مطالب مرتبط با کلیدواژه

اعتقادات


۲۱.

روش شناسی آیت الله مصباح یزدی در پاسخ به شبهات اعتقادی

نویسنده:
منبع: عیار پژوهش در علوم انسانی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 5-18

کلیدواژه‌ها: روش شناسی شبهه اعتقادات حقوق زن آیت الله مصباح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲۹ تعداد دانلود : ۵۷۱
پاسخ گویی به شبهات اعتقادی و دفاع از کیان فکریِ اسلام، همواره کانون توجه اندیشمندان اسلامی بوده است. آیت الله مصباح که از فیلسوفان و متکلمان برجسته دوران معاصر جهان اسلام است دارای روشی بدیع و کارآمد در مواجهه با شبهات دینی و اعتقادی است. در این مقاله با روشی توصیفی تحلیلی به بررسی روش شناسی آیت الله مصباح در پاسخ به شبهات اعتقادی می پردازیم. بدین منظور، پس از معناشناسی شبهه و تبیین اهمیت پاسخ به شبهات، به تحلیل مراحل هفتگانه آن پرداخته و روش مورد بحث را بر مسئله حقوق زن تطبیق می کنیم. یافته های پژوهش حاکی از این است که با گذر از مراحل فهم شبهه با قطع نظر از حب و بغض، تقریر و تحلیل دقیق شبهه، تبارشناسی شبهات، توجه به منشأ و علل پیدایش شبهه، توجه به پیامدهای شبهه، نقد ادله و مدعا و تبدیل تهدید به فرصت، می توان از ظرفیت عقلانیت فکر شیعی در رویارویی با شبهات، بیشترین بهره را برد و به درک عمیق تر لایه های ژرف معارف اسلامی دست یافت.
۲۲.

تأثیر اندیشه های فرقه حروفیه بر انتخاب برخی از مضامین کتیبه های مسجد کبود تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جلوه هنر سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۲۹) 60 - 73

کلیدواژه‌ها: مسجد کبود کتیبه نگاری فرقه حروفیه اعتقادات مضامین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۴ تعداد دانلود : ۵۴۹
مسجد کبود در دوره ترکمانان قراقویونلوها به استناد وقف نامه آن، به دستور و نظارت جان بیگ خاتون(زن جهانشاه) ساخته شده است. در وضعیت کنونی، نقشه بنا شامل یک گنبد مرکزی، یک هشتی و یک شبستان گنبددار است. بنا از دید فنی حاوی ظریف ترین آثار کاشی معرق بوده و تنوعی از نقش های کاشی را در خود جای داده است. از لحاظ تزیینات هنری این بنا دارای جایگاه ویژه ای در معماری ایرانی بوده، به طوری که، از آن در منابع اسلامی، به نام فیروزه اسلام نام برده شده است. تنوع در طرح، نقش، انواع خطوط، مضامین کتیبه نگاری و مفاهیم مذهبی از ویژگی های شاخص بنا است. بر این اساس، پرسش اصلی این پژوهش بدین صورت مطرح می گردد: کدام مضامین نوشتاری در این مسجد با تفکرات فرقه حروفیه جلوه گر شده است؟ مقاله حاضر با روش تحقیق تاریخی-تحلیلی تدوین گردیده و در نظر دارد از یک طرف، به بررسی بستر های مذهبی و مفاهیم اندیشه های فرقه حروفیه پرداخته و از طرف دیگر، تاثیر تفکرات این فرقه را در مضامین کتیبه نگاری مسجد کبود تبیین نماید. تجزیه و تحلیل یافته ها به صورت کیفی و اطلاعات به دست آمده از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و بازدید میدانی گردآوری شده است. نتایج پژوهش حاضر، نشان می دهد پاره ای اعتقاد ات فرقه حروفیان در کنار تصوف و عرفان در شکل گیری مضامین نقوش و کتیبه های این بنا تاثیر به سزایی داشته است. انتخاب برخی از سوره ها(حمد، کوثر، کهف به طور کامل)، آیاتی از سوره های قرآنی(طه، اسراء، رعد، آل عمران)، واژه های قرآنی(هو، حسبی الله، المنه الله)، آیات مقطعه، سوره جمعه، آیت الکرسی، طه و اسماء الهی، اسامی مانند الله، محمد(ص) و حضرت علی(ع)، نشان از تاثیر این فرقه بر برخی از مضامین کتیبه نگاری در این بنا بوده است.
۲۳.

تبیین جامعه شناختی تاب آوری زنان شهر تهران در مواجهه با بیماری کرونا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 59 - 82

کلیدواژه‌ها: تاب آوری زنان رضایتمندی آموزش توانمندی سبک زندگی اعتقادات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۳ تعداد دانلود : ۴۴۸
مدیریت بحران قبل و بعد از رخداد در ایران در شرایط مطلوبی قرار ندارد و پس از زلزله و سیل و بیماری و ...، آسیب های زیادی به مردم و بویژه زنان وارد می شود. معمولاً افراد سانحه دیده قادر نیستند به آسانی به شرایط متعادل و سازگار بازگردند. در چنین شرایطی بررسی میزان تاب آوری و عوامل مؤثر بر آن به منظور کاهش آسیب پذیری و افزایش تاب آوری در وقوع بحران ها ضروری می نماید. این پژوهش به منظور تبیین جامعه شناختی تاب آوری زنان در مواجهه با بیماری کرونا در مناطق 3 و 12 شهر تهران صورت گرفته است. تحقیق با استفاده از روش پیمایشی انجام شده. ابزارهایی که برای سنجش تاب آوری استفاده شده است: پرسشنامه در محمدی (1384)، سبک زندگی (پرسشنامه سبک زندگی)، دیدگاه اعتقادی (پرسشنامه جهت گیری مذهبی آلپورت)، آموزش دوران کودکی (پرسشنامه کیفیت زندگی)، رضایتمندی از زندگی (پرسشنامه رضایت از زندگی) است. 402 نفر از زنان 15 تا 69 ساله ساکن در دو منطقه 3 و 12 تهران به عنوان نمونه انتخاب شدند. نمونه گیری با استفاده از روش سهمیه ای صورت گرفت. بر اساس  یافته های پژوهش، بین تاب آوری و متغیرهای دیدگاه اعتقادی، آموزش دوران کودکی، و توانمندی جسمانی زنان، در منطقه 12 رابطه وجود دارد. همچنین بین تاب آوری و متغیرهای سبک زندگی، آموزش دوران کودکی، و رضایتمندی از زندگی زنان، در منطقه 3 رابطه وجود دارد. در هر دو منطقه دیدگاه اعتقادی زنان بیشترین تأثیر را بر متغیر تاب آوری دارد.
۲۴.

راهکارهای تحقق اخلاق مؤمنانه از منظر قرآن و روایات

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم خرداد ۱۴۰۰ شماره ۲۳ 30 - 22

کلیدواژه‌ها: راهکارها دین اخلاق قرآن سیر تکاملی اعتقادات ارزش جامعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۳۹۰
نقش اخلاق در تثبیت و باورهای انسان اجتناب ناپذیر است،اگر این اخلاق همراه با سرشتی نیکو و پسندیده همراه با سرشتی نیکو و پسندیده همراه باشد می تواند جایگاه انسانی و اجتماعی فرد را به مراتب بالا ارتقا بدهد.بالاترین ارزش اخلاق این است که با دین،ایمان و اعتقادات راسخ شکل بگیرد و یکی از نیازمندی های اخلاق به دین این است که دین ارزش های اخلاقی را تعیین می کند و شخص با دین و ایمان حد و مرزهای کارهایش را متوجه می شود و راه درست سیر تکاملی خویش را طی می کند،وبی شک تحقق اخلاق مؤمنانه در افراد جامعه فواید ارزشمندی خواهد داشت.این مقاله با رویکرد توصیفی_تحلیلی و به صورت میان رشته ای در حوزه علوم انسانی به بررسی راهکارهای تحقق اخلاق مؤمنانه از منظر قرآن کریم و روایات می پردازد.از جمله موضوعاتی مانند:توکل،اخلاص،صبر،رضا،نیکی به پدر و مادر،صله رحم را بررسی می نماید.
۲۵.

