حسن محمودزاده

حسن محمودزاده

مدرک تحصیلی: استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکدة جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه تبریز

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۷۵ مورد.
۲۱.

بررسی تطبیقی شدت جزایر حرارتی بر اساس هندسه شهری (مطالعه موردی: محلات کوی ولیعصر و شنب غازان شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۴ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۲۰) 675 - 697

کلیدواژه‌ها: تبریز جزایر حرارتی کوی ولیعصر محله شنب غازان مدل عددی - نظری Oke هندسه شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۱ تعداد دانلود : ۲۴۵
این پژوهش با هدف شبیه سازی و محاسبه حداکثر شدت جزایر حرارت شهری ( UHI max ) با توجه به شرایط هندسه شهری در مناطق کوی ولیعصر و شنب غازان تبریز با استفاده از معادله عددی- نظری Oke انجام شده است. برای اجرای این کار، نخست هندسه محلات مورد نظر با توجه به شعاع 20متری در کوی ولیعصر و 15متری در شنب غازان از محور معابر به بلوک های مجزایی تقسیم بندی شد و سپس نسبت عرض معابر و ارتفاع بناها ( H / W ) در نرم افزار GIS محاسبه و در پایان بر اساس معادله Oke ، UHI max محاسبه و شبیه سازی شد. نتایج حاصل از این شبیه سازی نشان داد که در محلات مورد مطالعه هر چه بناها بلندمرتبه تر و عرض معابر کمتر باشد میزان UHI max بیشتر است و هر قدر عکس این شرایط حاکم باشد مقدار UHI max نیز کمتر خواهد بود. همچنین، مشخص شد که در کوی ولیعصر، از میان 10 بلوک، بلوک D با c ° 9 / 1 و بلوک H با ° c  2 / 8 دارای کمترین و بیشترین مقدار UHI max است. در منطقه شنب غازان نیز بلوک G با ° c  8 / 0 کمترین و بلوک B با ° c   8 / 6  بیشترین UHI max را به خود اختصاص داده اند. برآورد حاصل از مدل رگرسیون نیز نشان داد که عرض معابر در محلات مورد نظر نسبت به ارتفاع ساختمان ها اثر بیشتری در تغییرات UHI max دارد. همچنین، نتایج حاصل از دمای سطح زمین نیز نشان داد که کوی ولیعصر در دو فصل زمستان و تابستان به ترتیب بیشترین و کمترین دما را دارد؛ در حالی که در منطقه شنب غازان تفاوت چندانی نداشته و دما در سطح پایینی قرار دارد.
۲۲.

تحلیل فضایی زمانی سوانح آتش سوزی در سطح شهر اردبیل در دوره زمانی سال های 1394- 1398(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۱۰ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 101 - 117

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی - زمانی آتش سوزی شهر اردبیل سیستم اطلاعات جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۲۰۹
رویکرد پژوهش تحلیل فضا زمانی، حوادث آتشسوزی اتفاق افتاده در شهر اردبیل را طی دوره پنج ساله 1394-1398 موردمطالعه قرار داده است. برای کاهش خطرات و آسیبهای ناشی از آتش سوزی برای شهروندان، اتخاذ اقدامات پیشگیرانه و اختصاص بهینه منابع، تحلیلهای فضا زمانی این پدیده، ضروری است. تعداد 2894 مورد حادثه آتشسوزی، ازنظر زمانی، فضایی، نقشهبرداری و تحلیل شده اند. از نمودارهای راداری در اکسل و فنون تحلیل فضا- زمانی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیای (GIS) برای انجام تحلیلهای موردنظر استفاده شده است. پارامترهای مهمی مانند تاریخ و زمان وقوع حوادث، تعداد فوت شدگان و مصدومان و آدرس محل وقوع حوادث، برای تحلیل استفاده شده است. مطالعه نشان میدهد که الگوهای فضایی-زمانی آتش سوزی بسته به زمان، انواع و علل آن ها متفاوت است. نتایج نشان می دهد که بیشتر آتش سوزی ها در واحدهای مسکونی با (888 مورد) و فضاهای باز و سبز (565 مورد) اتفاق افتاده است که بیشترین عامل وقوع آن ها آتش زدن عمدی و وندالیسم با 47/44 درصد می باشد. اوج آتش سوزی درست بعدازظهر، ساعت 13:00 و روزهای سه شنبه، پنج شنبه و جمعه و در هفته چهارم هرماه بالاترین فراوانی آتش سوزی رادارند طبق این مطالعه، تابستان دارای بیشترین تعداد حوادث آتش سوزی است. الگوی پراکنش فضایی، از نوع خوشه ای بوده و شدت تراکم حوادث آتش سوزی در بخش های مرکزی و لکه هایی از حاشیه شهر بیشتر است همچنین نتایج تحلیل خوشه ها نشان می دهد به طور قابل توجهی در محدوده موردمطالعه حوادث آتش سوزی با ارزش زیاد (54/194) و یا ارزش کم (0/0) به صورت خوشه های داغ و یا سرد تجمع یافته است در پایان بر مبنای یافته های پژوهش، پیشنهادهایی برای بهبود مدیریت و پیشگیری از حوادث آتش سوزی ارائه شده اند.
۲۳.

ارزیابی کیفیت زیبایی شناختی چشم انداز های طبیعی مبتنی بر GIS (نمونه موردی: شهرستان ورزقان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۵ 1 - 22

