فرح ترکمان

إنّ التغییرات التی طرأت علی کیان الأسره فی إیران عززت من خطاب ومقوله الانهیار فی الأسره. یتناول البحث الراهن من الناحیه الظاهراتیه دراسه الفضاء المفاهیمی لکیان الأسره من خلال تفسیر سلوک الأشخاص وردود أفعالهم. انطلق البحث وفق الاتجاه الکیفی وبالاعتماد علی التجربه الحیه للأفراد من النماذج الأسریه المختلفه. تکون مجتمع البحث من 29 شخصا من المقیمین فی مدینه طهران، وشمل الأسر المعنیه بالدراسه فی عام 1397 ه ش. جُمعت البیانات اللازمه عن طریق أداه المقابله ودرست وفق تحلیل المضمون. أظهرت نتائج البحث أن فی المناخ الذهنی للأفراد المستهدفین لم یکن نموذج الأسره منسوخا بل إنه تعرض لموجه من التغییرات، وتحول من دور فاعل إلی دور عاطفی ومن إطار صلب وقوی إلی إطار مرن ومتحرک. وأصبح بشکل عام یعرف وفق مضامین رئیسیه حول الإرضاء الجنسی والحمایه والالتزام والحب والاستمراریه. کما أظهرت الاستراتیجیات المعتمده أن الأسر وبدائلها تتجه نحو نموذج الأسره النواتیه فی المجال الانتزاعی. کما أن من السمات المهمه للعائله واختلافها عن النموذج الغربی الحفاظ علی العلاقات الأسریه، والتعامل مع نظام القرابه والحفاظ علی دعمها العاطفی والاقتصادی، لذلک فإن نوع "عائله النواه التابعه" هو النموذج السائد فی الفضاء المفاهیمی للعائله.

در حال حاضر افراد زیادی از گروه های مختلف اجتماعی تنها زندگی می کنند که سهم زنان در این میان قابل توجه است. برخی از آنها به اختیار خود زیست تنها را انتخاب کرده اند و برخی دیگر به ناچار در زندگی تنها شده اند. در این پژوهش با رویکرد پدیدارشناختی، 28 زن هرگز ازدواج نکرده بالای 40 سال ساکن شهر تهران که به صورت اختیاری و یا اجباری تنها زندگی می کنند را به روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب و با آنها مصاحبه شد. یافته ها نشان داد زنان تنهازیست اختیاری افرادی هستند که تنها و مستقل زندگی کردن در دوران مجردی را به انتخاب خود برگزیده اند. آنها اکثراً با تحصیلات دانشگاهی، شاغل و دارای پایگاه اجتماعی و اقتصادی مناسبی هستند. این دسته از زنان تلاش می کنند با ارتقاء تحصیلات، مهارت آموزی و افزایش توانمندی ها، از خود تصویر یک زن مستقل، خودساخته و با اراده ارائه کنند. به عبارتی تا حدی با این ایده غالب در نئولیبرالیسم، که افراد ترجیح می دهند تنها باشند و روابط خود را با توجه به اولویت های خود تعریف و محدود کنند، همراهی می کنند. در مقابل زنان تنهازیست اجباری، افرادی هستند که خواسته و ناخواسته ازدواج نکردند و مجرد مانده اند که به دلیل فشارهای خانوادگی مجبور به جدا شدن از خانواده شده اند و یا با از دست دادن والدین و مهاجرت اجباری و ... در زندگی تنها مانده اند. آنها آمادگی کمتری برای مدیریت زندگی تک نفره دارند و در انتظار تغییر شرایط زندگی فعلی خود هستند و ازدواج را راهکار مناسبی در این زمینه می دانند. واژگان کلیدی: تنهازیستی، سبک زندگی، انتخاب، اجبار و پدیدارشناختی.

پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی براساس مدل گراندد تئوری به منظور بررسی جامعه شناسانه پدیده جراحی زیبایی در بین زنان انجام شده است. یکی از نوآوری های پژوهش حاضر بررسی تاثیر پاندمی کرونا بر تمایل به جراحی زیبایی بانوان است. در این مطالعه ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساخت یافته بوده است. جامعه مورد بررسی بانوان ساکن شهر ایلام بودند که سابقه جراحی زیبایی در ایام پاندمی کرونا داشته اند که با روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 16 نفر از این افراد انتخاب شدند. نتایج پژوهش مرتبط با عوامل علی در خصوص تاثیرات پاندمی کرونا بر تمایل به جراحی زیبایی دو تاثیر متضاد شناسایی شدند. دورکاری ناشی از پاندمی تاثیر مثبت بر تمایل به جراحی زیبایی زنان داشته و در مقابل اثرات منفی عبارتند از ترس از ابتلا به کرونا و استفاده از پوشش ماسک در محل کار و سایر اماکن عمومی و کاهش مراسمات و بازدیدهای اقوام و آشنایان که در نتیجه تمایل آنها را به جراحی زیبایی کاهش داده است. همچنین یافته های پژوهش نشان می دهد که بیشترین مفاهیم مربوط به ابعاد کیفی گرایش زنان به عمل جراحی زیبایی در ایام پاندمی کرونا، مربوط به بعد اصلی خودانگاره منفی زنان می باشد و از این منظر عامل پنهان نمودن معایب فوقانی صورت به دلیل استفاده از ماسک در ایام پاندمی آنها را تشویق به عمل زیبایی در بخش های فوقانی صورت نموده است. همچنین انزوای اجتماعی ناشی از کرونا که از مقوله های ترس از طرد شدن بوده است آنها را به عمل جراحی زیبایی تشویق نموده است.

هویت، مفهومی جامعه شناختی و پرسش محوری انسان مدرن درباره خود و دیگران است و هویت جنسیتی به طور خاص حاصل بازاندیشی زنان برای گذار از برداشت های محدودیت ساز سنتی و کوششی برای ورود به عرصه های عمومی است. کوشندگان حقوق زنان در اشکال گوناگونی با هدف اثبات تفاوت، ایجاد برابری و کسب برتری با این مسئله مواجه شده اند. این روند در ایران فراز و فرودهایی داشته و یکی از زمینه ها ی تبلور آن رمان است که از طریق تتبع در نقش شخصیت های داستانی قابل ارزیابی است. هدف این پژوهش که با روش کیفی مبتنی بر توصیف و تحلیل به انجام رسیده، تحلیل محتوای رمان های پرفروش بعد از انقلاب در چارچوب برداشت های سنتی و مدرن و مفاهیم مرتبط است. یافته ها نشان می دهد که تفاوت معنا داری بین جنسیت نویسندگان و شخصیت های داستانی در طرح مسائل زنان وجود ندارد اما اتخاذ موضعی جدید در آثار زنان نمود بیشتری دارد. تفاوت آنجاست که نویسندگان مرد در چارچوب رویکردهای مدرن حقوق زنان می-اندیشند ولی زنان کوشیده اند خوانشی بومی از حقوق خود متناسب با بستر تاریخی طرح کنند اما این شیوه تفسیر از سنت، به تولید محتوای مدرنی منجر نشده است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مدل یابی شادابی اجتماعی بر اساس حمایت و سلامت اجتماعی با میانجی گری رضایت از زندگی در معلمان انجام شد.روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش 56560 معلمان شهر تهران در سال تحصیلی 1400-1399 بودند. حجم نمونه طبق فرمول کوکران 384 نفر از معلمان بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. علاوه بر فرم اطلاعات جمعیت شناسی، برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های شادابی اجتماعی (لیندنبرگ،2000)، حمایت اجتماعی (فیشر،1999)، سلامت اجتماعی (کییز،2004) و رضایت از زندگی (داینر،2004) استفاده شد. داده ها با روش های ضرایب همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری در نرم افزارهای Spss25 و Smart Pls3 تحلیل شدند.یافته ها:  مدل یابی شادابی اجتماعی بر اساس حمایت و سلامت اجتماعی با میانجی گری رضایت از زندگی در معلمان برازش مناسبی داشت. تاثیرحمایت اجتماعی، سلامت اجتماعی و رضایت از زندگی بر شادابی اجتماعی مستقیم و معنادار، ضمناً حمایت و سلامت اجتماعی بر رضایت از زندگی نیز تأثیر مستقیم و معنادار داشتند و با میانجی گری رضایت از زندگی تاثیرغیر مستقیم و معنادار بر شادابی اجتماعی داشتند (05/0>p).بحث و نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش برای بهبود شادابی اجتماعی معلمان می توان از طریق ارتقای حمایت اجتماعی، سلامت اجتماعی و رضایت از زندگی آنان اقدام کرد. 

