نقد کتاب

کتاب مختارات من روائع الأدب العربی فی العصر العباسی الأوّل یکی از آثاری است که نگارندة آن نمونه هایی از نثر و شعر دوران عباسی اول را گلچین کرده و به ترجمه و تحلیل آن پرداخته است. مطالعة کتاب نشان می دهد که این اثر، ضمن داشتن امتیازاتی، عاری از کاستی ها و نقص ها نیست. نگارنده در این جستار قصد دارد با رعایت اصول نقد و با استفاده از شیوة توصیفی تحلیلی میزان پای بندی نویسندة این کتاب را به رعایت معیارها و قوانین نگارشی به بوتة نقد بکشاند. از بررسی دقیق کتاب چنین استنباط می شود که این اثر برخی کاستی های محتوایی و شکلی دارد که از اساسی ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد: پرداختن به موضوعات غیرضروری مانند زندگی نامة شاعران و غافل شدن از برخی مباحث ضروری مانند اغراض شعری عصر عباسی. خطاهای تایپی زیادی نیز در کتاب مشاهده می شود که می تواند اطلاعات اشتباهی به مخاطب مبتدی بدهد و حتی باعث بدفهمی مطلب شود.

تحلیل انتقادی تولیدات علمی باعث شناساندن نقاط ضعف و قوّت آثار گذشتگان و اجتناب از نقاط ضعف و تقویت نقاط قوّت را به دنبال خواهد داشت. بنابر این، می توان گفت که رسیدن به کمال مطلوب در تدوین منابع دانشگاهی فقط پس از نقدهای سازنده میسر است. در این نوشتار کتاب الأدب المصری من قیام الدولة الأیوبیة إلى مجیء الحملة الفرنسیة نقد و بررسی می شود. نتایج به دست آمده از نقد و بررسی این کتاب نشان می دهد که کتاب حاضر باوجود برخی نکات قوّت ازقبیل رعایت قوانین نگارشی و انسجام و تنظیم منطقی باب ها و فصل ها متأسفانه نواقص فراوانی در عرصة شکل و محتوا دارد. مهم ترین نواقص شکلی این اثر عبارت اند از ثبت نکردن ارجاعات و فقدان کتاب نامه، فقدان مقدمه و خاتمه برای باب ها و فصل ها، خطاهای لغوی ناشی از رعایت نکردن قواعد صرف و نحو، و خطاهای تعبیری و انشایی ناشی از استعمال نادرست واژه ها و ترکیب ها. اما مهم ترین نواقص محتوایی موجود در این کتاب عبارت اند از تکراری بودن موضوع، بررسی سطحی و شتاب زدة ناشی از وسیع بودن موضوع، تکیه بر تدوین و جمع آوری، و درنتیجه، فقدان تحلیل و نقد و نوآوری. امید است که نتایج به دست آمده از این بررسی مختصر برای نگارنده و دیگر پژوهش گران مفید باشد و باعث ارتقای علمی آثار گردد.

نویسنده در این مقاله کوشیده است با معرفی کتاب علوم البلاغة عند العرب و الفرس ارزش آن را درمیان دیگر کتاب های مشابه روشن کند و با نقد ساختارِ صوری و محتوایی جایگاه کتاب را درمیان پژوهش های بلاغت اسلامی و ایرانی ارزیابی کند. نویسندة کتاب در هر دو زمینه عالی عمل کرده است و به هدف ذکرشده در مقدمة کتاب، که بررسی تاریخ تطور بلاغت فارسی و عربی درکنار هم و نشان دادن تأثیر و تأثر این دو عرصه درتقابل با یک دیگر است، رسیده است. ساختار نقد و بررسی در این مقاله در نگاه کلی چنین است: نخست، بررسى صوری؛ دوم، بررسی میزان رعایت قواعد عمومی ویرایش و نگارش؛ و سوم، بررسی محتوایى اثر. پس از این سه بخش، محاسن کتاب، میزان انطباق محتواى اثر با عنوان و فهرست، میزان روزآمدى داده ها و اطلاعات اثر ازنظر ارجاع به منابع جدید، نمونه هایى از نوآورى، نظم منطقى و انسجام مطالب در کل اثر، نحوة نقد و بررسی ها در این اثر و میزان رعایت بی طرفی علمی در تحلیل ها، و میزان سازواری محتوای علمی و پژوهشی اثر با مبانی و پیش فرض های موردقبول اثر به ویژه سازواری محتوای علمی اثر با مبانی و اصول دینی و اسلامی عنوان شده است.

