حمیدرضا حسینی دانا

امروزه با ظهور تکنولوژی های نوین رسانه ای و بروز مشکلات ناش ی از محتوای جعلی، فضای رسانه ای با چالشی بزرگ مواجه شده است. این مقاله با بررسی روش های ارائه شده درجهان با هدف دسترسی به الگوهایی است که بتواند محتوای رسانه ای را راستی آزمایی کند. سؤال اصلی این است که چه راهکارهایی را می توان برای راستی آزمایی محتوای رسانه ای ارائه کرد؟ این پژوهش فرض را بر این گرفته که راستی آزمایی محتوای رسانه ای در فضای مجازی موجب تأمین امنیت روانی جامعه است.در این مقاله موضوع را از دیدگاه فعالان رسانه ای، ارتباطات و استادان دانشگاه های کشور با روش کیفی و مبتنی بر مصاحبه عمیق، مورد مطالعه قرار داده ایم. جامعه آماری این پژوهش، شامل دوازده فعال رسانه ای و دانشگاهی است که تجربه کار یا م دیریت رسانه ای را بر عهده داشته اند. در آغاز لی ستی از گروه هدف تهیه شده و با تجربه ترین افراد در زمینه موضوع پژوهش انتخاب شدند. پس از مصاحبه، گزاره های برجسته استخراج و در یک دسته بندی کلی سازماندهی و تجزیه وتحلیل شدند و روش های حاصل در قالب چهار مقوله شامل اقدامات حاکمیتی، فناورانه، فرهنگ سازی و الگوها، معرفی شدند. بنابراین و با اس تناد به روش های به دست آمده سازمان های خبری ایران و مخاطبان رسانه قادر خواهند بود با اتکا به یافته های این پژوهش، به مقابله با محتوای جعلی بپردازند. 

با گسترش شهرنشینی و رشد شتابزده کلان شهرها، سطح رفاه، کیفیت زندگی و شادمانی کاهش یافته و فضاهای شهری ماهیت و کیفیت مطلوب خود را از دست داده است. شادی و نشاط حق شهروندان است و مدیریت شهری نمی تواند نسبت به آن بی تفاوت باشد هرچند که مسئولیت آن تنها بر عهده مدیریت شهری نیست و نهادهای مختلف بویژه مشارکت فعال مردم به خصوص نخبگان در این حوزه نقش آفرینی می کنند لذا ایجاد شهر شاد، با همگرایی مدیریت شهری، نهادهای علمی و متخصصان امر و مشارکت مردمی امکان پذیر است. مطالعه بررسی رابطه بین نظام اطلاع رسانی شهرداری تهران و استفاده از مشارکت نخبگان در ایجاد شهرشاد با رهیافت کیفی (تحلیل محتوا با رویکرد استقرایی) هدف پژوهش حاضر است. در این راستا، 100 منبع چاپی و دیجیتالی در حوزه مدیریت شهری و شهرشاد با استفاده از روش نمونه گیری غیراحتمالی از نوع هدفمند برای این تحقیق انتخاب شدند. همچنین برای تکمیل داده ها از خبرگان مصاحبه به عمل آمد. روش پژوهش کیفی و از تکنیک فیشها، فرم ها و جداول محقق ساخته ای و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نظام مقوله ای استقرایی و با استفاده از مقوله های حاصل از مراحل کدبندی (باز، محوری و گزینشی) الگوی مفهومی به دست آمد و در نهایت برای بررسی برازش مدل مفهومی پژوهش با توجه به داده های مشاهده شده تحقیق از نتایج تخمین استاندارد استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد، شبکه اطلاع رسانی مناسب می تواند با ایجاد جاذبه جهت حضور طیف های مختلف سنی، امکان حضورگروه های جنسیتی مختلف (مرد، زن)، مطابقت با عادات و رفتارهای اجتماعی و فرهنگی، استفاده ازمشارکت عمومی در پیشبرد اهداف، تقویت شبکه های مروج نشاط اجتماعی، تشویق مردم به عضویت در انجمن ها و سازمان های مردم نهاد، تدوین و نشر سند نشاط اجتماعی با استفاده از دیدگاه های نخبگان آشنا با فرهنگ و هویت مردم، و اجرای طراحی جشن های شاد و فرهنگی، بهره بردن از شرایط موجود و روی آوردن به سمت طبیعت برای ایجاد تفریحات و سرگرمی های سالم، تغییراتی در ارتباطات میان فردی بین نخبگان، هنرمندان و متخصصان مردمی در فضای واقعی و مجازی و نقش تعاملی بین نخبگان با بازنشستگان نخبه و مسولان مدیریت شهری ایجاد کنند و منبع گسترده ای برای دسترسی به اطلاعات، بازیابی و اصلاح اطلاعات، مشارکت و مبادله اطلاعات، عقاید، تجربه و توسعه روابط شخصی فعال بین شهروندان، نخبگان، هنرمندان، متخصصان و بازنشستگان نخبه مدیریت شهری و مسئولان در این حوزه گردد.

