ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری

نوشتار حاضر، به مطالعه کنش سرمایه فکری در بیان انعطاف پذیری مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (161 شرکت به عنوان نمونه آماری پژوهش) برای دوره 5 ساله (1386 تا 1390) می پردازد. در این پژوهش برای سنجش سرمایه فکری از مدل ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری و برای سنجش انعطاف پذیری مالی از معیار جریان نقدی آزاد شرکت استفاده شده است که بر اساس دارایی های پایان دوره همگن سازی شده است. با توجه به نتایج برازش مدل های پژوهش، سرمایه فکری تأثیر منفی و معنی داری بر انعطاف پذیری مالی شرکت های نمونه آماری پژوهش داشته است؛ این بدان معنی است که ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری شرکت دارای محتوای اطلاعاتی با بار منفی و به عبارتی، کنش معکوس در بیان انعطاف پذیری مالی شرکت است. به عبارت دیگر، شرکت های دارای سرمایه فکری بالاتر، انعطاف پذیری مالی کمتری را تجربه کرده اند. نتایج دیگر نشان داد که بین انعطاف پذیری مالی شرکت های با سرمایه فکری بالا و شرکت های با سرمایه فکری پایین، اختلاف معنی داری وجود دارد. همچنین رابطه بین سرمایه فکری و انعطاف پذیری مالی در شرکت های با سرمایه فکری بالا قویتر از شرکت های با سرمایه فکری پایین است.

امروزه سازمان ها با محیطی رو به رو هستند که مشخصه آن افزایش پیچیدگی، جهانی شدن و پویایی است. بنابراین، سازمان ها برای استمرار و استقرار فعالیت خود با چالش های عظیمی مواجه هستند که برون رفت از این چالش ها مستلزم توجه بیشتر به توسعه و تقویت مهارت ها و توانایی های درونی است. این کار از طریق مبانی دانش سازمانی و سرمایه فکری صورت می گیرد که سازمان ها از آن ها برای رسیدن به عملکرد بهتر در دنیای کسب و کار استفاده می کنند. در اقتصاد دانش محور از سرمایه فکری به منظور ایجاد و افزایش ارزش سازمانی استفاده می شود و موفقیت هر سازمان به توانایی مدیریت این منابع کمیاب و با ارزش بستگی دارد. با توجه به مطالعات صورت گرفته در زمینه تاثیر سرمایه فکری بر جنبه های مختلف عملکرد مالی شرکت ها، در این تحقیق به بررسی رابطه سرمایه فکری با به کار گیری مدل پالیک(2004) بر انعطاف پذیری مالی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران می پردازیم. جامعه آماری مورد مطالعه شامل 117 شرکت، طی سال های 1381 الی 1394 می باشد که برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل رگرسیون بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که سرمایه فکری با انعطاف پذیری مالی شرکت ها رابطه داشته و تاثیر چشم گیری بر انعطاف پذیری مالی دارد.

در عصر فرا رقابتی امروز، دانش و سرمایه فکری به عنوان یک استراتژی پایدار و عامل اصلی برای سودآوری و حفظ مزیت رقابتی شرکت ها به شمار می آید. دلایل متعددی مبنی بر اهمیت و ضرورت مطالعه سرمایه فکری وجود دارد، اول آن که توجه استراتژیک بخش غیرانتفاعی به سوی منابع ذهنی معطوف می شود و توان پذیرش چالش های تحمیل شده از سوی محیط های بیرونی فزونی می یابد، دوم آن که سرمایه فکری محرک پیش برنده کلیدی در بهبود عملکردو رقابت سازمانی است. با توجه به پژوهش های انجام شدهباور بر این است که سرمایه فکری نقش فزاینده ای بر آسیب پذیری مالی شرکت ها داشته باشد. هدف از این تحقیق برسی رابطه و تاثیر سرمایه فکری بر آسیب پذیری مالی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1381 الی1394 می باشد.برای تجزیه و تحلیل داده ها از رویکردمدل یابی معادلات ساختاری با رویکرد پی.ال.اس استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها حاکی از آن است که سرمایه فکری با آسیب پذیری مالی شرکت ها رابطه مثبت داشته همچنین از بین اجزای سرمایه فکری،جزءکارایی سرمایه ساختاری رابطه منفی با آسیب پذیری مالی و کارایی سرمایه انسانی و سرمایه به کار رفته با آسیب پذیری مالی رابطه مثبت و معناداری دارد.

