طرحواره جنسیتی

هدف اصلی این پژوهش بررسی و شناسایی رابطه هر یک از متغیرهای ساختار خانواده، نوع جامعه پذیری، سنّت گرایی و تقدیرگرایی با نگرش به طرحواره جنسیّتی بود. این مطالعه از نوع پیمایش اجتماعی بوده و داده های تحقیق با استفاده از تکنیک پرسشنامه جمع آوری شد. اعتبار و روایی مقیاس های تحقیق با توجه به نتایج ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. جامعه آماری کلیه زنان بالای 15 سال منطقه کاشان در سال 1390 بودند که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 400 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین و با استفاده از روش سهمیه ای تصادفی انتخاب و بررسی شدند. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون یافته های پژوهش، عوامل خانوادگی شامل سبک های تربیتی والدین و نوع جامعه پذیری در خانواده و ویژگی های سنّت گرایی و تقدیرگرایی بر گرایش پاسخگویان به برابری جنسیّتی مؤثر است. بیش ترین تأثیر بر برابری گرایی جنسیّتی مربوط به متغیر سنّت گرایی است که دارای 17/0-=β است. در مرتبه دوم تأثیرگذاری، شیوه تربیتی مقتدرانه با 144/0=β و پس از آن تقدیرگرایی با دارا بودن 14/0-=β قرار گرفته اند. در نهایت کم ترین تأثیرگذاری مربوط به متغیر جامعه پذیری با 11/0-=β است.

در حوزه روان شناسی اخلاق بررسی  نقش متغیّرهای تسهیل کننده  کنش اخلاقی دارای اهمیت است.  بی صداقتی تحصیلی یکی از مسائل پر بسامد در محیط های تحصیلی و آکادمیک است. در این راستا تعیین نقش متغیرهای شناخت شناسی شخصی یا باورهای معرفت شناسی شخصی، دربرگیرنده تلاشی جدید است برای شناخت متغیرهای مؤثر در رفتار اخلاقی در یک بافت تحصیلی است. در مطالعه حاضر نقش باورهای معرفت شناسی برای پیش بینی بی صداقتی تحصیلی، به عنوان شاخصی از کنش اخلاقی، با در نظرگرفتن نقش جنسیت به عنوان متغیر تعدیل گر مورد آزمون قرار گرفت. مشارکت کنندگان 370 دانشجوی کارشناسی دانشگاه شیراز بودند (276 دختر و94 پسر) که مقیاس باورهای شناخت شناسی شراو، بندیکسن و دانکل و مقیاس بی صداقتی تحصیلی خامسان و امیری را تکمیل نمودند. نتایج مدل باورهای شناخت شناسی برای پیش بینی ابعاد بی صداقتی تحصیلی بیانگر روابط معناداری میان باورهای شناخت شناسی و ابعاد بی صداقتی تحصیلی بود. همچنین نقش تعدیلی جنسیت در مدل مورد تایید قرار گرفت. در مجموع یافته های پژوهش حاضر نقش باورهای شناخت شناسی در بی صداقتی تحصیلی را با در نظر گرفتن نقش تعدیلی متغیر جنسیت تایید نمود و از این نظر نقش طرحواره جنسیتی در بی صداقتی تحصیلی مورد تاکید قرار گرفت. محدودیت ها و دلالت های پژوهش مورد بحث قرار گرفت و کاربردهای پژوهش برای خانواده، معلمان، اساتید و فعالیت های مشاوره ای توضیح داده شد.

هدف: هدف این پژوهش بررسی رابطه بین طرحواره جنسیتی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دختر وپسر دبیرستان های شهرستان جویم بود. روش : روش تحقیق توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان دختر و پسر پایه اول دوره دبیرستان دخترانه و پسرانه دبیرستان های جویم است که 283 نفرهستند و 105 به عنوان حجم نمونه با فرمول کوکران و با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. ابزار پژوهش پرسشنامه طرحواره جنسیتی بم (1976) و سازگاری اجتماعی کالیفرنیا تورپ و همکاران (1936) است که روایی و پایایی مطلوبی داشت. یافته ها: نتیجه تحلیل واریانس در ارتباط با سازگاری اجتماعی و نقش های جنسیتی نشان می دهدکه (48 /10 = f) معنادار می باشد،همچنین نتایج تحلیل واریانس دو طرفه نشان داد که میزان سازگاری اجتماعی دو جنس در نقش های جنسیتی (18/583=f) معنادار می باشد. نتیجه آزمون t مستقل برای بررسی میزان سازگاری اجتماعی در دانش آموزان دختر و پسر نشان داد که t بدست آمده برابر (35/3) معنی دار است. نتیجه آزمون خی دو برای بررسی رابطه سازگاری اجتماعی با نقش های جنسیتی در دانش آموزان دختر نشان داد که خی دو بدست آمده برابر با 7 معنی دار نمی باشد. نتیجه آزمون خی دو برای بررسی رابطه سازگاری اجتماعی با نقش های جنسیتی دانش آموزان پسر نشان داد خی دو بدست آمده برابر با 81/1 معنی دار نمی باشد. با توجه به آنچه که نتایج نشان داد، بین طرحواره جنسیتی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دختر و پسر رابطه وجود دارد.بنابراین اصلاح یا استحکام طرحواره های جنسیتی جهت دستیابی به سازگاری اجتماعی دانش آموزان اهمیت دارد.

