یحیی نورمحمدی نجف آبادی

امروزه روش شناسی در علوم گوناگون، مورد توجه قرار گرفته است به گونه ای که خود به یک زمینه پژوهشی جدی و جداگانه ای تبدیل شده است. این که هر متفکر چه روشی را برای بیان علم مورد نظر خود اتخاذ کرده، در به دست آوردن نظام حاکم بر دستاورد های او، انسان را یاری می کند. یکی از اندیشمندان و فلاسفه بزرگ و بنیان گذار مکتب حکمت متعالیه، ملاصدرا است که روش حاکم بر فلسفه او معرکه آراء قرار گرفته است؛ از طرفی علامه طباطبایی که به  فیلسوفی نوصدرائی مشهور است و توجه به روش شناسی ایشان نیز اهمیت دارد؛ از این رو مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی روش شناسی فلسفه ملاصدرا و علامه طباطبایی می پردازد و مشخص می گردد که فلسفه ملاصدرا  مکتبی مستقل است و روش حاکم بر فلسفه وی، روش عقلی و برهانی است و ایشان در مقام داوری از روش برهانی یا روایات بهره جسته است؛ همچنین علامه طباطبایی(ره) از روش عقلی صرف برای بیان فلسفه استفاده می کردند و از نقل و وحی و شهود در فلسفه در مقام گردآوری استفاده کرده اند.

بررسی وضعیت متون آموزشی و آسیب شناسی کتاب های درسی در راستای اصلاح، تکمیل، روزآمد و کارآمد کردن آنها، یکی از اقدامات لازم و متداول در نظام های آموزشی است. در بررسی و آسیب شناسی متون درسی دانش فلسفه در حوزه علمیه قم، با روش تحلیل مضمونی داده های گردآمده از طریق مصاحبه و کتابخانه ای، می توان آسیب های متعددی را یافت که  به دو بخش آسیب های عمومی و آسیب های اختصاصی قابل تفکیک اند. در بخش آسیب های عمومی، موارد فراونی از آسیب ها ناظر به اهداف آموزشی، روش آموزشی، محتوای آموزشی، شکل و ظاهر متن آموزشی، ساختار متن آموزشی و جنبه های روان شناختی، قابل مشاهده اند. در بخش آسیب های اختصاصی نیز موارد متعددی از اشکالات به چشم می خورند؛ همچون: فقدان متنی مناسب به عنوان مدخل و درآمد برای آغاز آموزش فلسفه، انتزاعی و غیرکاربردی بودن، بی توجهی به فلسفه های مضاف، عدم توجه به آموزش منتقدانه مکاتب و نظام های فلسفی غربی، نپرداختن به مباحث معرفت شناسی، نقصان برخی سرفصل های مهم در برخی کتاب های درسی، گرفتار بودن بخش هایی از مطالب متون فلسفه در بند برخی مباحث منسوخ شده قدیمی، اختلاف در ترتیب مباحث، عدم توجه به تاریخ فلسفه در طرح مباحث، تعارض برخی مباحث فلسفی با آموزه های دینی و اختلاط مسائل فلسفی.