نقد کتاب را می توان امتداد کوشش های نویسنده در ارائة دستاورد پژوهشی دانست. نقد جوهر پژوهش است و در این مقاله برآنیم تا کتاب فصول فی الترجمه و التعریب از محمد البطل، نویسنده و مترجم مصری، را به بوتة نقد بگذاریم. کتاب از هشت فصل تشکیل شده که به موضوعات مختلف در حوزة ترجمه از عربی به انگلیسی و بالعکس پرداخته است و اگرچه همة این فصول، که هرکدام حکم یک مقاله را دارند، ازنظر موضوعی در یک حوزه قرار می گیرند، اما پراکنده اند و هرکدام به تخصص و مهارتی خاص در ترجمه اختصاص دارند. حوزه ای که نویسنده توجه بیش تری به آن دارد حوزة اصطلاح شناسی است که بخش بزرگی از کتاب به آن اختصاص یافته است و حتی یک فصل کتاب را «فرهنگ کوچک اصطلاحات مطبوعاتی» تشکیل می دهد. باتوجه به این که کتاب های مربوط به تئوری ترجمه پیشینه ای نسبتاً طولانی دارند و حتی در زبان عربی نیز کتاب های معدودی در این زمینه به چاپ رسیده است، انتظار می رفت که کتاب فصول فی الترجمه و التعریب از محمد البطل که در سال ۲۰۰۷ میلادی به چاپ رسیده است در زمینة مطالعات ترجمه عمیق تر باشد و حتی نکات ترجمه ای بیش تری را گوش زد کند، اما نگاهی به فهرست منابع کتاب این باور را به ما می دهد که نویسنده کار تحقیقی گسترده ای در زمینة فن ترجمه انجام نداده است و بیش تر تجربه های عملی اش را به نگارش درآورده است.

کتاب حقوق بین الملل؛ از نظریه تا عمل را علی امیدی در سال 1388 به رشتة تحریر درآورده و نشر میزان آن را منتشر کرده است. این کتاب بنابه اظهار خود مؤلف به منزلة یک منبع درسی و نیز کمک درسی، برای آمادگی آزمون کارشناسی ارشد حقوق بین الملل، تهیه شده است. همین هدف از نگارش آن بر سطح علمی اثر موردنظر تأثیر گذاشته، به گونه ای که آن را از کتاب درسی دانشگاهیِ دارای استانداردها و معیارهای پذیرفته شده، که حوزه های مختلف حقوق بین الملل را به صورت مستند و علمی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد، دور کرده است. علاوه بر برخی ایرادات شکلی، این اثر به لحاظ ماهوی نیز از خلأ ها و نواقصی رنج می برد؛ ازجمله استفاده نکردن از منابع دست اول، نداشتن فهرست مطالب منطقی و منسجم، دقت نکردن در عناوین بعضی از فصول، تناسب نداشتنِ کمی بین فصول. امید آن می رود که مؤلف در چاپ های بعدی ارزیابی انجام گرفته را به منظور ارتقای سطح علمی اثر مورد توجه قرار دهد.

ویژگی های روزگار کنونی ما کدامند؟ ما در چه دوره ای زندگی می کنیم، مدرن یا پست مدرن؟ آیا پست مدرنیته، تداوم دوره مدرنیته است یا گسست از آن؟ آیا ارزش های دوره مدرن همچنان به قوت خود باقی هستند یا ارزش هایی جدید به وجود آمده است؟ اینها سؤالاتی هستند که از دهه۱۹۷۰، ذهن اندیشمندان اجتماعی و جامعه شناسان را به خود مشغول داشته است. آنها در پاسخ به این سؤال به دو دسته کلی تقسیم می شوند: مدرن ها و پست مدرن ها. دستهاول) افرادی چون یورگن هابرماس، آنتونی گیدنز، پیر بوردیو و... هستند و معتقدند ما در دوره مدرن زندگی می کنیم؛ که هرچند با مرحله کلاسیک مدرنیته (مدرنیتهاول) متفاوت است اما همچنان ارزش های مدرنیته بر آن حاکم است. این مرحله با مفاهیمی چون «مدرنیتهمتأخر» یا «مدرنیتهدوم» نامگذاری می شود. دستهدوم) در مقابل دسته اول قرار دارند و می توان افرادی چون میشل فوکو، ژان بودریلار، ژاک دریدا و... را نام برد. آنها معتقدند ما وارد دوران جدیدی به نام پست مدرن شده ایم؛ که دوره ای است با ارزش های جدید و مغایر با ارزش های مدرنیته. بحث مدرنیته و پست مدرنیته از مهم ترین چالش ها و موضوعات بحث برانگیز است؛ به طوری که پرداختن به این موضوع از الزامات هر متفکر اجتماعی است.

موضوع کودکی و کودکان در یکی دو قرن گذشته اهمیت خاصی پیدا کرده و به شکل مطالعات آکادمیک و مستقل درآمده است. به خصوص توجه جامعه شناختی به این حوزه مقوله ای متأخر می باشد که بری مایال در کتابی مفصل به آن پرداخته است. بحث کودکان در رشته های روان شناسی و روان کاوی از حوزه های مهم بوده است و مشاهیر بزرگ نظیر فروید به آن توجه خاصی کرده اند؛ اما در جامعه شناسی بحث کودکان نوپاست. در ایران توجه و انتشار کتاب هایی درباره جامعه شناسی کودکی عمری بسیار کوتاه دارد و به طور عمده شامل آثار ترجمه شده منابع خارجی است که از اواخر دهه هفتاد شمسی آغاز شده است. شاید مشهورترین این آثار کتاب نقش رسانه های تصویری در زوال دوران کودکی باشد. بعدها کتب متعددی با عناوین جامعه شناسی دوران کودکی و مطالعات کودکی ترجمه و چاپ شدند. خلأ ادبیات حوزه کودک، اهمیت مطالعات کودکی و مهم دانستن این دوره در کنار کاستی هایی که برای کودکان وجود دارد، انگیزه و دغدغه ای مسئولیت مدارانه را برای موسسه مردم نهاد رحمان1 ایجاد کرد. این مؤسسه به مطالعات حوزه کودکی و مطالعات وضعیت و جایگاه کودکان در جامعه ایران توجه ویژه دارد و اندیشمندان کشور را برای پژوهش در حوزه کودکی تشویق و حمایت می کند. این مهم با برگزاری نخستین همایش ملی کودکی در ایران در سال 1394 و پس از آن با انتشار دو کتاب درآمدی بر مطالعات کودکی در ایران و جستاری در مطالعات کودکی آغاز شد. در ادامه این رسالت، مؤسسه اقدام به چاپ کتاب دیگری نموده است که دراین فرصت معرفی و نقد می شود.

اقتصاد رفاه شاخه ای از علم اقتصاد است که تاکنون تلاش چندانی برای فهم، نقد، و بومی سازی آن ازجانب اقتصاددانان مسلمان صورت نگرفته است. کتاب درس نامه اقتصاد رفاه با نگرش اسلامی از نخستین آثاری است که کوشیده، ضمن تبیین و نقد اقتصاد رفاه متعارف، جنبه هایی از آموزه های اسلام دراین باره را نمایان سازد. چنین اقدام دشواری شایسته تقدیر است. در این مقاله، ضمن اشاره به دشواری ها و ضرورت چنین مباحثی، به منظور پیشرفت دانش در این حوزه، جنبه هایی از ویژگی های شکلی و محتوایی این کتاب نقد شده است. ازنظر محتوایی، گذشته از برخی اشکالات درون ساختاری و کاستی های موجود در منابع و ارجاعات، سه نقد اساسی وارد است: نخست این که علی رغم پیچیدگی موضوع، تحلیل و بررسی های ارائه شده قوت لازم را ندارد و گاهی موجب سردرگمی مخاطب می شود. دوم این که محتوای کتاب با عنوان آن تطابق ندارد؛ زیرا اولاً فاقد بسیاری از ویژگی های کتاب درسی است و ثانیاً بیش تر به مباحث «فلسفه اقتصاد رفاه» پرداخته است تا «اقتصاد رفاه». ازنظر جامعیت نیز جای خالی بعضی از مطالب مهم، هم چون «توابع رفاه اجتماعی» در آن مشهود است. سوم این که در کاربرد برخی از اصطلاحات تخصصی، هم چون «عینی یا ذهنی بودن رفاه»، «رفاه فردی و اجتماعی»، و «رفاه گرایی و فرارفاه گرایی» اشکالاتی وجود دارد.