در ایران، هفتاد هزار نفر کودک کار و در شهر تهران، دوازده هزار نفر مشغول به کارند و انواع تبعیض ها را تجربه می کنند. هدف از نگارش این مقاله، بررسی وضعیت کودکان کار و چرایی شکل گیری پدیده کودک کار است. بنابراین مبتنی بر طرح تحقیق تلفیقی و در قالب دو بخش مطالعاتی کمّی و کیفی، ابتدا مبتنی بر روش پیمایش، 128 پرسشنامه 115 سؤالی تهیه شد که کودکان کاری که با نمونه گیری غیر تصادفی و هدفمند انتخاب شدند، آن را تکمیل کردند. سپس در بخش دوم با انجام هفت مصاحبه عمیق و نیمه ساختمند با فعالان و نخبگان اجتماعی و تحلیل تماتیک مصاحبه های آنها، تلاش شد تا یافته ها تفسیر شود. یافته ها نشان می دهد که بیشترین کودکان کار، پسر هستند و در سنین 10-14 سال قرار دارند. اکثر آنها بی سوادند یا برای کمک به خانواده، به اجبار خانواده و نیاز مالی، ترک تحصیل کرده، کار می کنند. هرچند والدین اکثر آنها در قید حیات هستند، آنها بین ده تا پانزده ساعت در روز کار می کنند و بیشتر به دست فروشی مشغولند. یافته های بخش دوم تحقیق، بیانگر استخراج سه مقوله اصلی، هشت مقوله فرعی، ده مفهوم و 67 کد بود. مهم ترین یافته های کیفی در این مقاله نشان می دهد که پدیده کودک کار به مثابه پدیده پنهان و مغفول است که داده ها و اطلاعات معتبری درباره آن وجود ندارد و در فرهنگ جامعه تبعیضی چندلایه و متکثر، نهادینه شده و در قالب باورهای فرهنگی بازتولید می شود.

مادرشدن همیشه یکی از نقش های اصلی و کلیدی زنان در جامعه ایران  و حتی در جهان بوده است، اما در چند دهه اخیر با توجه به تغییرات نگرشی و افزایش گزینه های پیشرفت ازجمله تحصیل و اشتغال و فرصت های حضور اجتماعی بیشتر، تجربه مادری برای برخی از زنان دستخوش تغییرات اساسی شده است. مادرشدن، دیگر نقش اجباری و تمام وقت زنان شناخته نمی شود و آنان می توانند در موقعیت های اجتماعی مختلف و در همه سطوح مشارکت داشته باشند. هدف این پژوهش، واکاوی تجربه مادری و خط مشی آن ها در ایفای نقش مادری در بین زنان شاغل در پست های مدیریتی وزارت نفت است. برای دستیابی به اهداف تحقیق از روش کیفی با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی استفاده شده است. تکنیک جمع آوری اطلاعات، مصاحبه عمیق، شیوه نمونه گیری هدفمند و حجم نمونه 30 نفر از زنان با گروه سنی 40- 55 سال شاغل در پست های بالای وزارت نفت بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون بهره گرفته شد. نتایج مطالعه در ذیل مفاهیم در قالب شش مقوله اصلی شامل مادری مهم ترین منبع هویتی زنان، بازتعریف نقش مادری، احساس مادری، تجربه بارداری و بیگانگی مردان، جدایی از فرزند و حضور مجدد در محل کار، چالش فرزند دوم و ۱۶ مقوله فرعی طبقه بندی شد. در نتیجه گیری پژوهش می توان گفت، معنا و مفهوم مادری در نزد این گروه با توجه به موقعیت های اجتماعی آن ها و تغییرات فرهنگی بازتعریف شده است. در این فرایند به دلیل اجرانشدن برنامه های دوستدار خانواده و حمایت از نقش مادری، زنان شاغل از سوی جامعه و سازمان با هزینه ها و دشواری هایی در فرزند پروری مواجه هستند و در واقعیت از یک سو با تعارض های گوناگون مواجه اند، اما از سویی دیگر این دو نقش تأثیرات متقابل مثبت نیز بر هم داشته اند.

هدف کلی از این مطالعه شناخت تاثیرات مثبت و متقابل هویت جنسیتی و حرفه ای زنان شاغل در پستهای مدیریتی میباشد. جهت دستیابی به اهداف تحقیق ازمیان روشهای کیفی رویکرد پدیدار شناسی توصیفی استفاده نموده ایم تکنیک جمع آوری اطلاعات مصاحبه عمیق، شیوه نمونه گیری هدفمند و معیار محور، حجم نمونه 25 نفر از زنان با گروه سنی 45- 55 سال شاغل درپست های مدیریتی وزارت نفت و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحلیل مضمون بهره گرفته ایم. نتایج مطالعه در ذیل 3 مقوله اصلی: سرریز ویژگی های مثبت اخلاقی و روانی، هم افزایی منابع قدرتی و اجتماعی، تسهیل و تقویت کنندگی متقابل نقش حرفه ای و جنسیتی طبقه بندی شده است. یافته ها نشان می دهد ویژگی ها و هنجارهای جنسیتی عامل موثری در موفقیت شغلی و حفظ جایگاه سازمانی و شیوه های مدیریت اثربخش هستند هم چنین ابعاد حفظ هویت حرفه ای منجر به هم سویی و ایفای بهتر و تقویت نقش آن ها در خانواده می شود

