عطا ازنب

هدف از انجام این پژوهش واکاوی وضعیت کنونی تشویق دانش آموزان دورهٔ ابتدایی است؛ که از نظر هدف «کاربردی» بوده و با روش «پدیدارنگاری» از روش های کیفی و درون پارادایم تفسیرگرایی اجرا شده است. جامعهٔ آماری عوامل نظام آموزشی (مدیران، معاونان، مشاوران، آموزگاران، و دانش آموزان) شهرستان مریوان بود؛ برای این پژوهش با نمونه گیری هدفمند، 20 نفر جهت انجام مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته انتخاب شدند. روش تحلیل داده ها تحلیل محتوای استقرایی با بهره گیری از کدگذاری و ابزار بازبینه و نرم افزار MAXQDA بود که طی آن، مفاهیم، مضامین، طبقات توصیفی، و در نهایت ابعاد پدیدهٔ تشویق، در قالب فضای نتیجه به صورت افقی، ترسیم گردید. براساس یافته ها، بعد اول (تبیین مفهومی) شامل دو عنصر ثابت است؛ اول: معانی و مفاهیم، مشتمل بر دو عنصر متغیر انگیزش – پاداش، بازخورد، و دوم: اهداف و مقاصد، مشتمل بر چهار عنصر متغیر بازخورد، استقلال، ارتباط، رضایت؛ بعد دوم (توصیف رویکردی) شامل دو عنصر ثابت است: اول، روش ها و رویکردها، مشتمل بر سه عنصر متغیر ژتونی، عاطفی، بازخورد توصیفی؛ و دوم، تهدیدات و مفاسد، مشتمل بر سه عنصر متغیر تهدیدات رفتاری، عاطفی، شناختی روش های موجود؛ در نهایت، بعد سوم (تدوین راهبردی) شامل عنصر ثابت تمهیدات و راهبردها مشتمل بر هشت عنصر متغیر است: حذف روش های ژتونی، تداوم روش های شناختی، تداوم روش های عاطفی، ایجاد شوق یادگیری، ارائهٔ تکالیف چالشی، تبیین اهداف و مسئولیت ها، تقویت انگیزش درونی، و تحول رویکردی در نظام آموزشی.

هدف کلی پژوهش حاضر ، تعیین میزان توجه سند برنامه درسی ملی به مؤلفه های تفکر فلسفی است. تحقیق، ازنظر هدف،کاربردی و ازلحاظ روش مبتنی بر روش تحلیل محتوا است . به دلیل محدودیت ، نمونه آماری همان جامعه آماری یعنی سند برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران است .روایی ابزار، از طریق روایی محتوایی و پایایی آن با ضریب توافق ویلیام اسکات ، بیش از %86 تعیین گردید. برای تجزیه وتحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و برای کسب اطمینان بیش تر نتایج ، از شیوه آنتروپی شانون ، بهره گرفته شد. نتایج حاکی از توجه نسبی سند اما نامتوازن و ناهماهنگ به مؤلفه های تفکر فلسفی است. مؤلفه «کنجکاوی» با 69 واحد ثبت معادل %26 و ضریب اهمیت 244/0 ، با بیشترین فراوانی و اهمیت موردتوجه و مؤلفه «وحدت شخصیت» با 9 واحد معادل %3 و ضریب اهمیت 024/0 ، مورد کم توجهی واقع شده است. مؤلفه های دیگر به ترتیب فراوانی و اهمیت، عبارت اند از: « علاقه به ارزش های انسانی» 52 واحد معادل %19 و ضریب اهمیت202/0، « جامعیت» 41 واحد یعنی %15 و ضریب اهمیت157/0، « تعمق» 38 واحد معادل %14 ضریب اهمیت 156/0، « استقلال رأی» 31 واحد معادل %11 و ضریب اهمیت 079/0، « نوجویی» 18 واحد یعنی %7 و ضریب اهمیت 072/0 و « انعطاف پذیری» 13 واحد معادل%5 و ضریب اهمیت 024/0بوده است.