اسماعیل جعفری

موک ها سرآغاز تحولات شگرفی در عرصه یاددهی- یادگیری در حوزه آموزش عالی هستند و برنامه های درسی مبتنی بر موک ها، فرصت های نوینی را برای تسهیل یادگیری مستقل و اشتیاق تحصیلی فراهم کرده است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف اعتبارسنجی برنامه درسی مبتنی بر موک در آموزش عالی انجام گرفته است. این پژوهش ترکیبی و از نوع اکتشافی است. در بخش کیفی از روش نظریه مبنایی استفاده شده است و در بخش کمی به آزمون اعتبار الگو در بین اعضای هیأت علمی و دانشجویان دکتری دانشگاه های شهر تهران پرداخته شده است. جامعه آماری بخش کیفی شامل 14 نفر از افراد متخصص و صاحب نظر در حوزه فناوری آموزشی می باشد و بخش کمی شامل 476 نفر از اعضای هیأت علمی و دانشجویان دکتری دانشگاه های تهران است که از میان آنها از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای 214 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها، در بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. اعتبار و روایی در بخش کیفی از طریق روش مرور توسط خبرگان غیرشرکت کننده در پژوهش بود و در بخش کمی ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که میزان آن 0/93 تعیین شد. برای تحلیل داده های بخش کیفی از روش تحلیل محتوا و برای تأیید و آزمون مدل مفهومی از تحلیل عاملی تأییدی و از روش معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان دهنده 28 مقوله کلی هست که در قالب مدل پارادایمی شامل شرایط علّی، پدیده محوری، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر راهبردها و پیامدها به دست آمده است که عوامل مؤثر در برنامه درسی مبتنی بر موک در آموزش عالی و روابط آنها را نمایان می کنند.

اصل تفکیک قوا یکی از مولفه های نظام های دموکراتیک است. اصلی که علاوه بر تسهیل امور حکومتی بر جلوگیری از خودسری های قدرت سیاسی می کاهد. لکن این مدعا باید پذیرفته شود که اصل تفکیک قوا لزوماً به معنای تفکیک واقعی و یا نسبی نیست و لاجرم هر ساختار اساسی و سیاسی که از این مبنا پیروی نکند نظام مردم سالار نیست، که به واقع اشتباه است. تفکیک قوا با آنچه که در مقابل استقلال قوا گفته می شود متفاوت است. چه اینکه برخی رژیم های اقتدارگرا نیز به ظاهر از این اصل پیروی می کنند ولیکن استقلال قوا را مورد هجمه قرار می دهند. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هم اصل تفکیک قوا و هم استقلال قوا را پذیرفته است. لکن نه بر مبانی نظری غربی بلکه با مبانی درون ساختی ایدئولوژی حکومتی خود. بنابراین در این پژوهش به بررسی مبانی نظری اصل تفکیک قوا پرداخته و سپس با ویژگی درون ساختی، ساختار قدرت سیاسی در نظام جمهوری اسلامی ایران بر طبق قانون اساسی به این پرسش پاسخ خواهیم داد که آیا تفکیک و استقلال قوا چه مجتمعاً و چه منفرداً در نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد و آیا باتوجه به تعاریف و مبانی غربی این اصل قابلیت تطبیق با نظام حقوق اساسی ما را دارد یا خیر؟ و در هر دو صورت نقاط ضعف و قوت کدامند؟

هدف: پژوهش حاضر که به بررسی وضعیت ارائه خدمات در بخش پایان نامه های کتابخانه های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سطح تهران، متشکل از 36 کتابخانه، شامل: 11 کتابخانه وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران، 10 کتابخانه وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، 10 کتابخانه وابسته به علوم پزشکی ایران و 5 کتابخانه وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم پزشکی تهران می پردازد. روش شناسی:  پژوهش حاضر به روش پیمایشی توصیفی صورت گرفته است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از نرم افزار آماری SPSS استفاده شده است. یافته ها: از 174 نفر پرسنلی که در بخش پایان نامه های کتابخانه های مورد مطالعه در پژوهش مشغول به کار هستند، 100 نفر (4/57 درصد) از آنها نیروی غیر کتابداری هستند. که این مسئله ضعف بسیار عمده را در این بخش نشان می دهد که بیش از نیمی از پرسنل این بخش را نیروی غیر کتابداری تشکیل می دهند. که این مسئله خود باعث عدم سازماندهی درست پایان نامه ها و ناتوان بودن در ارائه خدمات کافی به مراجعان به این بخش می شود. همچنین از نظر وضعیت سازماندهی و نمایه سازی 82 درصد کتابخانه های مورد بررسی اقدام به سازماندهی و نمایه سازی پایان نامه ها نموده اند و در 8/17درصد کتابخانه های مورد بررسی این اقدام هنوز صورت نگرفته است. در خصوص امکانات رایانه ای، یافته های پژوهش ناظر بر این است در اکثر دانشکده های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی و دانشگاه آزاد امکانات رایانه ای وجود داشته و تنها در بیشتر دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی ایران این امکانات وجود نداشته است. 22 کتابخانه (5/78 درصد) در بخش پایان نامه خود دارای امکانات نرم افزاری بوده و 4/21 درصد بخش پایان نامه ها فاقد امکانات نرم افزاری هستند که با توجه به این می توان گفت اکثر کتابخانه های دانشکده های مورد مطالعه در وضعیت نسبتاً مطلوبی به سر می برند. 75 درصد کتابخانه های مورد مطالعه بیان داشتند که پایان نامه های خود را در اختیار تمامی دانشجویان دانشگاه های آزاد، دولتی و پیام نور و... قرار می دهند. 8/17 درصد کتابخانه ها بیان داشته اند که پایان نامه های خود را تنها در اختیار دانشجویان و اعضاء هیأت علمی دانشگاه های وابسته به خود قرار می دهند و 14/7 درصد کتابخانه ها بیان کرده اند که پایان نامه های خود را تنها در اختیار دانشجویان دانشگاه های دولتی قرار می دهند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که از نظر فضا و مکان اختصاص یافته 50درصد کتابخانه های مورد بررسی، فضای مجزایی را برای نگهداری پایان نامه ها اختصاص داده اند، و 50درصد نیز فاقد فضای کافی و مجزا می باشند. 9 کتابخانه (2/32 درصد) پایان نامه های دانشکده های دیگر را در بخش پایان نامه های خود نگهداری کرده و (8/67 درصد) این عمل را انجام نمی دهد