پدیده جراحی زیبایی در سالیان اخیر مورد اقبال بسیار زیاد زنان ایرانی از جمله زنان ایلامی بوده و چرایی جامعه شناختی این پدیده، توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب نموده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه شناسانه پدیده جراحی زیبایی در بین زنان انجام شده است. این پژوهش از منظر هدف، کاربردی و بر حسب شیوه گردآوری داده ها، کیفی و از نوع تحلیل مضمون است. داده های مطالعه از طریق نمونه گیری هدفمند و انجام مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با 16 نفر از بانوان 30 تا 65 ساله شهر ایلام که تجربه جراحی زیبایی بدن دارند گردآوری گردید. تحلیل داده ها نیز طی سه مرحله کد گذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. در مرحله کد گذاری باز 78 کد نهایی شدند. در مرحله کد گذاری محوری 15 مقوله فرعی و در مرحله سوم 6 مقوله اصلی که بیانگر ابعاد کیفی گرایش زنان دارای تجربه جراحی زیبایی بود، شناسایی گردید. در مقوله خودانگاره منفی زنان، ابعاد فرعیِ منفی گرایی ذهنی، ترس ناشی از طرد شدن و واکنش های تدافعی استحکام بخشی به ساختار خانواده؛ در مقوله فشارهای هنجاری بیرونی، ابعاد فرعیِ تبلیغات و برنامه های پروپاگاندا، هنجارهای اجتماعی، تفسیر اجتماعی  فرد، انگاره های مذهبی - اعتقادی و اعتماد به تخصص پزشکان؛ در مقوله فشارهای هنجاری درونی، ابعاد فرعیِ ابرازگرایی بدنی، انگیزه های درونی کسب زیبایی و رقابت جویی؛ در مقوله زمینه های روان شناختی، ابعاد فرعیِ بسترهای شناختی - روانشناسانه و اجبار پزشکی؛ در مقوله بازخورد عملیاتی جراحی، ابعاد فرعیِ پیامدهای مثبت و پیامدهای منفی و در مقوله تحصیل پایگاه اقتصادی و اجتماعی بالا، مقوله فرعیِ پایگاه اقتصادی- اجتماعی شناسایی شد.

طرح قوانین حمایتی در حوزه ی اشتغال عمومی و به ویژه اشتغالِ زنان در ایران، بخش لاینفکی از وضعیت اشتغال زنان را تحت شعاع خود قرار داده است. در این تحقیق با بررسی پرونده های شکایات زنان شاغل در تهران به بررسی چالش هایی پرداخته شده که کیفیت اجرای قوانین حمایتی مندرج در قانون اساسی ایران را در برمی گیرد. این تحقیق توصیفی بر اساس روش تحلیل محتوا صورت گرفته و با توجه به تکنیک تحلیل محتوای مقوله ای به کیفیت قوانین با توجه به شکوائیه های زنان شاغل در تهران پرداخته است. جامعه ی آماری شامل تعداد 63502 پرونده ی مربوط به شکایات زنان است که از این میان380 دادخواست مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که کیفیت مربوط به اجرای قوانین در سطح پایینی قرار دارد و همین موجب کتمان یا بی توجهی نسبت به بعضی از مطالبات زنان شده است.