کلیدواژه‌ها: ارزیابی کیفیت زیبایی شناسی چشم اندازهای طبیعی DEMATEL – ANP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۲۳۶
چشم انداز یا منظر، متشکل از دو بُعد طبیعی و انسان ساخت بوده و یکی از مهم ترین مؤلفه های نمایش بصری رابطه انسان با محیط است که طی قرن اخیر و با رشد جمعیت و در پی آن افزایش مناظر انسان ساخت، چشم اندازهای طبیعی دست خوش تغییرات زیادی قرار گرفته است. هدف از این پژوهش، ارزیابی کیفیت زیبایی چشم انداز های طبیعی در سال های 1363، 1381، 1398 است. ماهیت تحقیق توسعه ای-کاربردی و توصیفی-تحلیلی است. داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای، پرسشنامه، بررسی های میدانی گرد آوری شد و بررسی کیفیت زیبایی چشم انداز ها با مدلDEMATEL  -ANP صورت گرفت که با درنظرگرفتن سه معیار (منحصربه فرد بودن، طبیعی بودن و تنوع) و نُه زیرمعیار، در لایه های: «اماکن گردشگری، معادن و صنایع، محدوده جنگل ارسباران»، برای معیار اول، «پوشش سطح زمین، مراکز فعالیت، دمای سطح زمین» برای معیار دوم و «تنوع پوشش زمین، تنوع ساختاری زمین، تنوع پستی و بلندی» برای معیار سوم تهیه شد. روابط تأثیرپذیری و تأثیر گذاری حاکم بر زیرمعیار ها با روش دیمتل مشخص شدند و سپس با روشANP  در نرم افزار Super Decision، مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند و درنهایت با استفاده از نرم افزار ArcMap نقشه کیفیت زیبایی چشم انداز ها ترسیم شد. نتایج به دست آمده از وزن نهایی عوامل مؤثر با روش ANP_DEMATEL نشان می دهد که بیشترین ضریب متعلق به عامل طبیعی بودن پوشش زمین با وزن 385736/0 و منحصربه فرد بودن پوشش زمین با  وزن 169653/0 است که خود حاکی از نمایش بارز پوشش سبز چشم اندازهای این منطقه از دید کارشناسان به عنوان نمونه ای از جامعه است. و نقشه های به دست آمده با عنوان کیفیت زیبایی چشم اندازها، روند کاهش کیفیت را از غرب به شرق شهرستان نشان می دهد که این کاهش کیفیت در اراضی قرار گرفته در نزدیکی معدن مس سونگون و دو شهر پرجمعیت ورزقان و خاروانا قابل لمس است.
۲۴.

تحلیل وضعیت اکولوژیکی پارک های شهری با تأکید بر پارک های جنگلی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و دوم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۶۵ ۴۲-۲۳

کلیدواژه‌ها: محیط زیست شهری سیستم اطلاعات جغرافیایی تابع MC-SDSS پارک های جنگلی تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۲۹۸
با توجه به شرایط نامساعد محیطی شهرها، کمبود و نقایص فضاهای باز و سبز شهری در کلان شهرهای کشور، لزوم توجه به پارک ها و فضاهای سبز شهری را به لحاظ عملکردهای اکولوژیک و اجتماعی این فضاها بیش از گذشته مطرح نموده است بدین منظور این تحقیق به بررسی و تجزیه و تحلیل اکولوژیکی پارک های منطقه ای در شهر تبریز پرداخته است. پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت تحلیلی– توصیفی و از لحاظ هدف کاربردی می باشد. اطلاعات به دو صورت اسنادی و میدانی جمع آوری شده است و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. جامعه ی آماری تحقیق کلیه پارک های تبریز و جامعه نمونه پارک های جنگلی تبریز شامل پارک های ائل گلی، باغمیشه، شمس تبریزی و پارک ارم است. روش ها و ابزار مورد استفاده برای جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه، نرم افزار ARC.GIS، روش تحلیل شبکه ای ANP و تابع MC-SDSS و روش SAW در سیستم اطلاعات جغرافیایی است. بررسی و ارزیابی شاخص های اکولوژیک در چهار محور عمده کالبدی و طراحی اکولوژیکی، زیست محیطی، فرهنگی- آموزشی و دسترسی می باشد. برای شاخص های مورد نظر معیارهایی در نظر گرفته شده و با استفاده از پرسشنامه میزان اهمیت این معیارها به دست آمد و وزن معیارها توسط روش ANP محاسبه شد. در پارک های مورد مطالعه با توجه به نتایج تحقیق جغرافیایی پارک ائل گلی از نظر اکولوژیکی در بهترین وضعیت قرار دارد و پارک های شمس، باغمیشه و ارم در رتبه های بعدی قرار دارند و نکته قابل توجه وضعیت نامناسب پارک ارم و باغمیشه خصوصاً ارم نسبت به سایر پارک ها می باشد که نیازمند اتخاذ سیاست های مناسب در این زمینه برای بهبود وضعیت آن می باشد.
۲۵.

تحلیل فضایی عدالت مکانی در آمایش کاربری های خدماتی (پارک و فضای سبز، ورزشی و تفریحی-توریستی) شهر تبریز با رویکرد چند معیاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۳ 31 - 64

کلیدواژه‌ها: عدالت فضایی کاربری های خدماتی سیستم پشتیبانی فضایی چند معیاره مدل تاپسیس و سا کلان شهر تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۱۹۸
از مشکلات اساسی شهرها در دهه های اخیر، توزیع نابرابر منابع و جمعیت در بخش های مختلف شهری است. توجه به اهمیت توزیع کاربری های خدماتی در نواحی شهری و فراهم نمودن امکانات و خدمات مورد نیاز عاملی مهم در ارتقاء سطح زندگی، عدالت اجتماعی و پایداری زندگی شهری است. خدمات عمومی شهر به عنوان مهم ترین ابزار در دست مدیریت شهری، برای برقراری عدالت فضایی است. با توزیع مناسب این خدمات، شهر می تواند به عنوان بستر تحقق عدالت فضایی مطرح گردد. کلان شهر تبریز علاوه بر اینکه از تبعیض طبقاتی در بین گروه های اجتماعی – اقتصادی رنج می برد، از تبعیض فضایی ناشی از توزیع نامناسب خدمات شهری نیز تهدید می شود. پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی علمی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی است. به دلیل پیچیدگی و ازدیاد فاکتورهای مؤثر در مکانیابی کاربری های خدماتی، لزوم به کارگیری روش های چند متغیره تصمیم ساز جهت تعیین مکان مطلوب جهت احداث کاربری های جدید را ضروری می سازد. در پژوهش حاضر ابتدا سرانه کاربری های مورد بررسی محاسبه و با سرانه استاندارد مقایسه شده و میزان کمبود در منطق ده گانه مشخص شد. سپس پارامترهای مؤثر در مکان گزینی کاربری هایی نظیر (پارک و فضای سبز، ورزشی و تفریحی-توریستی) شناسایی شده، و با استفاده از روش های مبتنی بر سیستم های پشتیبانی فضایی چند معیاره MC-SDSS برمبنای مدل های Topsis و Saw در محیط نرم افزار ArcGIS و وزن دهی پارامترها توسط کارشناسان خبره حوزه مطالعات شهری با روش تحلیل سلسه مراتبی در محیط نرم افزار Expert Choice نقشه های نهایی تهیه شده، و فضاهای کاملاً نامطلوب تا کاملاً مطلوب برای هر کدام از خدمات فوق شناسایی شده اند.
۲۶.

