فاروق نعمتی
مطالب
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۴۹ مورد از کل ۴۹ مورد.
تاثیر کلام امام علی (ع) بر اشعار محمود وراق(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
از آنجا که سخنان گهربار امام علی (ع)، سرچشمه ی فصاحت و بلاغت بوده و برخوردار از معانی والای اخلاقی و دینی است، بسیاری از ادیبان و شاعران در طول تاریخ سعی داشته اند که با حفظ این سخنان و بهره گیری از آنها، زیبایی-های لفظی و معنایی آن را در آثار خود نمایان سازند. این تأثیرگذاری از زبان و اندیشه های علوی، به ویژه در میان شاعران حکیم و باریک اندیش نمود بارزی داشته است. محمود وراق (م221ق) یکی از این سرایندگان است که تبدیل سخنان حضرت (ع) از نثر به نظم با اقتباس واژگانی و معنایی، برجسته ترین گونه ی تأثیرپذیری او از سخنان امام علی (ع) است. در این تحقیق علاوه بر اشاره به 21 اقتباس مضمونی و 4 اقتباس تصویری، و بیش از 20 اقتباس واژگانی و معنایی را در اشعار او از کلام علی (ع) نشان داده ایم، تا پرده ای دیگر از عمق و گسترده نفوذ سخنان حکمت آمیز علی (ع) و سلطنت بلا منازع او را در دنیای فصاحت و بلاغت نشان دهیم.
بررسی وامگیریهای قرآنی در رباعیات بابا افضل کاشانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
کاشان شناسی دوره ۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۹)
54 - 79
در اشعار بابا افضل، سایه پررنگ الفاظ و معانی قرآن کریم به وضوح دیده می شود؛ ،« کُلُّ منْ علَیها فَا نٍ » و نیز عباراتی قرآنی مانند ،« ربنا ظلمنا » ،« أطعنا » ،« سمعنا » واژههایی چون و...، رباعیات وی را در اوج اعتلا قرار داده است . همچنین «لا قُوهَ إِلاَّ بِاللَّه » ،«کُلُّ شَیء هالک» « تغییرناپذیری زمان مرگ » ،« شقّ القمر » ،« هبوط انسان » ،« بار امانت » مضامین بینظیر قرآنی چون و... به رباعیات او حیات و جاودانگی بخشیده است. از نکتههای قابل تأمل در این مضامین، جهتگیری خاصی است که این آیات را در مسیر تزکیه، تربیت، اخلاق و عرفان هدایت کرده، و خالی از هرگونه وجوه تفنّن شاعرانه، فضلفروشی و تکلّف است . هدف نویسندگان این مقاله، نشان دادن گونههای تأثیرپذیری بابا افضل از قرآن کریم و ترسیم اهداف او از این گزینشهای هدفمند در مسیر اخلاق، معرفت دینی و عرفان است که البته در دائر ه المعارف بزرگ اسلامی و در بحث از بابا افضل کاشانی، اشارهای به تأثیر شاعر از مضامین قرآن کریم در رباعیهای وی نشده است.
سیّد قطب والملامحُ الرومانسیّه فی شعره(مقاله علمی وزارت علوم)
تغلب الملامح الرومانسیّه علی شعر سید قطب، الأدیب المصری الذی کان شاعراً وناقداً قبل أن یکون مفکراًً ومفسّراً إسلامیّاً. فنزعته الرومانسیّه مکنتْه من رسم لوحهٍ متکاملهٍ شامله، تظهر فیها صورهٌ عامّهٌ لأهمّ الملامح الرومانسیّه ومظاهرها إضافهً إلی تأثرّه بالعرفان الشرقی. لقد تأثّر الشاعر بمدرسه العقّاد ونظرته العمیقه والعاطفیّه إلی الکون، وکلّ ذلک یتّجه به نحو المذهب الرومانسی فتبلورتْ معالمه فی أشعاره. الحنین إلی الوطن وذکریات الماضی، والشعور بالغربه الروحیّه العمیقه، والذوبان فی الطبیعه والتحدّث معها، والحبّ والتغزّل، والسیاحه فی عالم الخیال، والثوره علی المجتمع وأفکاره، والإشاده بالحریّه، والإحساس بالألم والحزن، کانت من أهمّ الملامح الرومانسیه فی شعر سید قطب. فی أکثر هذه الملامح نری سیطره القوی الروحیّه علی الشاعر، إذ أنّه یرتبط روحیّاً بالکون وما وراءه. تدرس هذه المقاله رومانسیّه سید قطب ضمن المنهج التوصیفی- التحلیلی الذی یقوم باستقصاء ورصد أهمّ المضامین الرومانسیّه فی شعره مع الإتیان بشواهدَ ونماذج شعریّهٍ تُعین علی فهم الموضوع.
نقد التّناص القرآنی فی قصیدة «ثورة فی الجحیم» لجمیل صدقی الزّهاوی (نقد تناص قرآنی در قصیده ی «ثورة فی الجحیم» از جمیل صدقی زهاوی)
حوزه‌های تخصصی:
در این مقاله، ضمن بیان مفهوم بینامتنی و انواع آن، پرسش هایی در مورد چگونگی کاربرد بینامتنی قرآنی در شعر زهاوی مطرح شده است. خلاصه ای از قصیده ( انقلابی در دوزخ ) از سروده های این شاعر می آید و هدف اصلی آن بیان می شود. در ادامه به انواع مختلف بینامتنی که در اشعار زهاوی بسامد بیشتری دارد، اشاره می شود که از جمله آن می توان از مواردی چون: بینامتنی فواصل آیات، واسلوب وترکیب ها ومفردات قرآنی ( از قبیل موازی ونفی کلی وجزئی) یاد نمود. در این زمینه، نکته ی قابل توجه، استفاده ی شاعر به دو گونه مثبت و منفى در بینامتنی اسلوبی و ترکیبی است؛ این در حالی است که در بینامتنی فواصل آیات، استفاده منفی شاعر دیده نشده است. در زمینه بهره گیری شاعر از مفردات قرآنی نیز، استفاده مثبت بیشتر از استفاده منفی نمود دارد. شیوه ی بررسی در این مقاله، به شکل تحلیل و توصیفی است.
دغدغه های سیاسی در شعر بدر شاکر سیاب و مهدی اخوان ثالث
حوزه‌های تخصصی:
اصطلاح «نوستالژی» یا همان «غم غربت» و «دلتنگی» در دوره ی معاصر و به دلیل رویدادهای سیاسی و اجتماعی، رنگی دیگر به خود گرفته است. سیّاب و اخوان ثالث، به دلیل مواجه شدن با ناکامی های سیاسی مشترک، نوعی دلتنگی سیاسی در سروده های آن دو سایه افکنده است؛ و ناامیدی سیاسی، از بن مایه های اصلی شعر این دو سراینده به حساب می آید. استفاده از نمادهای طبیعی و اسطوره ها، از ابزارهای دو شاعر در ترسیم نوستالژی سیاسی است. آن دو اسطوره را از فضای اسطوره ای خود خارج نموده و به عنوان نمادی تأثیرگذار در صحنه ی سیاسی و اجتماعی، از آن بهره گیرند. پناه بردن به آرمانشهر، از دیگر ابزارهای دو شاعر برای کاستن از دغدغه های سیاسی خویش است. افزون بر آن، احساس شکست و نومیدی سیاسی در شعر اخوان، نمود بارزتری نسبت به شعر سیّاب دارد؛ اما در نهایت، هر دو شاعر، نگاهی امیدوارانه به فردایی بهتر و روشن تر دارند.