بازتاب منازعه گفتمانی در سه گانه سیمین دانشور از ایده به خود آمدن تا استعاره های پساانقلابی
حوزه‌های تخصصی:
این مقاله با به کارگیری روش شناسی نو تاریخ گرایی و نظریه جامعه شناسی ادبیات، به نقد و تحلیل رمان های سه گانه سیمین دانشور (سووشون، جزیره سرگردانی و ساربان سرگردان) در سه مقوله پیرنگ( تداوم شخصیت ها از سووشون تا ساربان سرگردان)، بررسی بافتارهای سیاسی-اجتماعی جامعه ایرانی و بازتاب منازعه گفتمانی، از خلال این رمان ها می پردازد. در این مقاله بر پایه تاریخ گرایی جدید در تحلیل متون سه گانه هم به «تاریخ مندی متن» و هم به «متن مندی تاریخ» توجه شده است. نوتاریخ باوری روابط مربوط به قدرت را به عنوان مهم ترین موقعیت برای هر متنی قلمداد می کند و به این متون به عنوان فضایی برای نمایش روابط مربوط به قدرت و تعامل گفتمان های مختلف می نگرد. یافته های این پژوهش، حکایت از آن دارد که «ایده به خود آمدن و صراحت با تکیه بر کهن الگوهای اساطیری و مذهبی» و «خطابه اعتراض علیه ابژه قدرت و ابژه بیگانه» را در سووشون پیش از انقلاب و «بازخوانی گذشته، با تأکید بر سوژه فردیت» و «استعاره های پساانقلابی» و« هروله میان اسلام و مارکسیسم» را در جزیره سرگردان و ساربان سرگردان می توان به وضوح دید. امن ترین گذرگاه برای درک آگاهی های مردم یک جامعه و تغییرات بنیادین، موشکافی در متون ادبی آنان است .در تحلیل نهایی، مشخص می شود که عناصر گفتمانی در رمان های سه گانه دانشور از ساحت «جامعه» به «فرد» دست بالا را گرفته است.
