سعید فخاری

هدف: تبیین کارامدی نظام مبتنی بر ولایت فقیه، مستلزم تبیین مبانی معرفتی انقلاب اسلامی، دستاوردهای مادی و معنوی نظام اسلامی و موانع ایجاد شده توسط نظام استکبار است. اما اقناع شدن و پذیرش مخاطب تبیین، گاهی با موانعی مواجه می شود. هدف مقاله حاضر، یافتن اصول تربیتی مبتنی بر معارف قرآن و عترت به منظور مقابله با جهل مرکّب به عنوان مانعی برای موفقیت در جهاد تبیین بود. روش: روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است که با استناد به منابع کتابخانه ای انجام شده است. یافته ها: اسباب ایجاد جهل مرکّب نسبت به شناخت مبانی معرفتی انقلاب اسلامی و میزان کارامدی آن، در سه دسته گرایشی(مانند تعصّبات حزبی)، بینشی(مانند تقلید کورکورانه یا تبعیت از گمان) و رفتاری(مانند خوردن مال حرام) قرار می گیرند. بر این اساس، اصول تربیتی مقابله با جهل مرکّب عبارتند از: یادآوری و هشدار نسبت به توهّم دانایی؛ تزکیه و تهذیب اخلاقی متربّی؛ تواضع علمی و پرهیز دادن نسبت به غرور و فریفتگی علمی؛ ارزشیابی مستمر روشهای کسب اطلاعات و اخبار و روشهای استنتاجی به صورت معتدل. نتیجه گیری: رعایت اصول تربیتی قرآن بنیان می تواند با رفع موانع شناخت حقیقت، به منظور مقابله با جهل مرکّب و زمینه سازی برای موفقیت جِهاد تبیین، مفید واقع شود.

یکی از کلیدواژه های مهم بیانیه گام دوم انقلاب، امید صادق و نگاه خوشبینانه و متکی به واقعیت های عینی نسبت به آینده است. همچنین یکی از مهم ترین اولویت های دانشگاه فرهنگیان، تربیت تمام ساحتی دانشجومعلمان است و برای دستیابی به این مهم، نیازسنجیِ هدفمند از ضرورت ها، نیازها و علاقه های ایشان که در رضایتمندی و به دنبال آن در نگرش، انگیزه شغلی، امیدبخشی و افزایش توانمندی آنان مؤثر است ضروری می نماید. بر این اساس، نویسندگان این پژوهش با روش توصیفی پیمایشی و استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و نظرسنجی از نودانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان استان مرکزی، به بررسی عوامل مؤثر بر رضایتمندی آنان در حوزه های آموزشی، پژوهشی، رفاهی و پرورشی پرداخته و با تحلیل دقیق داده های آماری، این عوامل را از نظرگاه ایشان اولویت بندی کرده اند تا شرایط واقع بینانه تری برای برنامه ریزان دانشگاه در جهت پیشبرد اهداف والای آموزشی و پرورشی فراهم آورند. یافته های این پژوهش نشان می دهد به ترتیب اولویت، رسیدگی و توانمندی در حوزه آموزشی، پرورش روحی، پژوهشی، پرورش جسمی و رفاهی، می تواند بر رضایتمندی دانشجومعلمان و به دنبال آن بر انگیزه و نگرش شغلی آنان تأثیر مطلوبی داشته باشد.

The purpose of this research is to explain the pathology of Mahdism religious education and belief in Mahdism from the perspective of student teachers of Farhangian University. The method of this descriptive study is contextual and applied, and the research tool is a questionnaire and its sampling is a simple random method.This research was conducted among female and male student teachers in six fields of Farhangian University of Arak (counseling and guidance education, education for exceptional children, English language education, elementary education, educational sciences, and Persian language and literature education) and in two groups of trained and untrained (in The topics of Mahdism) were implemented.The results of questions 1 to 4 of the research showed that most of the students and teachers consider "fencing and fence-breaking, breaking and following, stratification and rationalism, superstition and demystification" as the harms of Mahdavi religious education and the best religious education is Mahdavi. based on the axes of "border studies, guidance, rationalization and the right to believe".Holding conferences, meeting with religious scholars, providing useful and understandable resources with the aim of getting to know the Imam of the Time (Ajlullah Ta'ala Ta'ala Farja Al-Sharif) and familiarizing them with the duties and tasks in the age of occultation, creating research positions in the field of Mahdism by using participation and The cooperation of seminaries, holding foundation courses about Mahdism using competent and knowledgeable seminarians, cultural programs centered on the course of Mahdism studies are some of the suggestions of the present research.

