بنت الهدی سادات حسینیان

توسعه حرفه ای معلمان نقشی مهم در پویایی سیستمهای آموزشی دارد. از سویی شناخت شاخصهای اثرگذار بر توسعه حرفه ای زمینه طراحی الگوهای جامع توسعه حرفه ای را فراهم می سازد. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه ها و شاخصهای توسعه حرفه ای معلمان در اسناد بالادستی نظام آموزشی کشور و مبانی دینی انجام شده است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوا بر اساس رویکرد گال و همکاران (1994) استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه پژوهش شامل اسناد بالادستی نظام آموزش و پرورش و مبانی و کتابهای دینی بودند که نمونه موردنظر با استفاده از رویکرد نمونه گیری هدفمند و پایش متنی اسناد انتخاب شده و شامل سند تحول بنیادین آموزش و پرورش (1390)، برنامه درسی ملی (1391)، سیاستهای کلی تحول در آموزش و پرورش (1392)، سند تربیت معلم و تأمین نیروی انسانی تعلیم و تربیت (1398)، کتاب التوحید (1398)، کتاب عیون الاخبار الرضا(ع) (1372) و کتاب الأرشاد (1413ق) بوده است. تحلیل اسناد مورد مطالعه شاخصهای توسعه حرفه ای را در سه بعد اصلیِ رفتاری (مشتمل بر ویژگیهای معلمان و مدرسان دوره های ضمن خدمت)، ویژگیهای برنامه های توسعه حرفه ای (مشتمل بر محورهای ویژگیهای اهداف دوره های توسعه حرفه ای، راهبردها و رویکردهای نوین توسعه حرفه ای، ویژگیهای برنامه ها و ارزشیابی توسعه حرفه ای معلمان) و ویژگیهای سازمانی (مشتمل بر محورهای نظارت و ارزیابی، مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی) مورد سازمان دهی قرار داده است. از این رو، به منظور طراحی الگوی توسعه حرفه ای معلمان، باید ابعاد انسانی، سازمانی و برنامه ای مورد توجه قرار گیرند.

هدف این مطالعه، بررسی تطبیقی چگونگی اجرای برنامه های توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی در کشورهای ایران، آمریکا، مالزی، ژاپن، انگلستان و فنلاند بود. این پژوهش از  نوع کیفی مبتنی بر تجزیه و تحلیل مقایسه ای با روش «جرج بردی» بوده است. انتخاب کشورها بر اساس موفقیت آن ها در حوزه اجرای دوره ها و برنامه های توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی  بوده است. داده های تحقیق از طریق مطالعه کتب و بررسی اسناد و مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شده است. جامعه پژوهش، اسناد مرتبط با برنامه های توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی در کشورهای منتخب و نیز معلمانی است که در مجتمع های آموزشی ایران در کشورهای منتخب سابقه تدریس داشته و در زمینه توسعه حرفه ای در این کشورها اطلاع داشتند. نمونه ها به صورت هدفمند انتخاب شدند. یافته ها نشان داد که کشورهای منتخب در زمینه روش های نوین یاددهی یادگیری، اجرای برنامه های درسی به صورت مشارکتی و گروهی، تسهیم تجارب معلمان در اجرا، کاربست فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و اجرای آموزش به صورت مجازی، روش های نوین مثل حل مسئله با رویکرد سازنده گرایی و پژوهش محور مشابه اند اما در زمینه آموزش فردی و گروهی، بررسی تجارب معلمان در زمینه درس پژوهی، شبیه سازی، آموزش مهارت های شناختی و همچنین نظام متمرکز آموزش با یکدیگر متفاوت اند. همچنین کشور ایران در زمینه توسعه حرفه ای معلمان خود به صورت مقطعی و غیرتخصصی عمل می کند. ازاین رو می توان با برنامه ریزی کلان در زمینه توسعه حرفه ای معلمان، نیازسنجی آموزشی و در نظر گرفتن رویکردهای نوین، زمینه بهبود شرایط موجود توسعه حرفه ای را فراهم آورد.