هدف این مقاله ادراک پویایی گروه های اجتماعی_معیشتی در سکونتگاه های غیررسمی در پیوند متقابل با فضای اجتماعی_کالبدی آنهاست. در پژوهش های انجام شده در باره این محدوده ها رویکرد آسیب شناسی اجتماعی و روش های پیمایشی_کمی غلبه دارد. از این رو آگاهی از توان ها و چگونگی عاملیت ساکنان در مواجهه با موانع ساختاری اندک است. در طی چهار دهه گذشته، این گروه های اجتماعی پس از مهاجرت به این سکونتگاه ها، به سامان دادن زندگی روزمره خود پرداخته و فضای محروم از امکانات اولیه را به فرصتی برای ارتباط با بازار و ارتقای معیشت خود تبدیل کرده اند. محدوده مکانی این پژوهش هسته مرکزی نسیم شهر است که در سال 1375 با نام شهر اکبرآباد در سرشماری ثبت شده است. این شهر که با دسترسی مناسب در 15 کیلومتری غرب کلانشهر تهران واقع است، به دلیل متوسط نرخ رشد جمعیت بیش از41 درصد در 1375-1355 و داشتن پیشینه مطالعاتی در مقایسه با 11 سکونتگاه غیررسمی در منطقه شهری تهران برای مورد پژوهی انتخاب شد. این بررسی با رویکرد نظری پدیدارشناسی و طرح ریزی تجربی مبتنی بر تلفیقی از روش های کیفی شامل مشاهده، مصاحبه های عمیق و بررسی های اسنادی انجام شد. داده های ثانویه برای تدقیق بررسی های انجام شده، شامل عکس های هوایی از مراحل گسترش اکبرآباد و فضاهای شهری مردم ساخت طی سال های 1356 تا 1381، مصاحبه با مطلعین کلیدی در باره تاریخ مالکیت و آمار سرشماری کارگاه های سال 1381 مرکز آمار ایران و 1400 اتاق اصناف شهرستان بهارستان است. یافته ها نشان می دهد که گروه های معیشتی بازارهای متمایز و مستقلی را در ارتباط با فضای اجتماعی_ کالبدی اکبرآباد شکل داده اند. از جمله این بازارها تولید و دوزندگی لباس مرتبط با صنعت پوشاک است که از ابتدای دهه 1370 از تفکیک واحدهای مسکونی در اطراف معابر و استفاده از فضای سرپناه شکل گرفت. در سال 1400 حدود پنج هزار و 800  نفر در 800 کارگاه رسمی ثبت شده و در حال ثبت فعالند که با احتساب بخش غیررسمی نزدیک به 15 تا 18 هزار نفر را در بر می گیرد. درک پدیده فضا در نسیم شهر(اکبرآباد) بدون شناخت ساز و کار معیشت امکان پذیر نیست. پویایی اجتماعی نسیم شهر(اکبرآباد) حاصل در هم تنیدگی و ارتباط متقابل گروه های اجتماعی_معیشتی ساکن با فضای منعطف غیررسمی در اکبرآباد است. این ارتباط و تعامل با بازار تهران امید دستیابی گروه اجتماعی_معیشتی تولید لباس را به پایداری درون گروهی تقویت کرده است.

تحقیق حاضر به آسیب شناسی رفاه وضعیت اشتغال زنان بر اساس قوانین حمایتی مندرج در قانون اساسی ایران پرداخته شده است. از روش تحلیل محتوا با تکنیک اسناد و مدارک استفاده شد.برای مطالعه اسناد نوشتاری و تعیین مقولات، تحلیل محتوای مقوله ای مورد استفاده قرار گرفته است. اسناد مورد مطالعه همان شکوائیه ها و دادخواست های زنان شاغل است که طی سالهای 1390 تا 1396 به ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی تهران ارائه گردیده است. از میان تعداد 63502 پرونده ی مربوط به شکایات زنان، 380 دادخواست مورد بررسی قرار گرفته و آمارهای قابل تأملی از مغایرت در قوانین و کیفیت و اجرای آن در خصوص اشتغال زنان دیده می شود.از میان 332 شکایت مطروحه تنها 69/49 درصد به سرکار بازگشته اند و از میان زنان دارای مرخصی زایمان نیز که 106 مورد بوده اند، در نهایت تنها 84/35 درصد از این افراد توانسته اند به سر کار خود باز گردند. وجود این موارد مبین ناکافی بودن کیفیت قوانین و ضمانت-های اجرایی در حق زنان شاغل است.یافته ها نشان می دهد که هر چند قوانین حمایتی توانسته اند بخشی از مطالبات زنان از طریق مواد تدوین شده در قوانین کار را برآورده کنند و حقوق زنان را حتی به شکلی جزئی به آنان بازگردانند، اما هنوز آسیب ها و موانعی در خصوص کیفیت و اجرای قوانین حمایتی و همچنین نوع احکام و آراء صادره از سوی هیأت های نظارتی به چشم می خورد.

