عهدیه اسدپور

عهدیه اسدپور

مدرک تحصیلی: دانشجوی دکتری جامعهشناسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه الزهرا (س)
پست الکترونیکی: ahdieasadpour@chmail.ir

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۰ مورد.
۱.

زندگی زیرِ سایه شوهرِ مهاجر: تجربه زیسته زنان بلوچ در غیاب همسر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره ۱۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۴ 271 - 302

کلیدواژه‌ها: بلوچ پدیدارشناسی زنان بازمانده همسران غایب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۷۳
اهداف: پژوهش حاضر درصدد مطالعیه تجربیه زیستیه زنان بلوچ در غیاب همسرانشان برآمده است. جهت دست یابی به هدف تحقیق از روش کیفی با رویکرد پدیدارشناسانیه تفسیری استفاده شده است. روش مطالعه: به این منظور با 15 نفر از زنان و کودک-زنان بلوچی ساکن در شهرهای میرجاوه و خاش که به تنهایی در غیاب شوهرانشان (به شکل موقت یا نیمه موقت) زندگی کرده اند، مصاحبه هایی نیمه ساختاریافته و عمیق انجام و برای گزینش آن ها روش نمونه گیری هدفمند به کار گرفته شد. تحلیل داده ها براساس گام های پدیدارشناسی تأویلی کریست و تانر انجام شد که در آن تم ها یا معانی شناسایی شدند و در نهایت 6 مقولیه اصلی، 14 زیرمقوله و 103 مفهوم استخراج و مورد تفسیر نهایی قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که مشارکت کنندگان تحقیق بیشتر به دلایل مشاغل همسرانشان همچون سوخت بری، کارگری فصلی در شهرهای دیگر و رانندگی ماشین های سنگین و... از همسران خود دور هستند و به شکل منفرد نظام خانوادیه خود را اداره می کنند و در این راستا با گونیه دیگری از زیست اجتماعی و خانوادگی روبه رو می شوند. زنان بازماندیه بلوچی در زیست جدید خود از یک سو تجارب خوشایندی همچون تحرک فزون یافته را تجربه می کنند و از سوی دیگر با تجارب ناخوشایندی نظیر احساس ناامنی، دغدغه های جنسی، کنترل شدگی چندسویه، گسست های روحی-روانی و احساس ناتوانمندی به ویژه در امور مربوط به فرزندان مواجه می شوند. نتیجه گیری: زنان بازمانده در غیاب شوهر، زیست متفاوتی تحت عنوان زندگی در سایه یا زیر ساییه شوهر را تجربه می کنند که زندگی در زیر پرچم و لوای شوهر با وجود عدم حضور فیزیکی اوست که از نظر آنان واقعه ای ناخوشایند همراه با اثرات مخرب است.
۲.

بررسی آسیب پذیری خانواده های ایرانی بر اساس متغیرهای اجتماعی و جمعیت شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی تابستان ۱۴۰۳ شماره ۵۹ 397 - 427

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری خانواده ها تعداد فرزندان شیوه تربیت فرزندان تحلیل ثانویه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹ تعداد دانلود : ۱۰۷
مطالعه حاضر درصدد است تا میزان آسیب پذیری خانواده های ایرانی را در ابعاد مختلفِ روان شناختی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. جهت دستیابی به هدف مزبور از روش تحلیل ثانویه داده های پیمایش ملی خانواده بهره گرفته است. یافته های تحقیق نشان داد که از میان متغیرهای زمینه ای مورد بررسی تنها متغیر وضعیت تأهل با میزان آسیب پذیری همبستگی معنادار نداشته و سایر متغیرهای تحقیق (سن، سطح تحصیلات و جنسیت) با متغیر وابسته تحقیق همبسته بوده اند. به طوری که از نظر میزان آسیب پذیری (کل و ابعاد سه گانه) پاسخگویان، بیشترین فراوانی در بین کسانی با سطح تحصیلات دیپلم، گروه سنی 49-30 ساله و زنان (در بعد روان شناختی) تعلق داشت. از نظر شیوه تربیت فرزندان نیز شیوه تربیتی میانه مستبدانه و غیرمستبدانه بیشترین میزان آسیب پذیری اقتصادی و روان-شناختی و شیوه کاملاً مستبدانه کمترین میزان را به خود اختصاص داده بود. کمترین میزان آسیب پذیری اقتصادی مربوط به خانواده های دارای 5 فرزند و بیشتر و کمترین میزان نیز به خانواده های صاحب دو فرزند و کمتر تعلق داشت. کمترین میزان آسیب پذیری کل و ابعاد آن به کسانی با نگرش کاملاً منفی به طلاق اختصاص داشت. در نهایت وجود رابطه معنادار بین تمامی زیرشاخص های شیوه های حل تعارض به جز شیوه مراجعه به مشاور با متغیر وابسته اثبات شد.
۳.

