عاطفه حصارکی زاد

یکی از مخاطرات بسیار مهم که دشتهای ایران را در معرض قرار داده است مسئله فرونشست زمین است و یکی از وظایف چالش برانگیز دولت ها جلوگیری از آن برای بهره برداری و توسعه دشت ها در آینده است. هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل مروری این مسئله با استفاده از روش مرور سیستماتیک درمطالعات حوزه فرونشست زمین در ایران است. پژوهشگران با استفاده از واژه «فرونشست» در پایگاه های اطلاعاتی SID و Magiran مطالعات مربوط به فرونشست زمین در ایران را جستجو کرده اند. هیچ محدودیتی در تاریخ انتشار پژوهش ها در نظر گرفته نشده است. به این معنی که تمام مقالات منتشر شده تا فروردین 1402 برای ورد به مرور سیستماتیک در نظر گرفته شدند. چارچوب PRISMA برای جستجو و انتخاب ادبیات استفاده شد و در نهایت 76 مطالعه متمرکز در حوزه 21 استان ایران برای مرور سیستماتیک انتخاب شده است. نتایج نشان داد که دشت تهران با میزان فرونشست حدود 43 سانتیمتر (2015-2017)، دشت کرج با 30 سانتیمتر (2016-2021)، دشت دیندارلو با 30 سانتیمتر (1992-2014)، نوق و بهرمان با 30 سانتیمتر (2005-2010) و دشت قره باغ با 6/28 سانتیمتر (1996-2008)، در سال بیشترین مقدار فرونشست را در مناطق مختلف ایران تجربه کرده اند. نتایج این مطالعه می تواند برای جامعه اجرایی به ویزه در بخش دولتی مانند وزارتخانه ها و سازمان های محیط زیست و جامعه دانشگاهی و پژوهشگاهی کار برد داشته باشد.

مفهوم تاب آوری در گفتمان مدیریت پایدار، به ویژه در مناطق ساحلی، ریشه دوانده است. تاب آوری به عنوان یک کیفیت مطلوب در نظر گرفته می شود و سیاست و عملکرد مدیریت مناطق ساحلی به طور فزاینده ای در جهت به حداکثر رساندن آن است. با توجه به اثرات تغییرات آب و هوایی، دستیابی به تاب آوری اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در محیط های ساحلی در بلندمدت بسیار پرهزینه است. هدف پژوهش حاضر تحلیل وضعیت تاب آوری شهرستان های ساحلی استان گیلان است. برای سنجش وضعیت تاب آوری شهرستان های ساحلی استان گیلان از 21 شاخص در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و کالبدی استفاده شده است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، شهرستان های ساحلی استان گیلان (شهرستان های آستارا، تاش، بندر انزلی، رشت، رضوانشهر، آستانه اشرفیه، رودسر، لاهیجان، لنگرود و ماسال) است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل های BWM و PROMETHEE استفاده شده است. بر اساس نتایج پژوهش می توان گفت که وضعیت تاب آوری شهرستان های رضوانشهر، آستارا، رشت، لاهیجان و بندر انزلی مناسب است؛ در حالی که شهرستان های آستانه اشرفیه، رودسر، تالش، ماسال و لنگرود وضعیت مناسبی نداشتند.