اعظم کلایی

مطالعه حاضر با هدف مفهوم سازی کاربردی «مراقبت» در پیشگیری از بحران های خانواده انجام شد. بدیهی است درک عمیق تر این مفهوم، به تعیین دقیق تر قلمرو و مرز رفتارهای مراقبتی در خانواده کمک می کند و به عنوان اهرمی در پیشگیری از بحران های خانواده می تواند سودمند باشد. این مطالعه از نوع مطالعات ثانویه و به روش مرور سیستماتیک ا نجام شد. جامعه آماری پایگاه های اطلاعاتی و مطالعاتی است که از جنبه های متعدد به موضوع مراقبت در بازه ی زمانی 1401-1390 (2010 تا 2023) پرداخته اند. تجزیه و تحلیل داده ها به صورت کیفی انجام و در نهایت 52 مقاله ی دارای معیار ورود به مطالعه (30 مقاله داخلی و 22 مقاله خارجی) بررسی شدند. نتایج، سه گروه مفاهیم اصلی مراقبت را نشان داد که شامل مقوله های بُعد شناختی مراقبت (آگاهی، پذیرش و آمادگی)، بُعد عاطفی (هشیاری عاطفی، همدلی و صمیمیت) و ُبعد رفتاری (رعایت حدود، حضور فعال، حمایت، حفاظت از خطر و خیرخواهی) بود. نتایج نشان داد مراقبت، در سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری، ظرفیت پیشگیری از خطرات و بحران های خانواده را دارد. این مفهوم سازی می تواند به عنوان یک مدل مراقبتی برای خانواده تنظیم شود و مطالعات عمیق تری را به خود اختصاص دهد.

کودکان کار، بخشی از سرمایه های آینده ساز و امیدهای کشورند که در بهترین روزهای زندگی خود مجبور به تلاش برای امرار معاش هستند. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل به وجود آورنده و گسترش دهنده آسیب اشتغال کودکان کار تهران و بررسی عوارض آن است. این مطالعه با رویکرد کیفی، بر اساس روش داده بنیاد و با ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. نمونه گیری به صورت هدفمند از 14 کودک کارِ شهر تهران بود. نتایج تحلیل مصاحبه ها به شناسایی 40 کد باز، 7 کد محوری و کد انتخابی «کودک کار، غفلت از امید آینده ساز» منتهی شد. بر اساس یافته ها عوامل اثرگذار بر ایجاد و افزایش کودکان کار شامل عواملی مانند تمایزیافتگی ضعیف و معلولیت جسمانی، عدم مراقبت و حمایتگری والدین از کودک، فقر و عدم حمایت از خانواده های کم درآمد بود. برخی عوارض این آسیب نیز شامل تضعیف خودپنداره، فرار از منزل، سوء استفاده های محیط کار و مستعد شدن زمینه بزهکاری آنها شناسایی شد. همچنین، راهکارهای عملی در زمینه مداخله مناسب برای کاهش آسیب اشتغال کودکان کار پیشنهاد شد. بدیهی است برای انتخاب شغلِ مناسبِ افراد در مقطع مناسب از زندگی، لازم است بستر بهره مندی آنها از آموزش، راهنمایی و مهارت آموزی فراهم شود. امید است با بررسی های عمیق تر ابعاد اشتغال کودکان کار و به کارگیری راهکارهای کارآمد، مسیر رشد و شکوفایی این کودکان هموار شود و شاهد نقض حقوق انسانی هیچ کودکی در جهان نباشیم.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر، تدوین الگوی مفهومی فرصت سازی بر اساس تجارب زیسته زنان از فرصت ها و تهدیدهای ادراک شده در هنگام قرنطینه خانگی ناشی از کرونا بود. روش: در این تحقیق، در قالب یک طرح کیفی و به روش پدیدارشناسانه، 12 نفر از زنان شهر تهران به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته، داده های حاصل از آن با استفاده از روش تحلیل تماتیک (مضمونی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: براساس یافته ها، شش بعد خانوادگی (قوام بخشی خانواده/ ناتوانی در کنترل مسائل)، فردی (شادابی عملکردی/ کرختی عملکردی)، معنوی(توسل جویی/ بی صبری)، اقتصادی(اقتصاد مقاومتی/ سوء مدیریت مصرف)، اجتماعی(همکاری سیاست های اجرایی/ عدم همراهی سیاست های اجرایی) و بهداشتی(خودمراقبت گری/ اقدام به رفتارهای پرخطر) با نگاه تهدید و فرصت در ایام قرنطینه حاصل شد. هر یک از این ابعاد دارای مضامین فرعی نیز بود. در نهایت مدل مفهومی جهت فرصت سازی در این ایام از یافته ها استخراج شد. بحث: هر شش بعد خانوادگی، فردی، معنوی، اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی در فرصت سازی و تدوین الگو نقش داشتند.

