فاطمه راکعی

فاطمه راکعی

مدرک تحصیلی: دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس
رتبه علمی: دانشیار، گروه زبان شناسی همگانی، پژوهشکده زبان شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
پست الکترونیکی: fatemehrakei@gmail.com

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۴ مورد.
۱.

سیندخت کابلی: خرد ورزی و تدبیر زنان اسطوره ای شاهنامه فردوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بین رشته ای ادبی سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲شماره ۹ 174 - 208

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری متون ادبی شاهنامه فردوسی سیندخت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۲۹۶
امروزه، در کنار دیگر منابع تاریخی، متون ادبی در عرصه ی پژوهش های تاریخی، از جای گاهی ویژه برخوردارند؛ پژوهش حاضر، بر مبنای داستان «زال و رودابه» ، که به بخش اسطوره ای شاه نامه ی فردوسی تعلق دارد، به تبیین ابعاد مختلف شخصیتی «سین دخت»، مادر «رودابه» می پردازد.از طریق مطالعه ی اسطوره ها، که یک سر در دنیای مه آلود گذشته، و سری دیگر در توجیه هستی، با بیان افسانه ای رویدادهای تاریخی دارند، می توان به مناسبات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جوامع، و آرمان ها و آرزوهای ملت ها در این زمینه ها پی برد.شخصیت «سیندخت» در شاه نامه، بیش از آن که به وجود واقعی زنی با این نام و مشخصات در تاریخ صحه بگذارد، حاکی از این است که در فرهنگ ایران باستان، و داستان ها و افسانه های بازمانده از آن دوران، که سینه به سینه نقل شده و در دوره های بعد، بعضا به کتابت در آمده، و به حکیم شاعری چون «فردوسی» منتقل شده است، باورمندی و احترام به توان مندی های زنان در مدیریت خانواده، تدبیر امور اجتماعی، و ایفای نقش در حل و فصل معضلات سیاسی، رفع مخاصمات، و پیش گیری از وقوع جنگ و خون ریزی ، دیدگاه رایج بوده است. پژوهش های صورت گرفته در منابع معتبر تاریخی، در خصوص جای گاه زنان در خانواده و جامعه ی ایران باستان، بر یافته های تحقیق حاضر، که بر مبنای مطالعه در شخصیت «سیندخت» در متن ادبی «شاه نامه ی فردوسی» انجام شده است، صحه می گذارد.
۲.

بررسی زمینه های جامعه شناختی شعر شهریار بر اساس نظریه لوسین گلدمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال ۱۹ بهار ۱۴۰۲ شماره ۷۰ 273 - 305

کلیدواژه‌ها: جامعه شناسی ادبیات شهریار لوسین گلدمن شعر اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۵ تعداد دانلود : ۲۷۲
جامعه شناسی ادبیات زیرشاخه ی جامعه شناسی فرهنگ است که به تجزیه وتحلیل تولید ادبیات از دیدگاه اجتماعی می پردازد. این مقاله بر آن است تا با روشی توصیفی و با استفاده از نظریه ی ساخت گرایانه ی تکوینی لوسین گلدمن به بررسی زمینه های جامعه شناختی شعر شهریار بپردازد. شایان ذکر است که نظریه ی ساخت گرایانه ی تکوینی گلدمن در نقد جامعه شناختی آثار ادبی به طورکلی به عوامل بیرونی آفرینش اثر ادبی توجه دارد. برای نیل به اهداف تحقیق حاضر، کل دیوان اشعار شهریار درنظرگرفته شد و با بررسی زمینه های اجتماعی عصر شهریار، اشعار او تجزیه و تحلیل شد. براساس یافته های به دست آمده، نکوهش مظاهر مختلف بی عدالتی های اجتماعی، حساسیت نسبت به وضعیت سیاسی کشور، توصیه های اخلاقی و تربیتی به جامعه، تشویق مردم به امور سازنده (مبارزه با بدی ها و پلشتی ها)، ارج نهادن به روابط اجتماعی، روی دادها و شخصیت های فرهنگی، گفت وگو با جامعه ی جهانی، توجه به مسائل زنان، وطن دوستی، نوستالژی روستا و نقد تمدن غرب، ارج نهادن به فرهنگ و تمدن تاریخی ایران، توجه به مسائل جهانی درکنار پای بندی به فرهنگ ایرانی- اسلامی و استفاده از زبان مردم کوچه و بازار در شعر، از مضامین اجتماعی مطرح در اشعار شهریار است. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که شهریار با گذر از سه دوره ی تاریخی مهم در ایران یعنی قاجار، پهلوی و انقلاب اسلامی و متاثر از مسائل اجتماعی- سیاسی زمان خود، شاعری اجتماعی بوده است، که البته بیش تر به مظاهر مظالم پرداخته است، تا زیرساخت های آن.
۳.

