تیمور آمار

ایجاد سدها باعث تغییر الگوهای کاربری اراضی، آب و سایر منابع طبیعی شده و می تواند در گستره ای وسیع تاثیرات منفی برجای بگذارد. این تغییرات سبب وارد آمدن خسارت به روستائیان شده و ارائه خدمات اجتماعی و غیره را با مشکلاتی مواجه می سازد. دراین تحقیق اثرات وپیامدهای سدسازی دراستان خوزستان وپیامدهای آن بر روستاهای محدوده مورد مطالعه بررسی گردید. روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق، روش کتابخانه ای- پیمایشی است و از فن مصاحبه و پرسشگری (در چارچوب روش میدانی) استفاده گردید. محدوده جغرافیایی این تحقیق 122سکونتگاه روستایی درپشت سدهای کارون3 وگتوندعلیا بوده که درشهرستانهای ایذه،گتوندو دهدز پراکنده شده اند. تعداد نمونه مورد مطالعه در محدوده جغرافیایی بااستفاده از فرمول کوکران شامل 36روستا و 397خانوار می باشد.روش نمونه گیری با توجه به تعداد نمونه ها، روشهای طبقه ای و تصادفی انتخاب گردید. همچنین، برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات به دست آمده و بیان اثرات سیاست مداخله در نظام اسکان محدوده مورد مطالعه و ترسیم چشم انداز مطلوب نظام اسکان، از مدل سوات (swot) استفاده گردید . نتایج بررسی وتجزیه وتحلیل نشان دادکه جابجایی اجباری باعث ازبین رفتن روستاها وراههای روستایی، تغییرفرهنگ بومی،افزایش جمعیت حاشیه نشین در شهرها،مهاجرت ناخواسته افرادوسرگردانی وآواره شدن درشهرهاوایجادتضادهای اجتماعی،هزینه های زیادجابجایی مردم واسکان مجدد،افزایش بیکاری درشهرها وایجادمشاغل کاذب،ازبین رفتن اراضی حاصلخیزوکاهش تولیدات کشاورزی، ازبین رفتن اماکن عمومی،تاسیسات اقتصادی ،اماکن فرهنگی ومذهبی واحساس بی هویتی ومشکلات روحی وروانی در محدوده موردمطالعه شده است.

هدف این مقاله به بررسی کار آفرینی در مناطق روستایی با رویکرد اقتصاد مقاومتی با تاکید بر نقش بسیج سازندگی در ناحیه مرکزی گیلان پرداخته است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و میدانی است. جامعه آماری تحقیق کارآفرینان تحت حمایت بسیج در روستاهای شهرستان های رشت، انزلی و رودبار می باشند. جامعه نمونه در بخش کوهستانی برطبق جدول مورگان در روستاهای جلگه ای 200 و در روستاهای کوهستانی 70 کارآفرین می باشند. نتایج بررسی در مناطق جلگه، کارآفرینی تفاوت هایی را با مناطق کوهستانی دارد؛ بطوریکه تنوع فعالیت ها در این بخش بیشتر است. وجود بازارهایی مانند رشت و منطقه آزاد موجب رواج تولید پوشاک و خیاطی توسط روستائیان شده یکی دیگر از فعالیت هایی که در مناطق روستایی بخش جلگه وجود دارد صنایع دستی حصیری بافی می باشد که مواد اولیه آن نوعی گیاه است که در این منطقه می روید. این فعالیت مورد توجه بسیاری از روستائیان بوده و با توجه به آنکه مواد آن در محیط یافت می شود مورد استقبال و دارای سود آوری بوده است. در واقع بسیج با تلاش و کوشش خود در بخش جلگه ای شهرستان های رشت و انزلی 69 درصد و در بخش کوهستانی 72 درصد از کارآفرینان را تحت حمایت قرار داده است. باتوجه به نوع فعالیت ها در بخش کوهستانی 90 درصد از فعالیت ها به کشاورزی و 10 درصد به خدمات و در بخش جلگه ای نیز 30 درصد به فعالیت های کشاورزی، 22/5 درصد به خدمات و 47/5 درصد به صنعت اختصاص یافته است.