تحلیل فضایی حس تعلق مکانی در احیای بافت ناکارامد با استفاده از رگرسیون وزن دار جغرافیایی: در منطقه سه تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۳ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۵) 157 - 171

کلیدواژه‌ها: بافت ناکارامد تحلیل فضایی حس تعلق مکانی رگرسیون وزن دار جغرافیایی منطقه سه تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۷ تعداد دانلود : ۴۷۵
بافت هایناکارامدشهریبهدلیلارزش هایتاریخی-فرهنگینیازمنددخالت و سامان دهی اند. امروزه، احیایاینبافت ها بااصلقراردادننیازساکناندربرقراریارتباطبافضایکالبدی ومباحثیچونحس تعلقبهمکانموردتوجهبسیاریازطراحان قرارمی گیرد. حس تعلق به مکان نشان دهنده علاقه و دلبستگی افراد به آن مکان است و به بازگشت فرد به آن مکان منجر می شود. هدف از این تحقیق تحلیل فضایی حس تعلق به مکان در احیای بافت ناکارامد با استفاده از روش رگرسیون وزن دار جغرافیایی (GWR) است. محدودهموردمطالعه منطقه سه شهرداری تبریز شامل چهار ناحیه با 96/2707 هکتار مساحت و دویست وپنجاه هزار نفر جمعیت است. جمع آوری داده ها به صورتکتابخانه ایومیدانیو با استفادهازابزارپرسش نامه انجامگرفتهاست. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS وLISRELو برای بررسی نتایج و تحلیل فضایی حس تعلق مکانی از روش رگرسیون وزن دار جغرافیایی (GWR) در محیط نرم افزار Arc GIS استفاده شده است. نتایج رگرسیون وزن دار جغرافیایی نشان می دهد که در بین سه شاخص مورداستفاده (اجتماعی، کالبدی، و زیست محیطی) بیشترین تأثیر را شاخص اجتماعی دارد و دو شاخص کالبدی و زیست محیطی به ترتیب در اولویت های بعدی قرار دارند. همچنین، نتایج تحلیل فضایی نشان می دهد که ناحیه های یک و دو (خیابان های چرنداب، لیل آباد، باغشمال، حافظ، و همچنین ناحیهمنظریه) ازنظر احیای بافت ناکارامد در وضعیت مناسب و مطلوبی قرار دارند.
۲۷.

مطالعه تطبیقی کارایی مدل توسعه شهری عامل مبنا و سلول های خودکار زنجیره مارکوف در شبیه سازی توسعه شهری نیشابور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۴ 243 - 264

کلیدواژه‌ها: توسعه شهری مدل سازی عامل مبنا مدل مارکوف - سلولی خودکار نیشابور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۴۸۳
در دهه های اخیر براثر رشد سریع و بدون برنامه شهرها، مدیریت شهری با مسائل متعددی ازجمله مدل ها و الگوهای گسترش شهری و انتخاب گزینه های بهینه در مکان یابی روبه رو شده است. شهر نیشابور به عنوان دومین شهر پرجمعیت استان خراسان رضوی شناخته می شود. با توجه به کاهش باران و رخ دادن خشک سالی، کشاورزی رونق خود را ازدست داده و اکثر جمعیت روستاها به شهر مهاجرت نموده اند. این عوامل باعث رشد سریع شهر در چند سال اخیر شده است. ازآنجایی که توسعه هر شهر نیازمند امکانات و زیرساخت های مناسب برای پیشرفت آن است، بنابراین شناخت جهت توسعه شهر و سرعت رشد آن باعث پیش بینی بهتر زیرساخت ها و امکانات موردنیاز است. پژوهش توسعه شهری توسط مدل عامل مبنا با استفاده از عوامل تأثیرگذار بر توسعه شهری نیشابور صورت پذیرفته است. این عوامل شامل: موقعیت غالب اجتماعی- مسیر دسترسی- عناصر مطلوب- کیفیت دسترسی به خدمات- حریم سبز و حریم مسیل و نوع کاربری در نظر گرفته شده است. مدل عامل مبنا مجموعه ای از عامل های مستقل با اهداف و قابلیت هایی که در تعامل با یکدیگر هستند تشکیل شده است. برای اعتبار سنجی مدل از روش مارکوف_ سلولی خودکار بر اساس تصاویر ماهواره ای لندست 7 و 8 و برای مدت 17 سال استفاده شده است. بر اساس نتایج شبیه سازی توسعه شهری با استفاده از مدل عامل مبنا مساحت منطقه شهری از سال 2018 تا سال 2035 با نرخ رشد 8/19 درصد افزایش یافته است و در مدل مارکوف_ سلولی خودکار مساحت منطقه شهری از سال 2018 تا سال 2035 با نرخ رشد 1/23 درصد افزایش پیدا خواهد کرد. بر این اساس، این نتایج با یکدیگر تفاوت چندانی ندارند. نتایج بیان کننده آن است که در اجرای این دو مدل برای توسعه شهر نیشابور مدل عامل مبنا نشان دهنده تأثیر زیاد عامل طبقه غالب اجتماعی است و اعتبار مدل عامل مبنا در مقایسه آن با روش مارکوف_ سلولی خودکار دقت قابل قبولی دارد.
۲۸.