در دوره حاضر گفتمان مسائل مرتبط با زنان به مثابه یک گفتمان مطرح در عرصه بین المللی حائز اهمیت است. مطرح کردن مباحث مربوط به زنان به عنوان بخش اعظمی از جمعیت آحاد جامعه می تواند در ارتقاء سلامت ابعاد گوناگون اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی موثر باشد. از آنجا که فعالیت های موثر بانوان در ابعاد گوناگون اجتماعی، خانوادگی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و هنری کمتر مورد توجه قرارگرفته است، ضعف چنین مطالعاتی در کشور ایران بیشتر به چشم می خورد. در سال های اخیر زنان ایرانی در دستیابی به جایگاه حقیقی خود کوشیده اند. ظرفیت بانوان در عرصه انواع فعالیت های فرهنگی و هنری برای عوام و نیز خواص پوشیده است.کتاب "بانوان خوش نویس ایران" نوشته سرکار خانم طاهره ملامحمدی از جمله آثاری است که گامی برای شناخت و بستری برای باورمندی زن ایرانی را فراهم کرده است. معرفی شخصیت و آثار خوش نویسان بانوی ایرانی در تاریخ دوران اسلامی در ایران، حرکت ارزشمند ایشان در نگارش این کتاب است. پژوهش حاضر به بررسی ظاهری اثر و نقد محتوایی کتاب بانوان خوش نویس ایران پرداخته است.

کتاب مقدمه ای کاربردی(Metaphor: A Practical Introduction)بر استعاره: نوشته ی زولتن کوچش (Zoltan Kovecses) یکی از منابعی ست که با هدف معرفی چند جانبه ی مفهوم استعاره نوشته شده و ویراست دوم آن در سال ۲۰۱۰ توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر شده است. این کتاب با عنوان «مقدمه ای کاربردی بر استعاره» توسط دکتر شیرین پورابراهیم (۱۳۹۳) ترجمه شده و انتشارات «سمت» آن را به چاپ رسانده است. پژوهش حاضر با هدف معرفی و بررسی نسخه ی ترجمه شده ی این اثر انجام گرفته است. به این منظور، در این نوشتار ابتدا دو نسخه ی اصلی و ترجمه معرفی شده اند و ویژگی های شکلی و محتوایی نسخه ی ترجمه، با در نظر داشتن نسخه ی اصلی کتاب، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این بررسی ها حاکی از این است که نسخه ی ترجمه، در مجموع، از نظر شکلی و ساختاری، وضعیت خوبی دارد و مقایسه ی آن با نسخه ی اصلی کتاب، مشخص می کند که مترجم زمان زیادی را برای ارایه ی ترجمه ای خوب و روان صرف کرده و در امر ترجمه موفق بوده است. با این حال، برخی از نکات در مورد نسخه ی ترجمه ی کتاب قابل ذکر است، که در مقاله ی حاضر، نگارنده به آن ها پرداخته است.

هدف از پژوهش حاضر، نقدکتاب "روش شناسی مطالعات دینی (تحریری نو)" (فرامرز قراملکی، 1392) بود. کتاب از 2 بُعدِ شکلی و محتوایی مورد ارزیابی قرار گرفت. از نظر شکلی، کتاب حائز اکثر شرایط مورد نظر بود و مطلوب ارزیابی شد. به لحاظ محتوایی، کتاب حائز نکات فنّی، در اکثر گفتارهای کتاب، است که می تواند خواننده را برای انجام پژوهش، با رویکرد علم رایج، آماده نماید. آنچه در محتوای اثر یافت می شود تنقیحی از اصول مورد قبول در روش های تحقیق علم رایج است. البته مؤلف محترم تلاش زیادی کرده است تا با استفاده از متون دینی، این اصول را مستند سازی نماید؛ امّا شاکله بحث همان شاکله علوم رایج است. به نظر می رسد برای تحول در مبحث روش شناسیِ مطالعات دینی، تبیین سلسله مراتب دستگاه علم دینی، و سپس تنظیم یک دستگاهِ روش شناختیِ متناسبِ با نظام جهان بینی، هستی شناسی و معرفت شناسی اسلام، از ضروریات جدی این مرحله از تلاش های اندیشمندان حوزه علم دینی، برای نیل به علوم انسانی- اسلامی فاخر و تمدن ساز باشد.

کتاب درسی مناسب، دارای ویژگی ها و شاخصه هایی است که آن را از کتاب غیر درسی متمایز می کند. از آنجا که کتب درسی در فرآیند یادگیری نقش کلیدی و تعیین کننده دارند؛ نقد و تحلیل محتوایی کتاب های درسیاز اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو این مقاله درصدد تبیین حدود انطباق کتاب«روش تفسیر قرآن» با استانداردهای کتاب درسی است. سوال اساسی در این میان آن است که این کتاب تا چه اندازه با ملاک های کتاب درسی منطبق است؟ روش پاسخ گویی به این سوال توصیفی – تحلیلی و با تکیه بر تکنیک تحلیل محتوا است. بررسی کتاب و تطبیق آن با ملاک های کتاب درسی بیان گر آن است که این اثر به لحاظ ملاک های محتوایی کتاب درسی با معیارهای تازگی، اتقان محتوایی مطابقت دارد اما اشکالات محتوایی نظیر استفاده از عناوین انتزاعی و مبهم، اصلی شمردن مطالب پشتیبان، نامناسب بودن ساختار برخی دروس در آن مشهود است. از سویی از حیث ملاک های صوری کتاب درسی 67% اهداف؛ 65% تمارین؛ 50% پیش سازمان ها؛ 63/10% از خلاصه ها وضعیت مطلوبی ندارند.

کتاب «روش تحقیق آمیخته» تالیف آقای دکتر علی دلاور و خانم دکتر شیرین کوشکی،مدتی است که در حوزه نوپدید روش های ترکیبی (آمیخته)به عنوانمتن درسی در رشته های علوم اجتماعی و انسانی تدریس می شود. این کتاباز برخی نقیصه ها رنج می برد که پژوهه فرارو به تصحیح این نقیصه ها پرداخته است.این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی نوشته شده و علاوه بر نقد ساختاری، ملاحظات متعددینیز در نقد صوری و محتوایی این کتاب، ارائه کردهاست. انتخاب نادرست عنوان کتاب، ضعف مفهوم کاوی درباره عنوان «روش های آمیخته»، ضعف جدی ساختاری و عنوان بندی نارسا، بندهای طولانی، پاره ای از اغلاط املایی و ویرایشی، اقتباس های متعدد از منابع بیگانه بدون ارجاع، غیرمنطقی بودن برخی عناوین به جهت عدم انطباق با محتوا،استفاده از اصطلاحات مبهم، ترسیم نادرست نمودارها و اشکالات متعدد در دلالت تصویری آن ها، ضعف در تبیین و تثبیت مبنای پارادایمی روش های آمیخته، و در نهایت، استفاده از عنوان «تالیف» برای یک اثر که ترجمه ای – تالیفی است، از مهم ترین نقدهای نگارنده به این کتاب است.

چالش میان فارسی و عربی سده های نخست ، اثر آذرتاش آذرنوش، نخستین بار در 1385منتشر شد. جایگاه نویسنده در حوزه مطالعات ادبیات عرب موجب استقبال محققان و صاحب نظران از این کتاب شده است. با وجود نقدهای منتشر شده، می توان نظریه مطرح شده در این اثر را از نظر تاریخی مورد سنجش قرار داد تا میزان اتکاء و وفاداری آن به داده های تاریخی مورد نقد قرار داد. سوال اصلی مقاله این است که کتاب چالش میان فارسی و عربی تا چه اندازه از ویژگی های یک پژوهش تاریخی برخوردار است؟ بر این اساس داده های تاریخی کتاب از نظر تاریخ نگاری و با روش تاریخی مورد ارزیابی قرار گرفت و نشان داده شد که ضعف بینش تاریخی کتاب، موجب ضعف نظریه چالش میان زبان فارسی و عربی شده است.