کارایی یک فعالیت کشاورزی به نحوه استفاده از عوامل تولید و بهره گیری از زیرساخت های موجود در افزایش بهره وری بستگی دارد. یکی از روش های افزایش بهره وری در کشاورزی کشت دوم است. کشت دوم اصطلاحاً به محصولاتی گفته می شود که در اراضی زراعی بعد از برداشت محصول اصلی کشت می شود. در استان گیلان کشت دوم در اراضی شالیزاری و بعد از برداشت برنج کشت می شود و معمولاً شامل محصولاتی مثل دانه های روغنی، حبوبات و علوفه می شود. این تحقیق به دلایل و نیروهای مؤثر بر توسعه این نوع شیوه تولید در نواحی روستایی شهرستان شفت (استان گیلان) می پردازد.در روند تحقیق از شیوه های رایج جمع آوری و تولید اطلاعات(اسنادی و میدانی) استفاده شده و نقش عوامل طبیعی و انسانی مؤثر بر گسترش کشت دوم در روستاهای ناحیه مورد تحلیل قرار گرفته و راهکارهای لازم برای رفع مشکلات موجود نیز ارائه گردیده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که شهرستان شفت با داشتن 14330 هکتار شالیزار و بهره مندی از زیر ساخت هایی چون آب کافی شرایط مناسبی برای توسعه کشت دوم دارد ضمن اینکه عواملی چون تسطیح اراضی، نیروی انسانی و رضایتمندی از تولید می تواند پشتوانه مناسبی برای افزایش کارایی این شیوه تولید باشد.

خانه های دوم بعنوان یکی ازنمادهای رونق گردشگری در نقاط روستایی و نشانه ماندگاری بیشتر گردشگران درمناطق روستایی است.ظهور و گسترش این پدیده را می توان نمادی از رشد سرمایه داری در جوامع روستایی دانست که به تبع رسوب و ماندگاری در این جوامع،در بلندمدت اثرات اقتصادی قابل ملاحظه ایی بر جای می گذارد.در سواحل کاسپین ظهور و گسترش خانه های دوم بیشتر در نوار ساحلی بوده تقریباً سابقه ایی در حدود سه دهه رانشان می دهد  این تحقیق با انجام مطالعات کتابخانه ای و میدانی،ابعاد و روند گسترش خانه های دوم در نواحی روستایی شهرستان بندر انزلی را مورد بررسی قرار داده است.نتیجه مطالعات نشان می دهد که گسترش خانه های دوم در این شهرستان عموماً متاثر ازشرایط جغرافیایی ناحیه و برنامه ریزیهای موضعی (مثل منطقه آزاد)می باشد.بیشترین تعداد خانه های دوم در دهه اخیر برپا شده و مالک بیش از نیمی از خانه ها ساکن تهران هستند و مدت اقامت در این خانه ها عموماً سه هفته تا یکماه در سال می باشد. .

مقدمه: سطح توانمندی و دسترسی به منابع، امکانات و خدمات از جمله عواملی است که در رفتار  روستائیان در محیط موثر است. هدف پژوهش: هدف از این پژوهش مقایسه چهار ناحیه  ارتفاعی روستاهای شهرستان تالش از نظر تاثیرات رفتاری بر محیط می باشد. روش شناسی تحقیق : روش تحقیق مقاله حاضر پیمایشی و کتابخانه ای بوده و جامعه آماری تحقیق شامل سکونتگاه های روستایی چهار ناحیه ساحلی، جلگه، کوهپایه و کوهستان در شهرستان تالش از توابع استان گیلان است. تعداد 386 پرسشنامه که از روش آلفای کرونباخ با پایایی  78/0 ارزیابی گردید در نواحی مطالعاتی تکمیل و داده های حاصل از آن برای توصیف در نرم افزاز آماری SPSS بررسی و تحلیل شده است. قلمرو جغرافیایی تحقیق: روستاهای نواحی ساحلی، جلگه ای، کوهپایه ای و کوهستانی شهرستان تالش در استان گیلان. یافته ها و بحث: یافته ها نشان می دهد، روستاهای ناحیه جلگه ای از حیث دسترسی به خدمات و درآمد وضعیت بهتری نسبت به سایر نواحی دارند. نکته  قابل توجه در این است که طی مطالعات انجام گرفته و بررسی های میدانی میزان آلودگی، تخریب محیط، تغییرات غیرمجاز برای ساخت مساکن و اثرات منفی بر تغییر محیط اندک است.    نتایج: در سنجش نگرش های روستائیان از دو رویکرد مثبت و منفی نسبت به محیط پیرامون متاسفانه نگرش مثبت نسبت به نگرش منفی درنواحی مطالعاتی سطح پایین تری دارد و این وضعیت در شکل گیری رفتار نامطلوب نسبت به محیط پیرامون از جمله تخریب  و بهره برداری نامناسب از منابع در کنار میل رو به افزون کسب درآمد بیشتر  می تواند به روند رابطه نادرست انسان و محیط تاثیر گذارد.

