عصمت داوودی منفرد

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودنهان سازی نوجوانان دارای سابقه خودجرحی بستری در بخش روانپزشکی بیمارستان انجام شد. روش پژوهشی مورد منفرد (A-B-A) همراه با خط پایه چندگانه و دوره پیگیری یک ماهه بود. جامعه آماری پژوهش نوجوانان 14 تا 19 سال بستری در بخش روان پزشکی بیمارستان بقیه الله اعظم شهر تهران در سال 1401-1400 بودند. از جامعه آماری 4 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه خودنهان سازی (SCS, 1990) و سیاهه رفتارهای خودآسیب رسان (ISAS, 2009) استفاده شد. پس از طی خط پایه چندگانه برای هر نوجوان، برنامه مداخله ای به صورت انفرادی در 8 جلسه 90 دقیقه ای ارائه شد. داده ها به روش تحلیل پایا و به کمک رسم نمودار تحلیل شدند. نتایج نشان داد پس از دریافت آموزش نمرات شرکت کنندگان در خودنهان سازی و خودجرحی برای هر شرکت کننده کاهش یافته است. بر اساس نتایج، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش خودنهان سازی و خودجرحی نوجوانان بستری در بیمارستان اثربخش است.

آموزش مبتنی بر شایستگی یک روش جدید آموزشی برای تربیت نسل متفاوتی از پزشکان است. در این رویکرد آموزشی دو مساله مد نظر قرار دارد، تعریف پیامد معتبر و طراحی ابزار سنجش جهت ارزیابی. اولین موضوع مهم تعیین شایستگیهاست. با وجود تشابه زیاد، کشورهای مختلف تلاش کرده اند بر حسب نیازهای جامعه خود و نظام ارائه خدمات سلامت، شایستگیهای مناسب آموزش پزشکی را تعریف کنند. در ایران یک مطالعه در دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1391 چهارچوب شایستگی ها را طراحی کرد. آموزشی مبتنی بر شایستگی فراتوانایی های خاصی را نیز ضروری می سازد. فراتوانایی ها پزشک را قادر می سازند فراتر از یک درمانگر، قادر به ایفای نقش کلیدی خود در شرایط مختلف باشد. دومین مسئله مهم نحوه سنجش و ارزیابی آموزش مبتنی بر شایستگی است. طراحی ابزار سنجش برای فراتوانایی ها سخت و پیچیده است، با این حال دستیابی به هدف نهایی رویکرد آموزشی شایستگی محور در نظام آموزش پزشکی تنها با طراحی ابزار سنجش استاندارد برآورده خواهد شد.

اهداف: امروزه الگوی آموزش پزشکی جامعه نگر توجه زیادی را به خود معطوف داشته است. هدف این مطالعه، نظرسنجی از کارورزان در مورد میزان دست یابی به اهداف آموزشی مصوبه وزارت بهداشت در دوره های آموزشی کارورزی بهداشت و پزشکی اجتماعی بود. ابزار و روش ها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی در سال 1393 و 1394، تعداد 56 نفر از دانشجویان پزشکی مقطع کارورزی بهداشت و پزشکی اجتماعی در یکی از دانشگاه های علوم پزشکی نظامی تهران به روش نمونه گیری دردسترس، مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار پژوهش، پرسش نامه ای براساس اهداف آموزشی مصوبه معاونت آموزشی وزارت بهداشت بود. اطلاعات با استفاده از شاخص های توصیفی و آزمون آماری رگرسیون گام به گام و به کمک نرم افزار SPSS 19 تحلیل شد. یافته ها: 70% دانشجویان با کسب دانش، 68% با ایجاد نگرش و 60% با کسب مهارت جدید موافق بودند. بیشترین میزان کسب دانش در عوامل محافظت کننده سلامت (72%) و نحوه پایش و ارزیابی برنامه سلامت کشوری (72%) و کمترین در جلب حمایت همه جانبه (56%) بود. بیشترین میزان ایجاد نگرش در کارکرد پزشک خانواده (76%) و کمترین، در جلب حمایت همه جانبه (44%) و عوامل اجتماعی موثر بر سلامت (44%) بود. کسب دانش (016/0=p) و ایجاد نگرش (032/0=p) با امتیاز داده شده به مطالب تئوری و کسب مهارت با امتیاز برای تمرینات فردی (015/0=p) رابطه معنی دار داشت. نتیجه گیری: کسب دانش، نگرش و مهارت لازم در دوره کارورزی بهداشت و پزشکی اجتماعی به خصوص در بعضی اهداف پایین تر از حد انتظار است.