فراتحلیل مطالعات تجربی عوامل اثرگذار بر توانمندسازی اجتماعی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۴ 257 - 285

کلیدواژه‌ها: توانمندسازی اجتماعی فراتحلیل پایگاه اقتصادی-اجتماعی مشارکت اجتماعی سن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۳۲۲
مطالعه پیش رو درصدد تحلیل مجدد و تلخیص آماری مجموعه تحقیقات پیشین در زمینه پدیده توانمندسازی اجتماعی به عنوان یکی از مفاهیم اصلی توسعه است. به عبارتی، به دنبال آن است که براساس مطالعات و تحقیقات کمی پیشین، عوامل مؤثر بر توانمندسازی اجتماعی و میزان این تأثیرگذاری را احصاء نماید. این مطالعه با کاربست روش فراتحلیل به عنوان یکی از انواع روش های مرور تحقیقات سعی دارد به سوال اصلی پژوهش پاسخ دهد. جهت اجرایی کردن فراتحلیل کلیه تحقیقات معتبر علمی در سطح داخلی از سال 1386 تا 1399 به عنوان جامعه آماری تحقیق انتخاب و با مطالعه تمامی اسناد بدست آمده، نهایتاً 23 سند جهت انجام فراتحلیل مناسب تشخیص داده شد. تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از اسناد مزبور با استفاده از نرم افزار فراتحلیل (CMA2) صورت پذیرفت. یافته های تحقیق در دو بخش یافته های توصیفی و یافته های حاصل از فراتحلیل ارائه شد. یافته های حاصل از ترکیب شدت اثر، نشان می دهد که متغیرهای پایگاه-اقتصادی اجتماعی و مشارکت اجتماعی به ترتیب با اندازه اثرات ترکیبی معادل 436/0 و 434/0 در حد متوسط بر میزان توانمندسازی اجتماعی اثرگذار بوده اند. هم چنین از میان متغیرهای مورد بررسی متغیر سن کمترین اثر را بر میزان توانمندسازی اجتماعی داشته و اثرگذاری آن نیز به صورت منفی بوده است.
۴.

تصویر کودکان از کووید ۱۹: خط سیر مسائل تجربه شده از بستری شدگان در بیمارستانهای کودکان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 167 - 191

کلیدواژه‌ها: کووید- 19 کودک-بیمار پدیدارشناسی تجربیه بیماری انگ اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۹۳
همه گیری بیماری کووید-19 در سراسر جهان تبدیل به یک مسئلیه اجتماعی-پژشکی شده و افراد بسیاری از جمله کودکان را مبتلا کرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تجربیه زیستیه کودکان مبتلاشده به کووید-19 انجام شده است. کودکانی که به دلیل وخامت و شدت بیماری، تجربیه بستری کوتاه مدت یا میان مدت در بیمارستان را داشته اند. جهت دستیابی به هدف تحقیق از روش کیفی با رویکرد پدیدارشناسانیه تفسیری استفاده کرده است. به این منظور با 14 نفر از کودکان مبتلا شده مصاحبه هایی نیمه ساختاریافته و عمیق انجام شد، و برای گزینش آن ها روش نمونه گیری هدفمند به کار گرفته شد. یافته-های حاصله از پژوهش در سه مقولیه اصلی پیش از ابتلا (ناشناختگی ویروس و تفاوت در اهمیت دهی)، حین ابتلا (بستری با تأخیر، تجربیه درد فزاینده، احساس ترس زیاد و ناراحتی فزاینده) و پس از ابتلا (تشدید انزواگرایی، الزام آوری رعایت نکات بهداشتی، انگ اجتماعی، احساس بی قدرتی سوبژکتیو، احساس ناامنی روانی در اثر پوشش خبری-رسانه ای، گسست های روانی، مرکزیت توجهات مادرانه و تشکیک در عدالت خداوندی) دسته بندی و تشریح شدند. با توجه به یافته های تحقیق، می بایست مدل های کارآمدی همچون بازتوانی به ویژه بازتوانی جسمانی و عاطفی-روانی جهت تسکین، تعدیل، جبران و ترمیم اثرات نامطلوب کووید- 19 در کودکان مبتلا شده را به کار بست تا زندگی آنان به حالت عادی و حالت ماقبل تجربیه بیماری برگردد.
۵.

مهارت های زندگی در مواجهه کودکان با همه گیری کووید- 19

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگی و اجتماعی کودک و نوجوان سال ۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 7 - 29

کلیدواژه‌ها: مهارت زندگی کودکان مهارت دیده کووید-19 نظریه مبنایی

تعداد بازدید : ۱۹۶ تعداد دانلود : ۲۰۱
هدف از پژوهش حاضر بررسی درک، علل، استراتژی و پیامد های کودکان آموزش دیده مهارت های زندگی در مواجهه با همه گیری کووید-19 است. مطالعه حاضر به شیوه کیفی است. برای فرایند تحلیل داده ها و نیز ارائه نظریه ای مبتنی بر داده ها از روش نظریه زمینه ای استفاده شد. ابزار جمع آوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده است. روش نمونه گیری تحقیق مبتنی بر نمونه گیری نظری بوده است. مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع نظری پیش رفت و در مجموع با 12 کودک دارای آموزش مهارت های زندگی مصاحبه صورت پذیرفت. مشارکت کنندگان در تحقیق، از میان دانش آموزان پسر 10 تا 12 سال مدرسه غیر انتفاعی شهر کرج، در پایه های تحصیلی دوره دوم ابتدایی (پایه چهارم، پنجم و ششم) انتخاب شده اند با توجه به مفاهیم و مقوله های استنباط شده از یافته های تحقیق می توان اظهار داشت، این کودکان در همه گیری بیماری کووید- 19 درکی واقعی و عینی از این پدیده دارند و با اتخاذ راهبردهای فعالانه، انطباقی و تناسب ساز توانسته اند بخشی از موانع و مشکلات برخاسته از این ویروس را قابل تحمل سازند.
۶.

