بررسی تطبیقی مسئله شفاعت از منظر حکمت متعالیه، اشاعره (با محوریت آرای فخر رازی) و معتزله (با محوریت آرای قاضی عبدالجبار) با توجه به آیات قرآن کریم (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
شفاعت از مباحث تفسیری - کلامی است که آیات قرآنی سبب طرح آن در میان متفکران اسلامی گردیده است. مباحث مربوط به شفاعت را می توان به دو دسته کلی شفاعت کنندگان و شفاعت شوندگان تقسیم نمود. اشاعره و معتزله پیامبر اسلام(ص) را شفاعت کننده می دانند و در مورد سایر شافیان نظریه خاصی ارائه ننموده اند. در مقابل، ملاصدرا موجودات متقدم در قوس نزول(مجردات عقلی) و صعود(انسانهای کامل) را به دلیل واسطه فیض بودن، شفاعت کننده انسانها و هادیان آنها به سوی خداوند هستند. پیامبر اسلام(ص) نیز به دلیل جامعیت اسمائی فاتح باب شفاعت است. معتزله شفاعت را در ازدیاد نعمت های مومنان بهشتی؛ و اشاعره آنرا در کاستن عذاب فاسقان و ظالمان نیز فراگیر می دانند. ملاصدرا ضمن نقادی نظریه معتزله، شفاعت را در کاسته شدن عذاب دوزخیان نیز موثر می داند. البته در صورتی که افعال ناپسند آنها ملکه راسخ نگشته باشد. کلید واژگان: شفاعت، معتزله، اشاعره، ملاصدرا، مومن، فاسق.Comparative Study of Intercession from the Perspective of Transcendental Wisdom, Ash’arism (Based on the Views of Fakhr al-Razi) and Mo’tazila (Based on the Views of Qazi Abdul Jabbar) in Terms of the Noble Quran
Intercession is one of exegetic-theological issues raised among Islamic thinkers through the verses of the Quran. Intercessory issues can be divided into two general categories as those who intercede and those who are interceded. ‘Ashari and Mo’tazila theologies regard Prophet Muhammad as an intercessor, yet have not commented anything special about other intercessors. In contrast, Mulla Sadra regards pioneer creatures in the curve of descent (Rational Abstracts) and those in the curve of ascent (Complete Humans) as intercessors and leaders for the rest of humans in their path to God because of being mediators to receive grace. The Prophet of Islam initiates intercession due to his comprehensive features. Mo’tazila holds that intercession would increase the blessing of Muminin in paradise and ‘Asharism holds that it would also decrease the punishment of fasiqin (violators) and cruel people. Criticizing Mo’tazila theology, Mulla Sadra regards intercession as also effective in reducing the punishment of those doomed to hell; of course just in case their vicious acts are not dominant.
تبلیغات