دو تأویل از یک شعر: «کک کی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان و ادبیات فارسی تابستان ۱۴۰۱ شماره ۶۵ 141 - 168

کلیدواژه‌ها: نیما یوشیج هرمنوتیک تأویل و «کک کی»

تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۱۸۶
تکرار کاربرد گسترده و متنوع نیما یوشیج از نمادها در شعر، به ویژه نمادهای جدید و گاه بکر از میان واژگان زادگاهش یوش مازندارن، ویژگی و تازگی خاص به شعرهای آثار دوره سوم حیات شاعرانه وی (از شعر «خواب زمستانی» (زمان سرایش: 1320 به بعد)) بخشیده است. این نوع شعرها عموماً دارای پیام های اجتماعی- سیاسی است که نیما به دلیل فضای سیاسی پراختناق روزگار خود، آنها را به صورت نمادین بیان کرده است. از نظر نویسنده، دستیابی به دلالت های موجود در این آثار، یا دست کم نزدیک شدن به ذهنیّت شاعر در هنگام سرودن آنها، با استفاده از روش هرمنوتیکی «شلایرماخر» بهتر امکان پذیر است. از طرف دیگر این شاعر سمبولیست بر وجود چندمعنایی و ابهام در شعر تأکید بسیار دارد و آن را یکی از معیارهای شعریت اثر می داند. از این رو نویسنده، کشف معانی چندگانه در شعرهای نمادین نیما را جزء وظایف تأویلگر در قبال این شعرها تلقی می کند. از آنجا که واژه «کک کی» در فرهنگ های مختلف با معانی متفاوت آورده شده و تحقیقات محلی از بومیان مازندران نیز بر این امر صحه گذاشته است و نیز برخی واژه های موجود در شعر مانند «پری وار»، ویژگی «زنانگی» را به ذهن متبادر می کند، نویسنده با تأمل بیشتر در واژگان و برخی ویژگی ها که فرهنگ قزوانچاهی و بومیان مازندران برای «کک کی» برشمرده اند، در کنار برخی تأملات دیگر، به تأویل دومی از «کک کی» دست یافت که این مقاله به آن می پردازد.
۴.

بررسی تهاجم کلامی در گفتمان مجلس ایران از چشم انداز بی ادبی زبانی کالپپر و چهارچوب گونه شناختی رتوریک ارسطو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبانشناخت سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 63-97

کلیدواژه‌ها: تهاجم کلامی بی ادبی زبانی بی ادبی فرمول واره ای بی ادبی تلویحی گفتمان مجلس گونه مشاجرات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱ تعداد دانلود : ۲۴۱
در این پژوهش گزیده هایی از گفتمان دوره دهم مجلس ایران (1395 1399ش) را با هدف شناسایی و واکاوی بی ادبی زبانی/ تهاجم کلامی بررسیده ایم. با این هدف، بر دو مبنای نظری بی ادبی زبانی کالپپر (2011)، و رتوریک ارسطو (کندی، 2007) تکیه داشتیم تا رخدادهای بی ادبی زبانی را در متن تعداد برگزیده ای از جلسات پرسش مجلس شناسایی نموده، درباره شمول آن دسته از پاره گفت ها، که دربردارنده بی ادبی اند، ذیل هر یک از گونه های رتوریک ارسطو تصمیم گیری کنیم. پرسش های پژوهش عبارت اند از: کدام مقوله های بی ادبی کالپپر (2011) و با چه بسامدی در پیکره پژوهش نمود یافته اند؟ چند درصد از پاره گفت های دربردارنده بی ادبی مشاجراتی، مشاوراتی و یا منافراتی اند؟ برخی یافته های پژوهش: در میان مقوله های کالپپر (2011: 113 193)، از فرمول واره های مرسوم شده بی ادبی، پرسش/ پیش انگاری ناخوشایند و سپس توهین، و از بی ادبی های تلویحی، اظهارات دوپهلو و سپس طعنه بیش از همه نمود یافته اند. برخی فرمول واره ها و بیان های زبانی پربسامد درپیکره، به عنوان فرمول واره های مرسوم شده بی ادبی در گفتمان (دست کم آن دوره) مجلس شناسایی و معرفی شدند. 70درصد پاره گفت های دربردارنده بی ادبی در متن جلسات پرسش مجلس ایران ذیل گونه مشاجرات و 30درصد دیگر نیز ذیل گونه مشاورات و منافرات دسته بندی شدند.
۵.

