جواد کیهان

پژوهش حاضر با هدف طراحی و برازش مدل راهبرهای آموزش مذهبی کودکان در خانواده ها انجام شده است؛ روش تحقیق به شیوه ترکیبی (آمیخته) با طرح کیفی-کمی است. جامعه پژوهشی تمام والدین دانش آموزان دوره پیش دبستانی شهرستان ارومیه بودندکه 14 نفر به صورت هدفمند و با رعایت قاعده اشباع نظری داده ها انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی، پرسشنامه بود. بعد از کسب رضایت والدین مصاحبه ها به صورت کاملا ناشناس ضبط و پیاده گردید. در بخش دوم تعداد 222 نفر از والدین با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و به سوالات پرسشنامه پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده ها در تحلیل کیفی از روش چهار مرحله ای پاول و رننر (2003) و در بخش کمی از مدل معادلات ساختاری استفاده گردید. نرم افزار مورد استفاده در بخش کیفی MAXQDA10 دربخش تحلیل کمی نرم افزارهای SPSS16 و AMOS21 بود. بر حسب نتایج تحقیق کیفی، والدین از چهار راهبرد عمده «الگوسازی»، «سبک زندگی اسلامی»، «رسانه های آموزشی» و «محیط ها و مناسبت های مذهبی» برای آموزش مذهب فرزندانشان استفاده می کنند. همچنین یافته های مدل معادلات ساختاری نشان داد که راهبردهای چهارگانه مدل مفهومی تحقیق بر متغیر شیوه های آموزش مذهبی والدین به کودکان برازش داشته و تاثیرگذار هستند؛ همچنین مولفه های «الگوسازی» و «سبک زندگی» در بیشترین سطح تاثیرگذاری قرار داشتند. با توجه به یافته های پژوهش حاضر پیشنهاد می شود والدین در آموزش های مذهبی نسبت به تاثیرات این روش ها نیز آگاهی داشته و با توجه به اثرات این روش ها در تربیت دینی فرزندانشان بکوشند.

هدف این پژوهش، تأثیر نرم افزارهای تلاوت قرآن بر انگیزش تحصیلی و یادگیری مفاهیم قرآنی در دانش آموزان دختر پایه چهارم ابتدایی ناحیه دو شهر ارومیه بوده است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ شیوه اجرا، شبه تجربی از نوع پیش آزمون−پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه چهارم مدارس ابتدایی به تعداد 2361 نفر بود که از بین آنها 54 نفر به شیوه تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل به شکل تصادفی جایگزین شدند. پیش از شروع برنامه مداخله، آزمون محقق ساخته یادگیری مفاهیم دینی (شامل اعتقادات، احکام و اخلاق) و مقیاس انگیزش تحصیلی هارتر، برای هر دو گروه به عنوان پیش آزمون اجرا شد. سپس متغیر مستقل (نرم افزارهای تلاوت قرآن) در هشت جلسه (یک ساعته) بر روی گروه آزمایش اجرا و گروه کنترل با استفاده از روش سنتی آموزش دیدند. پس از پایان آموزش ها، آزمون های بالا دوباره برای هر دو گروه به عنوان پس آزمون اجرا شد. داده های گردآوری شده از طریق آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تحلیل کوواریانس) تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین میانگین نمرات انگیزش تحصیلی (درونی و بیرونی) و یادگیری مفاهیم دینی در بین دانش آموزان دو گروه تفاوت معنا دار وجود دارد (05/0 >P)؛ به بیانی دیگر، نرم افزارهای تلاوت قرآن بر انگیزش تحصیلی (درونی و بیرونی) و یادگیری مفاهیم دینی مؤثر است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی پدیدارشناسی شیوه های آموزش های مذهبی والدین به کودکان پیش دبستانی در شهرستان ارومیه در سال تحصیلی97 1396بود. پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از حیث روش کیفی از نوع پدیدار شناسی (توصیفی) بود. جامعه پژوهشی را والدین کودکان پیش دبستانی در شهرستان ارومیه تشکیل دادند که به روش هدفمند و بر مبنای اشباع داده تعداد 14 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای به دست آوردن اطلاعات از مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها به روش « کلایزی» صورت گرفت. یافته های تحقیق (شیوه های آموزش های مذهبی والدین) در 4 عامل اصلی و 16 عامل فرعی به شرح ذیل دسته بندی شدند: الگوسازی (شامل اعتقاد و التزام عملی والدین به اصول دین، رعایت فروع دین، رعایت آموزه های اسلامی در خانواده)؛ سبک زندگی (موقعیت سازی، میزگردهای مذهبی خانوادگی، رعایت فرهنگ اسلامی، روش های تربیت دینی)؛ رسانه های آموزشی (شامل استفاده از فیلم های آموزشی، نرم افزارهای مذهبی و قرآنی، انتخاب برنامه های مناسب رادیو و تلویزیون، کتاب و تلفن همراه)؛ حضور در اماکن و مناسبت های مذهبی ( شامل حضور در مساجد و شرکت در اعیاد و سوگواری های دینی به همراه فرزندان، شرکت در اعیاد و جشن های مذهبی، حضور در مراسم دینی و مذهبی(سوگواری پیامبران و ائمه و برنامه های رحلت و سفرهای زیارتی) ) بود. نتایج این پژوهش بیانگر لزوم توجه هرچه بیشتر والدین به مقوله آموزش های دینی و مذهبی با توجه به شکاف نسلی و تغییراتِ جدید جامعه در حوزه فرهنگی است.

