شیرزاد طایفی

    سبب بروز بیشتر کنش های انسان به لحاظ روانی با دانش روان کاوی تبیین شده است. ژاک لکان، با بازخوانی زبانی و نمادین آرای زیست شناختی فروید، تحول بزرگی در دانش روان کاوی ایجاد کرد. بر این اساس، تمنا یا طلب، میل، کودک و دوره ی پس از کودکی خوانشی زبانی یافت. تحلیل آثار ادبیات کودک با آموزه های روان کاوانه ی ژاک لکان می تواند به عنوان روش یا دیدگاهی باشد که چگونگی عدم احراز یا تکرار تمنای کودکانه ی فرد را توجیه و تبیین کند. در این پژوهش، کوشیده ایم چگونگی تکرار تمنای کودکانه را در ساحت نمادین یا انطباق هویت ثانویه در معلم مورچه ها از محمد سهرابی و فیل کوچولو کجا خوابیدی؟ اثر میترا مسیحا روشن کنیم. دستاوردهای پژوهش نشان می دهد که شخصیت هایی مانند زنبور عسل، بچه اردک و در یک موضع کلاغ، به سبب دیدن تصویری خیالی از خودِ انسجام یافته در آینه ای که دیگری کوچک یا مادر آن را مقابل کودک گرفته، احساس یکپارچگی و تمامیت می کرده اند. تمنای کودکانه تا آن جا برای فرد پایدار بود که وی با فقدان موجود در خود روبه رو نشده بود و ایگو را به منزله ی هویتی اخته بازشناسی نکرده بود. همچنین، زمانی که فرد ایگو را به منزله ی موجودیتی اخته شناسایی می کند، برای اینکه بتواند دوباره منِ آرمانی خود را در مقام تمنایی کودکانه بازیابی نماید، وارد انطباق هویت ثانویه یا حیطه ی امر نمادین میل دیگری بزرگ می شود. در این مرحله، فرد از زنجیره ی دلالت امر نمادین به امیدِ احراز مجدد تمنای کودکانه ی پیشین، تبعیت می نماید؛ اما هر بار تلاش او به سبب بازنمایی شدن دالِ اضطراب، با شکست مواجه می شود. در فیل کوچولو نیز، گذر از فانتزی بنیادین و مواجهه با دال میل حقیقی، سبب رفع اختگی و بازیابی تمنای کودکانه ی پیشینِ فرد نمی شود.