پژوهش حاضر با هدف کلی راهیابی به انسجام ملی باهدف اصلی شناخت تأثیر احساس تبعیض در ابعاد هویت جمعی جوانان کُرد کرمانج انجام پذیرفت. روش اجرای این تحقیق پیمایش و ابزار تحقیق پرسشنامه است. جامعه آماری، جوانان کرمانج 15 تا 30 ساله پنج شهر استان خراسان شمالی در سال 1398 به تعداد 124813 نفر است؛ و حجم نمونه براساس فرمول مورگان 384 نفر برآورد شده است. اعتبار گویه ها از طریق اعتبار صوری و سازه ای و برای سنجش پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شده است. هم چنین برای پیاده سازی فنون آماری از نرم افزار،spss و لیزرل استفاده گردیده است و به منظور بررسی توزیع نرمال داده ها از آزمون کولموگورف اسمیرنف و تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق، حاکی از آن است که هرچند ارتباط معناداری بین احساس تبعیض و هویت جمعی وجود دارد ولی تأثیر احساس تبعیض بر هویت جمعی اندک است. در ارتباط بین احساس تبعیض و سطوح هویت جمعی، احساس تبعیض بیشترین تأثیر را بر متغیرهای هویت دینی و سپس هویت ملی در هر سه جنبه شناختی، رفتاری و احساسی دارد و کمترین تأثیر را بر هویت طبقاتی می گذارد. درحالی که احساس تبعیض بر هویت فراملی اثر معناداری ندارد. در این میان باید اشاره کرد با اطمینان 95/0 ابعاد تبعیض (رویه ای، توزیعی و تعاملی) در جنبه های (شناختی، رفتاری و احساسی) ابعاد هویت جمعی (خانوادگی، طبقاتی، دینی، ملی و فراملی) تأثیرگذار هستند؛ از سه جنبه مطرح (شناختی، رفتاری و احساسی) در همه مؤلفه ها جنبه احساسی (تعهد) بیشترین سهم را داراست و در میان ابعاد تبعیض، بعد توزیعی بیشترین تأثیر را دارد؛ بنابراین برای تقویت هویت جمعی، توزیع عادلانه و برابر فرصت ها ضروری به نظر می رسد.

سینمای کمدی در ایران تاریخچه ای طولانی و مخاطبانی بسیار دارد. نگاهی به لیست پرفروش ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران نشان می دهد که این ژانر سینمایی همواره با استقبال گسترده اقشار اجتماعی گوناگون روبرو بوده است و جذابیت ویژه ای برای ذایقه هنری مخاطبان مختلف داشته است. مطالعات برون آکادمیک و نقدهای ژورنالیستی بسیاری درباره این فیلم ها انجام گرفته، اما فقدان مطالعات جامعه شناختی در این حوزه به طرزی نخ نما مشهود و محسوس است. هدف این پژوهش از مطالعه جامعه شناختی سینمای کمدی ایران، و به طور مشخص فیلم تگزاس ، پاسخ به پرسش هایی از این دست است که این ژانر سینمایی غالباً از چه شگردها و تمهیداتی برای جذب مخاطب استفاده می کند و عمدتاً کدام نوع مسائل اجتماعی را بازنمایی می کند؟ رویکرد پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است و از روش تحلیل محتوای کیفی برای تجزیه و تحلیل فیلم استفاده کرده است. نتایج تحلیل نشان می دهد که  در این فیلم بیشتر از عناصر کلیشه ای و مقوله ناهماهنگی برای جذب مخاطب بهره گرفته شده است و معیار انتخاب و بازنمایی مسایل اجتماعی بر اساس عرف عام بوده است.

هدف از این مطالعه واکاوی برساخت ذهن معتاد و خانواده او متأثر از گفتمان های مسلط اعتیاد در دهه های پس از انقلاب 1357 است. به عبارتی، روند ساخته شدن ذهن تحت تأثیر «حقیقت» اعتیاد در گفتمان های مسلط مدنظر است. چگونگی شکل گیری احساسات و اندیشه­ ها در عرصه اعتیاد از طریق مطالعه ساختار زبان و تحولات آن با عنایت به شرایط اقتصادی، فرهنگی و تاریخی مطمح نظر بوده است. در این مطالعه از روش میدانی با تکنیک مشاهده، مشاهده مشارکتی و مصاحبه های عمیق با رویکردی انتقادی و تفسیرگرایانه با معتادین و خانواده ­هایشان بهره گرفته شده است.نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که معتادین برساخته ای از تداوم گفتمان­ های مسلط در خانواده و کمپ­ ها هستند. بر اساس چهار قالب معرفتی مسلط بر شناخت اعتیاد و معتاد در ایران از سال 1357 تا به امروز (علی زاده، 1396) که شامل گفتمان انقلابی، گفتمان اجتماعی، گفتمان اقتصادی و گفتمان بازار شد، روند برساخته شدن ذهن معتاد و خانواده تحت تأثیر «حقیقت» اعتیاد و ابژه سازی معتاد در این قالب­ های گفتمانی بر اساس تجربه زیسته آنان بازنمایی شد. قابل ذکر است که در مواردی از تجربه زیسته افراد مورد مطالعه، مکانیزم ­های قدرتی در این چهار گفتمان به صورت ترکیبی خودنمائی کردند. همچنین ذهن معتاد و خانواده او، متأثر از گفتمان انجمن معتادین گمنام نیز شکل گرفته که این گفتمان از دو طریق، یکی معرفی «حقیقت» اعتیاد به مثابه ضعف معنویت و دیگری جلوه دادن اعتیاد به مثابه امری طبیعی و نه امری اجتماعی، در امتداد گفتمان­ های مسلط بر جامعه قرار گرفته و از خانواده در مقابل معتاد حساسیت ­زدایی می ­نماید.