زمینه: ارزشیابی برنامه ی درسی دانش آموزان کم توان ذهنی در جهت چگونگی نیل به اهداف از پیش تعیین شده و اثربخشی برنامه های درسی ضروری است. در این راستا هدف پژوهش حاضر ارزشیابی برنامه درسی علوم تجربی پایه ششم دانش آموزان کم توان ذهنی در شهرستان ارومیه است. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه آماری را کلیه معلمان و مدیران مدارس دوره ابتدایی مدارس استثنایی در پایه ششم ابتدایی شهرستان ارومیه تشکیل می دادند که تعداد کل آنها 30 نفر بودند که به دلیل حجم کم جامعه از روش سرشماری (انتخاب کل جامعه) به عنوان نمونه آماری استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته برخواسته از سوال های پژوهش بود که روایی آن توسط خبرگان حوزه برنامه درسی کودکان استثنایی تایید و پایایی نیز با محاسبه آلفای کرانباخ (86/0) به دست آمد. برای تحلیل داده ها از محاسبه فراوانی، درصد و روش وزن دهی و ارزش گذاری استفاده شد. یافته ها: تحلیل دیدگاه های معلمان و مدیران مدارس دوره ابتدایی مدارس استثنایی نشان داد که کیفیت عناصر برنامه درسی ارزیابی شده در مقوله شفافیت اهداف، کفایت محتوا، محیط و زمان آموزشی تخصیص یافته در وضعیت مطلوبی قرار دارند. اما عنصر صلاحیت حرفه ای معلمان با میانگین 66/2 در وضعیت پایین تر و نامطلوبی نسبت به میانگین قرار داشت. نتیجه گیری: پژوهش حاضر می تواند گامی در توجه به مسائل آموزشی و برنامه های درسی فراگیران کم توان ذهنی در حیطه دبستانی باشد، و ضرورت توجه ویژه در جهت به کارگیری معلمان متخصص و علاقه مند و برگزاری کارگاه های آموزشی جهت بازآموزی معلمان را یادآوری می کند.

هدف پژوهش حاضر مطالعه عوامل موثر بر استفاده وپذیرش فناوری رایانه توسط معلمان در امر تدریس با استفاده از نقشه های شناختی فازی می باشد. طرح پژوهش حاضر کیفی بوده که به با توجه ساختار پیچیده ومبهم عوامل موثر بر استفاده وپذیرش فناوری رایانه توسط معلمان، بر اساس نقشه های شناختی فازی صورت گرفت. با توجه به ماهیت اکتشافی تحقیق، این روش در برگیرنده نظرات خبرگان در مورد یک واقعیت ذهنی است. بر این مبنا، نمونه پژوهشی تحقیق را 30 نفر از معلمان متخصص دوره دوم متوسطه شهر ارومیه بر اساس اصل اشباع داده ها تشکیل دادند. برای گردآوری داده ها، از ابزار مصاحبه استفاده شد. بنابراین از معلمان خواسته شد که روی یک کاغذ پدیده اصلی وعوامل موثر بر آن را در مرکز صفحه به صورت دایره ترسیم کرده ومسیرهایی را برای نحوه تاثیرگذاری این عوامل بر پدیده ومثبت ومنفی بودن آن را مشخص کنند. نقشه های طراحی شده تبدیل به ماتریس شدند که با نرم افزارFCMmapper مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که استفاده معلمان از فناوری رایانه ای در کلاس درس بیشترین مرکزیت را دارد. آموزش معلمان در زمینه رایانه بیشترین درجه بیرونی وپس از آن به ترتیب مهارت رایانه معلمان، استفاده از رایانه در امر تدریس، سودمندی رایانه در امر تدریس بیشترین تاثیر گذاری را داشتند. نتایج این تحقیق تلویحات مهمی در زمینه توجه به عوامل موثر بر استفاده و پذیرش فناوری رایانه توسط معلمان در تدریس وانجام اقدامات لازم به منظور پیشرفت معلمان در استفاده از رایانه در تدریس جهت پاسخگویی به نیازهای دانش آموزان در عصر اطلاعاتی کنونی را به دنبال دارد.