معرفی و نقد کتاب چشم اندازی به تحولات ادبی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه شعر و داستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۱ آذر ۱۴۰۰ شماره ۹ (پیاپی ۹۷) 269-294

کلیدواژه‌ها: ادبیات انقلاب اسلامی نقد شعر نقد داستان

تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۲۵۹
کتاب چشم اندازی به تحولات ادبی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه ی شعر و داستان، نوشته ی بهجت السادات حجازی، در سال 1394 توسط انتشارات علمی- فرهنگی چاپ و منتشر شده است. مقاله ی حاضر، با هدف معرفی و نقد کتاب مذکور نوشته شده، و ویژگی های شکلی و محتوایی آن را مورد بررسی قرار داده است. نتیجه این بررسی، حاکی از آن است که کتاب، در کلیّت آن، چه به لحاظ نوع روی کرد و دیدگاه نویسنده درخصوص ادبیات انقلاب اسلامی، و چه به لحاظ شکلی و محتوایی، دچار نقیصه های فراوان است؛ به همین دلیل، به شکل کنونی، قابل استفاده ی دانشجویان، به عنوان کتاب درسی، یا حتّی منبع قابل استفاده در کنار کتب درسی مربوطه، نیست. امید است در چاپ بعدی، اصلاحات لازم در آن به عمل آید، که دراین صورت، می تواند در کنار دیگر کتاب هایی از این نوع، به عنوان منبعی برای مطالعه، مورد استفاده قرار گیرد.
۶.

The Musts and the Must-nots for Translators (A Glance at Principles of the Free Translation of Literary Texts from English to Persian)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: International Journal of Ethics and Society, Vol ۳, No ۳, (۱۲-۲۰۲۱) 1-9

کلیدواژه‌ها: Source language target language Transference of the message Translator’s commitments Translator’s maneuver

تعداد بازدید : ۶۳۸ تعداد دانلود : ۲۹۹
Background: The present article tried to investigate the musts and the must-nots for translators. In other words, the present researcher did her best to take an analytic look at the principles of the free translation of literary texts from English to Persian. Method : The library-based descriptive data was collected from a variety of academic databases such as Google Scholar , Eric , and ISC from 1960 to 2021. Conclusion: According to the literature theoretically and analytically reviewed as well as the present researcher’s investigation, sixteen translators’ commitments were considered as the most significant commitments of the translators as follow: avoiding word for word translation, considering characters’ positions and gender, utilizing foreign words in a translated text, following the speech of the source text, being committed to society, re-translating a text, regarding an editor for the translated text, reviewing and revisiting a translated text, domesticating SL expressions and idioms, reading other works of the same author, consulting with dictionaries, glossaries and references, omitting and adding a word if necessary, expanding vocabulary, mastering SL and TL grammars, dividing SL long sentences into smaller ones in TL and vice versa, and considering the author’s point(s) of view. The findings of the present paper may have some theoretical and practical implications for the translation trainers and trainees as well as translation researchers.
۷.