تحلیل جامعه شناختی زمینه ها، علل و پیامدهای شکل گیری خرده فرهنگ مامائوک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال ۲۰ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 39 - 90

کلیدواژه‌ها: خرده فرهنگ انحرافی مامائوک بِراس داری نظریه داده بنیاد استان سیستان و بلوچستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۲۰۰
پژوهش حاضر در پی فهم خرده فرهنگ مامائوک در شهر زاهدان به عنوان خرده فرهنگی کج روانه و ویژگی های حاکم بر روابط بین این اعضا با یکدیگر و جامعه گسترده تر و الگوهای رفتاری و فکری پذیرفته شده در آن از نگاه اعضای آن بود. این پژوهش با روش تحقیق کیفی و با استفاده از رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. از طریق نمونه گیری نظری و هدفمند و با انجام 23 مصاحبه نیمه ساختاریافته توسط مصاحبه کنندگان بومی آموزش دیده یا کسانی که تجربه عضویت در خرده فرهنگ مذکور را داشتند، اشباع نظری حاصل شد. مطابق یافته ها، مشارکت کنندگان عضویت خود را در قالب مفاهیمی چون جمع بِراس داری تعریف کردند؛ به عبارتی در گروه مامائوک، اعضا همچون برادرانی پنداشته می شوند که «هر» کاری برای برادر دیگر (عضو دیگر) گروه انجام می دهد. عضویت در گروه مذکور براساس تمایل درونی، شرایط نامساعد اقتصادی، تشویق همالان، عضویت دیگران مهم، دفاع از ناموس و جلوگیری از ظلم بوده است. آنان درعین حال گفتند که وجود تسهیل کننده هایی مانند سابقه مامایی محله، چشم و هم چشمی محله ای و کنترل و محدودسازی روابط محله ای زمینه های آن را محقق می کند. همچنین مشارکت کنندگان در مواجهه با چالش های پیش رو راهکارها و استراتژی هایی همچون مجاب سازی، جنگ شدید، رهاسازی و فرار را به کار می بندند و به این صورت، گامی برای کاهش چالش هایی منتج از عضویت در خرده فرهنگ مزبور برمی دارند. همچنین عضویت در گروه مامائوک با خود پیامدهای مثبت (مانند حمایتگری مالی و حمایت در درگیری ها، پرشدگی اوقات فراغت و گسترش روابط اجتماعی دوستانه) و منفی (نظیر کنشگری منفی، اعتیاد به مواد مخدر، احساس خسران و ازدست دادگی، دشمن زایی، تیرگی روابط و لزوم تجرد و انگ اجتماعی) به همراه دارد. درمجموع یافته های پژوهش در قالب مقوله محوری «قربانیان گریز» مدل نظری این نوع از عضویت را ترسیم می کند. 
۷.

استراتژی های کودک همسران در مواجهه با مسائل زندگی زناشویی (مقایسه دو گروه از کودک همسران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 169 - 196

کلیدواژه‌ها: استراتژی کودک همسری تحلیل تماتیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۵۶۴
پژوهش پیش رو در پی مطالعه استراتژی های کودک همسران در مواجهه با مسائل برخاسته از ازدواج شان در دوران کودکی بوده است. جهت رسیدن به اهداف تحقیق از روش کیفی استفاده شده است. جمع آوری داده ها با کاربست مصاحبه نیمه ساختاریافته با دو گروه صورت پذیرفت. گروه نخست شامل کودک همسرانی است که هنوز در سنین کودکی (زیر 18 سال) به سر می برند و گروه دوم کودک همسرانی هستند که دوران کودکی خود را طی نموده و در محدوده سنی 18 تا 35 سال قرار دارند. در این مطالعه که در پاییز و زمستان سال 1398 انجام شده، مشارکت-کنندگان با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند یا نظری از چهار شهر بجستان، بردسکن، تربت حیدریه و گناباد انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل متون مصاحبه با استفاده از روش تحلیل تماتیک، نشان داد که مشارکت کنندگان تحقیق به صورت های مختلفی به مسائل پدید آمده در زندگی زناشویی خود واکنش نشان می دهند و استراتژی های مختلف و متفاوتی را برمی گزینند. این استراتژی ها در قالب دو مقوله اصلی 1. استراتژی های منفعلانه و 2. استراتژی های فعالانه مطرح شدند که نمایانگر غالب بودن استراتژی های منفعلانه در میان هر دو گروه بوده است. از طرفی غالب استراتژی ها در سطح فردی لحاظ شدند.
۸.