اجتماعی شدن جنسیتی فرایندی است که در خلال آن، نقش ها، انتظارات و الگوهای رفتاری که در یک فرهنگ معین برای هریک از دو جنس معین شده، آموخته می شوند. این فرایند، بازنمود تفاوت های جنسیتی است که بین دو جنس وجود دارد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به بررسی و تحلیل چگونگی شکل گیری این فرایند و عوامل مؤثر بر آن پرداخته و پس از تبیین رویکردهای مختلفی که در این زمینه وجود دارد، دیدگاه اسلام در این زمینه را تبیین کرده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که هریک از نظریاتی که در این زمینه وجود دارد، بخشی از این فرایند را از چشم انداز خاص خود بررسی می کنند و هریک به تنهایی از قدرت تبیین کنندگی اندکی برخوردار هستند و گاهی نیز سوگیری های فمینیستی به منظور برساخت جلوه دادن تفاوت ها و نسبت دادن آنها به عوامل تربیتی، فرهنگی و اجتماعی به چشم می خورد که گویای جانبدارانه بودن این مطالعات است. از دیدگاه اسلام، وجود تفاوت های تکوینی بین زن و مردان، انکار نمی شود و این تفاوت ها بخشی از طرح حکیمانه و هدفمند خداوند برای ایجاد تعادل در خانه و اجتماع است و هیچ یک از دو جنس به دلیل تفاوت های جنسی شان، برتر از دیگری محسوب نمی شود.

پژوهش حاضر سعی دارد الگوهای فرهنگی و جنسیتی که از طریق ژست های کلامی و غیرکلامی به کودکان منتقل می شود و هویت جنسیتی آنان را شکل می دهد، مورد مطالعه قرار دهد. رویکرد نظری آن مبتنی بر آراء هربرت مید با تاکید بر مفاهیم ذهن، خود و جامعه است. روش این پژوهش مجموعه ای از داده ه ای انسان شناختی اعم از مردم نگاری، مصاحبه و مشاهده مشارکتی است. در مجموع شش میدان پژوهش با روش نمونه گیری هدفمند از خانواده های منطقیه یک تهران انتخاب شدند و با استفاده از روش های کیفی اعم از مشاهده و مصاحبه مورد مطالعه قرار گرفتند. روش تحلیل داده های مربوط به مصاحبه، مبتنی بر تحلیل موضوعی است. نتایج پژوهش نشان می دهد والدین یا مراقبین نزدیک به دلیل تآثر از آموزه های فرهنگی، ارزش های جنسیتی به خصوصی را به کودکان منتقل می کنند که هویت جنسیتی کودک را می سازد و تعاملات او با دیگری به عنوان دختر یا پسر شکل می دهد. همچنین یافته های میدان حاصل از کنش های متقابل والدین و اطرافیان نزدیک با کودکان و تآثیرگذاری آن در ابعاد متفاوت هویت جنسیتی کودکان بود. این ابعاد در پنح حوزیه طبقه بندی جنسیتی، فشار جنسیتی، محرومیت جنسیتی و پیش داوری بین گروهی جنسیتی قرار می گیرد که هریک از این طبقه بندی ها به طرح واریه جنسیتی کودک منجر می شود. طرح واریه جنسیتی به مجموعه ای از الگوها و قوانینی مربوط می شود که تعامل کودک با دنیای بیرون و درون او را شکل می دهد. این امر به این معنا است که کودک مبتنی بر طرح واریه جنسیتی خود در حضور محرک و با فرایند های ذهنی که به صورت واسطه ای عمل می کنند، رفتار متناسب با جنسیت خود را اتخاذ می کند.