دین و تصویر: تحلیل تصویری برنامه تلویزیونی «سمت خدا»

نویسنده:
منبع: نامه فرهنگ و ارتباطات سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۹) 35-66

کلیدواژه‌ها: دین تصویر تلویزیون برنامه گفتگو محور اخلاق اعتقادات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۳ تعداد دانلود : ۴۱۳
این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که آیا دین اسلام که مبتنی بر «کلام» و «کلمه» شکل گرفته است، می تواند با رسانه ای همچون تلویزیون که ماهیتی تصویری دارد، نسبتی برقرار سازد. برای پاسخ به این پرسش ابتدا به لحاظ نظری بخشهای مختلف دین و نسبت آن با تصویر تبیین شده است. در این بخش مشخص شد که «اخلاقیات» از جمله «ادراکات اعتباری» در فلسفه اسلامی به حساب می آیند و لذا «تصویر تلویزیونی» می باید برای نیل به نتیجه، صورت احساسی مثبت از یک «عمل اخلاقی» ایجاد نماید. چنانچه «اعتقادات» محور برنامه دینی باشد، زمانی موفق می گردد که بتواند تصاویری مختلف از افکار را در برابر بینندگان قرار دهد تا مخاطب بتواند از میان این تصویرها، تصویر درست را انتخاب نماید. برای ارزیابی این چارچوب نظری، برنامه گفتگومحور تلویزیونی «سمت خدا» مدنظر قرار گرفت. در این تحقیق با روش کیفی و با استفاده از نشانه شناسی مشخص شد که این برنامه به لحاظ رنگ و نور، دکور و جلوه های بصری زیبا، تلاش نموده که فضای احساسی مثبتی را برای گفتگوی دینی پیرامون اخلاق فراهم آورد. اما به لحاظ حرکت تصویری، تغییر زوایای دوربین و ترکیبهای تصویری نتوانسته برنامه ای متناسب با ماهیت حرکتی تصویر تلویزیونی تولید نماید و در حد «گفتار» باقی مانده است. علاوه بر این به دلیل اینکه گفتگو به صورت یک طرفه و تنها از سوی یک دیدگاه، «تصویری از اعتقادات دینی» را مطرح می نماید، نمی تواند برای حوزه اعتقادات به اندازه کافی مفید باشد و تنها بخش «پاسخ به سؤالات» تا حدی جبران این نقیصه را می نماید.
۲۶.

نقش و تأثیر اخلاق بر اعتقادات و باورهای دینی از دیدگاه اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۹ 37 - 52

کلیدواژه‌ها: اخلاق اعتقادات مکارم اخلاق اصول عقاید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲۹ تعداد دانلود : ۲۷۹
اخلاق در همه ادیان و مکاتب از دیرباز مورد توجه بوده است. در دین اسلام نیز بر اهمیت و جایگاه اخلاق تأکید ویژه ای شده است به گونه ای که گاه در احادیث اخلاق برابر با همه دین معرفی شده و گاه هدف از نبوت پیامبر اکرم, تتمیم اخلاق و مکارم آن نام برده شده است. رابطه اخلاق و اعتقادات پیشتر در گفتار اندیشمندان مورد توجه بوده، ولی بیشتر به بررسی تأثیر اعتقادات به دین در رسیدن به اخلاق و رعایت آن در زندگی پرداخته اند. این نوشتار به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا اخلاق، تأثیر و نقشی در پذیرش اعتقاد دینی توسط انسان دارد یا به تعبیر دیگر نقش اخلاق در حوزه اعتقادات و شناخت دین و پذیرش آن چیست؟ واقعیت این است که رعایت اخلاق و تبعیت از مکارم و پرهیز از رذایل اخلاقی در زندگی، متضمن سلامت دل و جان انسان و نیز برطرف کننده حجاب های مختلف از او است. بر اساس آیات و روایات، وقتی دل انسان سالم شود و حجابهای رذایل اخلاقی از او برطرف شود، درک درست و کاملی از دین خواهد داشت و شیرینی و لذت اعتقاد به خدا و انس با او را با تمام وجود احساس می کند و چشیدن این شیرینی، شوقی در درونش ایجاد می کند که نتیجه آن، پذیرش دین و اعتقادات و جانفشانی در راه آن است.  
۲۷.