تحلیل اجتماعی لمفهوم الطفل ومرحله الطفوله فی آراء الإمام أبی حامد محمد الغزالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی العلوم الانسانیه دوره ۲۹ سال ۱۴۴۴ شماره ۳ 63-45

کلیدواژه‌ها: الغزالی الطفل مرحله الطفوله التقبل الاجتماعی

تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۲۸۲
إنّ الاهتمام بالطفل وقضیه الطفوله قد کان موجودا طوال التاریخ باعتباره نموذجا اجتماعیا قبل ظهور علم الاجتماع المعرفی. حاول البحث الراهن دراسه آراء الإمام محمد الغزالی وأفکاره حول الطفوله لمعرفه م دی اهتمامه ب مرحله الطفوله من حیاه الإنسان. وفی حال کان هناک اهتمام من الإمام الغزالی بموضوع الطفوله فما هی آراؤه حول الموضوع وما هی أفکاره حول سن الطفوله وطبیعه الطفل والکیانات الاجتماعیه، وخصائص مرحله الطفوله ونقاط ضعفها وقوتها. یعدّ الإمام أبو حامد الغزالی من المفکرین المشهورین فی القرن الخامس الهجری، وقد کانت آراؤه فی مجال التعلیم والتربیه والفکر الإلهی والإنسانی لها تأثیر کثیر علی من تبعه من المفکرین والمهتمین بالمجال التربوی. هذه الدراسه تمت وفق المنهج الإسنادی الوثائقی، وتشمل الوثائق المدروسه نوعین من الأسناد؛ النوع الأول والنوع الثانی. أظهرت النتائج بأن الغزالی قد اهتم بموضوع الطفوله ورأی أن طبع الطفل هی طبع طاهر وبعید عن الذنوب والمعاصی. والأطفال یمکن تعریفهم علی أساس کیانین اثنین الأول کیان الأسره والثانی کیان "المکتب" أو المدرسه، وکل من هذین الکیانین یقومان بتعلیم الطفل وتأدیبه وتربیته. الطفل یتسم بصفات مثل ضعف العقل وروح التقلید والنقص، وبوجوده ضمن المجتمع فهو یتعلم ویتأثر من الکبار الذین یحیطون به. یری الغزالی أن مرحله الطفوله تبدأ منذ انعقاد النطفه وتنتهی هذه المرحله لدی الإناث عند سن الرشد والبلوغ (9 سنوات هجریه کامله)، ولدی الذکور تنتهی فی سن السادسه عشر، وبعد هذه المرحله یمکن للأنثی والذکر الدخول فی عالم الحیاه الزوجیه وبعباره أخری الدخول فی عالم الکبار. قادت النتائج الباحثین إلی الاعتقاد بأن الغزالی کان عند حدیثه عن الطفوله یستهدف طفوله الذکر أکثر من طفوله الأنثی وکان یقصد بالطفل الولد إلی حد کبیر.
۹.

بررسی عوامل مؤثر بر بروز کودک آزاری (فراتحلیلی از مطالعات موجود)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره نهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۲) 33 - 55

کلیدواژه‌ها: کودک آزاری فراتحلیل ویژگی های قربانی ویژگی های خانوادگی تعارضات خانوادگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۳۵۶
اهمیت قشر کودکان به عنوان آینده سازان یک جامعه از یکسو و تأثیرگذاری تجربه خوشایند یا ناخوشایند دوران کودکی بر زندگی آتی کودکان، توجه بسیاری از محققان را به بحث آسیب های اجتماعی حوزه کودکی من جمله کودک آزاری معطوف کرده است. چنین توجهی به پدیده یا به عبارت صحیح تر مسئله اجتماعی کودک آزاری باعث شده است که در سال های اخیر تحقیقات کثیری درباره عوامل مؤثر بر کودک آزاری انجام شود. تحقیق حاضر در پی بررسی مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر کودک آزاری در پژوهش های انجام شده در ایران با بهره گیری از روش فراتحلیل است. جامعه آماری تحقیق، تمامی تحقیقات معتبر علمی در قالب مقاله و پایان نامه است که در سال های 1380 تا 1399 با موضوع کودک آزاری منتشر شده است. در نهایت از میان اسناد مورد بررسی، 18 سند انتخاب با استفاده از نرم افزار CMA مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که متغیر وجود تعارض و اختلاف در روابط خانوادگی (602/0) بیشترین تأثیر و متغیر شغل مادر (222/0) کمترین تأثیر را بر وقوع کودک آزاری داشته اند.
۱۰.