امروزه برای ارزش گذاری صنایع مبتنی بر علوم در واحدهای کسب‌ کار، نقش سرمایه فکری بیشتر از سرمایه مالی است. برای یافتن راه کارهای مناسب جهت دستیابی به روش‌های کارآمد در ارزیابی سرمایه‌های فکری، سیستم حسابداری نقشی کلیدی را ایفا می کند. یکی از مهم ترین ناکارآمدی سیستم های حسابداری سنتی، انعکاس ارزش سرمایه های فکری در گزارش های مالی واحدهای کسب و کار نیست. این تحقیق به منظور بررسی رابطه بین سرمایه فکری، هزینه سرمایه و ارزش بازار شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، به مدت هشت سال از 1390 تا 1397 انجام شده و داده های 84 شرکت را ارزیابی کرده است. برای اندازه گیری سرمایه فکری، از ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری، ارزش افزوده سرمایه فکری و ارزش افزوده سرمایه استفاده شده است. استفاده از این معیارها، رایج ترین روش برای اندازه گیری سرمایه فکری است. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده، روش همبستگی پیرسون، مدل های رگرسیون تک متغیره و چند متغیره و آزمون Z وانگ مورد استفاده قرار گرفت. نتایج این کار نشان داد که ارزش افزوده ی سرمایه بکار گرفته شده، ارزش افزوده سرمایه فکری و ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری، بر میانگین وزنی هزینه سرمایه تاثیر معکوس دارد، اما بر ارزش بازار تاثیر نمی گذارد.

با توجه به نقش عملکرد عملیاتی در بنگاه های اقتصادی و تحت تاثیر بودن آن،از منابع فیزیکی،مالی و فکری و نیز اهمیت اثرات سرمایه فکری و سرمایه به کارگیری شده در ایجاد ارزش افزوده،هدف این پژوهش بررسی تاثیر سرمایه فکری و دارایی مشهود بر عملکرد مالی،عملیاتی و بازار سهام شرکتهاست.در این پژوهش،تاثیر شاخص های سرمایه فکری(کارایی سرمایه انسانی و ساختاری) و سرمایه به کارگرفته شده(فیزیکی و مالی) بر عملکرد عملیاتی(بررسی شده از طریق نسبت درآمد عملیاتی به فروش خالص)،عملکرد مالی(بررسی شده از طریق بازده دارایی ها) و عملکرد بازار سهام(بررسی شده از طریق نسبت نسبت ارزش بازار شرکت به ارزش دفتری خالص دارایی ها) با استفاده از رگرسیون چند متغیره با روش پسرو و برای سالهای 1388-1384 بررسی شده است.در این پژوهش،از مدل ضریب افزوده فکری پالیک برای اندازه گیری سرمایه فکری شرکتها-به دلیل معتبر و مستند بودن اطلاعات - استفاده شده است.نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری و سرمایه به کار گرفته شده،تاثیر مثبت و معناداری بر عملکرد مالی،فیزیکی و بازار سهام شرکتها دارد.این نتایج،از نقش با اهمیت سرمایه فکری در خلق ارزش برای سهامداران را تقویت می کند. نتایج همچنین بیانگر آن است که سرمایه فکری تاثیری بیشتز از سرمایه به کار گرفته شده بر عملکرد بازار سهام شرکتها دارد،هرچند که تاثیر سرمایه به کار گرفته شده در عملکرد مالی و عملیاتی شرکتها بیشتر است.