هدف پژوهش حاضر واکاوی سنت الهی در قرآن و دلالت تربیتی آن است. سنت الهی یکی از جنبه های اعجاز قرآن کریم می باشد. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی بوده و از نوع کاربردی است و تلاش کرده تا با تکیه بر دیدگاه مفسرانی مانند شهید صدر، علامه طباطبایی، علامه جوادی آملی، علامه معرفت، علامه مصباح یزدی و آیت الله مکارم شیرازی به تحلیل محتوایی آیات مرتبط با سنّت دینداری، سنّت آینده پژوهی، سنت شکیبایی و سنت رابطه ایمان و تقوا با نزول برکات الهی بپردازد. این پژوهش درصدد پاسخ به چیستی دلالت تربیتی سنت الهی در قرآن با استفاده از ابزارهای منطوق، مفهوم، سیاق و فراسیاق است. یافته ها نشان داد چهار دلالت تربیتی منتج شده عبارتند از: ساختار اصلی هویت انسان، فطرت خدابینی است. همان گونه که افراد دارای کارنامه اعمال هستند، امّت ها نیز کارنامه اعمال دارند. راه رسیدن به موفقیت، مواجه شدن با مشکلات و سختی هاست، سنت ظفر بعد از سنت صبر محقق می شود. نزول برکات که سنت های ثابت و پایدار الهی است، رابطه مستقیمی با رفتار آدمی و حرکت در مسیر فطرت (ایمان و تقوا) دارد.

هدف پژوهش حاضر ارائه الگویی پیشنهادی برای واحد درسی فلسفه تربیتی اسلام در دانشگاه فرهنگیان است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و یافته ها نشان داد که اهداف کلی در طرح درس پیشنهادی برای واحد درسی فلسفه تربیتی اسلام این است که دانشجو بتواند مهم ترین بنیادهای نظری و مؤلفه های نظام تربیت اسلامی را به خوبی درک نماید، فلسفه تربیتیِ شخصی خود را به عنوان چارچوب فکری و ارزشی عمل در موقعیت های تربیتی شکل دهد و به ارزیابی واقعیت های تربیتی موجود در کشور بر پایه مبانی و اصول تربیت اسلامی بپردازد. تنظیم اهداف کلی مذکور و محتوای همسوی با آن بر اساس سطوح شناختی، عاطفی و روانی حرکتی است. در مورد راهبردهای تدریس هم مشخص گردید که پیش مطالعه و تحقیق فردی، توضیح همراه با پرسش و پاسخ استاد و در مواقع لازم بحث گروهی و انجام فعالیت های یادگیری مربوط به هر بحث به طریق فردی یا گروهی در کلاس یا خارج از آن می تواند راهگشا باشد. همچنین برای تشخیص میزان و چگونگی نیل دانشجو-معلمان به اهداف فلسفه تربیتی اسلام پیشنهاد می شود از ارزشیابی های پایانی، فرآیندی، پوشه کار و قضاوت ها و مشاهدات مدرس استفاده شود.

هرمنوتیک را هنر تفسیر متن دانسته اند و روش هرمنوتیکی می تواند روشی برای فهم و تفسیر هر متنی از جمله متون دینی و علمی باشد. در نوشته حاضر به روش های هرمنوتیکی به لحاظ سیر تاریخی و کاربردی (هرمنوتیک متنی و فلسفی) پرداخته شده و از جهت دسترسی به ذهنیت مؤلف و معنای متن به دو نوع شیوه تفسیر دستوری و روان شناختی (فنی) اشاره شده است. همچنین با توصیف دیدگاه امثال شلایرماخر ، دیلتای ، هایدگر و گادامر رویکرد هرمنوتیکی آن ها نقد و بررسی شد؛ همان گونه که به نگاه امثال ویگوتسکی و آزوبل درباره رفتار و ویژگی های انسان به عنوان یک متن پژوهشی پرداخته شد. همچنین از مسائل مورد توجه در حوزه هرمنوتیک، تفاوت «تأویل یا تفسیر قرآن کریم» با سایر متون حتی با متن کتاب مقدس است. اندیشمندان علوم قرآنی و نیز مفسران در سامان دادن بحث تأویل قرآن کریم و روشمندکردن آن سهم بسزایی داشته اند؛ از جمله اینکه برای تفسیر و تأویل قرآن ضوابط و معیارهایی وجود دارد تا مفسر را یاری رساند تا در ورطه تفسیر به رأی نیفتد. اما می توان گفت محدودیت هایی چون تفسیر به رأی و نسبی گرایی هم در تفسیر متون دینی و هم علمی از جمله در حوزه تعلیم و تربیت و مباحث روان شناختی وجود دارد. هدف این پژوهش «نگاهی نقادانه به هرمنوتیک به عنوان روشی برای فهم متون دینی و روان شناسی» است. به این منظور با بررسی برخی منابع و متون مرتبط با موضوع و با روش توصیفی-تحلیلی، نوشته حاضر به دنبال پاسخی برای پرسش های زیر است: 1- با توجه به متون روان شناسی و حوزه تعلیم و تربیت، اگر مجموعه زندگی انسان به مثابه «متنی» است با قابلیت تفسیر، این تفسیر چگونه و با چه ویژگی هایی امکان پذیر است؟ 2- آیا از روش هرمنوتیک می توان به عنوان روش تحقیق و پژوهش در مطالعات دینی بهره برد؟ 3- محدودیت ها و کاستی های روش هرمنوتیک در رویکردهای دوگانه دینی و روان شناسی کدام است؟