مطالعه عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی زنان شهری (موردمطالعه: شهربابل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انتظام اجتماعی سال دوزادهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 97 - 120

کلیدواژه‌ها: احساس امنیت اجتماعی زنان نیروی انتظامی سرمایه اجتماعی شهربابل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۵۲۵
زمینه و هدف : از دیرباز امنیت یکی از نیازهای اولیه بشر بوده است که به عنوان حق بنیادین و پیش نیازی برای ابقا و ارتقای رفاه و سلامت مردم مطرح می شود. هدف اصلی پژوهش پیش رو این است که عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر میزان احساس امنیت اجتماعی زنان شهری بابل را مورد بررسی قرار دهد. روش شناسی : پژوهش پیش رو از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی-تحلیلی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری متشکل از زنان بالای 18 سال شهر بابل است که براساس نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 374 نفر برگزیده شده اند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. روایی تحقیق با استفاده از اعتبار صوری تأیید و پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ برای همه متغیرها بالای 0/74 برآورد شد. داده های جمع آوری شده در نرم افزار SPSSبا استفاده از آزمون های آماری همبستگی و رگرسیون چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.  یافته ها : یافته های پژوهش نشان داد که میزان احساس امنیت گروه نمونه در حد متوسط رو به پایین (میانگین 2/26 از 5) بوده است. هم چنین بررسی فرضیات تحقیق نشان داد که بین متغیرهای سرمایه اجتماعی (0/322=r)، ارزیابی زنان از عملکرد نیروی انتظامی(0/328=r)، سطح اقتصادی- اجتماعی (0/149=r) و میزان استفاده از رسانه های ارتباطی(0/357-=r ) با احساس امنیت اجتماعی زنان شهری رابطه ای معنادار دارد. نتیجه گیری : با توجه با وضعیت نامطلوب احساس امنیت زنان در شهر بابل و احتمال اثرات نامطلوب آن در بلندمدت مانند کاهش مشارکت و حضور آنان در حوزه عمومی و در نتیجه سوق یافتن به سمت حوزه خصوصی، باید اقدامات و برنامه ریزی هایی جامع و کارآمد در راستای افزایش و ارتقای آن صورت پذیرد.
۱۱.

فراتحلیل مطالعات عوامل اثرگذار بر پیدایش کودکان کار و خیابان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۶ 187 - 215

کلیدواژه‌ها: کودکان کار و خیابان فراتحلیل اعتیاد والدین سطح تحصیلات والدین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵ تعداد دانلود : ۴۸۴
فراتحلیل حاضر، درصدد تحلیل مجدد مجموعه ای از پژوهش های مرتبط با کودکان کار و خیابان و برشمردن نقاط ضعف و قوت آن ها است. مطالعه ی حاضر ، با تلخیص آماری تحقیقات پیشین در حوزه ی کودکان کار و خیابان، به دنبال یک برآورد کلی از اثر عوامل مؤثر بر این متغیر مورد نظر است. بدین ترتیب، این مطالعه با استفاده از روش تحقیق فراتحلیل صورت پذیرفته است و جامعه ی آماری تحقیق شامل کلیه ی مطالعات معتبر علمی هستند که در طی سال های 1381 تا 1398 با موضوع کودکان کار و خیابان به چاپ رسیده اند. در نهایت ، 15 سند انتخاب شدکه جهت انجام فراتحلیل مناسب بوده اندو با استفاده از نرم افزار فراتحلیل (سی اِم اِی۲)[1] مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج و تحلیل یافته های حاصل از ترکیب شدت اثر، نشان می دهد که متغیرهای سطح تحصیلات و اعتیاد به مواد مخدر والدین به ترتیب با اندازه ی اثرات ترکیبی معادل 614/0 و 541/0 در حد متوسط بر میزان کار کودکان و خیابانی شدن آن ها اثرگذار بوده اند.
۱۲.

بررسی و تحلیل اندیشه های اجتماعی و جمعیّتی امام محمد غزالی در باب مهاجرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان دوره دهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 185 - 210

کلیدواژه‌ها: امام محمد غزالی کیمیای سعادت سفر مهاجرت اندیشه های جمعیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۶ تعداد دانلود : ۲۸۱
حجه الاسلام، ابوحامد، امام محمد غزّالی طوسی، یکی از بزرگ ترین مردان تصوف سده ی پنجم هجری (505- 450 ه.ق) است. مقاله ی پیش رو در پی شناخت گزیده ای از اندیشه های جمعیتی غزالی درباب پدیده های مهاجرت و یا به تعبیر خود وی "سفر" می باشد. وی اندیشه های خود را حدود نهصد سال پیش در کتاب "احیاء علوم الدین" و هم چنین کتاب کیمیای سعادت که فشرده ی فارسی اثر فوق است، ارائه نمود. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی است. در این زمینه، از اسناد و مدارک، منابع و آثار غزالی بهره گرفته ایم تا درزمینه موضوع مدنظر به جمع بندی برسیم. بنابر یافته های تحقیق، او بسیاری از ابعاد پدیده ی مهاجرت را که دوران کنونی مطرح هستند را بررسی کرده است. وی مهاجرت را پدیده ای گروهی، اختیاری و غالباً کوتاه مدت دانسته که به دلایل مختلف نظیر اوضاع نامساعد اقتصادی و گرانی، در جهت کسب علوم مختلف دینی، اخلاق نفس و آیات خدای روی زمین، تفرج و تفنن، گریختن از بیماری های مرگبار و آن چه دین را مشوش می کند؛ صورت می پذیرد. هم چنین قائل به ارتباط تنگاتنگ میان مهاجرت و عمران و آبادنی می باشد و در نوشته های خویش به روایت های تاریخی و سیره ی ائمه معصومین و امامان استناد می کند که این امر ناشی از عقاید و روحیات مذهبی متفکر مسلمان می باشد.
۱۳.

