محمد پورکیانی

اصولیون شیعه برخلاف اخباریون و فقهای اهل تسنن رویکرد معتدلی در استفادهی توامان عقل، نقل و عرف برگزیدهاند و با تکیه بر آن به مدیریت فقهی اعتقاد دارند، هرچند در مورد میزان و دلیل اعتبار آن اختلافاتی وجود دارد؛ مثلا در موضوع سیرهی عقلا برخی آن را دارای حجیت ذاتی دانسته و پایبندی به آن را واجب میدانند و برخی دیگر آن را فرع بر تایید شارع میدانند. فقهای اصولی کنونی قدمهای بلندی در رشد فقه مدیریتی جامعه برداشتهاند. امام خمینی(ره) با طرح مباحث «تحول موضوعات» و «احکام حکومتی» و شهید صدر(ره) علیه نیز با طرح موضوع «منطقه الفراغ» و «تفکیک معاملات و عبادات»، امکان استفاده از عقل و عرف را در مواردی تجویز میکنند. با اثبات امکان و مطلوبیت استفاده از عقل و عرف در فقه و به تبع در تحلیلهای حقوقی، قدرت تطابق و مدیریت فقه و حقوق شیعه برای جوامع و زمانهای مختلف بیشتر اثبات میگردد.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطه بین جو سازمانی دانشکدهها و گروههای تربیت بدنی و روحیه کارآفرینی در دانشجویان پسر تربیت بدنی دانشگاههای ایران بوده است. روش پژوهش با توجه به ماهیت تحقیق، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق مدیران، استادان و دانشجویان پسر دانشکدهها و گروههای تربیت بدنی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال تحصیلی 86-1385 بودهاند که تعداد 47 نفر از اعضای هیات علمی دانشکدهها و گروههای تربیت بدنی و 150 دانشجوی پسر مقطع کارشناسی تربیت بدنی از طریق نمونهگیری طبقه ای و به صورت تصادفی انتخاب شدند. به منظور گردآوری دادهها، دو پرسشنامه جو سازمانی هالپین و کرافت و روحیه کارآفرینی استفاده شد. ضریب پایایی پرسشنامهها به ترتیب 84/0 و 87/0 برآورد شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون آماری t تک نمونه ای و رگرسیون چندمتغیری مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داده که جو سازمانی دانشکدهها و گروههای تربیت بدنی بیشتر به جو باز سازمانی گرایش داشته است. شاخصهای روحیه کارآفرینی (خلاقیت، عزت نفس، انگیزه پیشرفت، منبع کنترل درونی، آینده نگری و خطرپذیری) در دانشجویان بالاتر از حد متوسط بوده است (05/0p<). همچنین، میان جو سازمانی و روحیه کارآفرینی دانشجویان رابطه مثبت و معنیداری وجود داشته است (05/0p< ، 533/0r=). در ارتباط با شاخصهای جو سازمانی، سه مولفه صمیمیت، عدم جوشش و بازدارندگی پیش بینی کنندههای معنی دار روحیه کارآفرینی بودهاند (05/0 p<، 07/30F=). اما میان شاخصهای روحیه (805/0t=، 429/0p=)، کناره گیری (274/1-t=، 215/0p=)، نفوذ (989/1-t=، 058/0p=)، تاکید برتولید (299/1-t=، 206/0p=) و مراعات (519/0-t=، 609/0p=) با روحیه کارآفرینی رابطه معنیداری مشاهده نشده است. در مجموع نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد که دانشکدهها و گروههای تربیت بدنی به جو سازمانی باز، گرایش بیشتری داشتهاند و به نظر میرسد که جو سازمانی باز در رشد و پرورش روحیه کارآفرینی در دانشجویان موثر بوده است.