اخلاق مداری

نماز یک ارتباط قوی با سرچشمه خوبی ها، یعنی خداوند باری تعالی می باشد. نماز، پایه قوام دین و سرچشمه زلال معنویت همواره مورد توجه همه ادیان الهی و فرستادگان خداوند متعال بوده است. در جوامع امروزی، بیشتر از هر زمان دیگری، به اخلاق احساس نیاز می شود و مردم بیشتر دچار خلاء معنوی شده و برای رسیدن به خواسته ها و امیال خود، به هر کاری دست می زنند و در این راه به هویت و کرامت انسانی لطمه وارد می گردد. امروزه زندگی انسان ها، مملو ازحوادثی است که عامل بداخلاقی شده است از جمله: آلودگی صوتی، آلودگی هوا، بی هدفی، نداشتن تکیه گاهی مطمئن، مناقشه های خانوادگی و غیره. تمدن بشر در کنار گسترش رفاه نسبی و ارتباطات مختلف، یکسری رذایل اخلاقی را نیز توسعه داده است. این نوشتار یک پژوهش کاربردی به روش تحلیلی و توصیفی می باشد که به اهمیت رابطه بین نماز و اخلاق مداری پرداخته است. نماز بهترین ارتباط با منبع اصلی خلقت می تواند، انسان را با فضایل اخلاقی تربیت کند. نماز باعث ایجاد خلقیات حسنه ضروری و کاربردی در انسان می شود از جمله: توکل، صبر در برابر مشکلات ،امیدواری به رحمت خدا و غیره. این فضایل اخلاقی هم توسط نماز، روز به روز تقویت می شود تا جایی که انسان می تواند از بحران های امروزه نجات یابد و به سعادت، آرامش و شادی درونی برسد.

شناخت رفتار اخلاق مدارانه زمامدار پیش از به دست گرفتن حکومت و تطبیق آن با پس از رهبری اش می تواند سیاست های اخلاقی و میزان صداقت وی در عملکردهای بعدی اش را تبیین وبرجسته تر بنمایاند. امام علی(ع)در قامت یک زمامدار می کوشد با تأکید بر تقدّم اخلاق بر هر مقوله ای نشان دهد آموزه های اخلاق مدارانه مورد تأکید درخلافت، با آموزه های اخلاق مدارانه در دوران پیش از حکومت تفاوتی نداشته است. برخورد و جنگ با شورشیان دردوره غارات، گرچه پیامدهای ناگواری ایجاد کرد، اما رهبری اخلاق مدار می کوشد ابتدا با اصول اخلاقی مناسب، از بروز جنگ پیش گیرد و پس از جنگ نیز با رفتار اخلاق مدار با دشمنان خویش، نشان دهد که انسانیت برمحور اخلاق بر مدّعی دیندار بی اخلاق ترجیح و برتری دارد. مقاله پیش رو به تبیین این تئوری نوین در حوزه تئوری های رهبری پرداخته است. هدف از این پژوهش نشان دادن نمونه ای آشکار از این اخلاق مداری در دوره «غارات» است که چگونه امام اصول اخلاقی را در قامت زمامداری اش و در گستره حکومت کوتاه و پرفراز ونشیبش حفظ کرد و کلیت قاعده تلازم میان قدرت و انحصارطلبی را به چالش کشید. یافته های این پژوهش که با روش توصیفی و تحلیلی صورت پذیرفته، چنین تبیین می کند که درسیره امام علی(ع) اخلاق مداری در همه کُنش ها و پدیده های اجتماعی و سیاسی اصالت دارد و او برای رسیدن به اهداف مقدس خود کوچک ترین مسائل اخلاقی را فدا نمی کند و این امر نه تنها در زمان نداشتن قدرت، بلکه در زمان داشتن قدرت نیزنمایان است.