ضرورت اجتهاد در معارف اعتقادی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: نسیم خرد سال هفتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۲) 99 - 120

کلیدواژه‌ها: اجتهاد در عقاید اجتهاد در اعتقادات معارف اعتقادی اجتهاد عام تفقه عام اجتهاد در دین اجتهاد در کلام اعتقادات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۷ تعداد دانلود : ۲۱۴
تعالیم اسلامی در تقسیمی رایج و مشهور به سه بخش عقاید، اخلاق و فقه تقسیم می شود. کار علمی اجتهادی در حوزه فقهی همواره مطرح و با سابقه تاریخی مشخص، مورد توجه بوده است؛ ولی در دو حوزه معارف اعتقادی و اخلاقی، با وجود اهمیت و تأثیر بسیارشان بر هدایت، رشد، کمال و سعادت فردی و اجتماعی انسان، اجتهاد و تلاش های علمی مجتهدانه بسیار کمتر مورد توجه بوده است. این نوشتار پس از تعریف اجتهاد و بیان مقصود از آن در معارف اعتقادی و مشخص کردن مرز جدایی عقاید با اخلاق و فقه و همچنین تأکید بر عام بودن تفقه و اجتهاد و منحصر نبودن آن به فقه، با بیان ادله قرآنی، روایی و عقلی به دنبال اثبات ضرورت کار اجتهادی و استنباطی عمیق در حوزه معارف اعتقادی است و پس از بیان ادله نقلی و عقلی به این نتیجه می رسد که ضروری است در معارف اعتقادی نیز همانند فقه، تلاش های اجتهادی و استنباطی به گونه ای شایسته و کافی انجام گیرد.
۲۸.

آموزه های تربیتی و اعتقادی در ادعیه مأثور از حضرت سجاد علیه السلام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱ 111 - 133
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۹۸
تحقیق حاضر به تبیین درسهای تربیتی و نیز برخی مسائل اعتقادی که از کلمات نورانی پیشوای چهارم حضرت امام زین العابدین علیه السلام در قالب دعا استفاده می شود، می پردازد. تأمل و تعمق در ادعیه مأثور از آن حضرت، بیانگر آن است که امام علیه السلام از طریق این ادعیه، در صدد تربیت نفوس مستعد و ترویج و تعلیم عقاید صحیح دینی و تبیین مفاهیم بلند اخلاقی در جهت ایجاد صفات عالی انسانی در جامعه بوده اند. برخی از تعالیم اخلاقی و تربیتی و اعتقادی برگرفته از مناجاتها و دعاهای آن امام بزرگوار که در این نوشتار مورد بررسی قرار گرفته، بدین قرار است: تاکید بر مساله ولایت اهل بیت رسول خدا و پیوند ناگسستنی آنان با رسول گرامی اسلام، تصحیح عقاید و تعلیم صحیح درخواست از خداوند، کرامت دراخلاق و رفتار، ایجاد روحیه امید به خدا در سایه توبه، سپاسگزاری از نعمت های پروردگار، نیکی به والدین، توجه به تربیت فرزندان، توجه به خدا و امید به او در سختی ها و مشکلات، ترغیب بر تحصیل اخلاقیات نیکو، پرهیز از رذائل اخلاقی، تنبه دادن بر مساله توجه اسلام به دنیا و آخرت، تقویت روحیه شهامت و شهادت طلبی.
۲۹.

ادله حجیت اجماع در مسائل اعتقادی از دیدگاه متکلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۷ 249 - 282

کلیدواژه‌ها: اجماع اعتقادات متکلمان امامیه معتزله اشاعره ماتریدیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۰۷
اجماع یکی از منابع دستیابی به احکام است که احیاناً در اعتقادات نیز می تواند منبع باشد. در کتاب های کلامی دانشمندان اسلامی، شیعه و یا سنی، برای اثبات بعضی از آموزه های اعتقادی، از دلیل اجماع استفاده شده است، حال باید دید که آیا این اجماعات حجیت دارد؟ و ملاک اعتبار و محدوده حجیت آن کدام است؟ این تحقیق متکفل بررسی پاسخ سؤالات فوق از مهمترین مکاتب کلامی، یعنی امامیه، معتزله، اشاعره و ماتریدیه است. در این تحقیق که از نوع بنیادی است، سعی شده است با روش تحلیلی و کتابخانه ای و با رویکرد استدلال عقلی و نقلی به تبیین ابعاد مختلف اجماع پرداخته شود. در این نوشتار دلایل اقامه شده برای حجیت اجماع در مسائل اعتقادی مورد خدشه قرار گرفته است. مهم ترین نتایج به دست آمده در این پژوهش عبارت است از اینکه: اصولیین امامیه و برخی اخباریین، حجیت اجماع را از باب عقل می پذیرند، اشاعره حجیت اجماع را به روش نقلی می پذیرند، اکثر معتزله و همچنین ماتریدیه نیز حجیت اجماع را به روش نقلی می پذیرند، در این مقاله در دلایل اقامه شده خدشه وارد شده است، و قول مختار این است که: دلیلی بر حجیت اجماع در مسائل اعتقادی وجود ندارد.
۳۰.

راهکارهای نهادینه سازی تربیت اعتقادی فرزندان با تأکید بر منابع اسلامی

نویسنده:
منبع: مطالعات تربیتی و روانشناختی خانواده سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۸ 75 - 94

کلیدواژه‌ها: اعتقادات راهکارها شناخت اعتقادی تربیت اعتقادی فرزندان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۵۳
این پژوهش با هدف بررسی و ارائه راهکارهای نهادینه سازی تربیت اعتقادی فرزندان از سوی والدین انجام شده است. روش به کار رفته در این پژوهش، توصیفی تحلیلی است و منابع مرتبط با موضوع، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این نوشتار به شیوه هایی از جمله تلقین آموزه های اعتقادی به فرزندان، آشنا کردن فرزند با افراد دارای اعتقاد محکم، بازداشتن از معاشرت با افراد غیرمتدین، هدیه دادن کتاب های اعتقادی، آموزش عقاید صحیح به فرزندان با فراهم آوردن شرایط و موقعیت مناسب، اختصاص ساعتی برای پرسش های اعتقادی خانواده به طور هفتگی، رفتن به طبیعت برای شناخت آیات و نشانه های الهی، استدلال منطقی بر اعتقادات صحیح دینی در حضور فرزند و نیز اجرای گفتگوی صحیح و صمیمی اعتقادی والدین در حضور فرزندان پرداخته شده است.  
۳۱.

بازخوانی تحلیلی پیامدهای اعتقاد به نظام احسن در اعتقادات، اخلاق و رفتار با تأکید بر آرای علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۶ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۹۱) 452 - 437

کلیدواژه‌ها: نظام احسن علامه طباطبایی اعتقادات اخلاق رفتار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۶۹
توجه به آثار و پیامدهای مثبت یک باور و اعتقاد می تواند به عنوان محرّک انگیزشی، انسان را به کسب آن اعتقاد سوق دهد؛ به ویژه اگر آن آثار و پیامدها موجب رشد و بهره وری هر چه بیشتر و بهتر از زندگی فردی و اجتماعی انسان شود. اعتقاد به احسن بودن نظام هستی نیز مانند هر اعتقاد و باور دیگری، بازتابها و پیامدهایی دارد که توجه به آن آثار و بهره گیری درست از آن باور، زمینه ساز حل برخی از مشکلات فردی و اجتماعی است. هدف و روش: این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی، آثار و پیامدهای اعتقاد به احسن بودن نظام هستی را با تأکید بر آرای علامه طباطبایی، گردآوری، تحلیل و بازخوانی کرده است. یافته ها: علامه طباطبایی نگاه برگرفته از باور به احسن بودن نظام هستی را سرچشمه اعتقاد به توحید، تکامل اخلاق و تغییر رفتار انسانها می داند. نتیجه: اعتقاد به احسن بودن نظام هستی در سه حوزه اعتقادات، اخلاق و رفتار انسان تأثیرگذار بوده و آنها را جهت دهی می کند. اصل توحید، تقوای الهی، اخلاص، تصحیح روابط اجتماعی، تربیت، محیط زیست و ... از مواردی اند که اعتقاد به احسن بودن نظام هستی در آنها تأثیر می گذارد.
۳۲.

بررسی اعتبار و حجیبت قواعد مهم اصول لفظیه در استنباط معارف اعتقادی از منابع نقلی دین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: نسیم خرد سال ۱۰ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۸) 141 - 162

کلیدواژه‌ها: اعتقادات اجتهاد در معارف اعتقادی اجتهاد عام اصول لفظیه اصاله الظهور اصول لفظیه در اعتقادات اصاله العموم اصاله الاطلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۹۰
از میان مباحث اصول فقه مبحث اصول لفظیه و مصادیق مهم آن یعنی اصاله الظهور، اصاله العموم، اصاله الاطلاق و مفاهیم به دلیل کاربرد گسترده در استنباط در فقه از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند لکن متاسفانه پیرامون حجیت و کاربرد این قواعد در کتب اصول فقه تنها ناظر به استنباطات فقهی بحث شده و نسبت به میزان اعتبار آنها در دیگر بخش ها از جمله آیات و روایات اعتقادی علی رغم اهمیت بالای این حوزه و کثرت متون اعتقادی بحث خاصی صورت نگرفته است.این مقاله درصدد اثبات حجیت و اعتبار این قواعد در استنباط معارف اعتقادی از منابع نقلی دین می باشد و ضمن پاسخ به اشکال یقینی نبودن دلالت اصول لفظیه و ایراد تعبدی نبودن حوزه اعتقادات،اعتبار آنها را در استنباط معارف اعتقادی در برخی بخش ها ثابت کرده و تفاوت کاربرد آنها در علوم فلسفه،کلام و تفسیر را روشن ساخته و نمونه هایی از استفاده علماء از این قواعد در حیطه اعتقادات را ذکر کرده است. همچنین بر رعایت قواعد اجتهادی و مقدّم بودن احکام یقینی عقل تاکید شده است. قابل توجه آنکه دلیل محوری ای که پایه اعتبار این اصول قرار گرفته می تواند مبنای اعتبار آن در استنباط سایر بخش های معارفی دین همچون: اخلاق،آموزه های مرتبط با علوم انسانی روز،تاریخ،علوم طبیعی و... نیز قرار گیرد.روش تحقیق در این نوشتار به صورت تحلیلی-توصیفی و با رجوع به منابع اصول فقه، کلام، فلسفه، تفسیر و حدیث و بیان نمونه هایی از استفاده از این قواعد در کتب تفسیری به خصوص تفسیر المیزان علامه طباطبایی می باشد.
۳۳.

زمینه ها و بسترهای تولید و انتشار اخبار جعلی از منظر قرآن کریم

نویسنده:
منبع: مطالعات دینی رسانه سال پنجم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱۹ 97 - 125

کلیدواژه‌ها: قرآن خبر اخبار جعلی اعتقادات زمینه ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۴۴
هدف: هدف از تحقیق حاضر شناسایی بسترهای و زمینه های تولید و انتشار اخبار جعلی از منظر قرآن کریم است. روش شناسی پژوهش: این تحقیق با رویکرد کیفی و به روش تحلیل مضمون انجام شده است. داده های تحقیق از نوع کتابخانه ای است که با مراجعه به متن، ترجمه و کتب تفسیر قرآن گردآوری شده است. یافته ها: مراجعه به آیه های قرآن کریم نشان می دهد بسترها و زمینه های تولید و انتشار اخبار جعلی عبارت است از: «باورها و اعتقادات»، «رویدادها/ بحران های امنیتی و نظامی»، «رویدادها/ موضوعات/ تحولات سیاسی»، «تمایلات انسانی»، «جایگاه اجتماعی»، «جهل و غفلت»، «مصیبت ها و سختی ها»، «خصومت و دشمنی»، «خلقیات و روحیات (فردی/ گروهی/ قومی)»، «دنیاپرستی»، «مشکلات و رذایل معنوی». بحث و نتیجه گیری: بعضی از بسترها و زمینه های تولید و انتشار اخبار جعلی ذیل حوزه بینشی قرار می گیرد، مانند: «جهل»، «غفلت»، «خرافه گرایی». بعضی دیگر از زمینه ها و بسترها ذیل حوزه گرایشی جای دارد، مانند: «کمال گرایی»، «روحیه لجبازی در افراد، گروه ها یا اقوام»، و بعضی دیگر ذیل حوزه کنشی قرار دارد، مانند: «جنگ های نظامی» یا «رویدادهای سیاسی و امنیتی». یافته های تحقیق به ما در مواجهه با تولید و انتشار اخبار جعلی و پیشگیری از آن کمک می کند.
۳۴.

تبیین و تحلیل گسترش فرهنگ اسلام در دوره پیامبر(ص) بر اساس تراز های عقیدتی

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخ اسلام سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۷ 29-50

کلیدواژه‌ها: فرهنگ نبوی سیره پیامبر خدا (ص) تعمیق باورها تبلیغ دین اعتقادات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۳۳
نقش حیاتی و اثرگذار فرهنگ به عنوان زیرساخت اصلی تکامل و توسعه سایر ابعاد جامعه، بیانگر اهمیت این مقوله است. پیامبر خدا(ص) باتکیه بر تحولات عقیدتی و فکری، به بنیان و گسترش فرهنگی نوین همت گماشت که جامعه شرک آلو ده عرب را سمت و سویی الهی بخشید و به سوی تکامل و پیشرفت و تعالی رهنمون گردید. کنکاش درباره نقش باورها و اعتقادات اسلامی در گسترش فرهنگ اسلام در عصر نبوی(ص) وجهه همت پژوهش حاضر است تا در پرتو آن بتوان به شیوه تحولاتی که پیامبر اکرم(ص) در عرصه فرهنگ مردمان این سرزمین به وجود آورد، دست یافت. نوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از آیات قرآن کریم و ارائه اسناد تاریخی، به تبیین و تحلیل شاخص های تراز عقیده و باور در گسترش فرهنگ اسلام در عصر نبوی(ص) پرداخته است. در این راستا، تبیین و تبلیغ نگرش صحیح نسبت به حقیقت انسان و جهان، تعمیق و تحکیم باورها، پایداری و سازش ناپذیری بر سر اصول و اعتقادات و پرهیز از سطحی نگری، یافته هایی هستند که در گسترش فرهنگ عصر نبوی(ص) ایفای نقش کرده اند.