تاملاتی در وجوه ترجمه (نا) پذیری شعر معاصر فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبانشناخت سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 311-350

کلیدواژه‌ها: ترجمه پذیری ترجمه ناپذیری شعر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۲۵۰
ترجمه در ارتباط میان فرهنگ ها نقشی اساسی ایفا می کند. متون ادبی نیز در انعکاس اندیشه، عواطف و تخیل انسان ها، جای گاهی ویژه دارند؛ اما ترجمه ی متون ادبی، خاصه شعر، همواره محل بحث و چالش بوده، به نحوی که بسیاری از مترجمان و صاحب نظران، اصولاً شعر را ترجمه ناپذیر می دانند. امروزه «مطالعات ترجمه» در جای گاه حوزه ای بینارشته ای، با هم کاری رشته های مختلف علمی، ازجمله زبان شناسی، ادبیات و فلسفه، به مسئله ی چیستی، چرایی و چه گونگی این نوع از ترجمه می پردازد و آرای مختلفی را تاکنون درباره ی ترجمه ی شعر ارایه داده است. هدف مقاله ی حاضر، مطالعه ی آرا و نظرات درباره ی ترجمه(نا) پذیری شعر، بررسی این دیدگاه ها و درنهایت، بررسی وجوهی از ترجمه پذیری و ترجمه ناپذیری شعر معاصر فارسی به زبان انگلیسی، با درنظرگرفتن متغیرهای موثر بر آن است. براساس یافته های این پژوهش، محتوا و پیام و ابداعات بیانی و زیبایی شناختی، نمادها و استعاره ها (عناصر جوهری شعر) و هم چنین، تلمیحات و اشارات تاریخی و فرهنگی (مسائل فرهنگی و اجتماعی) ترجمه پذیرند؛ آن چه سبب تلقی ترجمه ناپذیری از شعر شده است، عمدتاً موارد موسیقایی، هم چون وزن و قافیه و جناس و نیز موارد بسیار درهم تنیده ای از معنا و آواست که ترجمه اش دشوار است؛ هرچند به استناد آن ها، نمی توان شعر را در کلیت آن «ترجمه ناپذیر» تلقی کرد.
۸.

معرفی و نقد کتاب مقدمه ای کاربردی بر استعاره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال بیستم تیر ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۸۰) 199-215

کلیدواژه‌ها: معناشناسی شناختی استعاره مفهومی نگاشت حوزه مبدأ و حوزه مقصد نقد کتاب

تعداد بازدید : ۵۶۰ تعداد دانلود : ۳۷۳
کتاب مقدمه ای کاربردی(Metaphor: A Practical Introduction)بر استعاره: نوشته ی زولتن کوچش (Zoltan Kovecses) یکی از منابعی ست که با هدف معرفی چند جانبه ی مفهوم استعاره نوشته شده و ویراست دوم آن در سال ۲۰۱۰ توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر شده است. این کتاب با عنوان «مقدمه ای کاربردی بر استعاره» توسط دکتر شیرین پورابراهیم (۱۳۹۳) ترجمه شده و انتشارات «سمت» آن را به چاپ رسانده است. پژوهش حاضر با هدف معرفی و بررسی نسخه ی ترجمه شده ی این اثر انجام گرفته است. به این منظور، در این نوشتار ابتدا دو نسخه ی اصلی و ترجمه معرفی شده اند و ویژگی های شکلی و محتوایی نسخه ی ترجمه، با در نظر داشتن نسخه ی اصلی کتاب، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این بررسی ها حاکی از این است که نسخه ی ترجمه، در مجموع، از نظر شکلی و ساختاری، وضعیت خوبی دارد و مقایسه ی آن با نسخه ی اصلی کتاب، مشخص می کند که مترجم زمان زیادی را برای ارایه ی ترجمه ای خوب و روان صرف کرده و در امر ترجمه موفق بوده است. با این حال، برخی از نکات در مورد نسخه ی ترجمه ی کتاب قابل ذکر است، که در مقاله ی حاضر، نگارنده به آن ها پرداخته است.
۹.

جلوه های نمادگرایی در شعر نیما یوشیج دو تأویل از یک شعر: «هست شب»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبانشناخت سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۰)