تحلیل منظر پاتوق های شهری با روش گیندرُز (مطالعه موردی: سبزراه پیادۀ خسروآباد سنندج)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 113 - 139

کلیدواژه‌ها: پاتوق شهری منظر تاریخی تحلیل گیندرز سبزراه خسروآباد سنندج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۲۷۳
به دلیل شیوع و استمرار بیماری همه گیر کرونا، تمایل به استفاده از فضاهای باز و عمومی رونق یافته است. در این میان سبزراه خسروآباد شهر سنندج که به دلایلی چون وجود عمارت تاریخی، قرارگیری در مرکز شهر و سبزینگی فراوان، یکی از مقاصد مهم تفریحی شهروندان و مسافرین شهر سنندج می باشد نیز رونقی دوچندان یافته است. با این حال فرضیه نویسندگان این است که این محور می تواند کیفیات بهتری را به بازدیدکنندگانش عرضه نماید. از آنجا که تاکنون پژوهش منسجمی در زمینه تحلیل طراحی شهری این محور به مثابه مهمترین سبز راه استان کردستان به انجام نرسیده است، لذا انجام این پژوهش ضروری می نماید.پژوهش حاضر، به لحاظ نوع هدف، کاربردی و به لحاظ نوع روش در دسته تحقیقات پیمایشی قرار می گیرد. هدف اصلی پژوهش، بررسی منظر شهری سبزراه پیاده خسروآباد سنندج با استفاده از روش کمی- کیفی گیندرُز می باشد. چارچوب نظری با استفاده از روش اسنادی، جمع آوری شده و 3 مورد «اجتماعی/ انسانی؛ زیست محیطی؛ کالبدی» به عنوان مؤلفه های مورد بررسی در منظر شهری شناسایی شد. ابزار تحلیلی مورد استفاده در این پژوهش، تکنیک گیندرُز می باشد. در روش گیندرُز، تراکم خطوط نشانگر تراکم اتفاقات کالبدی، اجتماعی و زیست محیطی و طول خطوط بیانگر اهمیت اتفاقات رخ داده است....
۲۹.

تبیین ساختار اکولوژی شهری در راستای ارتقای ضریب تاب آوری زیست محیطی با استفاده از تحلیل متریکهای سیمای سرزمین (مطالعه موردی شهر بهشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۵ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۷۸ 197 - 218

کلیدواژه‌ها: اکولوژی شهری تاب آوری زیست محیطی متریک‌های سیمای سرزمین شهر بهشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۴ تعداد دانلود : ۲۹۶
در سیستمهای پیچیده شهری، ساختار اکولوژی نقش زیادی در تاب آوری زیست محیطی دارد. شهر بهشهر به عنوان یک شهر میانی در شمال کشور، به سبب رشد سریع جعیت و گسترش بی برنامه فضاهای شهری ، دچار تخریب بنیانهای اکولوژیکی سرزمین و به تبع آن مشکلات زیست محیطی فراوانی شده است. بر همین اساس هدف از این مطالعه بررسی روند تغییرات در وسعت و الگوی ساختاری پوشش اراضی شهر بر اساس تبیین ساختار اکولوژی شهری در طی 34 سال اخیر با استفاده از تکنیک سنجش از دور و متریکهای سیمای سرزمین شامل متریکهای Cohesion,MNN,LSI,MSI,MPS,ED,LPI,NP,PLAND,CAاست.طبقه بندی پوشش اراضی شهر با نرم افزار ENVI5.3و تحلیل سنجه های سیمای سرزمین در نرم افزار Fragstats v4.2.1 ، و در نهایت نقشه فضایی سنجه ها نیز در فضای نرم افزار Arc GIS انجام شد. نتایج بررسی تغییرات نقشه های کاربری اراضی نشان می دهد، لکه های ساخته شده در این بازه زمانی به دلیل افزایش جمعیت و تقاضا برای زمین و در نتیجه ، رشد شهرنشینی سالهای اخیر به میزان (68 درصد( افز ایش یافته است .اما سایر کاربری ها با روند کاهشی مواجه گشته، به طوری که اراضی زراعی(52 درصد ) و باغات و فضای سبز(31 درصد ) و اراضی بایر نیز، حدود (41) درصد کاهش یافته اند. نتایج تحلیل متریک های سیمای سرزمین نیز نشان میدهد که سیمای سرزمین شهر به مرور زمان، ریز دانه ، پیچیده و از نظر هندسی نامنظم تر شده و با کاهش پیوستگی، از هم گسیخته تر گردیده است. در واقع نتایج نشان می دهد که عناصر ساختار اکولوژیکی خصوصا لکه های زراعی، باغات و فضای سبز در شهر بهشهر از نظر نحوه ترکیب و توزیع فضایی دارای شرایط مطلوبی نیست و طی دوره زمانی مورد مطالعه از لحاظ وسعت، پیوستگی و ماهیت ترکیب و توزیع لکه های اکولوژیکی خصوصا لکه های زراعی دچار تخریب شدیدی شده است.
۳۰.

تبیین الگوی اکوشهری زیست پذیرکلانشهر تبریز با مدل فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 85 - 104

کلیدواژه‌ها: الگوی بوم شهر زیست پذیری توسعه پایدار کلان شهر تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۸ تعداد دانلود : ۲۲۲
پژوهش حاضر به منظور ارزیابی الگوی اکو شهری زیست پذیر کلان شهر تبریز با استفاده از مدل فازی صورت گرفت. از  لحاظ هدف کاربردی و از نظر نوع مطالعه، توصیفی- تحلیلی می باشد. داده های پژوهش با استفاده از ابزار پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری گردید. ضریب الفای کرونباخ برابر 819/0 می باشد که نشان از پایایی قوی دارد. جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان بالای 18 سال شهر تبریز بود که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و با لحاظ ضریب خطای 3 درصد به تعداد 1068عدد تعیین گردید. نمونه های تحقیق با در نظر گرفتن تراکم خانوار در هر یک از مناطق ده گانه تبریز به صورت تصادفی انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و LISREL مبتنی بر معادلات ساختاری و تحلیل چندمتغیره فازی در محیط GIS انجام گردید. طبق نتایج تحقیق کلان شهر تبریز در ابعاد اکوشهری دارای زیست پذیری متوسط می باشد و عدم تعادل در بین مناطق ده گانه مشهود است. نوآوری تحقیق ارائه الگوی اکوشهر زیست پذیر پایدار متکی بر مشارکت و همکاری مردم و مدیریت شهری برای زیست پذیر نمودن کلان شهر تبریز می باشد به طوری که بتواند برای سایر کلان شهرها به عنوان نقشه راه زیست پذیری مورد استفاده قرار گیرد.
۳۱.

