غلامرضا جانباز قبادی

مقدمه:  با پیداش و شدت رو به افزایش پدیده تغییر اقلیم و تبع آن گرمایش جهانی در سال های اخیر وقوع امواج گرمایی همواره رو به افزایش بوده است. موج های گرمایی شدید از مهمترین بلایای آب و هوایی بوده که تاثیرات گسترده ای بر فعالیت های مختلف انسانی دارند و زمانی که از شدت و فراوانی بالایی برخوردار شوند می توانند معضلات عمده ای تولید نمایند. هدف:  هدف اصلی این پژوهش، تحلیل سینوپتیکی شهر اهواز در زمان رُخداد امواج گرم می باشد. روش شناسی:  در این راستا، از داده های روزانه ایستگاه سینوپتیک کلانشهر اهواز طی دوره آماری 60 ساله ( 1961 تا 2019 ) برای استخراج موج گرم استفاده شده  و روند سری زمانی آنها با استفاده ازدو آمار ناپارامتریک تخمینگر شیب sen و من کندال  مورد بررسی قرار گرفت. از داده های به دست آمده برای تحلیل و بررسی الگوهای جوی همدید مولد امواج گرم که شامل ارتفاع ژئوپتانسیل ترازهای جوی، 500، 850 و 700 هکتوپاسکال، فشار سطح زمین، و الگوی ضخامت ارتفاع ژئوپتانسیل بین سطوح 1000 و 500 میلی بار، از پایگاه جوی اقیانوسی ابالات متحده اخذ گردید استفاده شد. مراحل پردازش این داده ها در محیط نرم افزار GRADS قرارگرفت. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  شهر اهواز در استان خوزستان یافته ها و بحث:  یافته ها در این ایستگاه ، بیانگر وجود یک روند افزایشی هم در فراوانی رخدادها و هم در تعداد روزهای گرم کلانشهر اهواز بوده است. در این پژوهش، 3 موج گرم (موج گرم 18-14 تیر 1389، موج گرم 14-8 مرداد 1391 و موج گرم 11-6 تیر 1396) در شهر اهواز شناسایی شد. نتیجه گیری: نتایج آن، با توجه به تحلیل های سینوپتکی موج های گرم شهر اهواز در ترازهای بالا حاکمیت پرفشار جنب حاره ای آزور شرایط را برای تابش شدید فراهم کرده و در سطح پایین نیز گسترش کم فشار عربستان باعث گرمایش شدید منطقه شده و توده هوای گرم عربستان را مکش می کند.

توجه به معیارهای تاب آوری کالبدی در ارزیابی اثرات توسعه شهری می تواند علاوه بر حل مشکلات توزیع نامتناسب فضا،مسکن و خدمات،در سازمان دهی مناسب فضای شهری مؤثر باشد و از تغییر وسیع کاربری های مولد و تهدید محیط زیست ساحلی این شهرها جلوگیری نماید.این پژوهش،به بررسی اثرات فشار توسعه بر تاب آوری کالبدی شهر ساحلی نور با تأکید بر معیارهای اکولوژیکی پرداخته است.روش مطالعه حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و میدانی است.جامعه آماری در این پژوهش شامل کارشناسان دستگاه های اجرایی و شهروندان شهر نور بوده که حجم نمونه از میان آن ها به تعداد 109 نفر شهروند براساس فرمول کوکران و 32 کارشناس تعیین گردیده است.روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و پیمایشی و روش تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون تی تک نمونه ای،آزمون فیشر،ضریب کرامر ومدل سازی ساختاری) در قالب نرم افزار SPSS - pls انجام شد.نتایج پژوهش حاکی از آن است درروند توسعه شهری نور تأثیر فشار توسعه بر مؤلفه های اکولوژیکی، بیشترین اثرگذاری بر کیفیت خاک و تغییر چشم انداز طبیعی بوده است.در خصوص میزان آگاهی و عملکرد مدیریت شهری در کاهش تأثیر فشار توسعه بر تاب آوری کالبدی،بیشترین عملکرد در حوزه توسعه دسترسی عمومی به ساحل و ایجاد فرم مطلوب شهری از طریق رشد هوشمند و توسعه میان افزای شهری بوده است.بر اساس نظرات کارشناسان بیشترین عملکرد مدیریت شهری در حوزه توسعه دسترسی عمومی به ساحل وکمترین عملکرد آن ها در حوزه جلوگیری از تغییر و تخریب اراضی حاصلخیز است.بر اساس مدل سازی ساختاری،با توجه به معیارهای اکولوژیکی،فشار توسعه تا حد زیادی بر کاهش تاب آوری کالبدی شهر ساحلی نور تأثیر داشته است.