مریم فتحی

درک ماهیت مدرنیته و تحلیل پیشرفت های کشورهای اروپایی در قرون اخیر، یکی از دلایل اصلی ایجاد ارتباطات سیاسی و فرهنگی میان جهان شرق و اسلام، به ویژه ایران و عثمانی با غرب بود. سیاحان و سفرای سیاسی نقش محوری در این تعاملات داشتند و از هر دو منطقه، به اروپا سفر کردند. این مطالعه با هدف بررسی تطبیقی نگرش سیاحان و سفرای ایرانی و عثمانی به زنان غربی در اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ میلادی و تحلیل تأثیر این نگرش بر روابط فرهنگی و سیاسی شرق و غرب تدوین شده است. این پژوهش به این پرسش پاسخ می دهد که با وجود نزدیکی های فرهنگی و جغرافیایی ایران و عثمانی، چرا واکنش این دو کشور به تحولات اجتماعی غرب، به ویژه در حوزه زنان، متفاوت بوده است؟ یافته های تحقیق نشان می دهد که اگرچه هر دو گروه با تحولات عمیق اجتماعی در جوامع غربی مواجه شدند، اما واکنش ها و برداشت های آن ها تفاوت های قابل توجهی داشت. در عثمانی، این مواجهه اغلب با برنامه ریزی و مشارکت فعال همراه بود، درحالی که در ایران، بیشتر جنبه ای انفعالی ناشی از تحولات سیاسی و نظامی بود. تصورات سیاحان و سفرا درباره زنان غربی تحت تأثیر عوامل مختلفی از ارزش های فرهنگی- اجتماعی، تحولات سیاسی و نظامی و سطح تعاملات بین فرهنگی شکل گرفته است. این تصورات نه تنها بر روابط سیاسی و فرهنگی بین شرق و غرب تأثیرگذار بوده، بلکه در شکل گیری و تحولات جنبش های اجتماعی و سیاسی زنان در ایران و عثمانی نیز نقش محوری ایفا کرده اند.

جستار حاضر با روش توصیفی و تحلیلی به تحلیل و مقایسه دو اثر فولکلوریک سمک عیار و رابین هود پرداخته و نشان می دهد که این دو داستان با وجود تفاوت های فرهنگی و تاریخی، در بسیاری از مفاهیم اجتماعی چون قدرت، مشروعیت، عدالت و مقاومت شباهت هایی دارند. هدف اصلی این مطالعه بررسی وجود نگرش های مشابه در گفتمان های این دو اثر است، به ویژه در زمینه های اخلاقی و رفتاری. یافته ها نشان می دهند که هر چند این دو داستان در بسترهای متفاوت اجتماعی شکل گرفته اند، اما در بسیاری از ارزش ها، مانند مقاومت در برابر ظلم و مبارزه برای عدالت، تشابهاتی دارند. تفاوت های موجود در نحوه بازتولید این مفاهیم در هر اثر نیز، به ویژه در زمینه های فرهنگی خاص هر یک، قابل توجه است.

در پژوهش حاضر به بررسی اهداف تربیت هنری در محتوای کتاب فرهنگ و هنر هشتم پرداخته شده است. اهداف تربیت هنری مورد بررسی شامل تولید هنری؛ زیباشناسی؛ نقد هنری و تاریخ هنر می باشد که میزان کاربرد این اهداف و نوع آن ها در قسمت های مختلف کتاب مشخص شده است. سوال اصلی که نگارندگان در پی پاسخ آن هستند؛ اهداف تربیت هنری به کار برده شده در محتوای کتاب فرهنگ و هنر پایه هشتم به چه میزان می باشد؟ این پژوهش از نوع توصیفی و پیمایشی است که با ابزار پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده در بین 54 نفر از دبیران هنر شیراز صورت گرفته و تجزیه و تحلیل یافته ها به روش کمی انجام شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که میزان اهداف تربیت هنری در کل محتوای کتاب به میزان متوسط و فصل طراحی بیشترین میزان کاربرد را نسبت به فصل های دیگر کتاب دارا می باشد. همچنین "تاریخ هنر" به عنوان یکی از اهداف تربیت هنری در فصل طراحی و هدف "تولید هنری" در فصول تصویرسازی، عکاسی و خوشنویسی بیشترین کاربرد را داشته اند. بنا به دیدگاه اساتید متخصص هنر مهمترین هدف تربیت هنری پرورش خلاقیت می باشد.