الهام حمیدی

از آنجا که جهان با چالشهای زیست محیطی و اجتماعی فزاینده ای مواجه است، تقاضا برای گزارشگری پایداری قابل اتکا و شفاف به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده و به طور چشمگیری از گزارشگری داوطلبانه به گزارشگری اجباری تغییر یافته است. امروزه، فاکتورهای پایداری در حال تبدیل به رکن اصلی اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری هستند، به گونه ای که سرمایه گذاران بطور روزافزون خواستار ارائه اطلاعات با کیفیت بالا و قابل مقایسه در سطح جهانی درباره ریسک ها و فرصتهای مرتبط با پایداری می باشند. بنابراین، نیاز آشکار به استانداردهای گزارشگری پایداری و استانداردهای اطمینان بخشی پایداری در سطح جهانی برای ارائه گزارش های یکنواخت و قابل مقایسه قابل اطمینان، کاملا احساس می شود. در همین راستا، در نوامبر سال 2021، تراستی بنیاد استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی، از تشکیل هیئت استانداردهای بین المللی پایداری با هدف تدوین استانداردهای افشای پایداری برخوردار از کیفیت بالا، جهانی و جامع به منظور رفع نیازهای اطلاعاتی سرمایه گذاران خبر داد و در ژوئن سال 2023، هیئت استانداردهای بین المللی پایداری، استاندارد بین المللی گزارشگری مالی پایداری 1 با عنوان الزامات کلی افشای اطلاعات مالی مرتبط با پایداری و استاندارد بین المللی گزارشگری مالی پایداری 2 با عنوان افشای مرتبط با اقلیم را منتشر کرد. علی رغم انتشار دو استاندارد اشاره شده در بالا توسط هیئت استانداردهای بین المللی پایداری، هیچ استاندارد بین المللی گزارشگری مالی معینی در مورد موضوعات مرتبط اقلیم وجود ندارد، در حالی که ریسک اقلیم ممکن است بر تعدادی از حوزه های حسابداری تأثیر بگذارد. تأثیر فوری موضوعات مرتبط با اقلیم بر صورت های مالی، لزوماً از نظر کمی ممکن است مهم نباشد، اما ذینفعان واحدهای تجاری انتظار دارند که واحد تجاری توضیح دهد موضوعات مرتبط با اقلیم را چگونه در تهیه صورتهای مالی لحاظ می کند و عمده ترین مفروضات، برآوردها و قضاوت های مربوط به تغییرات اقلیمی را افشا کند.از آنجا که موضوعات مرتبط با اقلیم پیوسته در حال رشد و تکامل است و واحدهای تجاری مجبور هستند برای مقابله با تغییرات اقلیم اقدامات متعددی انجام دهند، برای واحدهای تجاری حصول اطمینان از اینکه صورتهای مالی آنها منعکس کننده به روزترین ارزیابی از ریسک های مرتبط با اقلیم باشد از اهمیت برخوردار است. افزون بر این، واحد تجاری باید از سازگاری اطلاعات ارائه شده به دینفعان در صورت های مالی با اطلاعات ارائه شده خارج از صورت های مالی نظیر اطلاعات ارائه شده در گزارش تفسیری مدیریت، اطمینان حاصل کنند. یکی از نگرانیهای ذینفعان، بکارگیری غیریکنواخت استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی منتشرشده توسط هیئت استانداردهای بین المللی حسابداری برای ریسک های مرتبط با اقلیم و افشای اطلاعات ناکافی درباره این ریسک ها در صورتهای مالی مالی است. در این مقاله، با بررسی آثار موضوعات مرتبط با اقلیم بر صورتهای مالی، سعی می شود تا حدودی رفع نگرانی ذینفعان در این حوزه برطرف شود.

هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر رفتار خوش بینانه و کوته بینانه مدیران بر عدم تقارن رفتار هزینه و استراتژی های متفاوت شرکت در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای بررسی استراتژی های متفاوت شرکت از سه استراتژی (شامل استراتژی رقابتی، استراتژی تأمین مالی و استراتژی سرمایه گذاری) استفاده شده است. بدین منظور هشت فرضیه برای بررسی این موضوع تدوین و داده های مربوط به 174 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی بین سال های 1387 تا 1397 تجزیه و تحلیل شد. الگوی رگرسیون پژوهش با استفاده از روش داده های تابلویی با رویکرد اثرات ثابت، بررسی و آزمون شد. یافته ها نشان دهنده آن بود که پدیده عدم تقارن رفتار هزینه در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد و رفتار خوش بینانه مدیران سبب افزایش شدت رفتار نامتقارن هزینه ها خواهد شد؛ اما رفتار کوته بینانه مدیران تأثیر معناداری بر عدم تقارن رفتار هزینه ندارد. علاوه بر این، یافته ها مؤید آن است، رفتار خوش بینانه مدیران بر استراتژی رقابتی و سرمایه گذاری شرکت اثرگذار است؛ اما رفتار کوته بینانه مدیران تأثیری بر استراتژی رقابتی و سرمایه گذاری شرکت ندارد. از سوی دیگر، یافته ها نشان دهنده آن است که رفتار خوش بینانه و کوته بینانه مدیران بر استراتژی تأمین مالی شرکت اثرگذار است. با توجه به یافته های به دست آمده، نتایج نشان دهنده ویژگی های رفتاری مدیران بر عدم تقارن رفتار هزینه و استراتژی های متفاوت شرکت اثرگذار خواهد بود.