تحولات دنیای مطبوعات با پیشرفت های فناوری رسانه ای پیوند خورده است. حفظ مخاطبان رسانه های مکتوب و دوام در بازارهای رقابتی از مهم ترین دغدغه های مدیران مطبوعاتی است. در این پژوهش به دنبال برون رفت از این چالش ها، سعی بر این است تا آینده پژوهی اقتصاد رسانه های مکتوب خصوصی را ترسیم کنیم و با ارائه مدلی دریابیم که اقتصاد رسانه های مکتوب خصوصی را چگونه باید چرخاند تا مسیر موفقیت را سپری کنند. این پژوهش با استفاده از روش دلفی و نیز بر مبنای ترکیبی از روش های مرسوم در آینده نگاری پژوهش انجام شده و پس از استخراج روندهای کلیدی صنعت مطبوعات و مولفه های اساسی آن ها، تجزیه و تحلیل پیشران ها انجام و در نهایت سه سناریو با احتمال وقوع بیشتر تدوین شد. سناریوی اول با پیش بینی احتمال حالت انقباضی اقتصادی و عدم تزریق پول و حمایت های دولتی سبب ایجاد قوانین یکپارچه و کاهش محدودیت های قانونی و در نهایت اعتماد مخاطب و ارائه محتواهای عمیق خواهد شد. در سناریو دوم پیش بینی می شود با رکود اقتصاد کلان سیاست های موردی و محدودیت های قانونی حذف و ورود به فضای مجازی و توجه به علایق مخاطب نیز محدود شود. در سناریوی سوم با احتمال پویایی اقتصادی و تزریق پول و حمایت های دولتی، ایجاد سیاست بسته و ورود به فضای مجازی به صورت همه جانبه پیش بینی می شود و در نتیجه عدم علاقه مخاطب به مطبوعات را خواهیم داشت.

مدیران رسانه ها برای مواجهه مناسب با تحولات نیازمند داشتن تصویری از احتمالات ممکن هستند تا بتوانند با اتخاذ تصمیم های پیش دستانه از غافلگیری مصون بمانند. بدون سناریوها یا تصاویر روشنی از آینده های ممکن، نمی توان برای شبکه های تلویزیونی برنامه ریزی کرد. شبکه جام جم از جمله این رسانه ها است که نیازمند سناریوپردازی است. بر این اساس، هدف این مقاله تدوین سناریوی مطلوب برای دیده شدن، جذب مخاطب و در دسترس بودن شبکه جهانی جام جم است. برای این منظور از روش سناریونویسی «جی بی ان» شوارتز با نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. 25 خبره در پژوهش مشارکت داشتند که به این تعداد براساس اصل اشباع نظری اکتفا و برای تبیین این ویژگی های شبکه جام جم از دیدگاه صاحب نظران از روش مصاحبه عمیق استفاده شد. در سپهر رقابت رسانه ای سناریوهای این شبکه برای بسترهای تولید و پخش برنامه ها عبارت اند از: هوشمندسازی رسانه، رسانه پاک، عبور از رسانه منفعل و خط قرمزهای غیرواقعی، برانگیختگی نوستالژیک و رسانه متعامل. شبکه جام جم براساس سناریوهای پیش رو دارای شش ویژگی کلیدی است که می تواند از آن برای تهیه و تولید برنامه ها استفاده کند. از دیدگاه صاحب نظران موارد حیاتی و لازمه فعالیت های این شبکه عبارت اند از: سرعت (نشر و توزیع مطالب)، تنوع (در دسترس بودن)، تجهیز شبکه به فناوری های روز، استفاده مطلوب از ظرفیت فضای مجازی و شبکه های اجتماعی تعامل با مخاطبان (دو سویه و مستمر)،  تحریک احساس (حس نوستالژیک و جریان ساز).

 گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی از طریق رسانه های نوین اجتماعی چنانچه با رویکردی استراتژیک صورت گیرد ضمن آگاهی بخشی عمومی و تقویت درون زای اقتصاد در عرصه بین الملل نیز می تواند بی فایده بودن سیاست تحریم های یک جانبه را نشان دهد. این مقاله با هدف تحلیل استراتژیک گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی با تاکید بر نقش شبکه های اجتماعی نوین انجام شد. تحقیق حاضر از منظر هدف کاربردی-توسعه ای و از منظر روش گردآوری داده ها یک تحقیق توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری شامل نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اساتید دانشگاهی است و به روش نمونه گیری هدفمند در نهایت 17 نفر در این مطالعه مشارکت کردند. گردآوی داده ها با استفاده از مصاحبه های تخصصی نیمه ساختاریافته و ابزار سوات انجام شد. جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون و رویکرد ترکیبی سوات و برنامه ریزی کمی استراتژیک استفاده شد. دستاوردهای تحقیق نشان داد استراتژی مناسب برای گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی با استفاده از شبکه های اجتماعی باید با تمرکز بر استفاده بهینه از فرصت های موجود بر تقویت هرچه بیشتر نقاط قوت و کمینه سازی نقاط ضعف داخلی تاکید نماید. تبیین ابعاد اقتصاد مقاومتی و گفتمان سازی آن بویژه در محیط های علمی، آموزشی و رسانه ای و تبدیل آن به گفتمان فراگیر و رایج ملی بهترین راهکار در عملیاتی ساختن این هدف است. برای شکل دادن افکار عمومی و آمادگی روانی آحاد جامعه در راستای مقاوم سازی درون زای اقتصاد می توان از ظرفیت های شبکه های اجتماعی استفاده کرد..