ساسانیان

داشتن نیروی نظامی قابل اتکا یکی از شرایط لازم تشکیل نظام سیاسی پایا و پویا است و این نیاز در دنیای باستان و در سرزمینی چون فلات ایران با جغرافیای خاصش بیشتر حس می شد. با تشکیل شاهنشاهی ساسانی دولت مردان این حکومت برای پرهیز از مشکلات پیش آمده در دوره اشکانی برای تشکیل یک نیروی نظامی ثابت و پرشمار تلاش کردند تا بتوانند هم زمان در چند جبهه از پس حملات اقوام و حکومت های بیگانه برآیند. مسئله اصلی این پژوهش که پیش از این مورد کم توجهی واقع شده، تخمین شمار نیروهای دفاعی و هجومی ساسانیان با تکیه بر داده های موجود است. یافته های این پژوهش نشان خواهد داد که ساسانیان همواره از شمار فراوانی نیرو بهره می بردند و توان بسیج بیش از 100 هزار سرباز در یک جبهه را داشتند و پس از اصلاحات نظامی خسرو یکم با در اختیار داشتن حدود 400 هزار نیروی دائمی و همچنین استفاده از اقوام جنگجوی کوچرو پیرامونی دستگاه نظامی مهیب و کارآمدی را برای دفاع از حدود خود به خدمت گرفتند. درنظر گرفتن چنین نیروی پرشماری به توانایی بالای اقتصادی حکومت وابسته است و بررسی داده های مالیاتی بازمانده از شاهنشاهی ساسانی نشان می دهد که ساسانیان توان پرداخت دستمزد به چنین نیروی پرشماری را داشتند. روش گردآوری داده ها در پژوهش حاضر کتابخانه ای است.

امپراطوری ساسانی از جهت این که هم از یک سو مدعی میراثِ دینی زرتشتی بود و هم از سویی دیگر بر سر هژمونی در جهان باستان با رقیب قدرتمندی همچون امپراطوری رُم در جدالی و ستیزی دائمی بود، لذا الگوی خاصی از نسبت دین و سیاست را دنبال می کرد تا پاسخگوی شرایط و نیازمندیهایش باشد. این مقاله برای بررسی ابعادی از این موضوع پرسش اصلی خود را درباره پیوند دین و سیاست در عصر ساسانی طرح کرده است. فرضیه مقاله آن بوده که هر الگویی از قدرت با شکلی از نظام باورها ارتباط دارد که مبانی تبیینی و توجیهی آن را فراهم می کند. یافته های تحقیق نشان داده است که وحدتِ دین و سیاست در عصر ساسانی یکی از مبانی اصلی نظام گفتمانی این امپراطوری بوده است که بسیاری از وقایع تاریخی این دوره را به واسطه این مبنای گفتمانی می توان توضیح داد. روش مقاله تحلیل گفتمانِ فوکویی بوده و شیوه جمع آوری داده ها کتابخانه ای و اسنادی بوده است.