گردشگری خانه های دوم یکی از الگوهای گسترش گردشگری در نواحی روستایی است که سبب تاثیرات مختلف از جمله تاثیرات زیست محیطی در روستاها می شود . هدف این پژوهش بررسی نقش گردشگری خانه های دوم در تحولات زیست محیطی روستاهای هدف گردشگری شرق استان گیلان در دهه اخیر(95-85) است. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی- تحلیلی است که بخش عمده ای از داده های آن بر اساس مطالعات میدانی صورت گرفته است. نتایج بیانگر آن است که گردشگری خانه های دوم عمدتاً اثرات منفی همچون تغییر کاربری اراضی و تخریب باغ ها و مزارع، افزایش تولید زباله و رها سازی آن در محیط روستاها ، تخریب پوشش گیاهی، آلودگی های صوتی ، هوا ، بصری ، آب و... بر محیط زیست روستاهای ناحیه مطالعاتی داشته است.براساس یافته در سال 95 تعداد 169 خانه دوم در ناحیه مطالعاتی احداث شده که از رشد 6/110 درصدی نسبت به سال 85برخوردار بوده و بیشترین تغییرات کاربری اراضی به ترتیب در روستاهای حسن سرا(6/56هکتار) و انبارسر(3/22هکتار) در دهه اخیررخ داده است. براساس مطالعات میدانی، میزان تولید زباله در فصول گردشگری حدود 80٪نسبت به فصول غیر گردشگری رشد داشته که در این راستا بیشترین تولید زباله در فصول گردشگری مربوط به روستاهای انبارسر(حدود420کیلوگرم) و حسن سرا(حدود350کیلوگرم) می باشد.

مناطق کوهستانی در جهان به عنوان یکی از مقصدهای مورد علاقه گردشگران است. فقدان برنامه مناسب از سوی سازمان های ذی ربط و ناآگاهی گردشگران از پتانسیل های گردشگری روستاهای کوهستانی و عدم تمایل سرمایه گذاری بخش خصوصی در فقدان تأسیسات و تجهیزات مناسب برای گردشگران در محدوده های کوهستانی باعث گردیده است صنعت گردشگری در این مناطق دچار توسعه نیافتگی گردد. پژوهش حاضر در یکی از محدوده های کوهستانی استان گیلان و در راستای پاسخ گویی به این سوال بانجام رسیده که مزیت ها و محدودیت های توسعه توریسم در منطقه کوهستانی شهرستان املش کدامندو چه راهکارهایی جهت توسعه توریسم کوهستانی وجود دارد؟ با توجه به اینکه شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید و برنامه ریزی در جهت رفع محدودیت ها و تقویت مزیت ها و ایجاد تحولات اقتصادی و اجتماعی در منطقه از اهداف بارز این تحقیق است، بدین منظور مقاله حاضر با استفاده از روش پیمایش (توصیفی- تحلیلی)، مطالعات میدانی و تکمیل پرسش نامه توسط سه نمونه جامعه آماری (گردشگران، خانوار روستایی (مردم)، مدیران محلی) و تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید در قالب عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، طبیعی و کالبدی و نهادی به شیوه SWOT به تدوین استراتژی های چهارگانه در جهت توسعه توریسم کوهستانی در شهرستان املش پرداخته است. مطالعات و بررسی ها نشان داد که با توجه به وجود نقاط قوت و فرصت در منطقه، میزان تهدیدها و ضعف ها نیز بسیار بالاست و منطقه به لحاظ توسعه گردشگری از سطح آسیب پذیری برخوردار است و توزیع و تخصیص مجدد منابع و برنامه ریزی درست و منطقی در سطح منطقه امری الزامی است.

نواحی روستایی از اولین مناطق آسیب پذیر در مواجه با مخاطرات طبیعی هستند و در مقابل چنین خطراتی بیمه نیستند. این نواحی، بسته به موقعیت جغرافیایی خود تحت تأثیر مخاطرات طبیعی ویژه ای می باشند و به علت فقر شدیدتر و دانش و فناوری محدودتر نسبت به دیگر سکونتگاه های انسانی در برابر خطرات طبیعی آسیب پذیرترند. به همین دلیل استفاده از تمام ظرفیت های نواحی روستایی جهت کاستن از میزان آسیب پذیری امری ضروری می باشد. در همین راستا هدف از پژوهش حاضر بررسی اثرات ظرفیت سازی در دهستان انجیر آب جهت کاستن از میزان خسارات احتمالی بر اثر زلزله می باشد که بدین منظور از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه دهستان انجیرآب در شهرستان گرگان می باشد که 4 روستای پرجمعیت این دهستان شامل؛ محمدآباد، اکبرآباد، زنگیان و سعدآباد انتخاب و تعداد 200 نفر از سرپرستان خانوار با استفاده از فرمول کوکران انتخاب و پرسشنامه به صورت تصادفی ساده بین آن ها توزیع شده است. یافته های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون فریدمن و اسپیرمن نشان دهنده ظرفیت بالای دهستان انجیرآب در ابعاد کالبدی- فضایی و نهادی و ظرفیت پایین در بعد اجتماعی- اقتصادی می باشد. 