هدف ناتوانایی سازگاری فرهنگی و نبود تعاملات بین فرهنگی از جمله مشکلات تحصیلی دانشجویان غیر بومی است که به صورت اجتناب از کمک طلبی تحصیلی نمود پیدا می کند. بر این اساس،هدف مطالعه حاضر آزمون ساختاری روابط بین سبکهای هویت و کمک طلبی تحصیلی به واسطه هوش فرهنگی در میان دانشجویان غیر بومی آزاد ارومیه بود.<strong> <span style="text-decoration: underline;">روش: برای نیل بههدف، تعداد 210 نفر از دانشجویان غیر بومی مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان گروه نمونه انتخاب و به پرسشنامه های کمک طلبی تحصیلی، هوش فرهنگی و سبکهای هویت پاسخ دادند.<strong> <span style="text-decoration: underline;">یافته ها: نتایج آزمون مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که بین سبک هویت اطلاعاتی با هوش فرهنگی، رابطه مثبت و بین سبک هویت سردرگم با هوش فرهنگی، رابطه منفی وجود دارد و سبک هویت هنجاری با هوش فرهنگی رابطه ای ندارد. همچنین بین هوش فرهنگی با کمک طلبی نیز رابطه معناداری وجود داشت. نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان داد که مدل مفهومی با مدل آزمون شده دارای برازش بوده و نیز هوش فرهنگی در روابط بین سبک هویت اطلاعاتی و کمک طلبی تحصیلی نقش واسطه را دارد.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی و تحلیل محتوای دروس فارسی و علوم اجتماعی دوره ابتدایی براساس مؤلفه های آموزش چندفرهنگی است. کلیه کتاب های درسی علوم اجتماعی و فارسی ( بخوانیم ) دوره ابتدایی به عنوان جامعه آماری این تحقیق به کار رفته است. محتوای پژوهش حاضرْ با روش آنتروپی شانون تحلیل شده و واحدهای تحلیلْ متن (پاراگراف)، تصویرها و فعالیت ها (جمله) بوده است. چارچوب نظریِ این بررسی شامل مقوله ها و مؤلفه های مرتبط با آموزش چندفرهنگیِ پرتکرار در پژوهش ها و نظریه های مرتبط با این رویکرد و همچنین اسناد بالادستی بوده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که از مجموع 3265 واحد ضبط شمارش شده در کتاب های درسی مذبور، در دوره ابتدایی، فراوانیِ مفاهیم و مؤلفه های آموزش چندفرهنگی تنها 436 مورد (کمتر از 7 درصد) است که مؤلفه هایی همچون انعکاسِ تنوع قومی، مذهبی و محیطی و تنوع استفاده از روش های تدریس، ارزشیابی، مواد و محیط یادگیری است و بیشترین میزان بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت را در همه واحد ضبط شمارش شده کتاب های تعلیمات اجتماعی و بخوانیم دوره ابتدایی دارد. کمترین میزان بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت به بُعد آموزش ضدتبعیض و ضدتعصب نژادی مربوط است. با عنایت به این مهم و براساس یافته های پژوهش حاضر، بازنگری در برنامه های درسیِ یادشده، برای توجه بیشتر به مؤلفه ها و شاخص های کمتر موردتوجه، ضرورتی محتوم است. نهاد آموزش وپرورش با اتکا به این نوع قالب ها (برنامه درسی چندفرهنگی) می تواند نقش برجسته ای در تقویت و ترویج هویت هر کشوری ایفا کند و حیات فرهنگی آن را تضمین کند.