هدایت کارگر شورکی

با وجود اثبات تأثیر مثبت فرهنگ سازمانی بر بهره وری، اندازه گیری بلوغ فرهنگ بهره وری نیازمند ابزاری دقیق است. «مدل ایرانی سنجش بلوغ نظام مدیریت بهره وری (مدل آی مپس)» یکی از این ابزارهای بومی است که فرهنگ بهره وری را از چهار جنبه نشانه ها، الگوها، آیین ها و ارزش ها تحلیل می کند. مدل یادشده در مرحله اجرای آزمایشی خود در ده سازمان مستقر در سطح استان یزد استفاده شده است و مطالعه حاضر این اطلاعات را مورد تحلیل قرار می دهد؛ بنابراین ضمن پیروی از روش شناسی پژوهش های کاربردی و توصیفی تحلیلی، داده های حاصل از ارزیابی این بنگاه ها تحلیل شده اند. یافته ها نشان داد که سطح بلوغ فرهنگ بهره وری در سازمان های یزدی مورد بررسی، بسیار پایین است؛ ضمن آنکه از میان وجوه چهارگانه عنصر «فرهنگ»، نقاط قوت و ضعف سازمان های یزدی، به ترتیب، در مؤلفه های «نشانه ها» و «آیین ها» مشهود است. دیگر نتیجه پژوهش حاکی از آن است که سازمان های «دولتی خدماتی» استان یزد از نظر فرهنگ بهره وری بالغ تر از بنگاه های «خصوصی تولیدی» این استان هستند. اولویت بندی وجوه چهارگانه این عنصر نیز نشان داد که «ارزش ها» و «آیین ها»، به ترتیب، اثرگذارترین و اثرپذیرترین وجه فرهنگ بهره وری هستند. سازمان های یزدی و همچنین مسئولان استانی و ملی نهضت بهره وری می توانند از نتایج این مطالعه برای طراحی نقشه راه بلوغ فرهنگ بهره وری استفاده کنند

نظام مدیریت بهره وری، به عنوان یکی از کلیدی ترین خرده نظام های سازمانی و مدیریتی، از تأثیر حیاتی در حرکت پایدار مجموعه سازمان به سمت اهداف ارتقای بهره وری برخوردار است. با وجود اهمیت کم نظیری که برای مفهوم بهره وری، در مبانی نظری و محافل عملی مدیریت و اقتصاد قائل شده اند، تاکنون مدلی جامع برای راهنمایی بنگاه ها در زمینه استقرار نظام مدیریت بهره وری با تمام عناصر و ارتباطات ضروری اش، طراحی نشده است. مطالعه کیفی و توصیفی حاضر که با هدف توسعه ای-کاربردی طراحی شده است، بر آن است تا با بهره گیری از دانش ذخیره شده در سوابق پژوهشی و نظرهای خبرگی بومی، چنین مدلی را توسعه دهد و الگویی را از منطق ارزیابی برای سنجش بلوغ این پدیده در سازمان های ایرانی، ارائه کند. در بخش نخست مطالعه و با بهره گیری از راهبرد تحلیل محتوا و کدگذاری، مجموعه عناصر مفهومی تشکیل دهنده خرده نظام مدیریت بهره وری، از اسناد علمی مرتبط و مصاحبه با مطلعان استخراج و در ادامه با تشکیل جلسات نشست خبرگی، نحوه تعامل میان این اجزا نیز در قالب مدلی یکپارچه تعیین شده است. اجرای موفقیت آمیز فرایند دو مرحله ای اعتبارسنجی این مدل (که با عنوان i-MAPS نام گذاری شده است)، تناسب آن با مقتضیات سازمان های ایرانی معاصر را اثبات می کند. بر اساس این مدل، به مسئولان بهره وری در بنگاه های تولیدی و خدماتی بخش های عمومی و خصوصی کشور توصیه می شود که برای تحقق اهداف غایی خود، به استقرار نظام مدیریت بهره وری با عناصر و مشخصات تبیین شده در مدل حاضر اقدام کنند.

شوراهای اسلامی از ارکان اساسی و تأثیرگذار نظام مدیریت شهری در ایران محسوب می شوند که مسئولیت های خطیری را بر عهده دارند. می توان پذیرفت که تحقق کامل این انتظارات و مأموریت ها مستلزم وجود بسترها و زمینه های متعددی است که در این میان، وجود سازمان اداری فعال و کارامد از اساسی ترین الزامات قلمداد می شود. این مطالعه کوشیده است تا ساختار تشکیلاتی مناسب برای بخش اداری شورای اسلامی شهر را طراحی کند. برای اجرای پژوهش حاضر که از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی و از دسته مطالعات موردی محسوب می شود از رویکرد کیفی و راهبرد پژوهشی «نظریه پردازی داده بنیان» استفاده شده است؛ ضمن آن که برای گردآوری داده ها از ابزارهایی چون فرم های محقق ساخته، پرسشنامه، مصاحبه، چک لیست های کنترلی و فیش برداری بهره برداری شده است. روایی و پایایی سؤالات پرسشنامه و مصاحبه توسط خبرگان مورد تأیید قرار گرفته است. داده های موردنیاز برای اجرای پژوهش کیفی و توصیفی حاضر از چهار منبع (شامل مطالعه اسناد حقوقی؛ مصاحبه با مطلعان؛ مطالعه سازمان های مشابه و مطالعه کارسنجی) گردآوری شده است. تحلیل این داده ها با تکنیک کدگذاری و به صورت دستی صورت گرفته است و بر مبنای این تحلیل ها ضمن ترسیم نقشه فرایندی، الگویی از نمودار تشکیلاتی مناسب برای سازمان اداری شورای اسلامی شهر طراحی گردید که دربرگیرنده 68 پست سازمانی است و بخش عمده ای از آن به صورت ماتریسی و سایر اجزای آن به شکل وظیفه ای قابل اجرا می باشد. یافته های این مطالعه نشان می دهد که شورای اسلامی شهر برای تحقق اهداف و اجرای مأموریت های خود به الگویی از ساختار سازمانی ماتریسی در سازمان اداری شورا نیاز دارد.

تعدادی از سیاستهای کلی نظام اداری به موضوع سلامت اداری مرتبط است و برای تحقق آنها به مدلهای عملیاتی و سیاستهای اجرایی نیاز داریم. در این تحقیق که به روش تلفیقی و با ترکیب مدلهای کتابخانه ای و پیمایشی برنامه ریزی شده است تلاش می شود تا ضمن شناسایی مجموعه سیاستهای اجرایی مناسب برای تحقق سیاستهای کلی نظام اداری در حوزه سلامت اداری، مدلی از نحوه تاثیرگذاری و تاثیرپذیری این سیاستها ارئه شود. بر این اساس، پس از مطالعه مبانی نظری و استخراج فهرستی از سیاستهای اجرایی، اعضای کمیته های سلامت اداری فعال در 60 دستگاه اجرایی استان یزد به عنوان جامعه آماری تحقیق، انتخاب شده و با طراحی پرسشنامه ای، نظرات کارشناسی آنها در این زمینه مورد سنجش و تحلیل قرار گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که مجموعه 23 سیاست اجرایی شناسایی شده، از نظر شدت تاثیرگذاری بر سیاستهای کلی در چهار خوشه قابل سطح بندی هستند که موثرترین ها در این میان عبارتند از انتصاب مدیران حرفه ای شایسته و بکارگیری نیروی انسانی کافی و کارآمد.

نظام اداری دولتی به عنوان تسهیل گر، نقشی اساسی در فرایند توسعه جوامع بر عهده دارد؛ از سوی دیگر، امروزه یکی از محوری ترین پیشران های توسعه، عوامل انسانی، به ویژه استعدادها شمرده می شود. به گواهی مطالعات معتبر، این عامل در تسهیل دستیابی به اهداف توسعه و بهبود کیفیت زندگی شهروندان تأثیری اساسی دارد که از مهمترین وظایف دولتها به حساب می آید. سؤال اینجاست که چگونه می توان استعدادها را به عنوان پیشران انسانی توسعه در منطقه جغرافیایی ویژه ای مانند استان، به صورتی پایدار جذب و نگهداری نمود. هدف از مطالعه توسعه ای، کیفی و توصیفی حاضر آن است که عوامل مؤثّر بر جذب و نگهداشت پایدار استعدادهای انسانی در قلمروی استان یزد را بر مبنای نظرات خبرگان تحلیل کرده و ضمن ارائه تصویری شفاف از نیروهای تأثیرگذار در این عرصه، مدلی نظری و جامع از تعامل میان این عوامل و عناصر را پیشنهاد نماید. در این راستا ضمن مصاحبه با 28 نفر از استعدادهای انسانی در سطح ملی که در عرصه های مختلف علمی، هنری، اقتصادی، سیاسی، ورزشی و... فعالیت دارند، مفاهیم کلیدی ناظر بر انگیزه حضور آنان در منطقه استخراج و با بهره گیری از راهبرد نظریه پردازی داده بنیاد در قالب مدلی نظری تنظیم شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که مفهوم محوری در مدل نظری جذب استعدادها در استان یزد، «محیط شهری» است که در تعامل با دیگر مفاهیم از قبیل «شرایط شخصی و خانوادگی»، «فرهنگ»، «نظام حکمرانی»، «محیط طبیعی»، «عوامل اقتصادی» و «مدیریت استعداد» باعث می شود نظام جامع و پایدار جذب نیروی انسانی برتر ملّی در استان شکل بگیرد

جریان نوپدید فناوریهای همگرا (انبیک یا شزان) که از ترکیب چهار فناوری پیشرفته (شامل ریز فناوری، زیستفناوری، فناوری اطلاعات و علوم شناختی) حاصل آمده است، تمامی برساختههای اجتماعی بشر ازجمله سازمان و نظام اداری را تحتتأثیری شدید و انقلابی قرار خواهد داد. این مقاله میکوشد تا نحوه حضور جریان همگرایی فناورانه شزان در نظام اداری ایران را آیندهنگاری کند و سناریوهای محتمل از وقوع نظام اداری همگرا در این کشور را تشریح نماید. تحقیق کیفی و توصیفی حاضر با تکنیک پویش محیطی، عوامل مؤثر بر همگرایی فناورانه را شناسایی و با تکنیک تحلیل شبکه اجتماعی و نرمافزار UCINET آنها را اولویتبندی میکند. سپس با انتخاب دو عامل اولویتدار و استفاده از تکنیک سناریونویسی، آیندههای فراروی نظام اداری کشور ترسیم میشود. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که از میان عوامل هفتگانه مؤثر بر همگرایی فناورانه در ایران، «ظرفیتهای فناورانه» و «محیط سیاسی» با بالاترین مقدار شاخصهای مرکزیت بینابینی و مرکزیت درجهای بهعنوان عوامل اولویتدار شناخته  میشوند و از تعامل عدمقطعیتهای مربوط به این دو عامل، چهار سناریو (شامل پیشتاز/ دنبالهرو/ منزوی/ خاموش) برای وقوع نظام اداری همگرا قابل پیشبینی است. این مطالعه نشان میدهد که نظام اداری جمهوری اسلامی ایران، ناگزیر تحتتأثیر جریان همگرایی فناورانه قرار خواهد گرفت، اما چگونگی این تأثیرپذیری بهشدت وابسته به دو عامل اصلی شامل شرایط سیاسی جامعه و توانمندیهای فناورانه است.

مطالعه حاضر تلاش دارد تا نقش و کارکرد دولت در قابلیت آفرینی نوآورانه را تحت تأثیر جریان همگرایی فناورانه مورد تحلیلی آینده-نگرانه قرار دهد. رویکرد این تحقیق، کیفی و توصیفی بوده و در آن از استراتژی های تحلیل ریخت شناختی و سناریوسازی استفاده شده است؛ بدین صورت که رایج ترین سازوکارهای حمایت دولت از فرایند تقویت قابلیت نوآورانه شناسایی و در قالب مدلی ارائه و به صورت موازی، مهمترین دستاوردهای حاصل از کاربرد فناوری های همگرا نیز بر اساس یکی از مدل های معتبر استخراج شده است. سپس با تشکیل نشست خبرگان و اجرای تکنیک تحلیل ریخت شناختی، شدت تاثیرگذاری جریان همگرایی فناورانه بر هرکدام از سازوکارهای حمایتی مورد برآورد قرار گرفته و با اجرای تکنیک سناریوسازی، سه سناریوی بدیل از آینده نقش دولت در قابلیت نوآوری تحت تاثیر فناوریهای همگرا (شامل سناریوهای حداقلی، میانه و حداکثری) طراحی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که با بهره گیری هوشمندانه از ظرفیت های انقلابی فناوری های همگرا می توان آینده مطلوب از نقش دولت در توسعه قابلیت نوآورانه را زمینه سازی نمود و این جایگاه را در مقایسه با شرایط فعلی به شدت تکامل بخشید.

بادی، ف. و همکاران (1394). بررسی تاثیر آموزش های مهارتی بر وضعیت رفتارهای انحرافی زنان ندامتگاه گرگان. مهارت آموزی ، دوره 4، شماره 14، صص 21-35 . پایا، ع. و همکاران (1390). ارزیابی آینده ﭘﮋوﻫﺎﻧﻪ ﺗﺄﺛیﺮات ﻋﻠﻮم و ﻓﻨﺎوری ﻫﺎی ﻫﻤﮕﺮا بر حوزه های اخلاق، اجتماع و سیاست در ایران تا 1404، رهیافت ، شماره 49 ، صص 19-27. تقوی، س.ز. و همکاران (1394). نیازسنجی آموزش های مهارتی بر اساس سند آمایش سرزمین در بخش صنعت. مهارت آموزی ، دوره 4، شماره 14، صص 83-101 . جعفری، پ. و دشمن زیاری، ا. (1388). بررسی شیوه های مهارت آموزی در صنایع منتخب جهان به منظور ارائه مدل مناسب برای صنعت خودروسازی ایران. پژوهشهای مدیریت . دوره 20، شماره 80، صص 61-74 . حسن بیگی، ا. و عین القضاتی، ع. (1394). نقش فناوری های همگرا در ارتقاء توان دفاعی جمهوری اسلامی ایران، مطالعات دفاعی استراتژیک ، سال 13، شماره 60 ، صص 27-51. حسن بیگی، ا. و همکاران (1394). نقش فناوری های نوین همگرا بر بهبود زندگی مردم و ارتقای امنیت ج.ا.ا. ؛ پژوهش های حفاظتی- امنیتی ، سال 3، شماره 15، صص 33-68. حسنی، م. (1393). نیازسنجی آموزش های مهارتی اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان آذربایجان غربی در حوزه صنعت. مهارت آموزی ، دوره 3، شماره 9، صص 67-92 . حکیم، ا. و علایی، ح. (1392) بررسی کاربردها و تحلیل فرصتها و تهدیدات فناوری های همگرا ( NBIC ) در حوزه دفاعی کشور. سیاست دفاعی ، سال 21، شماره 82 ، صص 61-110. حیدری موسی نارنجی، ح. و حیدری موسی نارنجی، م. (1391). تحلیل تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای بر عملکرد تخصصی و اثربخشی شغل های مهارتی. مهارت آموزی ، دوره 1، شماره 2، صص 49-73 . خاوری، س.ع. و گرزین، ر. (1393). آسیب شناسی نظام آموزش مهارتی. مهارت آموزی ، دوره 3، شماره 10، صص 77-92 . رحمانی، س.ف. و همکاران (1394). ایجاد کارگاه های آموزشی فناورانه در مهارت آموزی با رویکرد کاهش هزینه های آموزشی. مهارت آموزی ، دوره 3، شماره 12، صص 7-18 . رستم نیا، ا. و غیابی، س. (1394). بررسی تاثیر شرکت در دوره های آموزش مهارتی مساله محور بر خلاقیت کودکان و نوجوانان از دیدگاه مربیان. مهارت آموزی ، دوره 4، شماره 14، صص 69-81 . رنجبر، م. و نیرومند، پ. (1393). ملاحظاتی بر عوامل و شیوه های موثر درتوانمندسازی زنان و اشتغال آنان در ایران با تاکید بر آموزش های مهارتی. مهارت آموزی ، دوره 2، شماره 8، صص 75-91 . شاکری کهنمویی، ع. (1395). چشم اندازها و واقعیتهای فناوری های همگرا ، فناوریهای همگرا ، سال 1، شماره 4، صص 21-29. صالحی عمران، ا. (1393). آسیب شناسی مدیریت آموزش های مهارتی کشور. مهارت آموزی ، دوره 2، شماره 8، صص 25-48 . طبرسا، غ.ع. و نعمتی، م. (1393) بررسی نقش مهارت آموزی بر تمایل به نوآوری، تسهیم دانش و عملکرد شغلی. مهارت آموزی ، دوره 2، شماره 8، صص 123-142 . طوسی، ا.س. (1394). بررسی جایگاه فناوری های آموزشی و ارتقاء کیفیت آن در حیطه مهارت آموزی. مهارت آموزی ، دوره 4، شماره 14، صص 37-55 . عباسی اسفجیر، ع.ا. و رضایی قلعه، ه . (1390). نیازسنجی توسعه آموزش های فنی و مهارتی مجازی در آموزش و پرورش استان مازندران. فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی ، دوره 1، شماره 3، صص 113-143 . عطارنیا، ا. و همکاران (1393). بررسی وضعیت تدوین خط مشی در نظام غیررسمی آموزش مهارتی ایران. مدیریت فرهنگ سازمانی ، دوره 12، شماره 2، صص 345-374 . فروزش، ع. و همکاران (1394). بررسی کیفیت آموزش های مهارتی بازار محور در اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان اصفهان بر اساس مدل سروکوال. مهارت آموزی ، دوره 3، شماره 11، صص 99-110 . قاسمیان، ا. (1394). بررسی نقش آموزش های مهارتی بر میزان اشتغال دانش آموختگان دانشگاهی با کمک تکنیک معادلات ساختاری. مهارت آموزی ، دوره 3، شماره 11، صص 33-47 . مهدی، ر. (1394). جایگاه مهارت آموزی در دانشگاههای نسل سوم. مهارت آموزی ، دوره 4، شماره 14، صص 103-117 . میرزامحمدی، م.ح. و همکاران (1391). بررسی نقش مهارت آموزی در توانمندسازی نیروی انسانی. مهارت آموزی ، دوره 1، شماره 2، صص 103-122 . میرقادری، س.ه . (1394). بررسی مهارت آموزی و اشتغال در خوشه های صنعتی از دیدگاه پویایی شناسی سیستم. مهارت آموزی ، دوره 4، شماره 13، صص 125-133 . نبی پور، ا. و اسدی، م. (1393) فناوری های همگرا: شکل دهنده آینده پزشکی، طبّ جنوب ، سال 17، شماره 6 ، صص 1045-1067. نصری، ر. و همکاران (1392). بررسی تاثیر مهارت مربیان و محتوای دوره های آموزشی بر توانمندی مهارتی کارآموزان مرکز آموزش فنی و حرفه ای خواهران ایلام. مهارت آموزی ، دوره 2، شماره 6، صص 43-57 . هداوند، س. (1390). بررسی مهارت های مورد نیاز مهندسان در برنامه های آموزش مهندسی با استفاده از مدل مهارتی کاتز. ف