توانمندسازی یکی از روش های نوین توسعه با هدف بهبود عملکرد، افزایش بهره وری، استفاده از ظرفیت ها و آماده شدن برای چالش های آتی است. واژه «توانمندسازی» به طور کلی به معنای ظرفیت فرد یا گروه برای تعیین امور خود است. این واژه به طور گسترده ای در حوزه های مختلف از جمله روان شناسی، مدیریت، آموزش، مطالعات زنان و جامعه شناسی استفاده شده است. در این پژوهش موضوع توانمندسازی اقتصادی خانوارهای روستایی تحت پوشش کمیته امداد امام (ره) در رابطه با سیاست های اصلی این کمیته در ناحیه مرکزی استان گیلان با استفاده از تکنیک پرسشنامه به تعداد۳۴۵ مورد استفاده و بررسی قرار گرفت. براساس نتایج پژوهش، در بین دو شاخص مورد مطالعه در بخش اقتصادی که به صورت کیفی و از طریق طیف لیکرت بررسی شده اند، شاخص سطح معیشت خانوارها با نمره میانگین 52/2 نسبت به شاخص استقلال مالی وضعیت بهتری دارد. در رتبه دوم شاخص سطح استقلال مالی مددجویانبا نمره میانگین 45/2 قرار دارد. براساس نتایج پژوهش، در بین چهار سیاست مورد مطالعه، رضایت مندی از سیاست هدایت اعتبارات ناشی از هدفمندسازی یارانه ها به خانوارهای تحت پوشش با نمره میانگین 78/2 در رتبه اول قرار دارد. در رتبه دوم رضایت مندی از سیاست ارائه خدمات بیمه ایبا نمره میانگین 67/2 قرار دارد. رضایت مندی از سیاست های تأمین و تعمیر مسکن روستایی و پرداخت اعتبارا خرد قرض الحسنه ای نیز به ترتیب با نمره های میانگین 61/2 و 53/2 در رتبه های سوم و چهارم قرار دارند.

یکی از راهبردهای اساسی در زمینه توسعه روستایی که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته و در بسیاری از کشورها نتایج مثبت به همراه داشته است توسعه و گسترش گردشگری در نواحی روستایی می باشد. اما این راهبرد در ایران و به ویژه در منطقه مورد مطالعه با پدیده ای به نام خانه ها ی دوم همراه بوده که نتایج این گسترش پیامدهای منفی زیادی در ابعاد کالبدی، اقتصادی، زیست محیطی و فرهنگی و اجتماعی به همراه داشته است. نواحی روستایی دهستان لیل از بخش مرکزی شهرستان لاهیجان طی دو دهه اخیر با رونق صنعت گردشگری با پدیده گسترش خانه ها ی دوم همراه بوده است. در این تحقیق با استفاده از روشهای توصیفی- تحلیلی و آزمونهای آماری به اثرات گسترش خانه ها ی دوم بر تغییرات کالبدی و زیست محیطی نواحی روستایی دهستان لیل پرداخته شده است. نتایج نشان داد که گسترش خانه ها ی دوم بیشترین تأثیر را در بخش کالبدی روستاها داشته است. از اثرات منفی بخش کالبدی می توان تغییر در چشم انداز روستایی و شهری شدن سکونتگاه، برهم خوردن ساختار سنتی و همگونی ساخت وساز، از بین رفتن زیبایی ظاهری روستا، تغییر در واحدهای مسکونی و تجاری نام برد و همچنین تغییر کاربری اراضی، تسطیع دامنه کوه ها ، افزایش تولید زباله و تغییرات واحدهای کارگاهی و شاغلان مردم محلی از مهمترین اثرات منفی در بخش زیست محیطی می باشند.

در کشور ما رسیدن به توسعه یکپارچه سکونتگاه های روستایی به عنوان راهبرد حفظ سکونتگاه ها  مطرح شده است، چرا که این نوع از توسعه  در سرو سامان  دادن به استقرار بهینه روستاها و حفظ آنها بهترین روش می باشد. برای رسیدن به این نوع  از توسعه شناخت فرصت ها ، قوت ها، ضعف ها و تهدیدهای موجود در منطقه می تواند روش  مؤثرتر و بهتری باشد تا با شناخت آنها و برنامه ریزی برای استفاده از قابلیت ها و بر طرف نمودن ضعف ها بتوان به یک توسعه یکپارچه و پایدار رسید.   تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی  به بررسی قوت ها، فرصت ها، ضعف ها و تهدیدها با استفاده از مدل SWOT در بخش احمد سر گوراب شهرستان شفت پرداخته است. برای جمعی آوری اطلاعات در سطح 48 روستا از دهیاری ها و شوراهای روستا پرسش نامه و مصاحبه به عمل آمده است. نتایج این بررسی ها نشان  می دهد که این بخش با دارا بودن 48 روستا از نظر محیط طبیعی دارای فرصت های فراوانی است که می تواند در توسعه یکپارچه محدوده  مؤثر باشد از جمله توان های محدوده می توان به وجود زمینه های ایجاد فعالیت های مکمل کشاورزی، توان های توریستی طبیعی و زیارتی و پتانسیل های طبیعی بکر را نام برد. از عمده ترین نقاط ضعف محدوده مورد مطالعه می توان به عدم وجود امکانات و خدمات در روستاها و عدم برنامه ریزی در جهت استفاده از فرصت های موجود که موجب عدم پاسخ گویی روستاهای این محدوده به نیازهای جمعیتی،  اشاره نمود.

مقدمه:  اشتغال جوامع روستایی نه فقط یکی از مهمترین مسائل اجتماعی روز در کشور به شمار می آید، بلکه با توجه به میزان رشد جمعیت در دو دهه گذشته می توان آنرا مهم ترین چالش اجتماعی چند دهه آینده نیز به حساب آورد. هدف:  این مقاله به بررسی کارآفرینی در مناطق روستایی با رویکرد اقتصاد مقاومتی با تاکید بر نقش بسیج سازندگی در ناحیه مرکزی گیلان پرداخته است. روش شناسی: روش انجام کار توصیفی– تحلیلی است و روش جمع آوری اطلاعات بصورت اسنادی و میدانی است. جامعه آماری تحقیق کارآفرینان تحت حمایت بسیج در روستاهای تحقیق شهرستان های رشت، انزلی و رودبار می باشند و با توجه به تحلیل فضایی روستاها به دو بخش جلگه و کوهستان تقسیم شدند. بر طبق جدول مورگان در روستاهای کوهستانی 70 نمونه و در روستاهای جلگه ای 200 کارآفرین بعنوان نمونه انتخاب و بصورت تصادفی مورد پرسش قرار گرفتند. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی شامل روستاهای شهرستان های رشت، انزلی و رودبار می باشد . یافته ها و بحث:  یافته ها نشان می دهد در مناطق جلگه کارآفرینی تفاوت هایی را با مناطق کوهستانی دارد بطوریکه تنوع فعالیت ها در این بخش بیشتر است در واقع بسیج با تلاش و کوشش خود توانسته است در بخش جلگه ای که شامل شهرستان های رشت و انزلی می باشد69 درصد و در بخش کوهستانی 72 درصد از کارآفرینان را تحت حمایت قرار داده است. باتوجه به نوع فعالیت ها در بخش کوهستانی 90 درصد از فعالیت ها به کشاورزی و 10درصد به خدمات و در بخش جلگه ای نیز30 درصد به فعالیت های کشاورزی 5/22درصد به خدمات و 5/47 درصد به صنعت اختصاص یافته است. نتیجه گیری: بنابراین می توان اینگونه نتیجه گیری نمود که بسیج در تمام زندگی روستائیان به خصوص در بخش اقتصادی تاثیر گذار بوده است. 

برنامه ریزی توسعه گردشگری هدفمند می تواند باعث افزایش جذب گردشگران شده و منافع مستقیم و غیرمستقیم فراوانی اعم از اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و محیطی را در فرآیند چند جانبه توسعه علی الخصوص توسعه اقتصادی برای کشورهای متکی به اقتصاد تک محصولی نفت به همراه داشته باشد. در همین راستا، پژوهش حاضر با ماهیت توسعه ای-کاربردی، و روش تحقیق ترکیبی، به رتبه بندی شهرستان های استان یزد از لحاظ عوامل فرهنگی و اقتصادی گردشگری می پردازد. برای جمع آوری داده ها و آمار به سالنامه آماری سال 1395 استان مراجعه شده است. بدین منظور مولفه های فرهنگی واقتصادی که بیشترین تاثیر را در گسترش گردشگری فرهنگی داشتند انتخاب شده اند. برای اولویت بندی از تکنیک تصمیم گیری چند معیاره VIKOR استفاده شده است. مطابق تحلیل صورت گرفته با تکنیک تصمیم گیری چند معیاره ویکور شهرستان یزد با ضریب توسعه 0.054 دارای بیشترین زیر ساخت ها و خدمات گردشگری منطقه ای است، شهرستان اردکان با ضریب توسعه0.280 در مرتبه دوم قرار گرفته است، شهرستان مهریز با ضریب توسعه 0.521 در مرتبه سوم از لحاظ شاخص های توسعه جغرافیای گردشگری منطقه قرار دارد، شهرستان تفت با ضریب توسعه 0.559 در مرتبه چهارم قرار دارد، شهرستان میبد با ضریب توسعه 0/633 در مرتبه پنجم،شهرستان خاتم با ضریب 0.778 در مرتبه ششم از لحاظ شاخص های گردشگری میراث تاریخی قرار گرفته، شهرستان اشکذر با ضریب توسعه 0.821 در مرتبه هفتم، شهرستان ابرکوه با ضریب 0.848 در مرتبه هشتم ، شهرستان بافق با ضریب0.908 در مرتبه نهم و در نهایت شهرستان بهاباد با ضریب توسعه 1 دارای کمترین مولفه های توسعه منطقه ای گردشگری را دارا می باشد.

مقدمه: بسیاری از برنامه ریزان توسعه از فعالیت گردشگری روستایی به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار یاد می کنند و در این راستا می کوشند، با شناسایی مزیت ها و محدودیت های روستایی و امکان سنجی فعالیت گردشگری در این نواحی و نیز برنامه ریزی اصولی، نقش موثری در تنوع بخشی به اقتصاد روستایی برعهده گیرند.هدف: هدف از انجام این پژوهش، شناسایی عوامل موثر بر توسعه الگوی گردشگری نواحی روستایی شهرستان ماسال می باشد.روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و دارای ماهیت اکتشافی از نوع کیفی-کمّی می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل دهیاران و کارشناسان شورای اسلامی روستاهای هدف گردشگری شهرستان ماسال می باشد که به صورت هدفمند انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از مصاحبه های عمیق به صورت سوال های باز و سپس ساخت پرسشنامه محقق ساخته، استفاده گردید. در روش تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش کدگذاری، روش آماری توصیفی شامل میانگین، انحراف استاندارد و روش آماری استنباطی شامل آزمون فریدمن و تحلیل مسیر بارهای عاملی با استفاده از نرم افزار SPSS و AMOS استفاده گردید.قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مطالعاتی در پژوهش حاضر، شهرستان ماسال می باشد.یافته ها: یافته ها نشان داد، جاذبه های طبیعی نواحی روستایی شهرستان ماسال با ضریب مسیر 89/0 نسبت به سایر عوامل اثر مستقیم و بسیار مهمی در الگوی گردشگری روستایی شهرستان ماسال دارد.نتایج: نتایج نشان داد که الگوهای اصلی گردشگری در نواحی روستایی شهرستان ماسال شامل اکوتوریسم، گردشگری تاریخی و گردشگری مذهبی می باشد. که از جمله عوامل تاثیرگذار در این زمینه موقعیت جغرافیایی و اقلیم روستاها، قابلیت و محدودیت های روستا به صورت مستقیم و منافع گردشگری، اثرات مثبت و منفی اقتصادی و اجتماعی و اقدامات مسئولان در جهت توسعه گردشگری به طور غیرمستقیم بر الگوی گردشگری روستایی این نواحی اثرگذار است.

شهر و شهر نشینی حاصل روابط متقابل انسان و محیط است. ارتباط انسان با محیط پیرامونی خویش منجر به تحولات ساختاری و دگرگونی های مکانی زیادی شده که نمونه ای از آن پیدایش یک پدیده مکانی فضایی تحت عنوان شهر می باشد. شهر از آن لحاظ که دارای کارکردهای گوناگون است در مطالعات جغرافیایی جایگاه مناسبی دارد. شکل گیری شهر و فرهنگ شهر نشینی در کشور ما سابقه زیادی دارد و استان گیلان نیز از مناطقی است که شهر نشینی در آن از قدمت زیادی برخوردار است. در این استان پیدایش و تکوین شهرها به تناسب عوامل جغرافیایی در تمام قسمت ها دارای روند یکسان نبوده و تفاوت هایی را نش ان می دهد ک ه این مقاله تلاش دارد تا این مقوله را با محوریت سه عامل مهم جغرافیایی یعنی جمعیت، موقعیت جغرافیایی و توپوگرافی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.

مقدمه: پرداختن به موضوع سطح بندی پایداری فضایی در سکونتگاه های انسانی ما را قادر خواهد کرد تا با شناختی کافی از مکان های مطالعه شده برای برنامه ریزی و مدیریت مطلوب تر آنها اقدام کنیم. در واقع پایداری فضایی روستا چیزی جز ایجاد آسایش فضای سکونت برای روستاییان نیست. علاوه بر این، جلوگیری از هدررفت منابع سرزمینی، منابع انسانی و منابع سرمایه ای در بحث پایداری فضایی مورد توجه پژوهشگران است. دستیابی به چنین خواسته ای از طریق انجام طرح هادی در روستا امکان پذیر است. این طرح یک ابزار مدیریتی مطلوب برای نظارت، کنترل، جهت دهی و بهبود کارایی عملکردها با هدف تجدید حیات و هدایت روستا از لحاظ ابعاد فیزیکی، اقتصادی و اجتماعی است.هدف پژوهش: ارزیابی نقش طرح هادی روستایی بر پایداری فضایی روستاهای شهرستان آبدانان است.روش شناسی تحقیق: این پژوهش از نظر هدف، «کاربردی» و از نظر روش، «توصیفی تحلیلی» است. در این پژوهش از روش کتابخانه ای و همچنین برداشت های میدانی (مشاهده، مصاحبه و نظرسنجی از صاحب نظران و مسئولین) برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز پژوهش استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 16 روستای شهرستان آبادانان واقع در استان ایلام می باشد که در آنها طرح هادی اجرا شده است: انجیره، گنداب، پشت قلعه، جابرانصار، هفت چشمه، شهرک هزارانی، وچکاب جودکی، وچکبود علیا، سرپله، ژیور، گل گل علیا، گل گل سفلی، هونگه، آب انار، سیاه گل و هلیوه.قلمرو جغرافیایی پژوهش: شهرستان آبدانان با مساحت ۲۹۱۹ کیلومترمربع در جنوب و جنوب شرقی استان ایلام واقع شده و از سمت شمال به شهرستان های زرین آباد و بدره، از جنوب به استان خوزستان و شهرستان دزفول، از شرق به شهرستان دره شهر، از غرب به شهرستان دهلران محدود می شود.یافته ها و بحث: برای ارزیابی اثرات طرح های هادی اجرا شده بر پایداری فضایی روستاهای نمونه، از شاخص هایی نظیر جمعیت، فعالیت، تعاملات فضایی و ارتباطات (سلسله مراتب سکونتگاه ها) و مشارکت استفاده شده است. میزان تأثیر بعد مسکن بر کیفیت زندگی روستاییان برپایه طرح هادی بیش از سایر ابعاد بوده است. بعد مشارکت نیز از نظر مردم نیز در جایگاه دوم از میزان تأثیر گذاری بوده است. ابعاد شبکه معابر، کاربری اراضی و خدمات و تعاملات فضایی و ارتباطات در جایگاه های بعدی از اجرای طرح هادی بر میزان کیفیت زندگی قرار گرفتند.نتایج: نتایج نشان داد که اجرا و نقش طرح های هادی در پایداری کالبدی فضایی سکونتگاه های روستایی بر کیفیت زندگی روستاهای مورد مطالعه کاملاً مشهود است.

کشاورزی مهم ترین فعالیت اقتصادی سکونتگاه های روستایی استان گیلان می باشد که در اشکال و اندازه های مختلف صورت می گیرد. فعالیت های خرد کشاورزی در مناطق سنتی معمولاً یک گزینه مهم  در کنار فعالیت اصلی، برای معیشت کشاورزان به شمار می رود. از سوی دیگر این کشاورزی تحت مؤلفه هایی قرار دارد که درنهایت بر گسترش فعالیت های خرد کشاورزی اثرگذار می باشند. هدف این مطالعه رتبه بندی مؤلفه های اثرگذار بر گسترش فعالیت های خرد کشاورزی در روستاهای پیراشهری آستانه اشرفیه می باشد. روش تحقیق به صورت توصیفی - تحلیلی   و روش جمع آوری اطلاعات اسنادی و پیمایشی بوده است. جامعه آماری پژوهش حاضر بهره برداران 9 روستای پیراشهری آستانه اشرفیه که دارای فعالیت های خرد کشاورزی بوده (تمام شماری)، تشکیل داده اند. به همین منظور تعداد 350 نفر از افراد فعال در حوزه فعالیت های خرد کشاورزی به عنوان نمونه آماری بر اساس نمونه گیری تصادفی- سهمیه ای انتخاب شدند. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از آزمون فریدمن و برای بررسی معنی دار بودن مؤلفه های موردبررسی از آزمون t استفاده شد. یافته های نشان داد که درمجموع 55 مؤلفه اثرگذار بر فعالیت های خرد کشاورزی در آستانه اشرفیه شناسایی شدند که دارای قابلیت رتبه بندی  هستند. بالاترین اولویت مرتبط با تکنولوژی و مکانیزاسیون با میانگین رتبه ای برابر با 5/39 می باشد. رتبه دوم مرتبط با بهبود بازدهی با میانگین رتبه 4/38،  رتبه سوم  با 6/36 مرتبط با درآمد می باشد. همچنین رتبه چهارم  به استفاده از تسهیلات با  میانگین رتبه ای برابر 6/35  اختصاص داشته است.

مقدمه: با توجه به نقش های متعددی که روستاییان در فرایند توسعه ملی به ویژه در زمینه تأمین مواد غذایی دارند، توسعه پایدار این نواحی اهمیت زیادی دارد. هدف: این پژوهش، با هدف بررسی میزان تأثیرگذاری اقدامات بخش کشاورزی در توسعه پایدار روستایی در شهرستان رودسر انجام شد. روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و مبنای روش آن توصیفی - تحلیلی است. در این پژوهش ابتدا میزان برخورداری 195 روستای نمونه از انواع سیاست های بنیادین و حمایتی به صورت کیفی و با استفاده از تکنیک پرسشنامه ارزیابی شد. سپس وضعیت روستاهای نمونه براساس شاخص های توسعه پایدار بررسی گردید. جامعه آماری پژوهش حاضر روستاهای دارای سکنه ی شهرستان رودسر است. مطابق با آخرین آمار جمعیتی استان گیلان در سال 1395، شهرستان رودسر دارای 395 روستای دارای سکنه است. بنابراین اندازه نمونه با استفاده از فرمول کوکران و در سطح خطای 5 درصد برابر با 195 روستا خواهد بود. این اندازه نمونه براساس سهم نسبی روستاهای هر دهستان توزیع شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش حاضر شهرستان رودسر است. یافته ها: یافته ها نشان داد جامعه روستایی در شهرستان رودسر از لحاظ بعد اجتماعی نسبت به ابعاد اقتصادی و زیست محیطی با نمره میانگین 998/2 از پایداری بیشتری برخوردار است. براساس نتایج حاصل از مدلسازی رگرسیون خطی چند معیاره، در زمینه متغیر اشتغال، سیاست مکانیزاسیون کشاورزی با ضریب 456/0 بیشترین تأثیرگذاری را داشت. مکانیزاسیون کشاورزی، مدیریت منابع آب، بازاریابی و آموزش و ترویج بر اشتغال جامعه روستایی تأثیرگذار بودند. در خصوص متغیر وابسته درآمد، یکپارچه سازی اراضی روستا، مکانیزاسیون کشاورزی و قیمت گذاری محصولات کشاورزی به ترتیب بیشترین تأثیرگذاری را داشتند. یکپارچه سازی اراضی روستایی و مدیریت منابع آب کشاورزی به ترتیب 1/41 درصد و 9/28 درصد قدرت پیش بینی متغیر وابسته تولید را داشتند. قیمت گذاری، بازاریابی و آموزش و ترویج بیشترین تأثیرگذاری را بر متغیر پیوند با اقتصاد بازار داشتند. مکانیزاسیون کشاورزی تا حدود 54 درصد بر ثبات جمعیت روستایی تأثیرگذار بود. آموزش و ترویج تنها سیاست تأثیرگذار بر کیفیت محیط بود. یکپارچه سازی اراضی روستا، مدیریت منابع آب و توزیع نهاده های کشاورزی نیز بر منابع طبیعی روستا تأثیرگذار بودند. نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که اتخاذ سیاست های مناسب روی بهره وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی اثرات مثبت دارد. در واقع تعیین سیاست های مناسب و اثرگذار بنیادین و حمایتی در بخش کشاورزی، می تواند منجر به افزایش توان تولیدکنندگان و مصرف کنندگان این بخش در تولید و مصرف محصولات کشاورزی گردد و بدین ترتیب می تواند بر بهره وری بخش کشاورزی تأثیرات مثبتی را بر جای گذارد و درنهایت توسعه پایدار اقتصادی را برای روستاها منجر خواهد شد.