امید ونداد

هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی بسترها و الزامات مدیریت کیفیت فراگیر در دانشکده های موضوعی دانشگاه آزاد اسلامی است. این پژوهش از نظر جهت گیری، کاربردی، از نظر رویکرد پژوهش، کیفی و از نظر استراتژی های پژوهش، تحلیل مضمون (روش شبکه مضامین) می باشد. مشارکت کنندگان شامل 23 نفر از متخصصان و خبرگان مدیریت دانشگاهی (دانشگاه آزاد اسلامی) و مدیریت صنعتی در استان خراسان رضوی بوده اند که به شیوه ای هدفمند و ملاک محور انتخاب شده اند. انتخاب مشارکت کنندگان و انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته با آنها، تا رسیدن به مرحله اشباع نظری داده ها، ادامه یافت. به منظور تأمین روایی و پایایی از معیارهای لینکن و گوبا بهره گرفته شد. تحلیل داده ها و طبقه بندی آنها نشان دهنده 5 مضمون فراگیر، 16 مضمون سازمان دهنده و 77 مضمون پایه بوده است. الزامات فرهنگی - زمینه ای (دربرگیرنده ویژگی های خصیصه ای حاکمیتی؛ تناسب توسعه ساختاری و فرهنگ عمومی نهادی)؛ الزامات فرایندی-راهبردی (مشتمل بر مضامین سازمان دهنده مدیریت دانش، قوانین و رویه های سازمانی و فرایند نظارت و ارزیابی سازمانی)؛ الزامات علمی- محتوایی (شامل گزینش رویکردهای بهینه حکمرانی، برنامه درسی و مواد و منابع آموزشی)؛ الزامات مدیریت و رهبری (مشتمل بر مهارت ها و توانمندی ها، دانش های عمومی-حرفه ای و ویژگی های شخصیتی) و الزامات منابع انسانی (شامل مضامین سازمان دهنده تدوین کارآمد برنامه های توسعه حرفه ای، جبران خدمات بهینه و نیازسنجی منابع انسانی) می باشد.

مقدمه و هدف: توجه به مدیریت کیفیت فرگیر در دانشگاه از جمله مهم ترین رویکردهای بهبود کارآیی و اثربخشی آموزش عالی در سال های اخیر به شمار می رود. از این رو هدف پژوهش حاضر  شناسایی مؤلفه های مدیریت کیفیت فراگیر در آموزش عالی است. روش شناسی پژوهش: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و مبتنی بر روش فراترکیب بر مبنای مدل اروین(2011) انجام شده است. جامعه پژوهش، متشکل از 214مقاله و پایان نامه تحصیلات تکمیلی درباره مؤلفه های مدیریت کیفیت فراگیر در مراکز آموزش عالی است که بین سال های 1395 شمسی و 2017 میلادی تا 1402 شمسی و 2024 میلادی ارائه شده اند. نمونه پژوهش شامل 30 مقاله پژوهشی است که به صورت هدفمند جمع آوری و براساس پایش موضوعی داده ها انتخاب شده اند. داده های پژوهش بر اساس تحلیل مضمون در سه سطح پایه، مضامین سازمان دهنده و فراگیر مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها: بر اساس تجزیه و تحلیل داده ها،  مؤلفه های مدیریت کیفیت فراگیر در مراکز آموزش عالی  در 7 بُعد و 66 عامل طبقه بندی شدند. این ابعاد شامل عوامل زمینه ای و زیرساختی، مستندسازی فرآیندها، برنامه درسی، منابع انسانی، مشتری مداری، نظارت و ارزشیابی و رهبری و مدیریت می باشد. بحث و نتیجه گیری: مدیریت کیفیت فراگیر از ضرورت های بهبود وضع موجود در آموزش عالی است با توجه به مؤلفه های شناسایی شده در این زمینه ضرورت ارزیابی و پایش منابع ساختاری موجود در دانشگاه، شبکه سازی اطلاعاتی در دانشگاه، دیدگاه تحولی در آموزش عالی و توسعه حرفه ای باید مورد توجه قرار گیرد.

هدف: هدف از پژوهش حاضر طراحی مدل رهبری اخلاقی مبتنی بر رویکرد مسئوولیت پذیری اجتماعی در دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی بود. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش از نوع پژوهشی های ترکیبی با تلفیق روشی کیفی و کمی یک مدل قابل قبول که مستخرج از تجارب و نظرات خبرگان این حوزه می باشد، ارائه گردد. لذا در بخش نخست با استفاده از مصاحبه با خبرگان و سپس پیاده نمودن متن صوتی این مصاحبه در نرم افزار مکس کیودا از طریق کدگذاری شاخص های مورد نظر در رابطه با مدل هدف پژوهش تحلیل های لازم در بخش های بعدی صورت گرفت. سپس با استفاده از فراوانی و شاخص های کدگذاری تفسیری مولفه های شناسایی شده رتبه بندی شدند و در نهایت مدل پژهش ارائه شد.جامعه آماری در بخش کیفی که نتایج حاصل از مصاحبه در نرم افزار مکس کیودا پیاده می شود، جامعه آماری شامل کارکنان دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی می باشند. سپس بر اساس جدول مورگان حجم نمونه برابر 205 نفر از کارکنان دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی می باشد که با توجه به شیوع ویروس کرونا و عدم حضور تمامی کارکنان به صورت تمام وقت نمونه گیری به صورت تصادفی صورت گرفت. یافته ها: ابتدا در بخش کیفی با پیاده سازی مصاحبه های صورت گرفته با کارکنان دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی در نرم افزار مکس کیودا شاخص های نهایی مدل رهبری اخلاقی مبتنی بر رویکرد مسئوولیت پذیری اجتماعی در دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی ارائه می گردد

وجود مقوله مسئولیت در ماهیت رهبری ضرورت ایجاد اخلاق را در رهبران ایجاب می نماید. رهبران اخلاقی به طور خاص می توانند مولفه های اخلاقی را در مجموعه ای شامل فرهنگ انصاف، صداقت و امانتداری به وجود آورند و با افراد سازمان خود نیز روابط بین فردی مثبتی داشته باشند. افرادی که در جایگاهی چون رهبری قرار دارند، می توانند منشاء بسیاری از تغییرات رفتاری شوند؛ و این امر، زمانی بهتر محقق می شود که این رهبران رفتار اخلاقی بالایی نیز داشته باشند. از این رو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی مولفه های رهبری اخلاقی مبتنی بر رویکرد مسئولیت پذیری اجتماعی صورت گرفت. روش انجام پژوهش توصیفی- تحلیلی و به شیوه پیمایشی می باشد که با استفاده از نظرات خبرگان و همچنین جامعه آماری پژوهش که شامل کارکنان دانشگاه پیام نور خراسان رضوی بوده و تعداد نمونه آن 205 نفر می باشد، داده های لازم گردآوری شد و سپس با استفاده از نرم افزار مکس کیودا و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی AHP و نرم افزار اکسپرت چویس تحلیل های لازم صورت گرفت. نتایج نشان داد که در بخش شاخص های اصلی شاخص"ساختار اعتقادی"، با وزن 0.214 در رابطه با رهبری اخلاقی مبتنی بر رویکرد مسئولیت پذیری اجتماعی در دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و شاخص های "ساختار قانونمندی"، "ساختار تخصص"، "ساختار دانش"، "ساختار مسئولیت پذیری"، "ساختار مدیریتی"، "ساختار شخصیتی"، "ساختار سازمانی"، "ساختار عدالت محوری" و " ساختار اجتماعی"، در رتبه های دوم تا دهم قرار داشتند.