کتاب های دین و زندگی مقطع متوسطه دوم، در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران، در موضوع تعلیمات دین اسلام، برای مخاطبان نوجوان، به عنوان منبع اصلی آموزش دین، مورد استفاده قرار می گیرد؛ به همین جهت، لازم است این کتاب ها از جهات مختلف مورد نقد و ارزیابی قرار گیرند. نقد این کتب به روش تحلیل محتوا، نشان می دهد آموزه های فقهی کمترین سهم را در آموزش دینی نوجوانان دارد. این در حالی است که احکام فقهی کارکردهای مهمی مانند توجه دادن به پاکیزگی، وقت شناسی، مسئولیت پذیری و اطاعت پذیری دارد. فقدان نگرش سیستمی مؤلفان این کتب به دین، از جمله در احکام شرعی سبب گردیده است حتی در موضوعات محدود طرح شده، آموزه های فقهی در موضوع خانواده و اقتصاد که موضوعات مهم و اولویت دار در جامعه ایران است، از جهات مختلف قابل نقد باشد. این پژوهش تلاش دارد با تبیین جایگاه آموزه های فقهی در تربیت یک نسل سالم، پیشنهادی در راستای تبیین سیستمی احکام خانواده و اقتصاد باتوجه به اهمیت آن در زندگی فردی و اجتماعی آینده ایران، ارائه دهد.

مقولۀ «شکاف اجتماعی» از مفاهیم مهم علوم اجتماعی است. این مفهوم که در آغاز برای تحلیل مکانیسم رأی‌دادن شهروندان در دموکراسی‌های غربی به کار می‌رفت، به‌مرور کاربرد بیشتری یافت و به ابزار تحلیلی مهمی در تحلیل پدیده‌های اجتماعی بدل شد. شکاف اجتماعی، در سنت نظری اصلی آن، به‌معنای تأثیر تضادهای اجتماعی بر نحوۀ رأی‌دادن شهروندان است. چون در لیبرال ‌دمکراسی‌های غربی، نظام حزبی مبنای کنش سیاسی است، این سؤال اهمیت زیادی دارد که چه عواملی بر گرایش حزبی و نحوۀ رأی‌دادن شهروندان مؤثرند؟ مفهوم شکاف اجتماعی الگویی تحلیلی برای بررسی این عوامل است؛ مثلاً جنسیت و نژاد و زبان، طبقۀ اجتماعی، تحصیلات و... چه تأثیری بر گرایش شهروندان به احزاب مختلف ایجاد می‌کنند. همان‌طور که در کتاب شکاف‌های اجتماعی در ایران ذکر شده است، سیمور مارتین لیپست و استین روکان در تثبیت این مفهوم به معنای اشاره‌‌شده نقش زیادی بر عهده داشتند.

کتاب مسائل مخاطره‌آمیز، آشفتگی‌های اجتماعی به قلم تام ریتچی (مؤسس انجمن ریخت‌شناسی سوئد) تألیف شده است. ریتچی از سال 1995 تاکنون بیش از 100 پروژۀ GMA را برای آژانس‌های دولتی سوئد، سازمان‌های مردم‌نهاد ملی و بین‌المللی و شرکت‌های خصوصی مدیریت کرده است. این کتاب ضمن طرح مسائل مخاطره‌آمیز، به‌ معنای مرحلۀ آشفتگی‌های اجتماعی و نوعی واقعیت ساختارنیافته، به تحلیل ریخت‌شناسانه جامعی برای درک مسائل پیچیده و روابط متقابل مسائل مخاطره‌آمیز می‌پردازد. نویسنده به‌منظور نمایش چگونگی سنجش پیکربندی‌ها، یازده مطالعه موردی را با بهره‌گیری از روش یادشده مطرح کرده است.

نقد به معنای جدا کردن خوب از بد و پرداختن به نقاط ضعف و قوت چیزی است. نقد و ارزیابی کتاب های آموزشی، به عنوان حلقه کوچکی از زنجیره مراحل و اجزاء فرایند آموزش و یادگیری، می تواند به مخاطبان آثار علمی، بویژه استادان و دانشجویان، برای انتخاب کتاب متناسب با نیازها و علائق شان کمک کند. در مقاله حاضر کتاب ویراست سیزدهم روان شناسی تربیتی (نسخه جهانی) نوشته آنیتا وولفوک مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. این مقاله تحلیلی است کیفی مبتنی بر تحلیل محتوا و بر اساس تجربه چندین ساله نویسنده در تدریس این کتاب در مقاطع تحصیلات تکمیلی و بر مبنای بررسی مشخصات شکلی و محتوایی اثر و میزان کامیابی آن در رسیدن به اهدافی است که نویسنده در مقدمه کتاب روی آنها تاکید کرده است. با توجه به نتایج این تحلیل نقادانه، امید است این نقد باعث آشنایی بیشتر علاقمندان این حوزه با این کتاب و استفاده بیشتر از آن در جامعه علمی ایران بشود.

هدف این مقاله ارزش یابی، نقد و تحلیل کتابی در حوزه تدریس است. در ارزش یابی کتاب از روش تحلیلی استفاده شده است. نمونه بررسی شده کتاب مهارت های آموزشی و پرورشی( روش ها و فنون تدریس) جلد اول، تالیف حسن شعبانی است. کتاب مورد مطالعه براساس شاخص های ظاهری و محتوایی فرم نقد کتب درسی دانشگاهی، شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی مورد بررسی قرار گرفته است. براساس یافته های تحقیق، این کتاب با داشتن امتیازات و نکات مثبتی چون بیان مقدمه و اهداف در ابتدای هر فصل؛ استفاده از جداول و نمودارها؛ ارائه مدل مفهومی در ابتدای هر بخش؛ سلیس و قابل فهم بودن اثر؛ مرتبط بودن عنوان کتاب با نیازهای حرفه ای دانشجومعلمان؛ و همچنین کاستی ها و نقاط ضعفی نظیر: فاقد الگوی آموزشی اقناع کننده؛ عدم برخورداری از یافته های علمی جدید، عدم تناسب در ارائه مطالب؛ عدم طرح سئوال های مبتنی بر ایجاد انگیزه و تفکر انتقادی، تکرار مخل برخی از مباحث کتاب با سایر دروس وابسته و کاستی هایی در نحوه استناددهی، عدم استفاده از منابع جدید، تنظیم چکیده، حجم و طرح جلد نامناسب کتاب است.

هدف پژوهش، نقدی بر ترجمه کتاب «مبانی بازاریابی ورزشی» اثر «برندا پیتز و دیوید استاتلر» بود. این کتاب توسط «سیدمرتضی عظیم زاده، فاطمه حیدری و ابوالقاسم بزم آرا» ترجمه و در انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد به سال 1396 چاپ شد. برای نقد از روش کاوشگری فلسفی انتقادی استفاده شد و رویکرد کتاب تحلیل ترجمه کتاب اصلی بود. ابزار نقد کاربرگ نقد کتب درسی و دانشگاهی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی بود. نتایج برآمده از تحلیل محتوای کیفی نشان داد، در نقد شکلی کتاب مزایای شامل «طرح جلد، حروف نگاری، کیفیت چاپ و صحافی مناسب» وجود دارد. مزایای محتوایی شامل برخورداری از «تناسب محتوا با اهداف درس موردنظر و پوشش بسیاری از سرفصل های مصوب»، «همخوانی کتاب با سطح علمی دانشجویان»، «استفاده مناسب از ابزارهای علمی مختلف» و «پاسخگویی به نیازهای علمی و کاربردی جامعه» بود. از کاستی ها و معایب کتاب مورد بررسی می توان به «یکدست نبودن نوشتار برخی کلمات»، «همسان نبودن ترجمه برخی کلمات» و «متناسب نبودن تصویر روی جلد با عنوان» اشاره کرد. همچنین برخی از مفاهیم به خوبی تبیین نشده و توضیحات تفصیلی و تشریحی از سوی مترجم ارائه نشده است. در مجموع اثر مورد بررسی یکی از بهترین کتاب های ترجمه شده در حوزه مبانی بازاریابی ورزشی است.