کلیدواژه‌ها: نماد نمادگرایی تأویل نیما یوشیج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۴ تعداد دانلود : ۵۶۲
استفاده از نمادها در شعر فارسی، قدمتی دیرینه دارد. شعرهای نمادین (سمبولیک) در پس معنای ظاهری شان، معنا یا معناهایی پنهان دارند، که برای دستیابی به آن ها همواره تلاش هایی صورت گرفته است و می گیرد. نیما یوشیج یکی از شاعران برجسته معاصر است که تحت تأثیر شاعران سمبولیست فرانسه، نماد و نمادگرایی در شعرهایش از جای گاهی ویژه برخوردار است. به خاطر فضای اجتماعی-سیاسی بسته ی حاکم بر عصر نیما، به ویژه از 1316 به بعد، وی با توسل به نمادها کوشیده است تا معانی و پیام هایی را به خواص منتقل کند، که عوام از درک آن عاجزند. شعر «هست شب» یکی از شعرهای نمادینِ آخرین سال های عمر نیماست که به لحاظ ساخت مندی و استفاده از نمادهای «شب»، «ابر» «باد» و «هوا»، که از نمادهای طبیعی جا افتاده و شناخته شده در شعرهای نیما هستند، فضاهایی نمادین را در خود نهفته دارد. یافته های هرمنوتیک جدید می تواند تأویل گران را در کشف این معانی یاری دهد. نگارنده در این مقاله، بر اساس روش های هرمنوتیک جدید، دو تأویل ممکن از شعر «هست شب» نیما یوشیج ارائه داده است.
۱۰.

بررسی زنانگی در شعر پروین اعتصامی ، فروغ فرخزاد، فاطمه راکعی ازنظر واژگان و معنا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال هشتم ۱۳۹۶ «ویژه نامه فرهنگ، ادب و هنر»

کلیدواژه‌ها: معنا جنسیت شعر واژگان زبان زنانه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن در حوزه های ادبی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی ادبیات
تعداد بازدید : ۲۴۴۳ تعداد دانلود : ۱۵۶۶
مقاله حاضر،  شعر را به عنوان روایتی از زبان در نظر می گیرد و براساس نظریات فرمالیست های روس در( برجسته سازی ادبی و هنجارگریزی زبانی )به تحلیل سطح واژگانی و معنایی شعر زنان شاعر در دوره های پیش از معاصر (پروین اعتصامی) ،  معاصر (فروغ فرخزاد ) و دوره  انقلاب (فاطمه راکعی) پرداخته، سپس  متغیر جنسیت را در انتخاب واژگان و معنای شعر آنان بررسی می کند.نتایج به دست آمده، چنین است: واژگان به کاررفته در شعر پروین ، عموماٌ به طور مستقیم دلالت بر دیدگاه زنانه وی دارند ، گرچه اشعار مادرانه وی هم به لحاظ واژگان و هم به جهت معنا حاکی از زن بودن و مادربودن اوست .فروغ از واژگان دارای بارجنسیتی استفاده می کند و به لحاظ معنایی تحلیل دو گانه زن-مرد در شعر وی مطرح است .تاثیر زنانگی در شعر راکعی را در واژگان  زنانه و نام های زنانه  می توان دید .و به لحاظ معنایی ، وجه غالب شعرهای او مادرانه های اوست .راکعی این بعد را توسعه داده وحس مادری را در مقیاسی جهانی مطرح کرده است   . روش تحقیق  در این مقاله روش کیفی از نوع تحلیل محتوابوده است.و تاثیر زنانگی علاوه بر زبان معیار، بر زبان ادبی نیزثابت شد.
۱۱.

استعاره و نقد بوم گرا: مطالعه موردی دو داستان « گیله مرد» و « از خم چمبر»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبانشناخت سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: استعاره مفهومی داستان اقلیمی نقد بوم گرا دیدگاه زیست محور دیدگاه انسان محور

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها زبان شناسی زیستی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها زبان شناسی شناختی
  3. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان شناسی در هنر و ادبیات
تعداد بازدید : ۱۴۶۶ تعداد دانلود : ۱۳۳۱
بحران های محیط زیست حاصل تفکر و اندیشه ای است که انسان را در محور و رأس جهان خلقت می بیند و همه چیز را برای او و در رابطه با نیازهای او تعریف می کند. در مقابل این دیدگاه، دیدگاه زیست محور قرار دارد که طبیعت را محور همه چیز می داند. این دو دیدگاه به خوبی نشان دهنده این مسئله اند که انسان ها همانطور که بر طبیعت و جهان تاثیرگذارند، از سویی دیگر از طبیعت تاثیر می پذیرند و این تاثیرات بر تفکر و ذهن آنها نمایان و نیز بر زبانشان جاری می شود. در تحقیق حاضر، هدف، بررسی تاثیر محیط زیست بر طرز تفکر و اندیشه انسان ها است، که در قالب استعاره بازنمود می یابد. بر اساس طبقه بندی شیری(1387) دو اقلیم شمال و خراسان(علوی و دولت آبادی) جهت بررسی انتخاب شدند. در تکوین سبک نویسنده علاوه بر انگاره ها و انگیزش های فردی و درونی، شمار زیادی از محرک های مرتبط با محیط اجتماعی و محیط جغرافیایی همواره اثرگذار بوده است. در این پژوهش فرض بر این است که دیدگاه زیست محور در داستان های اقلیمی بازنمود می یابد. نویسندگان داستان های اقلیمی آگاهانه یا ناخودآگاه طبیعت را محور قرار داده اند و استعاره «مادر طبیعت» را به صورت های مختلف در داستان های خود به کار برده اند.
۱۲.