بسیاری روایات، حاکی از جاری بودنِ اخلاق و معنویت در عرصه های زندگی مسلمانان است. لباس آرایی، هنر- صنعت سنتی است که همسویی با اصول اخلاق مداری دارد. لباس دارای دو بُعد ظاهری و محتوایی است: تغییر بُعد ظاهری آن را در خلال زمان، مکان می توان دید و بُعد محتوایی لباس، بخشی از هویت لایتغیّر آن است که در جهان بینی دینی، نمودی از ذات و اصل حقیقت است. انتساب این امر به ائمه و انجام مراحل این هنر با ذکر آیات قرآن و توسّل به اذکار، همگی بیانگر نگاه فرامادی به آن است. هدف این پژوهش، درک عناصر اخلاق مدار در لباس آرایی سنتی است. سؤال : مهمترین اصول اخلاقی در محتواسازیِ لباس آرایی سنتی چیست؟ نتیجه : نظام پوشش، حقیقتی فراتر از عالَم ماده است. رجوع به منابع عرفانی می تواند تأملات تاریخی در خصوص معناسازی هنرهای سنتی و نوع مفاهیم کاربردی در ساختار آن را بنا بر امور متعالی توجیه سازد. لباس آرایی به عنوان یک فرصت، علاوه بر مهارت های حرفه ای، دارای عناصر اخلاقیست که این هنر- صنعت را معنوی می کند. اهمّ عناصر اخلاقی آن، توحیدمداری، مبتنی بر نظام استاد- شاگردی (اهلیّت یافتن) و نیکویی خُلق است. در این نوشتار، خوانش محتوایی ابعاد اخلاق مند لباس سنتی از منظر فلاسفه سنت گرا (کوماراسوامی، شوان، بورکهارت و نصر) و بر مبنای متن فتوت نامه چیت سازان (به عنوان یک متن صنفیِ تاریخی- اخلاقی) انجام می گیرد. روش تحقیق، تحلیل محتوای تاریخی و شیوه گردآوری اطلاعات بر مبنای اسناد نوشتاری معتبر است.

مضامین اخلاقی و پردازش های هنرمندانه از مختصات سبکی بسیاری از شعرای ادب فارسی است. در این میان، ابن یمین فریومدی و پروین اعتصامی را می توان در زمره شعرای بزرگی دانست که به مضامین اخلاقی توجه جدی داشته اند. در این مقاله به بررسی تعالیم اخلاقی در اشعار ابن یمین و پروین اعتصامی پرداخته شده است. روش پژوهش به صورت کتابخانه ای و مبتنی بر سندپژوهی بوده و نوع آن تحلیلی و توصیفی است. فرضیه پژوهش، احتمال وجود نکات مشترک در زمینه اخلاق مداری و گرایش به اخلاق در اشعار پروین و ابن یمین است. پس از بررسی دیدگاه های دو شاعر در مورد اخلاق و مضامین اخلاقی، این نتیجه به دست آمد که ابن یمین در سرودن قطعات اجتماعی و اخلاقی بسیار چیره دست بود و شهرتش مدیون قطعات است. او مخاطبانش را به عزت نفس، دوری از چاپلوسی، کار و کوشش، قناعت و پرهیز از مداحی ستمگران دعوت می نماید و قطعاتش در عین کوتاهی آیینه روشنی از اوضاع و احوال بی سامان روزگار اوست. پروین نیز شاعری آرمان گراست و نکات اخلاقی و اندرزهای او بیشتر در مناظره و در قطعاتش جلوه گر شده است. وی در سرودن قطعات از انوری و ابن یمین پیروی کرده است است و قریب به اتفاق اشعارش اخلاقی و تعلیمی بوده و در آن ها تقوی، پاکی، علم ورزی، درستکاری و خردورزی را تبلیغ کرده است؛ و تلاش وی این است که از طریق اشعار خود همه را به سوی کمال سوق دهد.اهداف پژوهش:تبیین زیبایی شناسی نمادین اخلاق از منظر پروین اعتصامی و ابن یمین فریومدی.بررسی ارتباط هنر و ادبیات.سؤالات پژوهش:زیبایی شناسی نمادین اخلاق در آثار پروین اعتصامی و ابن یمین فریومدی چگونه است؟هنر و ادبیات چه رابطه ای با هم دارد؟