در گذشته، تنهازیستی به ندرت، انتخاب افراد برای زندگی شان بود و اکثر کسانی که تنها زندگی می کردند سالمندان و یا جوانانی بودند که به دلیل شرایطی ناخواسته مجبور به زندگی انفرادی شده اند. در حالی که پژوهش ها و آمارها، خبر از افزایش قابل توجه تعداد خانوارهای یک نفره در سنین جوانی و میان سالی دارد که به اختیار و آزادانه این سبک زندگی را انتخاب کرده اند. این پژوهش به دنبال فهم دلایل و زمینه های انتخاب تنهازیستی دختران هرگز ازدواج نکرده شهر تهران است. به همین منظور با رویکرد پدیدارشناختی، اطلاعات 13 زن هرگز ازدواج نکرده بالای 40 سال ساکن شهر تهران که به صورت اختیاری زندگی یک نفره (تنهازیستی) را برگزیده اند گردآوری شده است. این تعداد نمونه به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و با آنها مصاحبه عمیق شده است. یافته ها نشان داده است که عوامل متعددی چون تحصیلات، اشتغال و مهاجرت تسهیل کننده تنها زیستی است اما اغلب این عوامل بر مدار خانواده می گردد. از سویی دیگر این دختران دلایلی چون کسب مهارت و خودساختگی، رها شدن از قواعد و چارچوب های خانواده و احساس آسودگی و راحت بودن را بیان کرده اند که در مجموع به نظر می رسد که تنها زیستی فرصتی جدید برای متفاوت بودن و داشتن خانه ای از آن خود برای آنها فراهم ساخته است، به گونه ای که در برابر مجردماندن کمتر به پرسش کشیده شود و در عین حال موقعیت های جدیدی برای زیستن آنان فراهم سازد. نتایج دلالت بر آن دارد که نقش خانواده در انتخاب تنهازیستی متفاوت و دوگانه بوده است. شرایط خانوادگی و فضای فرهنگی حاکم بر آن گاهی در تضاد و مخالفت با مستقل شدن دختران مجرد و در برخی مواقع نیز حمایت گرانه و زمینه ساز بوده است. اما آنچه برای زنان تنهازیست اهمیت داشته، حفظ ارتباط و صمیمیت با خانواده در بعد از زمان ترک خانواده بوده است.

پژوهش حاضر به بررسی جامعه شناختی جوک های مرتبط با روابط گروه های اجتماعی در ایران (با تأکید بر جوک های تلگرامی سال 97) می پردازد و تلاش می کند به این پرسش ها پاسخ دهد: جوک ها از نظر بعد اجتماعی حاوی چه پیام هایی درباره گروه های اجتماعی هستند؟ این پیام ها چه احساساتی را بیان می کند؟ برای پاسخ به این پرسش ها با بررسی ادبیات موجود در حوزه جامعه شناسی احساسات و جامعه شناسی جوک از نظریه قدرت و منزلت کمپر بهره گرفته شد. این پژوهش با روش تحلیل محتوای کمی و کیفی انجام گردیده و جامعه آماری آن جوک های مبادله شده در شبکه های اجتماعی تلگرام در سال 97 است. نتایج این پژوهش در محتوای جوک ها نشان می دهد؛ جنسیت، قومیت و خانواده مهم ترین مسائل گروهی و درون گروهی است که بیشترین تقابلات قدرتی و جایگاهی در آن ها دیده شده است. از سوی دیگر جوک ها به عنوان ابزاری کارآمد در جهت انتقاد به نابرابری قدرتی و جایگاهی در گروه های مختلف اجتماعی استفاده می گردد.

زمینه و هدف: قدرت و پایگاه دو بعد اساسی روابط اجتماعی هستند که موجب شکل گیری احساسات خاص در طی تعاملات اجتماعی در سازمان ها می شوند. هدف تحقیق حل مسئله ضعف تعهد سازمانی در سازمان های دولتی، عمومی و خصوصیبا توجه به نظریه روابط قدرتی و پایگاهی تئودور کمپر است. روش : روش تحقیق پیمایش، ابزار تحقیق پرسشنامه های استاندارد آلن و میر و سنجش روابط قدرتی -پایگاهی و جامعه آماری کلیه کارکنان سازمان های دادگستری تهران، شهرداری تهران و سازمان خصوصی محصولات غذایی گوشتیران و حجم نمونه بر اساس برآورد از طریق فرمول کوکران در هر سازمان 400 نفر درمجموع 1200 پرسشنامه توزیع شد و شیوه نمونه گیری ها به صورت تصادفی ساده انجام گرفت. یافته ها : یافته ها نشان داد که ضریب همبستگی بین روابط قدرتی و تعهد سازمانی سه سازمان گوشتیران (68/0-)، شهرداری (559/0-) و دادگستری (712/0-)، با افزایش روابط قدرتی از تعهد سازمانی کاسته می شود که این میزان عملکرد معکوس به ترتیب در دادگستری، گوشتیران و شهرداری کاهش می یابد و با توجه به ضریب همبستگی بین روابط پایگاهی و تعهد سازمانی می توان گفت در هر سه سازمان رابطه دو متغیر مثبت و مستقیم است. با توجه به ضریب همبستگی بین روابط پایگاهی و تعهد سازمانی گوشتیران (701/0)، شهرداری (789/0) و دادگستری (463/0)، با افزایش روابط پایگاهی تعهد سازمانی افزایش می یابد. که این میزان عملکرد مستقیم به ترتیب در شهرداری، گوشتیران و دادگستری افزایش می یابد. نتیجه گیری : در ایجاد تعهد سازمانی در بین کارکنان سازمان ها روابط قدرتی تأثیر منفی و روابط پایگاهی تأثیر مثبت را نشان می دهد.  

هدف از این تحقیق شناختِ الگوهای آموزشِ جامعه شناسی است. روشِ تحقیق، کیفی و جامعه مورد مطالعه دانشگاه ها و مؤسساتِ آموزش عالی حضوری و دولتی شهر تهران است. یافته ها با استفاده از نمونه گیریِ هدفمند و نظری از طریقِ مصاحبه نیمه ساختاریافته با 31 نفر از دانشجویانِ دوره دکتری و استادانِ جامعه شناسی جمع آوری شده اند. نتایج حکایت از تمایز میان الگوهایِ آموزشِ جامعه شناسی در جامعه مورد مطالعه دارد و راهبردها و کنش هایِ کنشگرانِ حوزه جامعه شناسی را در کلاسِ درس و محیطِ آموزشی در پنج الگو تفکیک و صورت بندی می کند که عبارتند از؛ 1) کلاسیک، 2) انتقادی، 3) کاربردی، 4)اجتماعی، 5) وظیفه ای-رفتاری. همچنین یافته ها نشان داد که یک الگویِ مبهمِ ترکیبی و اقتضائیِ در راه  نیز در حال شکل گیری است که هنوز ظهورِ کامل و استقرار نیافته است.

پژوهش حاضر باهدف شناخت رابطه تقسیم کار و مدیریت احساس زنان شاغل در فضای خانواده در (شهر زاهدان ) انجام گرفته است.دراین پژوهش سعی شده است مدلی برای تبیین  تقسیم کار ومدیریت احساس زنان شاغل در خانواده ارائه شود.این مدل یک اندیشه کلی را مطرح می کندکه عبارت است از: رابطه انواع تقسیم کار در خانواده با مدیریت احساس وکاراحساسی زنان درخانوداه .به منظور آزمون تجربی مدل مذکور پس از تعریف وتبیین ابعاد وشاخص های هریک از متغییرهای تحقیق ، قابلیت اعتماد واعتبار مقیاس ها مورد بررسی قرار گرفت همچنین روایی هر یک از مؤلفه های مدیریت احساس، تقسیم کار و سایر مقیاس با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده است. بر این اساس ، ضریب آلفای کرونباخ برای تقسیم کار(76/0) و مدیریت احساس(904/0)محاسبه شده است. داده های پژوهش با روش پیمایشی از نمونه ای با حجم 368 نفر ازمیان زنان شاغل ادرارات شهر زاهدان با روش نمونه گیری تصادفی ساده جمع آوری گردید. انتخاب گردید.نتایج نشان داد که بین تقسیم کار ومدیریت احساس،تقسیم کار تفکیکی وجنسیتی وکار احساسی جسمی،کار احساسی در خانواده ورضایت اززندگی، تقسیم کار باحمایت اجتماعی ،ساعت کاری ،رضایت از کار،حمایت اعضای خانواده ، تعدا فرزندان ،سن  رابطه معنی داری وجوددارد وبین تقسیم کار تفکیکی وجنسیتی وکار احساسی  شناختی وکار احساسی توصیفی رابطه معنی داری وجود ندارد.