امیر یکانی زاد

مقدمه: در جوامع امروزی، تفاوت های فردی در میان دانش آموزان تیزهوش و عادی به موضوعی مهم در زمینه های آموزشی و روان شناختی تبدیل شده است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه ارضای نیازهای بنیادین روان شناختی، سازگاری اجتماعی و کیفیت دوستی در دانش آموزان تیزهوش و عادی انجام شد. روش: روش پژوهش ، توصیفی و از نوع علی – مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر دوره دوم متوسطه شهر خوی در سال تحصیلی 1403- 1402 به تعداد 5936 دانش آموز بود که از این تعداد 5543 نفر دانش آموز عادی و 393 نفر دانش آموز تیزهوش می باشد. تعداد نمونه آماری پژوهش با استفاده از فرمول کوکران برای دانش آموزان عادی 360 نفر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای و برای دانش آموزان تیزهوش 195 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه نیازهای بنیادین روان شناختی (لی گاردیا و همکاران، 2000)، پرسشنامه کیفیت دوستی (حجازی و ظهره وند، 1380) و پرسشنامه سازگاری فردی – اجتماعی کالیفرنیا (کلارک و همکاران، 1953) بود. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین میانگین ارضای نیازهای بنیادین روان شناختی، سازگاری اجتماعی و کیفیت دوستی دانش آموزان تیزهوش و دانش آموزان عادی تفاوت معناداری وجود دارد (001/0P<). به این صورت که نمرات ارضای نیازهای بنیادین روان شناختی، سازگاری اجتماعی و کیفیت دوستی دانش آموزان تیزهوش بیشتر از دانش آموزان عادی بود. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش لزوم توجه به ارضای نیازهای بنیادین روان شناختی، سازگاری اجتماعی و کیفیت دوستی دانش آموزان را از طرف خانواده، برنام ه ریزان آم وزش و پرورش، روان شناسان و مشاوران مدرسه و معلمان مورد تأکید قرار می دهد.

پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بر سرسختی روان شناختی و کیفت دوستی دانش آموزان انجام شد. روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه آزمایشی و گروه گواه با دوره پیگیری بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان پسر دوره دوم متوسطه شهر خوی در سال تحصیلی 1403- 1402 بود. نمونه آماری شامل تعداد ۴۰ نفر از آنان بر اساس نقطه برش نمرات پایین از75 برای مقیاس های سرسختی روان شناختی کوباسا و همکاران و نمرات پایین از28 برای کیفیت دوستی حجازی و ظهره وند به صورت در دسترس و داوطلبانه  انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و گواه (۲۰ نفر در هر گروه) قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها مقیاس سرسختی روان شناختی کوباسا و همکاران (1979) و پرسشنامه کیفیت دوستی حجازی و ظهره وند (1380) بود. برنامه مداخله ای راهبردهای تنظیم شناختی هیجان گروس و تامسون (2007) به گروه آزمایش مدت ۱۰ جلسه 90 دقیقه ای آموزش داده شده و در نهایت پس آزمون و پیگیری از دو گروه آزمایش و گواه گرفته شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه های مکرر با نرم افزار 23 spss-تحلیل شدند. نتایج نشان داد که راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بر متغیر سرسختی روان شناختی و مؤلفه های آن، کنترل، تعهد و چالش طلبی و متغیر کیفیت دوستی و مؤلفه های آن، مجاورت، صمیمیت و افشای خود و وفاداری و اعتماد مؤثر بود (01/0>P). همچنین، اثربخشی در مرحله پیگیری 4 ماهه تداوم داشت. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که این راهبردها می توانند به عنوان یک روش مداخله ای مؤثر برای تقویت سرسختی روان شناختی و بهبود کیفیت روابط دوستی در نوجوانان مورد استفاده قرار گیرند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان اثربخشی درمان شناختی رفتاری (CBT) با رویکرد اسلامی بر نگرش ناکارآمد و سبک های مقابله ای دانش آموزان انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه آزمایشی و گروه گواه با دوره پیگیری (4 ماهه) بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر دوره دوم متوسطه شهر خوی در سال تحصیلی 1402 1403 که تعداد آنها 5936 بود. نمونه آماری تعداد ۴۰ نفر از جامعه مذکور بودند که به شیوه تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه (۲۰ نفر در هر گروه) انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها مقیاس نگرش های ناکارآمد وایزمن و بک (1978) و پرسش نامه راهبردهای مقابله ای لازاروس و فولکمن (1988) بود. برنامه مداخله ای درمان شناختی رفتاری (CBT) با رویکرد اسلامی به گروه آزمایش مدت ۱۰ جلسه 90 دقیقه ای آموزش داده شده. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه های مکرر تحلیل شدند. نتایج نشان داد که درمان شناختی رفتاری (CBT) با رویکرد اسلامی بر مؤلفه های نگرش ناکارآمد و مؤلفه های سبک های مقابله ای مؤثر بود (01/0>P). همچنین اثربخشی در مرحله پیگیری 4 ماهه تداوم داشت. نتایج به دست آمده از این پژوهش، سودمندی و تأثیر درمان شناختی رفتاری (CBT) با رویکرد اسلامی بر نگرش ناکارآمد و سبک های مقابله ای دانش آموزان را تأیید می کند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر بر فرسودگی جسمی، روانی و عاطفی زناشویی زوجین متقاضی طلاق در شهرستان تبریز صورت گرفته است. روش پژوهش، از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با دو گروه آزمایشی و گواه با دوره پیگیری (سه ماهه) بود. جامعه آماری شامل کلیه زوجین متقاضی طلاق شهرستان تبریز در سال 1400 بود. نمونه آماری، تعداد 40 نفر از جامعه مذکور بود که به روش نمونه گیری هدف مند به عنوان حجم نمونه انتخاب و در دو گروه آزمایشی و گواه (20 نفر در هر گروه) به صورت تصادفی جایگزین شدند. ابزار پژوهش فرسودگی زناشویی پاینز (CBM) بود. برنامه مداخله ای ستیر (8 جلسه 70 دقیقه ای) به گروه آزمایش آموزش داده شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه های مکرر تحلیل شدند. نتایج تحلیل این پژوهش نشان داد که زوج درمانی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر بر کاهش فرسودگی جسمی، روانی و عاطفی زناشویی زوجین متقاضی طلاق تأثیر مثبت و معنا داری دارد (01/0>P). همچنین، اثربخشی در مرحله پیگیری سه ماهه تداوم داشت. در مجموع، نتایج به دست آمده از این پژوهش، سودمندی و تأثیر زوج درمانی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر بر فرسودگی جسمی، روانی و عاطفی زناشویی زوجین متقاضی طلاق را تأیید می کند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مثبت اندیشی با تأکید بر آموزه های دینی بر سرمایه روان شناختی و بهزیستی روان شناختی دانش آموزان انجام شد. پژوهش موردمطالعه از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر سال سوم دوره دوم متوسطه شهر خوی در سال تحصیلی 1400 1401 بود. به منظور انتخاب آزمودنی ها، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، چهل نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش (بیست نفر) و گروه گواه (بیست نفر) جایگزین شدند. برای هر دو گروه، پیش آزمون اجرا شد. برنامه مداخله ای مثبت اندیشی بر مبنای آموزه های دینی به گروه آزمایش به مدت ده جلسه نود دقیقه ای آموزش داده شد. در پایان دوره آموزش، پس آزمون اجرا گردید. برای جمع آوری داده ها در این پژوهش، از پرسش نامه سرمایه روان شناختی (لوتاتز، یوسف و اولیوا، 2007) و پرسش نامه بهزیستی روان شناختی (ریف، 1989) استفاده شد. داده های پژوهشی با استفاده از روش تحلیل کوواریانس بررسی شد. نتایج تحلیل داده های این پژوهش نشان داد که آموزش مثبت اندیشی بر مبنای آموزه های دینی توانسته است سرمایه روان شناختی و بهزیستی روان شناختی دانش آموزان را افزایش دهد و افراد مورد مطالعه در گروه آزمایش در مرحله پس آزمون به طور معناداری سرمایه روان شناختی و بهزیستی روان شناختی بیشتری داشتند (005/0P<). درمجموع، نتایج به دست آمده از این پژوهش سودمندی و تأثیر آموزش مثبت اندیشی بر مبنای آموزه های دینی در افزایش سرمایه روان شناختی و بهزیستی روان شناختی دانش آموزان را تأیید می کند.

پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر بر فرسودگی زناشویی و طلاق عاطفی زوجین متقاضی طلاق در شهرستان تبریز صورت گرفته است. روش پژوهش حاضر، از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه آزمایشی و گروه کنترل با دوره پیگیری (3ماهه) بود. جامعه آماری شامل کلیه زوجین متقاضی طلاق شهرستان تبریز در سال 1400 بود که به دادگستری مراجعه کردند. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 40 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (20نفر) و گواه (20نفر) قرار گرفتند. برنامه مداخله ای ستیر (8 جلسه 70 دقیقه ای) به گروه آزمایش آموزش داده شد. ابزار پژوهش شامل فرسودگی زناشویی ( CBM ) پاینز(1996) و طلاق عاطفی ( EDQ ) گاتمن(1994) بود. برنامه مداخله ای ستیر ( 8 جلسه 70 دقیقه ای ) به گروه آزمایش آموزش داده شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه های مکرر تحلیل شدند. نتایج نشان داد که زوج درمانی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر بر مؤلفه های فرسودگی زناشویی، فرسودگی جسمی ( 001/0 P < ،78/9 F = ) ، فرسودگی روانی ( 001/0 P < ، 16/15 F = ) و فرسودگی عاطفی ( 001/0 P < ،18/13 F = ) و طلاق عاطفی ( 001/0 P < ، 09/16 F = ) زوجین متقاضی طلاق در دو گروه آزمایشی و گواه در مرحله پس آزمون تفاوت معناداری دارد ( 01/0 > P ) . همچنین، این اثربخشی در مرحله پیگیری 3 ماهه تداوم داشت . درمجموع، نتایج به دست آمده از این پژوهش، سودمندی و تأثیر زوج درمانی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر بر فرسودگی زناشویی و طلاق عاطفی زوجین متقاضی طلاق را تأیید می کند.

زمینه و هدف : ازآن جایی که یکی از عوامل مؤثر در تأمین آرامش و امنیت روانی، داشتن افکاری مثبت است ؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش مهارت های مثبت اندیشی بر سرمایه روان شناختی و شادزیستی دانش آموزان ابتدایی انجام شده است. روش: روش پ ژوهش، آزمایش ی ب ا ط رح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر دوره ششم ابتدایی ش هر خوی در سال تحصیلی 1396- 1395 بود. نمونه آماری، تعداد 40 نفر از جامعه مذکور بودند که به شیوه تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب، و در دو گروه آزمایش و گواه (20 نفر در هر گروه) جایدهی شدند. برای جمع آوری داده ها در این پژوهش از پرسشنامه سرمایه روان شناختی ( لوتاتز، یوسف و اولیوا، 2007) و پرسشنامه شادزیستی آکسفورد ( آرجیل و لو، 1989) استفاده شد. برنامه مداخله ای مثبت اندیشی به صورت 10 جلسه 90 دقیقه ای به گروه آزمایش، آموزش داده شد. داده های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کوواریانس، بررسی شد. یافته ها : نتایج تحلیل داده های این پژوهش نشان داد که آموزش مثبت اندیشی توانسته است سرمایه روان شناختی و شادزیستی کودکان را افزایش دهد و افراد موردمطالعه در گروه آزمایش در مرحله پس آزمون به طور معناداری، سرمایه روان شناختی و شاد زیستی بیشتری داشتند (0/005 P < ). نتیجه گیری: درمجموع، نتایج به دست آمده از این پژوهش، سودمندی و تأثیر آموزش مثبت اندیشی در افزایش سرمایه روان شناختی و شادزیستی کودکان را تأیید می کند.

زمینه و هدف: سال های اولیه کودکی نقش مهمی در تحول شخصیت و آینده فرد دارد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه سلامت روانی، هراس اجتماعی وآشفتگی روانی کودکان پسر تحت سرپرستی بهزیستی و کودکان تحت سرپرستی خانواده بود. روش: پژوهش حاضر یک پژوهش علی مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل 55 نفر از کودکان پسر تحت سرپرستی یکی از مراکز بهزیستی شهرستان خوی و 220 نفر از کودکان پسر تحت سرپرستی خانواده این شهر در سال تحصیلی 97-96 بود. حجم نمونه شامل 48 نفر از کودکان تحت سرپرستی بهزیستی به صورت نمونه گیری تصادفی ساده و 136 نفر نیز کودکان تحت سرپرستی خانواده به صورت طبقه ای (از مدارس ابتدایی) تعیین شده است. داده ها با استفاده از پرسشنامه وضعیت سلامت روانی (گلدبرگ و هیلر، 1979)، پرسشنامه استاندارد هراس اجتماعی (کالت و کانر، 2000)، و چک لیست سلامت روانی (پارمود کومار، 1992) جمع آوری و با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل شد. یافته ها: یافته ها بیانگر تأثیرخانواده بر افزایش سلامت روانی، کاهش هراس اجتماعی و آشفتگی روانی کودکان است. نمرات سلامت روانی کودکان تحت سرپرستی خانواده به طور معناداری از کودکان تحت سرپرستی بهزیستی بیشتر بوده است و در نمرات هراس اجتماعی و آشفتگی روانی کودکان تحت سرپرستی خانواده به طور معناداری از کوکان تحت سرپرستی بهزیستی کمتر بوده است (0/001 P< ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده در این پژوهش می توان نتیجه گرفت که میزان سلامت جسمانی و روانی کودک به شیوه ارتباطی او با خانواده و میزان برآورده شدن نیازهایش بستگی دارد.

زمینه و هدف: با توجه به پیشرفت علم و فنّاوری در قرن حاضر و تبلور این نکته که شکوفایی یک کشور از بستر آموزش وپرورش برمی خیزد، نیاز به گسترش دوره پیش از دبستان، بیش از گذشته خود را نمایان می سازد. پژوهش حال حاضر با هدف بررسی نقش آموزش پیش دبستانی بر مهارت های روانی- حرکتی و سازش یافتگی اجتماعی در دانش آموزان ابتدایی انجام شده است.