سیمای زن در آیینة شعر حافظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: زن هرمنوتیک شعر حافظ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۵ تعداد دانلود : ۱۲۹۲
دیدگاه شخصیت های برجستة تاریخی، اعم از علمی و ادبی، دربارة زنان از مسائلی است که توجه عموم محققان، به ویژه پژوهش گران حوزة زنان، را به خود جلب کرده است. هدف مقالة حاضر، دست یابی به نگرش حافظ شیرازی دربارة زنان است. به این منظور، نگارنده با استفاده از روش های هرمنوتیک به این مهم پرداخته و آن گاه یافته هایش را با نظریات و تفسیرهای حافظ پژوهان در این زمینه مقایسه کرده است.
۱۳.

نیمای معترض؛ تأویل هرمنوتیکی «کک کی»

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان و ادبیات فارسی پاییز ۱۳۹۱ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: هرمنوتیک نیما یوشیج نمادگرایی اعتراض کک کی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات سبکها و جریانهای ادبی معاصر نیما و شعر نو
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد هرمنوتیک
تعداد بازدید : ۲۴۶۲ تعداد دانلود : ۹۸۳
«کک کی» از آن دسته شعرهای نمادین نیماست که تاریخ سروده شدنشان ذیل شعر ذکر نشده است؛ امّا نیماپژوهان آن را میان دو شعر «برف» و «پاس ها از شب گذشته» قرار داده اند که به ترتیب دارای تاریخ های 1334 و زمستان 1336 هستند. ساختار، پیام و محتوای شعر نیز بر این امر صحّه می گذارد. نگارنده در مقالة حاضر، به روشی برگرفته از آراء شلایر ماخر با مطالعه آثار نیما و دربارة نیما و اوضاع و شرایط اجتماعی، سیاسی، فرهنگی سال های پس از کودتا تا پایان عمر نیما، به تأویل «کک کی» پرداخته است. وی در مورد شعرهای نمادینی که شاعر در آنها سعی در ابلاغ پیامی اجتماعی- سیاسی دارد، تلاش برای دست یافتن به معنای مورد نظر مؤلّف را از وظایف تأویلگر می داند؛ ضمن این که به سبب تراوش معنی از نماد و اهمیّت افق معنایی تأویلگر، بر امکان تأویل های مختلف از این گونه شعرها، با انگیزه های زبان شناختیِ محض، تأکید می ورزد.
۱۴.

نگاهی نو به استعاره (تحلیل استعاره در شعر قیصر امین پور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای ادبی زمستان ۱۳۸۸ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: شعر معاصر استعاره ادبی علم بلاغت نظریه معاصر استعاره شعر قیصر امین پور

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی بلاغت
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی بلاغت بیان
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نقد و بررسی آثار ادبی معاصر شعر
تعداد بازدید : ۴۲۸۵ تعداد دانلود : ۲۴۱۸
استعاره به عنوان مبحثی مهم و قابل اعتنا از دیرباز در حوزه های فلسفی و ادبیات مطرح بوده است و متفکران و ادیبان از عهد درخشش تمدن یونان باستان تا امروز به آن پرداخته اند. امروزه با پیشرفت و گسترش زبانشناسی، استعاره به عنوان فرایندی ذهنی - زبانی مورد توجه زبانشناسان بویژه زبانشناسان شناختی قرار گرفته است. از نظر این زبانشناسان، استعاره به مثابه ابزاری برای تفکر، درک و شناخت مفاهیم انتزاعی است. نگارنده در این مقاله، ضمن طرح دیدگاه های نوین در این حوزه با تاکید بر نظریات زبانشناسان شناختی بویژه جرج لیکاف به شناسایی و معرفی استعاره در شعرهای قیصر امین پور در آخرین دفتر شعر او «دستور زبان عشق» می پردازد. لیکاف با تاکید بر نظریه معاصر، استعاره را در مفهومی متفاوت، یعنی نگاشت بین قلمرو در نظام مفهومی به کار گرفته است.
۱۵.

«شب پره» و «سیولیشه» - دو نماد برای یک موقعیت تاویل دو شعر نمادین از نیما یوشیج

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان و ادبیات فارسی ۱۳۸۷ شماره۱۱
حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات سبکها و جریانهای ادبی معاصر نیما و شعر نو
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات نمادین نماد و نمادپردازی
تعداد بازدید : ۵۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۷۱۴
"در تاویل شعرهای نمادین نیما یوشیج، با این پیش فرض روبرو هستیم که تعدادی از این شعرها دارای درونمایه اجتماعی - سیاسی است که شاعر به دلایلی نمی توانسته یا نمی خواسته آنها را به طور روشن و صریح بیان کند و برای ابلاغ آنها به نمادهای شاعرانه متوسل شده است. نگارنده سعی دارد با استفاده از شیوه های تاویل شلایرماخر و همفکرانش، به معنا و پیام مورد نظر مولف هنگام سرودن شعر، نزدیک شود. برای این منظور، از طریق مطالعات مستمر و دقیق در زندگی، آثار، افکار و اوضاع اجتماعی - سیاسی روزگار نیما و نیز راهنمایی خود متن، به عنوان یک اثر زبانی، مدعی است که توانسته است تا حدودی به این منظور دست یابد. در مقاله حاضر، علاوه بر تاویل دو شعر«شب پره ساحل نزدیک» و «سیولیشه»، به لحاظ نزدیکی فضای حاکم بر دو شعر، که از تلنگر زدن کسی به شیشه پنجره اتاق شاعر سخن می گویند، و نیز از نحوه سخن گفتن و برخورد شاعر با هر دو مورد، نگارنده به این نتیجه رسیده است که نمادهای «شب پره ساحل نزدیک» و «سیولیشه»، هر دو به موقعیتی یکسان یا مشابه که در آن شخصی با گرایش های کمونیستی، به امید رخنه کردن در خانه نیما، به شیشه اتاق وی می کوبد، اشاره دارند. این رویکرد به شعرهای نمادین نیما، به هیچ وجه به معنی انکار رویکرد مخاطب محور به متون ادبی نیست؛ و نگارنده حتی در مورد شعرهای نمادین دارای پیام های اجتماعی - سیاسی، تاویل های متفاوت را از دیدگاههای مختلف ممکن می داند. "
۲۰.

روش تأویل شعرهای نمادین

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۷۹ شماره ۱۵۶

کلیدواژه‌ها: معنا تأویل هرمنوتیک واژه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰۵ تعداد دانلود : ۱۰۹۱
در این مقاله پس از بررسی و نقد دو دسته رویکرد عمده هرمنوتیکی برای تأویل متن‘روشی برای تأویل اشعار نمادین نیما یوشیج ارائه شده است. این دو دسته رویکرد عمده عبارتند از: الف: رویکردهایی که توجه خاصشان به فردیت و ذهنیت مؤلف است و به معنای نهایی‘اصلی و قطعی و نیز کشف ((معنای نهایی)) متن معتقدند ‘ ضمنأ دانسته ها و شرایط خواننده در حال حاضر را برای تأویل ‘ زیان آور میدانند. ب: رویکردهایی که اصالت را به متن و یا خواننده (تأویل کننده) میدهند و معتقد به معنای نهایی و اصلی و قطعی متن و یگانه تأویل صحیح نیستند و دانسته ها و شرایط تأویل کننده در حال حاضر را از شرایط تأویل می دانند. روش ارائه شده برای تأویل اشعار نمادین نیما در واقع ‘ تلفیقی است با اندکی تعدیل ‘ از دودسته رویکرد بالا. در پایان مقاله اش ((هست شب)) نیما در چارچوب روش یاد شده تأویل شده است .

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان