محمدرضا فخر روحانی

موسوعه المقاتل الحسینیه، 3 جلد، کربلا: انتشارات حرم مطهر حسینی، 1441 ق/ 2019 م

سیر مطالعاتی مقاتل امام حسین7، مهدی پیشوایی و همکاران، قم، دفتر مقتل جامعه ایمانی مشعر، 1398ش، 111ص. کتاب مورد بررسی به بازخوانی و تلخیص 23 عنوان از مهم ترین منابعی می پردازد که یا مقتل هستند و یا جنبه های مقتلی در آنان بسیار پررنگ است. در تهیه این مجموعه، افزون بر آقای مهدی پیشوایی، آقایان محمد هادی یوسفی غروی، محمدرضا جباری و محمدحسین رجبی نیز همکاری داشته اند. هدف از تهیه این مجموعه کوچک، آشنا کردن جامعه مداحان کشور با گستره ای از مقاتل است که هر مطلبی به دستشان می رسد، در برنامه های خود بازگو نکنند.

زیارت کردن نوعی از تجربه دینی است که تقریباً در همه ادیان، خواه الهی و خواه ساختگی، وجود دارد. از این رو، اهداف زیارت و هدفی که زائر به دنبال آن است در تبیین، کارکردها و تأثیرات این عمل و تجربه دینی (زیارت) هم متنوع و هم متکثر است. از آن جا که در مذهب شیعه زیارت اربعین تنها برای حضرت امام حسین7 بر پا می شود، این مراسم در گذر تاریخ از ویژگی هویت سازی <br /> و هویت بخشی برای شیعه برخوردار بوده است. جدا از تأکیدات فراوانی که <br /> در باره استحباب (قریب به وجوب) برای زیارت حضرت امام حسین7 در برخی از روایات شیعه وجود دارد، زیارت اربعین وجوه دیگری هم دارد که از آن جمله آداب روز اربعین است.

کتاب مورد بررسی به قلم یکی از روحانیون حوزه علمیه نجف اشرف نوشته شده و هدف از آن، یادآوری درس هایی اخلاقی از سیره عملی و اخلاقی حضرت امام حسین (ع) است. از آن جا که تربیت اخلاقی، در رفتار ائمه اطهار: جایگاهی ویژه دارد، چنین دستوراتی در کلام حضرت امام حسین(ع) برای بالا بردن سطح اخلاقی همه انسان هاست. از این رو، گستره این گونه دستورات، تنها به مسلمانان محدود نمی شود، بلکه فراگیر و جهانی است.

السید حسین الموسوی ابو سعیدة، بلاغة الامام الحسین بن علی8: دراسة و تحلیل، البعة الثانیة، 3 مجلدات، النجف الاشرف: مکتبة ابو سعیدة، 2018. گردآوری سخنان معصومان سنت علمی _ دینی، مبارک و قابل توجه در فضای تمدن اسلامی و به خصوص شیعی بوده است. این کار فوایدی گوناگون دارد. از این رو، چنین کتاب هایی به صورت با/ بدون ترجمه و توضیح، مختصر و گزینشی / جامع و دیگر صورت ها منتشر می شوند. جمع آوری فرمایشات حضرت امام حسین7 به صورت کتاب فوق، دارای این ویژگی هاست که برای هر کدام از مطالب گفته شده توسط آن حضرت، ابتدا زمینه و سیاق لازم از متون تاریخی استخراج شده است. سپس در ادامه، برخی از واژه های دشوار در پاورقی توضیح داده شده اند. در صورتی که آیه یا آیاتی از قرآن کریم در متن سخن آن حضرت باشد، ارجاع دقیق آن به صورت سوره و آیه نیز درج شده است.

اغلب کتاب هایی که در باره واقعه عاشورا و زندگانی حضرت امام حسین7 نوشته شده است، دارای نقل روایت و بیان رویدادهای دلخراش روز عاشورا هستند. هنوز هم جای تألیفات تحلیلی تاریخی، اعتقادی و اجتماعی به زبان فارسی در رابطه با این رویداد بزرگ وجود دارد. به همین قیاس، تعداد بزرگانی که نگاه تحلیلی به واقعه عاشورا داشته اند چندان فراوان نیستند. در چنین شرایطی که سطح آگاهی مخاطبان باید با بدست دادن تحلیل های سودمند و فکر برانگیز بالا برود، کتاب حاضر را می توان به نوعی تجزیه و تحلیل از صفحاتی خاص از این تاریخ پر فراز و نشیب دانست.

ترجمۀ متون اسلامی و به ویژه شیعی از زبان های شرقی به زبان انگلیسی ضرورتی انکارناپذیر برای نشر و تبیین معارف اسلامی در جهان است. گستراندن این معلومات دینی برای مسلمانان جهان از اولویت برخوردار بوده و پس از آن معرفی اسلام و آموزه های آن به دیگر مناطق جغرافیایی دینی مطرح می شود. از سوی دیگر، برخی از اشخاص و یا مؤسسات اقدام به ترجمه و نشر کتاب های اسلامی به زبان انگلیسی می کنند. اما همۀ این ترجمه ها از کیفیت بالای آکادمیک انگلیسی برخوردار نبوده و گاه بازخوردهای نامناسبی را در جامعۀ هدف ایجاد می کنند. این مقاله به ایرادات موجود در این حوزه پرداخته و راهکارهایی را پیشنهاد می کند که مهم ترین آن ایجاد کردن رشتۀ تربیت مترجم متون اسلامی و به خصوص شیعی در بعضی از دانشگاه هاست.