انسان محوری در گذار از فلسفه مدرن به پدیدارشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: غرب شناسی بنیادی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 1-24

کلیدواژه‌ها: انسان انسان محوری فلسفه غرب مدرن پدیدارشناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۲۶۸
پژوهش حاضر مسئله بازیابی انسان (مشخصاً انسان محوری) را دارد. در اینجا تلاش می نماییم انسان محوری را در گذار از فلسفه مدرن به پدیدارشناسی فهم نماییم. سعی ما در اینجا این است که این کار را با بررسی و تحلیل کیفی آثار و متون دست اول متفکران فلسفی مدرن و پدیدارشناسی (موردنظر) به انجام رسانیم. طبق یافته های تحقیق، این گذار را می توان ذیل «بازشناسی آگاهی» دنبال کرد. کانت با تاسی از بیکن و دکارت از شک شروع و طرح انسانی کردن علم را با حذف انسان انجام داد و هگل این قطعیت را با پدیدارشناسی روح و طرح دیالکتیکی خود با پیوند انسان و روح در سیر تاریخی به انجام می رساند. هوسرل که نامش با پدیدارشناسی مانوس است، با شعارِ «به خود چیزها برگردید» و ابزار اپوخه سعی در قطعی سازی شناخت داشته اما طرح زیست جهان را برای نسبی گراها به ارمغان آورد و اواخر عمر خود رویای فلسفه مانند علمِ متقّن را پایان رسیده تلقی می کند. هایدگر به عنوان مشهورترین شاگرد وی انسان را به صورت استعلائی در مرکز جهان قرار می دهد. گفتنی ست که انسان همواره در جهان حضور دارد. باری، پژوهش حاضر رویکردهایی از انسان محوری را تقویت می نماید که در آن انسان همیشه محور بوده و خواهد بود.
۳۲.

اولویت بندی شاخص های رشد هوشمندجهت شناسایی ظرفیت های کالبدی برای توسعه میان افزا با تأکید بر سناریونویسی (مطالعه موردی: منطقه 3 تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۶ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۵۶) 537 - 550
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۴۳
مقدمه: امروزه توسعه میان افزای شهری به ویژه برای شهرهایی که با محدودیت توسعه افقی مواجه اند روش مناسبی شناخته شده است، که در این میان رشد هوشمند شهری تأکید زیادی بر مسائلی مانند کاربری های مختلط دارد. هدف: پژوهش حاضر با هدف اولویت بندی شاخصهای رشد هوشمندجهت شناسایی ظرفیت کالبدی برای توسعه میانافزا با تاکید سناریونویسی منطقه 3 تبریز، با 26 مولفه رشد هوشمند در قالب 3 شاخص اجتماعی، کالبدی وزیست محیطی با استفاده از روش معادلات ساختاری و تحلیل چند متغییره فازی در محیط GIS انجام شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: منطقه 3  شهر تبریز که به عنوان یکی از مناطق دهگانه شهرداری حدود 3/11 درصد از مساحت شهر تبریز را شامل شده است. روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر باماهیت کاربردی-عملی و روش توصیفی-تجربی است.  گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته شده است که نمونه آماری مشتمل بر 373 نفراز ساکنان منطقه3 تبریز بطور تصادفی انتخاب شده اند. با استفاده از آزمون رگرسیون خطی در نرم افزار SPSS، اولویت بندی شاخصهای پنهان و با استفاده از آزمون بارهای عاملی در نرم افزار LISREL، شاخص های آشکاربراساس اهمیت اولویت بندی شدندو برای تهیه نقشه شاخصهای موثر، ازمدل منطق فازی در قالب GIS استفاده شده است. یافته ها و بحث: عوامل موثر در هوشمندی در سطح منطقه 3 به ترتیب اهمیت اجتماعی،کالبدی و زیست محیطی اولویت بندی شده اند، و با ارائه سناریوهایی در جهت اطلاح و بهبود کاربریهای مختلط، فضای سبز، ایجاد جوامع پیاده محور در منطقه تاکید شد و پیشنهادهایی، بر تقویت شاخص های مؤثر براساس اولویت آنها تأکید شده است. نتایج: نتایج حاصل از تحلیل نشان می دهد که  بعضی از قسمتهای منطقه در وضعیت مطلبوبی نیستند؛ بطوری که محله های شمالی در سطح متوسط روبه بالا و محله های غربی در سطح کاملا مطلوب و محله های جنوبی و جنوب شرقی در سطح خیلی پایین قرار دارند
۳۳.

ارزیابی و سنجش تفاوت فضایی در میزان برخورداری از شاخص های تاب آوری (نمونه موردی: منطقه یک کلانشهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و یکم بهار ۱۴۰۰ شماره ۶۰ 87-106

کلیدواژه‌ها: تاب آوری شهری حوادث غیر مترقبه کلانشهر تبریز منطقه یک.

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۴ تعداد دانلود : ۴۳۱
بروز سوانح غیرمترقبه یک موضوع جهانی است که عدم آمادگی و تاب آوری در این زمینه می تواند منجر به خسارات فراوانی شود. لذا تاب آوری راهی مهم برای تقویت جوامع شهری با استفاده از ظرفیت آن هاست. در این راستا هدف اصلی این پژوهش بررسی تفاوت در میزان برخورداری از شاخص های تاب آوری در سطح سه ناحیه منطقه یک کلانشهر تبریز است. این پژوهش از نظر نوع هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی از نوع پیمایشی است. داده های مورد نیاز با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بررسی میدانی در سطح خانوار گردآوری شده است. جامعه آماری خانوارهای ساکن منطقه یک کلانشهر تبریز است که حجم نمونه طبق فرمول کوکران معادل ۳82 خانوار برآورد شده است. پس از گردآوری داده ها، تحلیل تفاوت در میزان برخورداری از تاب آوری با آزمون های تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین نواحی به لحاظ برخورداری از شاخص های تاب آوری تفاوت وجود دارد. به طوری که کم ترین میزان تاب آوری با میانگین 46/173، به خانوارهای ناحیه یک و بیش ترین آن با میانگین 61/252، به ناحیه سه منطقه یک کلانشهر تبریز اختصاص دارد. از طرفی نتایج حاصل از مقایسه های دو به دو نواحی نیز نشان می دهد که میانگین تاب آوری ناحیه یک در مقایسه با نواحی دو و سه به ترتیب 931/34 و 157/79 برابر کمتر می باشد و تاب آوری ناحیه دو در مقایسه با ناحیه سه، 226/44 برابر کمتر می باشد اما میزان تاب آوری ناحیه سه در مقایسه با دو ناحیه دیگر به ترتیب 157/79، 226/44 برابر بیشتر می باشد. در ادامه پژوهش پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت تاب آوری محدوده مطالعاتی ارائه شده است.
۳۴.

سنجش و ارزیابی میزان تاب آوری بافت فرسوده شهری در برابر زلزله، نمونه مورد مطالعه: شهرکرد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 163 - 182

کلیدواژه‌ها: تاب آوری بافت فرسوده زلزله رگرسیون چند گانه معادلات ساختاری تحلیل چند متغیره فازی محلات شهرکرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۲۶۹
بافت فرسوده شهرها در عین حالی که جزء باارزش ترین بافت های شهری می باشند، دارای آسیب پذیری بالایی هم در برابر زلزله می باشند و به همین دلیل تاب آوری آنها در برابر مخاطرات طبیعی از جمله زلزله دارای اهمیت فراوانی می باشد. از این رو پژوهش حاضر با ماهیت توسعه ای-کاربردی و روش توصیفی- تحلیلی با هدف ارزیابی میزان تاب آوری بافت فرسوده شهرکرد در برابر زلزله انجام شده است. در این پژوهش داده های مورد نیاز با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بررسی میدانی در سطح خانوار گردآوری شده و  حجم نمونه هم طبق فرمول کوکران معادل 341 خانوار برآورد گردید. پس از گردآوری داده ها با بهره گیری از روش های کمی و آماری از جمله رگرسیون چندگانه، معادلات ساختاری و تحلیل چند متغیره فازی در محیط GIS، به بررسی میزان تاب آوری شهری و اولویت بندی شاخص های تاب آوری محلات بافت فرسوده شهرکرد در برابر زلزله پرداخته شده است. تعداد 44 شاخص تاب آوری شهری در قالب 4 شاخص مکنون کالبدی، اقتصادی، نهادی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفتند. با استفاده از آزمون بارهای عاملی در نرم افزار LISREL، شاخص های آشکار براساس درجه اهمیت و تأثیرگذاری اولویت بندی و خلاصه سازی شده و برای تهیه نقشه شاخص های مؤثر، از مدل منطق فازی در قالب سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین محلات شهرکرد از نظر میزان تاب آوری تفاوت خیلی زیادی وجودی دارد؛ بدین صورت که محلات واقع در شرق و جنوب شهرکرد، محلات بخش مرکزی و محلات جنوب شرقی به ترتیب دارای تاب آوری خیلی زیاد، متوسط و پایینی هستند. از لحاظ برخورداری از شاخص های تاب آوری هم به ترتیب اولویت شاخص کالبدی با 2/67.درصد، شاخص اقتصادی با 38 درصد، شاخص نهادی با 9/36 درصد و شاخص اجتماعی با 2/36 درصد بیشترین نقش را در تاب آوری شهرکرد داشته اند که نشانگر مهم بودن بعد کالبدی نسبت به بقیه ابعاد است.
۳۵.

شناسایی عوامل کلیدی موثر بر توسعه شهر سردرود (سردری) و تبعات الحاق آن به مادرشهر تبریز با رویکرد آینده نگاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۵ بهار ۱۴۰۰ شماره ۷۵ 207 - 222

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری سناریونگاری شهر سردرود کلان شهر تبریز MICMAC ScenarioWizard

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۴۲۷
توسعه ی شهری فرآیندی اجتناب ناپذیر و ناشی از عوامل متعددی می باشد که پیامد آن به وجود آمدن بسیاری از مشکلات و تغییرات زیست محیطی و اقتصادی- اجتماعی در مقیاس های مختلف به ویژه در کشورهای در حال توسعه شده است. جهان معاصر عرصه تحولات شگرف و پویایی شتابنده است؛ لذا تنها رویکرد و سیاستی که احتمال کسب موفقیت های بیشتر در این محیط سرشار از تغییر و بی ثباتی را فرآهم می آورد، تلاش برای معماری آینده است. در مقایسه با شیوه های سنتی برنامه ریزی که برنامه ریز از شرایط حال آغاز کرده و به درون آینده می رود؛ در نگاه نو به برنامه ریزی، برنامه ریز ابتدا با افق آینده می رود و با حضور در افق آینده و دیده بانی حال و گذشته مسیرهای مشخص برای معماری توسعه را تعیین و تدقیق می کند. این مطالعه با هدف شناسایی عوامل کلیدی تاثیرگذار بر رشد و توسعه شهر سردرود در جهت الحاق به مادرشهر تبریز و تدوین سناریوهای ممکن و شناسایی سناریوهای مطلوب تدوین شده است و در مراحل بعدی با تهیه پرسشنامه و ارائه آن به کارشناسان، شاخص های مؤثر بر روند الحاق شهر سردرود به مادرشهر تبریز بدست آمد. با بررسی نتایج پرسشنامه ها، 59 متغیر مؤثر شناسایی و با به کارگیری نرم افزار MICMAC، 13 عامل کلیدی استخراج شد؛ و در ادامه جهت تدوین سناریوهای ممکن و شناسایی سناریوهای مطلوب، وارد نرم افزار SCENARIOWIZARD گردیدند. در نهایت، سه سناریو قوی، 13 سناریوی باورکردنی و 9999 سناریوی ضعیف بدست آمد؛ که سناریوهای ضعیف از حیطه برنامه ریزی خارج می باشند و صرفاً جنبه آماری دارند. برای سناریوهای باورکردنی، 169 وضعیت محتمل مشخص گردید؛ که از این بین، تنها 68 وضعیت حالتی مطلوب دارند و وضعیت های نامطلوب با 101 وضعیت، سیطره بیشتری داشته و این امر آینده مطلوبی را برای سیستم متصور نمی شوند. حتی در صورت وقوع سناریوهای مطلوب، باز هم سیستم با آینده ای کاملاً مطلوب رو به رو نخواهد بود.
۳۶.

مدل سازی توسعه فیزیکی شهر با ترکیب قابلیت های گوگل ارث انجین (GEE) و شبکه عصبی مصنوعی (MLP) مطالعه موردی: شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۴ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۷۴ 215 - 232

کلیدواژه‌ها: موتور گوگل ارث توسعه فیزیکی شهر پرسپترون چند لایه سنجش از دور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۴۶۷
امروزه ارزیابی توسعه فیزیکی شهری با استفاده از تکنیک های نوین سنجش از دور می تواند اطلاعات پایه ای را در اختیار برنامه ریزان قرار دهد و از این طریق نقشی مؤثر در مدیریت و بهبود کاربری اراضی شهر ایفا کند. هدف از این پژوهش، پایش و ارزیابی توسعه فیزیکی شهر تبریز در دوره 42 ساله (2014-1972) با استفاده از سامانه جدید (GEE) Google Earth Engine و پیش بینی تغییرات گسترش فیزیکی شهر تبریز با استفاده از مدل شبکه عصبی (MLP) است. نتایج این پژوهش نشان از قابلیت بالای فناوری GEE در استخراج پهنه های شهری طی دوره های مختلف دارد، بطوریکه این فناوری بخوبی توانست توسعه فیزیکی شهر تبریز را طی دوره 40 ساله ارزیابی کند. نتایج پیش بینی تغییرات حاصل از مدل MLP نشان دهنده ی این است که توسعه فیزیکی شهر تبریز در آینده رو به شمال شرقی و جنوب شرقی است و مدل اجرا شده از سال 1975 تا 2014 در قالب GEE و برای بیست سال آتی با استفاده از مدل تجربی شبکه عصبی مبتنی بر پرسپترون چندلایه اقدام به شبیه سازی و مدلسازی روند آتی توسعه کلانشهر تبریز نمود.
۳۷.

تصویرسازی سنجش پایداری مسکن از دیدگاه عدالت فضایی با ترکیب روش معادلات ساختاری و تحلیل چندمتغیره فازی؛ نمونه پژوهش: منطقه یک کلان شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال دهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۳۹) 66 - 85

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار مسکن پایدار عدالت فضایی معادلات ساختاری تحلیل چندمتغیره فازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۲۷۸
طرح مسئله: مسکن، بخش بسیار بزرگی از کاربری های شهری را به خود اختصاص داده و از جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، روانی، کالبدی و زیست محیطی مهم است و نقش مهمی را در محیط شهری ایفا می کند؛ بنابراین با توجه به آثار گسترده مسکن بر محیط های شهری، بخش مسکن نقش بسیار مهمی درزمینه تحقق اهداف توسعه پایدار و عدالت فضایی شهری دارد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی شاخص های پایداری مسکن با تأکید بر رویکرد توسعه پایدار و عدالت فضایی در منطقه یک تبریز انجام شده و از حیث هدف، کاربردی عملی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی است. روش: شیوه گردآوری داده ها، اسنادی، کتابخانه ای و میدانی بوده و به منظور گردآوری داده ها از پرسش نامه پژوهشگرساخته استفاده شده است. ضریب پایایی پرسش نامه با آلفای کرونباخ، 0.93 برآورد شده است. نمونه آماری مشتمل بر 382 نفر از ساکنان منطقه یک تبریز به طور تصادفی انتخاب شده است. تعداد 49 شاخص پایداری مسکن در قالب چهار شاخص کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بررسی شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و LISREL استفاده و با بهره گیری از آزمون بارهای عاملی، شاخص های آشکار براساس درجه اهمیت و تأثیرگذاری اولویت بندی و خلاصه سازی شده است. برای تهیه نقشه شاخص های مؤثر، مدل منطق فازی در قالب GIS به کار رفته است. نتایج: نتایج پژوهش حاکی است شاخص های توسعه پایدار مسکن از دیدگاه عدالت فضایی در منطقه یک تبریز رعایت نشده و فاصله طبقاتی و دوگانگی در محله های این منطقه مشهود است؛ به طوری که در محله های شمالی پایداری کم، در محله های میانی پایداری متوسط و در محله های جنوب و جنوب شرقی پایداری زیاد و خیلی زیاد است؛ بنابراین عوامل مؤثر بر این دوگانگی و نابرابری به ترتیب اهمیت اولویت بندی شدند؛ به طوری که شاخص اقتصادی با 50.9 درصد، شاخص کالبدی با 28.7 درصد، شاخص زیست محیطی با 16 درصد و شاخص اجتماعی با 4.4 درصد به ترتیب اولویت در این نابرابری سهیم هستند. نوآوری: نوآوری این پژوهش در استفاده از هر دو روش آماری و GIS برای تحلیل شاخص های پایداری مسکن منطقه یک کلان شهر تبریز است.
۳۸.

تحلیل وضعیت بوم شناختی پارک های شهری مطالعه موردی: تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شهری دوره نهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۵ 61 - 75

کلیدواژه‌ها: تحلیل اکولوژیکی فضای سبز تاپسیس پارک شهری تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۳۹۸
   فضاهای سبز و  پارک های شهری بخش مهمی از شبکه پیچیده اکوسیستم شهری هستند و اثرات قابل توجهی در اکوسیستم ارائه می دهند. این پژوهش به بررسی و تجزیه و تحلیل اکولوژیکی پارک های شهری در کلانشهر تبریز پرداخته است. پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت تحلیلی_توصیفی و از لحاظ هدف کاربردی است.اطلاعات به دو صورت اسنادی و میدانی جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق کلیه پارک های تبریز و جامعه نمونه، پارک های ائل گلی، باغمیشه، شمس تبریزی و ارم است. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات، سیستم اطلاعات جغرافیایی، روش تحلیل شبکه ای ANP، مدل تاپسیس و مدل الکتر است. بررسی و تجزیه و تحلیل شاخص های اکولوژیک در چهار محور عمده کالبدی و طراحی اکولوژیکی، زیست محیطی، فرهنگی_ آموزشی و دسترسی در پارک های مورد مطالعه نشان می دهد با توجه به نتایج به دست آمده، پارک ائل گلی از نظر اکولوژیکی در بهترین وضعیت قرار دارد و پارک های شمس، باغمیشه و ارم در رتبه های بعدی قرار دارند که نیازمند اتخاذ سیاست های مناسب در این زمینه برای بهبود وضعیت آنهاست. به گونه ای که در روش تاپسیس پارک ائل گلی در مجموع شاخص ها و متغیرهای در نظر گرفته شده براساس دسترسی، فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی با ضریب 16Ci">  94/15 در رتبه نخست قرار داشته و از نظر اکولوژیکی نسبت به سایر پارک های مد نظر وضعیت بهتری دارد. سپس پارک شمس با ضریب 16Ci">  27/10 در رتبه دوم و بعد از پارک ائل گلی قرار دارد و پارک های باغمیشه و ارم به ترتیب با ضرایب 83/6 و 03/3 در رتبه های سوم و چهارم قرار دارند.  
۳۹.

بهینه سازی چند هدفه تخصیص کاربری اراضی با استفاده از الگوریتم NSGA-II (مورد شناسی: منطقه 10 شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال دهم تابستان۱۳۹۹ شماره ۳۵ 163-190

کلیدواژه‌ها: بهینه سازی چند هدفه تخصیص کاربری اراضی الگوریتم NSGA-II GIS کلان شهر تبریز منطقه 10

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۳ تعداد دانلود : ۳۹۲
بهینه سازی تخصیص کاربری اراضی به عنوان یکی از بهترین مدل ها برای حفاظت زیست محیطی و هماهنگ کننده اهداف متضاد و مختلف اقتصادی، اجتماعی و غیره کاربری اراضی است. منطقه 10 کلان شهر تبریز د ر زمینه تناسب و توزیع بهینه کاربری ها د ارای نارسایی بود ه است؛ ازاین رو این تحقیق با هدف بهینه سازی تخصیص کاربری اراضی منطقه 10 کلان شهر تبریز انجام گرفته است. پژوهش حاضر با ماهیت توسعه ای- کاربردی و روش توصیفی- تحلیلی در زمینه تخصیص کاربری اراضی با هشت کاربری اصلی: مسکونی به تفکیک سه نوع طبقاتی، تجاری، آموزشی، درمانی، فرهنگی، فضای سبز، ورزشی، تجاری-مسکونی به تفکیک سه نوع طبقاتی به وسیله الگوریتم ژنتیک از نوع مرتب سازی نامغلوب نسخه دوم (NSGA-II) انجام گرفته است. بدین منظور از چهار تابع هدف حداکثر غیر خطی: بیشینه سازی FAR، بیشینه سازی سود اقتصادی، بیشینه سازی سازگاری، بیشینه سازی فشردگی استفاده شده است. هشت نوع کاربری اراضی اصلی و هشت محدودیت تعریف شد و برای ترکیب مقدار عددی تابع هدف بعد از نرمال سازی، روش مجموع وزن دار به کار گرفته شد. عملگرهای NSGA-II اصلاح شد و مدل پیشنهادی در زبان برنامه نویسی MATLAB توسعه داده شد. مدل با توجه به محدودیت های مدل سازی اجرا شده و برای به تصویر کشیدن خروجی مدل، روش کدگذاری ویژه راه حل ها که خروجی را با نرم افزار GIS مرتبط می کرد، تعریف شد. نتایج، نشان دهنده کارآیی و اثربخشی مدل پیشنهادی و پتانسیل آن در پشتیبانی از فرایند برنامه ریزی شهری و تصمیم سازی است. این پتانسیل از طریق تولید آلترناتیوهای گوناگون کاربری و نمایش راه حل های بهینه به دست آمده است. درنهایت نتایج نشان داد که در صورت بهینه سازی کاربری اراضی درمنطقه 10 کلان شهر تبریز، مقدار FAR به اندازه 13.04 درصد و سود اقتصادی به اندازه 21.06 درصد و سازگاری- فشردگی بین کاربری ها به ترتیب 2.3 و 4.6 درصد افزایش می یابد.
۴۰.

ارزیابی سطح مطلوبیت توزیع مکانی ایستگاه های اتوبوس در محیط GIS (مورد شناسی: شهر مراغه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال دهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۶ 73 - 102

کلیدواژه‌ها: حمل ونقل عمومی شبکه راه ها خطوط اتوبوس رانی ایستگاه های اتوبوس سیستم اطلاعات جغرافیایی شهر مراغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۳۶۳
امروزه با گسترش شهرها و افزایش جمعیت شهری و به تناسب آن افزایش ترافیک معابر، مشکلات متعددی برای مردم در زمینه طول و زمان سفرهای شهری به وجود آمده است. در این بین ساماندهی مناسب حمل ونقل عمومی از جمله ایستگاه های اتوبوس می تواند نقش مهمی در کاهش طول و زمان سفرهای شهری ایفا کند. هدف این پژوهش، سنجش سطح مطلوبیت توزیع مکانی فعلی ایستگاه های اتوبوس مراغه و در وهله بعد، تعیین مناسب ترین الگوی مطلوب توزیع مکانی ایستگاه های اتوبوس مراغه است که از حیث هدف، کاربردی- عملی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. در این تحقیق، از مدل تاپسیس برای رتبه بندی شبکه معابر از نظر اولویت استقرار ایستگاه های اتوبوس و مکان های مناسب این ایستگاه ها و از مدل تحلیل شبکه نیز در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) درجهت مشخص کردن مسیرهای بهینه و محاسبه طول و زمان مسیرها بر روی شبکه استفاده شد. از ده معیارِ فاصله از مراکز مسکونی، تجاری، اداری، آموزشی، فرهنگی، تفریحی و فضای سبز، بهداشتی و درمانی، فاصله از تقاطع ، دسترسی و تراکم جمعیت استفاده شد که با روش ANP وزن دهی شدند. در این پژوهش، نتایج مدل تاپسیس نشان داد که ایستگاه های اتوبوس، شبکه معابر را به صورت لازم پوشش نمی دهند و فاصله استاندارد آن ها از همدیگر رعایت نشده است. همچنین نتایج مدل تحلیل شبکه نیز نشان داد که از 8 خط اتوبوس مراغه، 5 خط در مسیرهای رفت و برگشت و 2 خط در مسیر برگشت، تغییر کردند و مجموع طول مسیرهای خطوط اتوبوس رانی پس از اعمال الگوریتم 5724 متر و زمان لازم برای طی مسیرها 20 دقیقه کاهش یافت. نهایتاً نقشه نهایی الگوی مطلوب توزیع مکانی ایستگاه های اتوبوس نشان داد که قسمت های کوچکی از شهرک ولیعصر- فاز 1 و فاز 2، قسمت های زیادی از شهرک سهند و دارایی- طالب خان، مکان هایی کاملاً مطلوب و قسمت های زیادی از شهرک ولیعصر- فاز 1 و قسمت کوچک تری از فاز 2 در حدمطلوب بوده و بقیه قسمت ها نیز به ترتیب دارای مطلوبیت متوسط و پایینی درجهت توزیع بهینه مکانی ایستگاه های اتوبوس مراغه هستند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان