سمیه عزیزی

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی توان های محیطی روستاهای دهستان وکیل آباد و به دو صورت اسنادی و پیمایشی با فن مصاحبه و پرسش نامه انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق بر اساس سرشماری سال 1395 شامل 1717 خانوار، که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 310 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و نحوه انتخاب خانوار برای تکمیل پرسش نامه ها مبتنی بر روش تصادفی ساده بود . روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است که در آن با استفاده از مستندات آماری و نرم افزار SPSS 22 به تحلیل موضوع پرداخته شده و برای ترسیم نقشه ها از ArcGis استفاده به عمل آمده است. نتایج پژوهش نشان داد، دهستان وکیل آباد از عدم تعادل رنج می برد و آثار آن در تمامی زمینه های اجتماعی و اقتصادی مشاهده می شود. توزیع فضایی فعالیت ها و استقرارگاه ها به صورت یکنواخت صورت نگرفته و تمرکز و پراکندگی جمعیت و فعالیت در مناطق مختلف متفاوت بوده است. کمبود منابع آب و محدودیت منابع خاک، خشکی هوا، بارندگی سالانه اندک، سبک بودن بافت خاک و عدم توانایی در حفظ و ذخیره رطوبت و فقر مراتع از جمله محدودیت های اساسی می باشد. همچنین محدودیت شدید منابع طبیعی قابلیت ضعیف در نگهداشت جمعیت و تراکم پایین جمعیتی را سبب شده و نرخ فعالیت کشاورزی، صنعتی و خدماتی و بهره مندی ناچیز از عوامل و شاخص های توسعه را محدود کرده است.

مناطق روستایی به عنوان کوچک ترین واحد جغرافیایی و تفاوت های موجود در آن ها، با وجود همگنی ها برای توسعه روستایی قابل مطالعه و بررسی است. توسعه روستایی جزئی از برنامه های توسعه هر کشور است، یکی از ارکان توسعه جامعیت و یکپارچه بودن آن در رفع عدم تعادل های اقتصادی و اجتماعی مناطق است و به منظور حل مسائل ناشی از عدم تعادل های منطقه ای، گام نخست شناخت و سطح بندی مناطق از نظر توسعه در زمینه های مختلف است. با عنایت به مباحث مطرح شده، پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی در پی بررسی و تحلیل سطح توسعه یافتگی روستاهای دهستان وکیل آباد با استفاده از روش تحلیل عاملی می باشد. 44 شاخص مورد استفاده در این پژوهش در سه بعد محیطی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی که با استفاده از روش تحلیل عاملی به 12 عامل معنی دار تقلیل یافته، طوری انتخاب شده اند که بر تمام جنبه های توسعه روستاهای دهستان وکیل آباد تأکید دارند. روش کار به صورت کمی بوده و حجم نمونه مورد مطالعه از طریق فرمول کوکران310 نفرتعیین شده است. برای تحلیل از نرم افزارهای Excel ،Spss و برای ترسیم نقشه ها از ArcGis استفاده شده است. ﭘﺲ از ﺗﺠﺰیﻪ و ﺗﺤﻠیﻞ، ﻧﺘﺎیﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑیﺎﻧﮕﺮ ایﻦ اﺳﺖ کﻪ ﻣیﺎن روستاهای دهستان وکیل آباد، ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻮﺳﻌﻪ یافتگی ﺗﻔﺎوت اﺳﺎﺳی معنی داری وﺟﻮد دارد و ایﻦ روستاها قابل رﺗﺒﻪ بندی در سه گروه ﻫﺎ سطح توسعه یافتگی بالا، سطح توسعه یافتگی متوسط و سطح توسعه یافتگی پایین ﻫﺴﺘﻨﺪ.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تأثیرگذاری رویکردهای مذهبی و معمولی مدارس در ابعاد دینداری دانش آموزان و کاربرد دین در زندگی آنان طراحی و اجرا گردید. به این منظور از بین مدارس غیرانتفاعی دخترانه شهر تهران، دو دبیرستان با رویکرد مذهبی و دو دبیرستان با رویکرد معمولی با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و دانش آموزان پایه اول و سوم آنها به تکمیل پرسشنامه های «عمل به باورهای دینی» (گلزاری، 1379) و «راهبردهای کنار آمدن با مشکل» (فرایدنبرگ و لوئیس، 1994، به نقل از داعی پور، 1387) پرداختند. یافته های پژوهشی حاصل از آزمون t مستقل حاکی از آن است که بین میزان استفاده از سبک های کنارآمدن با مشکل (سبک بارور، نابارور، و مراجعه به دیگران) در دانش آموزان مدارس با رویکردهای متفاوت به تربیت دینی تفاوت معناداری وجود ندارد. اما دانش آموزان مدارس مذهبی از نظر میزان عمل به باورهای دینی با دانش آموزان مدارس معمولی تفاوت معناداری دارند؛ به گونه ای که میزان عمل به باورهای دینی در دانش آموزان مدارس مذهبی بیشتر از دانش آموزان مدارس معمولی می باشد.

توسعه روستایی فرایندی چندبعدی است که موضوع آن بهبود ارتقای کیفیت زندگی اقشار فقیر و آسیب پذیر اجتماع روستایی است. یکی از سیاست های مهم در جهت توسعه روستایی، تأکید بر محصولات استراتژیک متناسب با مناطق مختلف است. کاربردهای متعدد زعفران و مصارف متنوع غذایی آن و از همه مهم تر نقش عمده ای که در زندگی کشاورزان شهرستان تهران دارد، توجه ویژه به مسائل تولید زعفران و نقش آن در توسعه روستایی را روشن می سازد. هدف این مقاله بررسی اثرات کشت زعفران بر وضعیت اجتماعی بهره برداران زعفران در روستاهای دهستان سیاهرود می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی - تحلیلی است. ابزار جمع آوری اطلاعات و داده ها به صورت کتابخانه ای و میدانی است. جامعه آماری پژوهش شامل کشاورزان بهره بردار زعفران در دهستان سیاهرود شهرستان تهران می باشد (145N=). با استفاده از فرمول کوکران 100 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. برای تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Spss23 از آزمون t تک نمونه ای استفاده شد. نتایج تحقیق نشان دهنده تأثیر مثبت کشت زعفران بر مؤلفه های اجتماعی (رضایت مندی، دامنه روابط و تعاملات اجتماعی، حمایت و پشتیبانی توسط ارگان ها و سازمان های مرتبط، مشارکت، حس تعلق مکانی)، در بین بهره برداران بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد، کشت و تولید محصول زعفران در کنار ایجاد و افزایش حس رضایت مندی بهره برداران از کشت زعفران با میانگین (34/4) توانسته است، باعث افزایش مشارکت اجتماعی (19/4)، افزایش حمایت و پشتیبانی توسط ارگان ها و سازمان های مربوطه (75/3)، افزایش دامنه روابط و تعاملات اجتماعی (70/3)، شود. بهره برداران و خانوارهای بهره بردار روستایی ماندن در روستای محل زندگی خود را به مهاجرت ترجیح می دهند و در نتیجه حس تعلق به مکان نیز با میانگین (92/3)، در بین آنان افزایش داشته است.