پریسا درخشان مقدم

در طول تاریخ بسیاری با انگیزه و شیوه های متفاوتی اقدام به ترجمه قرآن کریم کرده اند. بررسی و نقد ترجمه های پیشین و کشف توانمندی ها و کاستی های احتمالی آنها به منظور دستیابی به ترجمه ای مطلوب از قرآن کریم همواره لازم و راهگشاست. در این زمینه، مقال? حاضر به نقد و بررسی سه ترجم? شاخص قرآن به زبان آلمانی توسط سالمون شوایگر، دیوید فریدریش مگرلین و فریدریش روکرت با تمرکز بر سور? حمد پرداخته است. در این پژوهش ضمن ارائه تاریخچه ای از ترجمه قرآن به زبان آلمانی مشخص شد که اوضاع و جو سیاسی حاکم در شکل گیری ترجمه های نخستین آلمانی زبان قرآن و نیز، سیر تکامل آنها از قرون وسطی به دوره روشنگری و بعد از آن، نقش اساسی داشته است. همچنین اغراض و انگیزه های مترجمان در هر سده در این شکل گیری بی تاثیر نبوده اند. در بررسی ترجمه های ذکر شده از لحاظ سبک و روش، امانت داری در برگردان ساختار نحوی و معنایی قرآن و یا اتخاذ شیوه ای علمی و دقیق به چشم نمی خورد. نتایج بررسی ترجمه های سور? حمد از دو جنبه روساخت و ژرف ساخت نیز نشان می دهد که عدم تسلط مترجم به زبان عربی و نیز کمک نگرفتن از تفاسیر معتبر اسلامی، منجر به کج فهمی های اساسی در برگردان واژه ها ومفاهیم قرآنی شده است. نقاط قوت وضعف حاصل از این بررسی، راهکارهایی را برای ترجمه بهینه قرآن ارائه کرده است.

این مقاله به بررسی تاریخچة درمانگری در طب هند و اروپایی، ژرمنی و ایرانی بر اساس شواهد زبان شناختی و اساطیری می پردازد. آدالبرت کوهن دانشمند آلمانی دربارة طب سنتی ژرمنی و بر اساس کتاب مرزه برگ ژرمنی و مقایسة آن با هندی ودایی (آتهاروودا) دربارة به کارگیری طلسم برای مداوای بسیاری از بیماریها مقالة مفصلی عرضه کرد. او بیشتر بیماریهای مداوا شده با طلسم و جادو را بیماریهای حیوانات می دانست. ضمناً پی برد که آنها تعداد بیماریها را به صورت ارقامی با یکان و دهگان یکسان می شماردند؛ مثلاً 55، 77، 99 و ... همچنین علت بیماریها را حلول روح شر در بدن شخص بیمار می پنداشتند. سه دانشمند دربارة طب هند و اروپایی مقاله نوشته اند: بنونیست، یان پوول و دومزیل. طبق نظریة بنونیست بر اساس شواهد زبان شناختی در دورانی بسیار قدیم هند و اروپاییان دارای مهارتهایی برای درمان بیماریها بودند و این سنت درمانگری برای شخصِ درمانگر، توانایی به همراه می آورد. پوول اعتقاد دارد طب هند و اروپایی بیشتر یک پدیدة اجتماعی، دینی و اسطوره ای بوده تا یک واقعة علمی و برای بازسازی آن دوران از اساطیر ودایی بهره می جوید. رسالة دومزیل بر اساس خویشکاریهای سه گانة سنت هند و اروپایی است. دربارة طب در ایران باستان در ادبیات پهلوی و سنت فلسفی - اخلاقی ایرانی به طور مشروح صحبت شده است. در ایران باستان، سلامت در نتیجة اعتدال امزاج چهارگانه در بدن و بیماری بر اثر به هم خوردن این اعتدال به وجود می آید. در اوستا سه نوع راه درمان عرضه شده است: 1- با کارد ، 2- با گیاهان دارویی و 3- با کلام جادویی (مانتره). در زادسپرم و بندهشن نیز به طور مفصل دربارة سلامت مزدیسنان و چگونگی تأیید پزشک برای درمانگری بحث شده است. همچنین آناتومی بدن در این آثار تشریح می شود.

مقالة حاضر به بررسی واژة عروس (Braut) در زبان ژرمنی و ریشه شناختی آن با توجه به چند زبان دیگر خانوادة زبانی هند و اروپایی می پردازد. از این کلمه، معانی: زوجة شرعی، زن در روز ازدواج، نامزد، همسرِ پسر، دوشیزه، باکره و همبستر از متن های گوناگون باستان و میانه در دست است. در یک دوره، معنای صفتی هم داشته است که احتمالاً کلمة عروسی (Hochzeit) هم ریشه با این معنی است. در تحولات آوایی این واژه, بار فرهنگی آن را نباید فراموش کرد.

اینگه بورگ باخمان، شاعر و نویسنده توانمند اتریش، در داستان همه چیز، تصویری از انسان غربی عصر مدرن ارائه می دهد که با وجود پیشرفت های فناوری هنوز قادر نیست رابطه ای بخردانه و هم تراز با هم نوع خود برقرار کند. وی با بهره گیری از عناصر داستانی پریش ذهنی راوی داستان را به زیبایی به تصویر می کشد. در این داستان، راوی درمانده و سرگشته از زندگی در دنیای تضادها، در صدد فرار به دنیایی نوین و آرمانی (اتوپیا) است، اما گرفتار در حصار زبان، باز به حرکت خود در مدار نومیدی، دل شکستگی و بیهودگی ادامه می دهد. باخمان در این داستان؛ چالش اصلی راوی و همسرش را زبان و ناتوانایی اش در بیان افکار و احساسات می داند، بی آنکه به سرخوردگی انسان مدرن از مرگ ارزش های اخلاقی و معنویت اشاره کند. جستار حاضر با بهره گیری از روش کتابخانه ای و اسنادی تلاش می کند، ضمن بررسی ساختاری و محتوایی داستان همه چیز ، دیدگاه های اعتقادی و دغدغه های این نویسنده آلمانی زبان را به تصو یر کشد و در بوته نقد گذارد.