از مهم ترین ملاک های سلامت کانون خانواده و از پایه های رابطه زوجی رضایت از ازدواج است که مفهومی وابسته به بستر خانواده و بافت فرهنگی جامعه است. هدف این پژوهش، تدوین الگوی مفهومی رضایت از ازدواج در بستر خانواده سالم بود. این پژوهش با رویکرد کیفی و بر اساس روش داده بنیاد انجام شد. ابزار پژوهش، مصاحبه عمیق بود که تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. نمونه گیری به صورت هدفمند از 21 نفر از زوجین رضایتمند شهر تهران بود. تحلیل مصاحبه ها به شناسایی 145 کد باز، 25 کد محوری و کد انتخابی «مراقبت از ثبات و تعالی بخشی رابطه زوجی» منتهی شد. بر اساس الگوی پارادایمی یافته ها آنچه به عنوان عوامل مؤثر بر شکل گیری رضایت از ازدواج استخراج شد عبارت است از شرایط علّی و عوامل مداخله گر تعاملی و فرهنگی-اجتماعی که در رضایت از ازدواج نقش داشتند. موانع موجود در فرایند رضایتمندی زوجین، عوامل تنش زای افقی و پیرامونی بود که راهبردهای مقابله با این موانع، شامل تعالی خویشتن، مدیریت بحران و فعال سازی سازوکار های ثبات بخش و ارتقاءبخش رابطه زوجی مانند استعانت از باورها و رفتارهای دینی، صبوری و سازگاری بود. ازجمله پیامدهای رضایت از ازدواج، پیامدهای فردی (نظیر شادکامی)، زوجی (نظیر احساس امنیت از رابطه) و فرهنگی- اجتماعی (نظیر فرزندپروری موفق و مقبولیت اجتماعی) بود. می توان نتیجه گرفت مراقبت از ثبات و تعالی بخشی رابطه زوجی، رضایت از ازدواج را به همراه داشت. رابطه زوجی همانند نهالی در معرض آسیب و موانع رشد است؛ برای حفظ و رشد این نهال مراقبت هایی لازم است تا بتوان شاهد ثمره های آن شد.

هدف از این پژوهش رواسازی و اعتباریابی پرسشنامه خودشیفتگی در فضای مجازی (ONPI) در نمونه ایرانی بود. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش شناسی در زمره پژوهش های توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه افراد 18 تا 50 ساله فعال در فضای مجازی ساکن شهر تهران در سال 1398 بود. جهت نمونه گیری تعداد 400 نفر (200 زن و 200 مرد) با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابتدا پرسشنامه خودشیفتگی در فضای مجازی (ONPI) به زبان فارسی ترجمه شد و روایی محتوایی آن توسط اساتید روانشناسی و مشاوره تائید شد. پس از جمع آوری نمونه های مورد نیاز اعتباریابی این ابزار با استفاده از نرم افزار SPSS-23 به شیوه آلفای کرونباخ برای مؤلفه های قدرت نفوذ (758/0=α)، خودبسندگی (767/0=α)، برتری جویی (712/0=α)، خودنمایی (764/0=α)، بهره کشی (754/0=α)، مغرور بودن (705/0=α)، استحقاق داشتن (714/0=α) و برای کل پرسشنامه (838/0=α) گزارش شد. روایی سازه این ابزار نیز با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که داده های حاصل با مدل 7 عاملی از برازش نسبتاً خوبی برخوردار است. پس از بررسی روایی و اعتباریابی ابزار نمرات هنجار پرسشنامه برای هر دامنه ای از نمرات با استفاده از نرم افزار Jmetrik-4.1.1 گزارش شدند. نتیجه آنکه با توجه به اینکه رفتارهایی که افراد در دنیای مجازی از خود بروز می دهند متفاوت از دنیای واقعی است این ابزار می تواند به عنوان ابزاری مناسب جهت سنجش خودشیفتگی مورد استفاده قرار گیرد.

هدف:این پژوهش به منظور بررسی کیفی عوامل رضایت شغلی سالمندان با توجه به روایت شغلی (تجربه ی زیسته) آنها در فرهنگ ایرانی- اسلامی و بر اساس الگوی چندمحوری شفیع آبادی انجام گرفته است. روش:به صورت مصاحبه نیمه ساختار یافته، برای کسب اطلاعات عینی بود. به این ترتیب که با سالمندان پیرامون روایت شغلی آن ها و چگونگی رضایتمندی و یا عدم رضایتمندی شغلی آن ها مصاحبه به عمل آمد. سؤالات مصاحبه به روش رویکرد روایت درمانی طرح و نتایج حاصل از آن با استفاده از الگوی چندمحوری شفیع آبادی تحلیل شد.  یافته ها: آنچه در بررسی عوامل و نحوه ی رضایتمندی و یا نارضایتی شغلی سالمندان در داستان شغلی افراد مطرح شد، با توجه به الگوی چندمحوری شفیع آبادی و در نظر داشتن 5 محور اصلی الگو یعنی هدفمندی، پویایی، خویشتن پنداری، نیازها و تصمیم گیری در قالب جدول هایی ارائه و دسته بندی شد. علاوه بر اطلاعاتی که با الگوی چندمحوری شفیع آبادی مطابقت داشت، در فرآیند مصاحبه به موارد ارزشمند دیگری در ارتباط با رضایت شغلی رسیدیم که در فرهنگ ایرانی و اسلامی وجود دارد. نتیجه گیری: یکی از دوران های مهم زندگی بشر دوران سالمندی است. چنانچه جوانان هنگام انتخاب شغل به معیارهای مهم و تجربیات مفید و گرانقدر شغلی سالمندان که حاصل عمر آنهاست، توجه نمایند در زمان جوانی و کهنسالی مانع از نارضایتی شغلی آنها می شود. در نتیجه این پژوهش که برآمده از گفتگو با سالمندان جامعه ای اسلامی و ایرانی است، بیشتر اطلاعات مصاحبه شوندگان در قالب محورهای الگو قابل تحلیل بوده و شاخص های رضایت شغلی در نتیجه الگوی چندمحوری شفیع آبادی تایید شده است و این حاکی از جامع و موفق بودن این نظریه می باشد. نکات ارزشمندی که در این مصاحبه ها یافت شد و مورد تاکید در فرهنگ ایرانی و اسلامی ما می باشد، از قبیل نقش اعتقادات و اخلاقیات شامل اعتقاد به برکت در رزق و روزی، شکرگذاری، توکل برخداوند، وجدان کاری، خیرخواهی و دلسوزی در کار و استفاده از تجربیات شغلی افراد دیگر و همچنین حمایت خانواده در رضایت شغلی است. اگرچه موارد ذکر شده نیز مطابق با الگوی چند محوری شفیع آبادی می باشد و در 5 محور اساسی می گنجد، اما در جامعه ایرانی و اسلامی برخی شاخصه ها جایگاه ویژه ای برای افراد دارد. در ضمن این تحقیق به بیان دیگری از این الگوی موفق، در فرهنگ ایرانی-اسلامی دست یافتیم.