هدف این پژوهش بررسی نقش اقلام تعهدی در پیش بینی جریان های نقدی، سود و ارزش گذاری شرکت بر مبنای مدل بارث، کلینچ و ایسرائیلی (2016) می باشد و در حقیقت محتوای اطلاعاتی اقلام تعهدی را در این سه مهم ارزیابی می کند. این مدل، توسعه یافته مدل دچو و دیچاو (2002) است و نشان می دهد؛ تفکیک اقلام تعهدی بر مبنای نقش آن ها در تطبیق جریان های نقدی با عوامل اقتصادی ایجادکننده این جریان های نقدی موجب افزایش توان تشریحی مدل های پیش بینی و ارزش گذاری می-شود. برای این منظور داده های مربوط به 179 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال های 1386 تا 1395 جمع آوری و مورد پردازش قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد؛ تفکیک اقلام تعهدی بر مبنای نقش آن ها در تطبیق جریان های نقدی و عوامل اقتصادی، قدرت تشریح کنندگی مدل های پیش بینی سود، جریان نقدی و ارزش گذاری را افزایش می دهد و همچنین نتایج تحلیل مدل ها نشان می دهد که هر رقم حسابداری در پیش بینی سود، جریان نقدی و ارزش گذاری دارای محتوای اطلاعاتی متفاوتی است.

هدف این تحقیق، بررسی تأثیر مسئولیت اجتماعی شرکت بر رفتار چسبندگی هزینه در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. بدین منظور پنج فرضیه برای بررسی این موضوع تدوین و داده های مربوط به 105 شرکت عضو بورس اوراق بهادار برای دوره ی زمانی بین سال های 1384 تا 1393 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. الگوی رگرسیون پژوهش با استفاده از روش داده های تلفیقی با رویکرد اثرات ثابت، بررسی و آزمون شد. نتایج نشان داد که در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، پدیده چسبندگی هزینه وجود دارد. علاوه بر این، نتایج تحقیق نشان داد که نسبت تعداد کارکنان به کل دارایی ها، نسبت هزینه تحقیق، توسعه و تبلیغات به فروش و نسبت مالیات به فروش شرکت به عنوان شاخص های مسئولیت اجتماعی شرکت، تأثیر مثبت معناداری بر رفتار چسبندگی هزینه دارد. همچنین، نتایج موید آن است که نسبت دارایی های ثابت به کل دارایی ها و متغیر توانایی راهبری شرکتی به عنوان شاخص های مسئولیت اجتماعی شرکت تأثیر معناداری بر رفتار چسبندگی هزینه در شرکت های ایرانی ندارد.

در این مقاله، انگیزه های معاملات با اشخاص وابسته با استفاده از مدل مسکاریلو (2010) مورد بررسی قرار می گیرد. برای تشریح دلایل انجام معاملات با اشخاص وابسته دو تئوری متضاد (تئوری تضاد منافع در مقابل فرضیه معاملات کارا) وجود دارد. تاکنون شواهد تجربی برای ارائه تصویری روشن از انگیزه معاملات با اشخاص وابسته در ایران ارائه نشده است. در صورت وجود رفتار فرصت طلبانه در معاملات، انتظار می رود که میزان معاملات با اشخاص وابسته با متغیرهای بازار شامل سطح تمرکز مالکیت و نسبت ارزش بازار واحد تجاری به ارزش دفتری خالص دارایی ها و متغیرهای راهبری شرکتی شامل اندازه هیأت مدیره، نسبت مدیران غیرموظف، یکی بودن مدیرعامل و رئیس هیات مدیره و اهرم مالی مشاهده شود. نمونه شامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سالهای 1385 تا 1389 می باشد. آزمون فرضیه ها نشان می دهد بین میزان معاملات با اشخاص وابسته و متغیرهای سطح تمرکز مالکیت، نسبت مدیران غیرموظف و اهرم مالی رابطه معنادار مورد انتظار وجود دارد. یافته های ما نشان می دهد فرضیه وجود رفتار فرصت طلبانه در معاملات با اشخاص وابسته رد نمی شود و نشانه هایی از فرصت طلبانه بودن این معاملات در محیط کسب و کار ایران قابل مشاهده است.