تعلیم وتربیت از ابعاد گوناگون مورد بحث واقع شده است. از جمله این ابعاد می توان به نقش برنامه درسی در فعلیت بخشیدن به ظرفیت های بالقوه ذهنی یا «ساختن ذهن» با استفاده از نظر دانش آموزان و معلمان، نقش زبان امکان معلمان در پرورش خلاقیت، طرح مسئله، و پرورش سوادهای چندگانه در دانش آموزان اشاره کرد. در آخرین بخش مقاله و در مقام جمع بندی، برای خروج از وضعیت نامطلوب کنونی ارائه طریق شده است.

پژوهش حاضر با هدف «واکاوی عناصر الگوی برنامه درسی تربیت زیبایی شناسی در دوره ابتدایی بر مبنای آموزه ها و اعجاز قرآن کریم» انجام شده است. روش پژوهش،کیفی و از نوع داده بنیاد، جامعه آماری تحقیق شامل آیات قرآن کریم و خبرگان متخصص در حوزه علوم قرآنی بود. نمونه مورد نظر، به صورت مطلوب از نوع هدفمند از میان منابع در دسترس محقق انتخاب شده است. داده ها در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدکه در قالب مدل اولیه و مدل نهایی شامل ضرورت و اهداف تربیت زیبایی شناسی، محتوا، روش های یاددهی یادگیری، تربیت معلم، ارزشیابی، آموزش غیر مستقیم، مواد ومنابع، مدرسه، خانواده، فواید الگو شکل گرفت. بنابراین، در تحقیق حاضر مبانی از آموزه های زیبایی شناسی قرآن کریم استخراج شد و بر اساس آن الگوی برنامه درسی تربیت زیبایی شناسی ارائه گردید. برای به دست آوردن اعتبار و روایی داده ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیر شرکت کننده در پژوهش استفاده شد. در پایان بر مبنای یافته ها و نتایج به دست آمده، رهنمودهایی برای عملی شدن برنامه ارائه شده است.

مقدمه: هدایت تحصیلی و نقش آن در ارتقا شاخصهای رفاه اجتماعی دانش آموزان و خانواده ها از مهم ترین دغدغه های نظام آموزشی و تصمیم سازان امر توسعه در هر کشور است. هدف از مطالعه حاضر شناسایی مؤلفه ها و شاخصهای مدل جدید هدایت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه نظام آموزشی ایران با روش دلفی فازی بوده است. روش: پژوهش با توجه به ماهیت آن توصیفی و با توجه به هدف تعریف شده، از نوع کاربردی است و بر اساس شیوه انجام آن، پیمایش بوده است. جامعه آماری پژوهش را خبرگان، معلمان و مشاوران منتخب و متخصص درزمینه هدایت تحصیلی در مدارس متوسطه تشکیل دادند. ابزار گرداوری داده ها، مصاحبه و پرسشنامه بود و از تکنیک دلفی فازی استفاده شده است. نمونه آماری پژوهش 26 نفر بودند که با روش نمونه گیری غیراحتمالی و استراتژی گلوله برفی انتخاب شدند. یافته ها: از بین 18 مؤلفه شناسایی شده، 13 مؤلفه شامل آمایش منطقه (35/9)، رسانه- فضای مجازی (35/9)، آینده پژوهی بازارکار (82/10)، علاقه (36/9)، کنترل درونی دانش آموز (41/10)، مؤلفه های نگرشی (41/10)، صفات شخصیتی پایدار (09/9)، نظام ارزشی (44/10)، توان حرفه ای مشاور (44/10)، توان حرفه ای معلم (61/14)، قدرت آزمونهای استاندارد (90/11)، مدیریت و مهارت والدین (36/11) و توانمندی عوامل سازمانی (36/11) که میزان معناداری آنها بیشتر از حد آستانه (94/8) بود، به عنوان مؤلفه های اصلی در شکل گیری سه شاخصِ شخصیتی، اجتماعی، فنی و مهارتی مدل جدید هدایت تحصیلی دوره متوسطه انتخاب شدند. بحث: شناسایی مؤلفه ها و شاخصهای مدل جدید، بسترهای مناسبی را برای اجرای صحیح هدایت تحصیلی در راستای تأمین رفاه اجتماعی دانش آموزان متوسطه فراهم می کند که پیامدهای مثبتی همچون رضایت درونی در شغل و زندگی، اصلاح هرم شغلی جامعه، سلامت روان، یادگیری مادام العمر و درنهایت توسعه کشور را به همراه دارد.

