بررسی و مقایسه دیدگاه اصولیان شیعه و مفسران فریقین در تفسیر مهم ترین آیات اصل برائت (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
اثبات و بررسی ادله برائت- که یکی از بنیادی ترین اصل در نزد اصولیان شیعه است- اهمیت بسیاری دارد. برخی از اصولیان در اثبات اصل برائت به آیاتی از قرآن استناد کرده اند. در این مقاله سعی شده است، ابتدا مهم ترین آیات اصل برائت؛ مانند آیات 15 اسراء، 7 طلاق و 42 انفال را مطرح کند، سپس، نظرهای اصولیان و مفسران شیعه و اهل تسنن در کتب اصولی و تفسیری را با یکدیگر تطبیق دهد و شباهت ها و تفاوت ها را مشخص سازد. اصولیان درباره آیات مزبور دو دیدگاه دارند. براساس یک دیدگاه، آیات مزبور بر اصل برائت دلالت دارند و براساس دیدگاه دیگر، بر اصل برائت دلالت ندارند. در تفاسیر اهل سنت درخصوص آیه اول (اسراء: 15) بیشتر به تفاوت بین برائت شرعی و عقلی اشاره شده است و در تفاسیر امامیه نیز همانند دیدگاه اصولیان دو دیدگاه وجود دارد. مفسران شیعه و سنی، آیه دوم (طلاق: 7) را بر نفی تکلیف مالایطاق از طرف خداوند حمل کرده اند. برخی از ایشان به مصادیقی از تکلیف مالایطاق، همچون انفاق بیش از توان، معرفت بدون در اختیار بودن اسباب آن و... اشاره نموده اند. این نوع تفاسیر با تفسیر آیه به ممنوعیت هر نوع تکلیف مالایطاق منافات ندارند. بسیاری از مفسران هر دو مذهب آیه سوم (انفعال: 41) را با توجه به شأن نزول، آن تفسیر کرده اند. آیات اصولی در گذر زمان تغییرات و تحولاتی را پشت سر نهاده اند. ازآنجایی که مفسران شیعی و اهل سنت و نیز دانشمندان اصولی هر دو مذهب فقهی درباره آیات مورد نظر مشترکات زیادی دارند؛ بررسی تطبیقی آن آیات می تواند به همگرایی و نزدیکی دو علم اصول فقه و تفسیر کمک کند.Comparative Analysis of the Viewpoints of the Usulis and Sunni and Shi’ite Commentators on Exegesis of the Most Important Verses about the Principle of Bira’at
Analysis of the arguments for Bira’at (presumption of innocence) -as one of the most fundamental principles among Shi’ite Usulis (the majority Twelver Shi’ite Muslim group)- is immensely important; and some Usulis have made reference to the verses in the Qur’an to prove this presumption. This article aims to mention the most important Qur'anic verses on the principle of Bira’at such as Surah al-Isra: 15, Surah at-Talaq: 7, Surah al-Anfal: 42; and then to compare the Usulis and Shi’ite and Sunni commentators’ viewpoints in order to determine their commonalities and differences. The Usulis have two perspectives on the given verses. One perspective denotes that those verses imply presumption of innocence and another does not so. Given the first verse (Surah al-Isra: 15), Sunni exegeses mostly point to the difference between religious and rational Bira’at. Moreover, in Twelver exegeses there are perspectives like those of Usulis. Shi’ite and Sunni commentators perceive the second verse (Surah at-Talaq:7) as the negation of unbearable duty from God, and have pointed to some instances of unbearable duties such as Infaq (charity) more than one can afford, insight without having its requirement and so on. These exegeses are compatible with the interpretation of the verse denoting ban on every unbearable duty. Many commentators of both denominations have interpreted the third verse (al-Anfal: 41) with regard to its occasion of revelation (asbab al-Nuzul). Usuli verses have undergone changes and transformations through history. Since Sunni and Shi’ite commentators as well as Usuli scholars in both Islamic jurisprudent denominations have much commonality on the given verses, so comparative analysis of their views can contribute to the convergence and affinity between Fiqh principles and exegesis.
تبلیغات