هدف این مطالعه، بررسی تطبیقی ابعاد برنامه های توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی در کشورهای ایران، آمریکا، مالزی، ژاپن، انگلستان و فنلاند بود. این پژوهش از نوع توصیفی مبتنی بر تجزیه و تحلیل مقایسه ای بر اساس روش «جرج بردی» بوده است. درواقع انتخاب کشورها بر اساس موفقیت آنها در حوزه برگزاری دوره ها و برنامه های توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی بوده است. داده های تحقیق از طریق مطالعه ی کتب و بررسی اسناد ، مدارک و مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شده است. جامعه پژوهش برنامه های توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی درکشورهای منتخب و متخصصان و اساتید دانشگاه فرهنگیان در زمینه برنامه های توسعه حرفه ای کشور ایران بوده است. نمونه نیز به صورت هدفمند مبتنی بر سوالات پژوهش انتخاب شده است. یافته ها نشان داد که شباهت ابعاد برنامه توسعه حرفه ای در کشورهای منتخب شامل تاکید همه کشورها بر ابعاد ارتقای دانش تعلیم و تربیت و دانش محتوایی موضوعی، خودکارآمدی و عزت نفس حرفه ای، نگرش و کارآمدی حرفه ای، تسلط در زمینه برنامه ریزی درسی، روشهای تدریس و ارزشیابی، یادگیری مادام العمر و یادگیری تجربی بوده است. مواردی همچون تاکید کشورهای منتخب بر سواد انسان شناسی و توجه محدود کشور ایران به این حوزه، تاکید کشورهای منتخب به صورت مستقیم بر رشد مهارتهای فردی و اجتماعی در این دوره ها و همچنین متمرکز شدن کشورهای منتخب بیش از ایران بر بعد آموزش مهارتهای برنامه ریزی، هدایت، ارزیابی، روشهای تدریس و مدیریت کلاس در این دوره ها تفاوت بین کشورها را نشان داد.

هدف تحقیق حاضر، بررسی تأثیر مهارت های فن آوری اطلاعات و ارتباطات بر میزان کارآفرینی، خودکارآمدی و عملکرد تحصیلی دانشجویان بود. نوع پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا، توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دانشجویان دانشگاه کاشان و علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 94-1393 به تعداد 9353 بود. با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه 239 نفر تعیین شد که به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم جامعه انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از چهار پرسش نامه مهارت های فاوا در قالب 25 سؤال بسته پاسخ، کارآفرینی در قالب 20 سؤال و خودکارآمدی تحصیلی با 20 سؤال بسته پاسخ و عملکرد تحصیلی (معدل) استفاده شد. جهت سنجش روایی پرسش نامه، از روایی محتوایی و روایی سازه (تحلیل عاملی تأییدی) استفاده گردید. از طریق ضریب آلفای کرونباخ، پایایی پرسش نامه های مهارت های فاوا 0/84، کارآفرینی 0/79 و خودکارآمدی 0/81 برآورد گردید. تحلیل داده ها در سطح استنباطی با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، تی تک نمونه ای، رگرسیون و مدل معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار SPSS و Amos انجام شد. یافته ها نشان داد که میانگین هر یک از مؤلفه های مهارت های فاوا از میانگین فرضی بیشتر و میانگین هر یک از قابلیت های کارآفرینی و خودکارآمدی دانشجویان از میانگین فرضی کمتر بود. بین هر یک از مهارت های فاوا در بعد آموزشی و پژوهشی با کارآفرینی و خودکارآمدی دانشجویان، رابطه مثبت و معنادار به دست آمد. هم چنین، بین مهارت های فاوا در بعد آموزشی با عملکرد تحصیلی دانشجویان، رابطه مثبت و معنادار مشاهده شد. اما، این ارتباط بین مهارت فاوا در بعد پژوهشی با عملکرد تحصیلی دانشجویان، منفی و معنادار بود.