یکی از وظایف مهم نظام آموزشی اتخاذ سیاست های مناسب برای پرورش سوادهای چندگانه در جهت ارتقا شاخص های رفاه اجتماعی دانش آموزان است. در شرایط فعلی نظام آموزشی کشور، شاهد آموزش به زبان و گفتار معمولی معلمان هستیم. پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر زبان امکان معلمان بر پرورش سوادهای چندگانه دانش آموزان پایه ششم ابتدایی انجام شده است. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با استفاده از طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل نابرابر بوده است. از جامعه آماری دانش آموزان دختر پایه ششم مقطع ابتدایی آموزش وپرورش شهرستان علی آباد کتول 40 نفر نمونه در قالب دو گروه آزمایش و کنترل به روش چندمرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. یافته ها: میزان به کارگیری زبان امکان در گروه آزمایش باعث افزایش سوادهای چندگانه دانش آموزان در مقایسه با روش سنتی در گروه کنترل می شود. میزان سواد اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دانش آموزان آموزش دیده با زبان امکان به طور معنی داری بالاتر از دانش آموزان با روش سنتی است ولی تفاوت بین میزان سواد اطلاعاتی و رسانه ای دانش آموزان دو گروه معنی دار نبوده است. بحث: با فراهم کردن فرصت پداگوژی انتقادی مبتنی بر زبان امکان رشته های مجزا فروریخته و با خلق دانش بین رشته ای اشکال جدید دانش ایجاد شد. معلمان با به کارگیری زبان امکان برنامه های درسی را به نحوی تدوین کردند که منابع فرهنگی که دانش آموزان خود به مدرسه آوردند را به حساب آورده، نظم و سازمان دادند؛ به طوری که در قبال اقداماتشان فکورانه برخورد کردند.

هدف اصلی این پژوهش، طراحی الگوی برنامه درسی آموزش علوم تجربی بر اساس نظریه هوش چندگانه گاردنر در دوره ابتدایی بود. روش پژوهش، کیفی از نوع تحلیل محتواست که شامل مراحل: تعریف واحد تحلیل، کاهش داده ها، استفاده از نظام مقوله بندی قیاسی، اصلاح نظام مقوله بندی و یک طرح کدگذاری قیاسی بر اساس داده ها و ارائه گزارش از داده های کیفی بوده است. حوزه پژوهش در این مطالعه، شامل کلیه مقالات و کتب در دسترس، پیرامون آموزش علوم تجربی، نظریه هوش چندگانه گاردنر و دوره ابتدایی است. داده ها در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدکه در قالب مدل اولیه و مدل نهایی شامل ابعاد: نیاز، اهداف، محتوا، روش های یاددهی – یادگیری، نقش معلم، ارزشیابی، فضا، مواد و منابع، عوامل مدرسه ای، یادگیری ضمنی و نتایج برنامه و پیامدها بود، شکل گرفت. در این ارتباط و  بر مبنای الگوی مفهومی ارائه شده، نیاز بر اهداف تاثیرگذار بوده و محتوا نیز متاثر از نیاز و اهداف بوده است. محتوا بر نقش معلم، روش های یاددهی-یادگیری و ارزشیابی تاثیر داشته و راهبردها تحت تاثیر مراحل که شامل فضا، مواد و منابع و شرایط شامل عوامل مدرسه ای و یادگیری ضمنی دانش آموزان هستند قرار گرفته است. 

مقدمه: هماهنگی با تحولات آینده و ایجاد تغییرات مثبت همگام با آن از اهداف مهم نظام های آموزشی از جمله مراکز تربیت معلم می باشد. هدف اصلی این پژوهش، طراحی مدل پارادایمی و مدل مفهومی تربیت معلم آینده در نظام آموزشی ایران بود. روش: این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری شامل اعضا هیات علمی، معلمین و کارشناسان در زمینه تربیت معلم می باشد که شیوه انتخاب آنها هدفمند، از نوع گلوله برفی بوده است. در مجموع با 31 نفر مصاحبه شد،که شامل 10 نفر معلم، 12 عضو هیات علمی و 9 کارشناس بودند. یافته ها: داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختارمند در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شد،که در قالب مدل پارادایمی و مدل مفهومی بدین صورت شکل گرفت. شرایط علی(انتظارات آشکار و پنهان)، مقوله کانونی(منابع انسانی، تعاملات در فراگیری اثر بخش، برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی)، راهبرد (فردی، مشارکتی،آموزشی)، عوامل زمینه ای (زمان مطلوب، محتوای تاملی و نظام ارزیابی توسعه یافته)، شرایط مداخله گر(ابعاد سازمانی و روانشناختی ) و پیامدها (شایستگی آموزشی، سازمانی و ارزیابی). نتیجه گیری: مدل به دست آمده، فرایند نوآوری و اعمال تغییرات سودمند در تربیت معلم فعلی وترسیم َتربیت معلم مطلوب درآینده را منعکس می نماید. برای به دست آوردن اعتبار و روایی داده ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرورخبرگان غیرشرکت کننده در پژوهش استفاده شد. در پایان بر مبنای یافته ها و نتایج به دست آمده، رهنمودهایی برای عملی شدن مدل و تعالی مراکز تربیت معلم آینده ارائه شده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش راهبردهای شناختی در رابطه استرس تحصیلی و باورهای انگیزشی با تعلل ورزی تحصیلی انجام شد.روش پژوهش توصیفی- همبستگی و جامعه آماری کلیه دانش آموزان ورزشکار استان گلستان در سال تحصیلی 98-1397 بود که تعداد ۳۸۸ نفر با روش تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های استرس تحصیلی، راهبردهای انگیزشی، تعلل ورزی تحصیلی و راهبردهای شناختی استفاده شد و داده ها با روش ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر تحلیل گردید.نتایج نشان داد راهبرد شناختی در رابطه استرس تحصیلی و باورهای انگیزشی نقش میانجی ایفا می کند. بر اساس نتایج بدست آمده می توان استنباط نمود آشنایی با راهبردهای شناختی که دارای نقش کلیدی در رابطه استرس و انگیزش با تعلل ورزی است، می تواند نقش با اهمیتی در کاهش تعلل ورزی دانش آموزان ورزشکار داشته باشد.

هدف پژوهش حاضر رابطه بین سواد اطلاعاتی، نگرش نسبت به فناوری اطلاعات (با تأکید بر اینترنت و رایانه) با خود تنظیمی تحصیلی است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل 65۴ نفر از دانشجو معلمان مقطع کارشناسی رشته ی علوم تربیتی ورودی سال های 96- 94 دانشگاه فرهنگیان گرگان بود، که تعداد 242 نفر از آنان بر اساس جدول کرجسی و مورگان، با روش نمونه گیری تصادفی منظم انتخاب شدند. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های، خود تنظیمی تحصیلی (ASQ)، پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی و پرسشنامه نگرش نسبت به فناوری اطلاعات بهره گرفته شد، همچنین، داده ها با مدل تحلیل رگرسیون خطی چندگانه به روش همزمان تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که امروز فراگیران رایانه را جزیی اساسی در فرآیند یادگیری خویش تلقی می کنند و معتقدند که وجود رایانه و فناوری های همراه آن به جزیی جدایی ناپذیر از فرآیند آموزش و یادگیری تبدیل شده است و از میان 5 مؤلفه سواد اطلاعاتی تنها مؤلفه ی تبادل اطلاعات رابطه مثبت و معناداری با خود تنظیمی تحصیلی دارد، همچنین هر دو مؤلفه نگرش نسبت به فناوری اطلاعات نیز رابطه مثبت و معناداری با خود تنظیمی تحصیلی نشان دادند.