دراسه وتحلیل مفهوم الإنجاب من وجهه نظر المفکرین المسلمین (من الفارابی إلی ابن خلدون)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی العلوم الانسانیه دوره ۲۷ سال ۱۴۴۲ شماره ۳ 19-39

کلیدواژه‌ها: فرزندآوری فارابی ابن خلدون. معری ابوعلی مسکویه ابن سینا خواجه نصیر طوسی

تعداد بازدید : ۵۶۳ تعداد دانلود : ۵۰۶
لقد بات مفهوم الإنجاب فی العصر الحدیث یتمتع بأهمیه کبیره فی نظریات علم السکان (الدیمغرافیا) ویعبر عنه بمصطلح الخصوبه. تحاول الدراسه الحالیه وصف وتحدید هذا المفهوم لدی عدد من المفکرین المسلمین بما فیهم: الفارابی وأبوعلی مسکویه والمعری وابن سینا ونصیر الدین الطوسی وابن خلدون. وتتمثل أهمیه هذه الدراسه کونها تعبر عن حاجه النظام الجامعی الإیرانی- الذی یعد مجتمعا یعتمد فی أسسه مبادئ الإسلام وشریعته- إلی علم محلی فی کافه مجالات العلوم الإنسانیه بما فیها علم السکان. ویعتبر علم السکان الذی یدرس فی الجامعات هو تقلید للمفهوم الغربی لهذا العلم المعرفی ولیست هناک إشارات إلی ما خلّفه مفکرو الإسلام والحضاره الإسلامیه. ومن أجل تحقیق أهداف البحث استفدنا من المنهج الوثائقی. أظهرت نتائج البحث أن جمیع مفکری الإسلام الذین تمت دراسه آرائهم کانوا یهتمون بموضوع التناسل(الإنجاب) والقضایا المتعلقه به. إن أهمیه التناسل أو الإنجاب لدی هؤلاء المفکرین کانت کبیره بحیث اعتبروا القابلیه للإنجاب أحد خصائص المرأه وما یمیزها فی النوع البشری، کما عرّفوا التناسل والإنجاب بأنه أهم هدف للزواج. وفی هذا الإطار استعانوا بالآیات والروایات الدینیه من أجل تعزیز آرائهم ودعمها. وفی هذا المجال نجد أن أبا العلاء المعری مستثنیً من هذه القاعده العامه لأنه کان یوصی الناس بعدم الزواج والإنجاب. إن تحلیل النتائج یظهر أن مفکری العالم الإسلامی الذین تمت دراستهم فی هذا البحث وعلی الرغم من أنهم ناقشوا موضوع الإنجاب والقضایا المتعلقه به إلا أنهم لم یقدموا إحصائیات وأرقام فی هذا الباب وکانوا فی الغالب یتکلمون نظریا ویبینون آراءهم ومعتقداتهم حول هذا الموضوع. والجدیر بالذکر أنه لا ینبغی علینا أن نعتبر هذا الأمر علامه ضعف أو نقص فی هؤلاء المفکرین الکبار بل یجب أن نقرّ بالمحدودیه فی البیانات والإحصائیات فی العصور القدیمه لأن موضوع الجمع والإحصاء السکانی وتحلیله هو أمر خاص بالعصر الحدیث.
۱۴.

فهم مسئله ازدواج در دوران کودکی از نگاه کودک-زنانِ ازدواج کرده خراسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۰ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 167 - 194

کلیدواژه‌ها: ازدواج کودکان کودک-زنان خانواده خراسان رضوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۸۴
پژوهش حاضر در پی فهم مسئلیه ازدواج در دوران کودکی و علل و زمینه های آن از نگاه کودک-زنان ازدواج کرده است. برای رسیدن به هدف مذکور از روش تحلیل تماتیک استفاده شد. اطلاعات از میان کودک-زنانِ استان خراسان رضوی (شهرهای گناباد، بردسکن، تربت حیدریه و بجستان)، که در سنین کودکی ازدواج کرده بودند و هنوز هم زیر 18 سال داشتند، جمع آوری شدند. درمجموع 41 نفر مورد مصاحبه قرار گرفتند. در مرحلیه کدگذاری باز 39 مفهوم به دست آمد که در قالب 27 زیرمقولیه فرعی و 20 زیرمقولیه اصلی دسته بندی شدند. نهایتاً زیرمقوله های اصلی تحقیق در قالب 7 عنوان اصلی مقوله بندی شدند تا تصویری کلان از وضعیت مفهومی ازدواج دختران در دوران کودکی به دست آید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که زمینه های خانوادگی (خانوادیه ترمیمی، نابسامان، از هم گسیخته و غیره)، زمینه های اجتماعی (ارزش ها و نگرش های اجتماعی)، زمینه های فرهنگی، بافت مذهبی، ویژگی های فردی (خواستگار و کودک-دختر)، زمینه های اقتصادی و شرایط زیست محیطی از علل زمینه ساز برای ازدواج کودک-دختران به حساب می آیند. 
۱۵.

مشارکت اجتماعی رسمی و غیررسمی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: شهرستان آمل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۷۱) 67-86

کلیدواژه‌ها: مشارکت اجتماعی ساختار قدرت در خانواده استفاده از رسانه های داخلی و خارجی گرایش خانواده به مشارکت شهرستان آمل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۴ تعداد دانلود : ۵۳۱
مشارکت اجتماعی از پدیده های اجتماعی مهم است که در پژوهش حاضر، عوامل مؤثر بر آن در شهرستان آمل بررسی و تجزیه وتحلیل شده است. داده ها با بهره گیری از روش پیمایشی و فن پرسش نامه جمع آوری شده اند؛ بدین ترتیب که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، از 386 نفر از شهروندان بالای 18 سال شهرستان آمل، اطلاعات جمع آوری شده اند. نتایج آماری پژوهش نشان می دهند میانگین مشارکت اجتماعی جامعه آماری مطالعه شده در حد متوسط بوده است. میانگین مشارکت اجتماعی رسمی (با میانگین 91/3 از 10) نشان دهنده میزان مشارکت متوسط روبه پایین بوده است و میانگین مشارکت اجتماعی غیررسمی در سطح متوسط روبه بالا ارزیابی شده است (میانگین 74/5 از 10). مشارکت اجتماعی ازنظر محل سکونت متفاوت و در روستا بیشتر از شهر بوده است؛ همچنین بین میزان مشارکت اجتماعی رسمی با متغیرهای ساخت قدرت اقناع گرا در خانواده، استفاده از رسانه های داخلی، پایگاه اقتصادی – اجتماعی و گرایش خانواده به مشارکت، رابطه معنادار و مثبت و بین متغیرهای ساخت قدرت استبدادگرا در خانواده و میزان استفاده از رسانه های خارجی، رابطه معنادار و معکوس وجود داشته است. بین میزان مشارکت اجتماعی غیررسمی با متغیرهای مدت اقامت در محل، گرایش خانواده به مشارکت، ساخت قدرت اقناع گرا در خانواده و میزان استفاده ار رسانه های داخلی، رابطه معنادار و مثبت و با متغیر ساخت قدرت استبدادگرا در خانواده، رابطه معنادار و منفی وجود داشته است. تحلیل رگرسیون چندمتغیره نیز مشخص می کند متغیرهای مستقل پژوهش، در تبیین میزان مشارکت اجتماعی رسمی و غیررسمی سهم عمده ای داشته اند و مقدار تبیین به دست آمده به ترتیب برابر با 21 و 9/23 درصد است.
۱۶.

اندیشه های جمعیتی ابن سینا با تأکید بر باروری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان دوره هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 63 - 87

کلیدواژه‌ها: ابن سینا زنان ازدواج و تشکیل خانواده طلاق باروری تنظیم خانواده مرگ جنینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۲۳۱
از بین سه پدیده ی اساسی باروری، مرگ ومیر و مهاجرت، که به تغییر و تحولات جمعیتی منجر می شوند، مقاله حاضر درصدد بررسی و تحلیل مفهوم باروری در میان اندیشه های ابن سینا، پزشک و فیلسوف ایرانی (370 – 428 ﻫ.ق) است. روس مورد استفاده در این بررسی نیز روش اسنادی- تحلیلی است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ابن سینا در آثار خود علاوه بر بحث در باب زنان به عنوان کسانی که نقش فرزندآوری را برعهده دارند، درباره ازدواج که مبنایی برای فرزندآوری مشروع است و پدیده طلاق که در با گسست پیوند زناشویی، فرزندآوری مشروع را از هم می گسلد، بحث نموده است. هم چنین یافته ها مبین آن است که وی به صورت مستقیم بحث باروری و تنظیم خانواده (مانند سن مناسب ازدواج، راه های پیشگیری از حاملگی و...) را نیز مطرح نموده است. وی از مباحث بهداشتی پیرامون پدیده ی باروری غفلت ننموده و از مرگ جنینی در طول دوران بارداری، مرگ مادر در دوران بارداری و در هنگام زایمان سخن به میان آورده و به صورت کاملاً مبسوط و با دیدی تخصصی و پزشکی به تشریح و توصیف آن ها پرداخته است.
۱۷.

احساس امنیت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن با تأکید بر نقش پلیس (مورد مطالعه: شهر نور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انتظام اجتماعی سال هفتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ 7 - 34

کلیدواژه‌ها: احساس امنیت اجتماعی مشارکت اجتماعی اعتماد اجتماعی ارزیابی عملکرد نیروی پلیس پایگاه اقتصادی- اجتماعی نور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۸ تعداد دانلود : ۵۷۶
زمینه و هدف: به نظر می رسد احساس امنیت که اگر بیش از نفس امنیت حائز اهمیت نباشد، حداقل به اندازه آن درخور توجه است، در اکثر تحقیقات اجتماعی مغفول مانده است. پژوهش حاضر بر آن است تا با بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی، عوامل مؤثر بر آن را شناسایی کند. روش شناسی: داده ها و اطلاعات با بهره گیری از روش پیمایشی و به وسیله پرسشنامه، جمع آوری شده اند. در این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و نمونه گیری تصادفی ساده، از 384 نفر از شهروندان بالای 18 سال شهر نور، داده ها و اطلاعات موردنظر جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج آماری پژوهش نشان می دهد که میانگین احساس امنیت اجتماعی جمعیت آماری مورد مطالعه، در حد متوسط (92/2) بوده و متغیرهای مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، نگرش به عملکرد نیروی پلیس و پایگاه اقتصادی- اجتماعی با متغیر وابسته رابطه مستقیم دارند. تحلیل رگرسیون چندمتغیره نیز مشخص می کند که به ترتیب میزان اعتماد اجتماعی، نگرش به عملکرد نیروی انتظامی، میزان مشارکت اجتماعی و پایگاه اقتصادی- اجتماعی پاسخگویان، در تبیین میزان احساس امنیت اجتماعی شهروندان نوری سهم عمده ای داشته و مقدار تبیین به دست آمده نیز 2/32 درصد است. با توجه به رسالت اجتماعی پلیس، پیشنهاد شده است: سازمان پلیس در انجام مأموریت ها، بیش از هر چیز موجبات مشروعیت خود و اعتماد مردم به پلیس را فراهم سازد.      
۱۸.

العمر وتوقّع الحیاه والموت عند ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی العلوم الانسانیه دوره ۲۱ سال ۱۴۳۶ شماره ۲ 39-66

کلیدواژه‌ها: ابن سینا طول العمر توقع الحیاه الصحّه والعافیه الموت الموت الجنینی موت الأم

تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۳۷۴
نحاول فی هذه المقاله دراسه مفهوم الموت -أحد الظواهر الثلاث(الخصوبه والموت والهجره) التی تؤدّی إلی التغیّرات السکانیّه- وتحلیله عندابن سینا الطبیب والفیلسوف الإیرانی (370-428ه ق). إنّ المنهج المتّبع فی هذه الدراسه من أجل الوصول إلی الأهداف المرجوه هو المنهج التوثیقی-التحلیلی. ولقد دلّت نتائج البحث علی أنّ ابن سینا عنی فی کتابه "القانون" بظاهره الموت بشکل مباشر وتحدث فیه أیضاً عن العمر وتوقع الحیاه والاهتمام بأسبابه کالصحّه فی الأماکن العامه وصحّه الأمهات وصحّه الأطفال والمعمرّین. کما أنّه تحدث عن الموت الجنینی طوال فتره الحمل وموت الأمّ خلال هذه الفتره وعند الولاده، وقام بشرح ذلک ووصفه بشکل تفصیلی و بنظره طبیّه تخصصیّه.
۱۹.

بررسی و تحلیل مفهوم فرزندآوری از دیدگاه امام محمد غزالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان دوره دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲ 19 - 39

کلیدواژه‌ها: غزالی مسلمان فرزندآوری نکاح طلاق عزل محدودیت های آماری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۲۰۲
حجه الاسلام، ابوحامد، امام محمد غزالی طوسی، یکی از مشهورترین مردان تصوف   در سده پنجم هجری است . در پژوهش حاضر، برخی آراء و اندیشه های غزالی درباره فرزندآوری و پدیده های مرتبط با آن، با روش اسنادی- تحلیلی و مطالعه کتاب احیاء علوم الدین، مورد بررسی قرار گرفته است. براساس یافته های پژوهش، وی به پدیده فرزندآوری اهمیت فراوان داده و به طور مستقیم و غیرمستقیم، به بحث درباره آن پرداخته است: از جمله، به بیان ضرورت تشکیل خانواده و نکاح پرداخته و یکی از اهداف مهم آن را، تولید نسل یا بقای نوع انسانی دانسته است. غزالی آفات و فواید نکاح را نیز بیان کرده است. به اعتقاد وی، فواید نکاح داشتن فرزند، شکستن شهوت، تدبیر خانه، چندزنی و مجاهده نفس در ادای حق ایشان است. وی در بحث درباره طلاق که برخلاف ازدواج، منجر به قطع فرزندآوری مشروع می شود، آن را مباح و مجاز، اما یکی از دشمن ترین مباح ها در نزد خداوند متعال دانسته است. در نهایت، غزالی از شیوه عَزل به عنوان روش سنتی جلوگیری از بارداری سخن گفته است. غزالی با وجود بحث درباره پدیده هایی که به فرزندآوری مرتبط است، آمار و ارقامی را بیان نکرده و بیشتر به صورت نظری به بیان اندیشه هایش پرداخته است. البته نباید این امر را نشانه ضعف و کاستی این متفکر بزرگ دانست، بلکه باید به محدودیت داده های آماری در دوران گذشته توجه داشت.
۲۰.

مطالعه ای دربارهٔ اندیشه های جمعیتی ابن خلدون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان دوره اول پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱ 111 - 132
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۶۴
ابن خلدون، سنخ شناسی اجتماعی، تغییرات اجتماعی، سلامت هوا، طول عمر، مرگ و میر، باروری، مهاجرت، شکوفایی، انحطاط تمدن

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان