رستاخیز

مؤلفان تفسیر المنار بر این عقیده اند که حمل آیات بر معنای ظاهری شان تنها در صورتی صحیح خواهد بود که آن معنا از لحاظ عقلی محال نباشد. ازهمین رو در برخورد با آیات حاوی معجزات پیامبران و بالاخص موارد مربوط به زنده شدن مردگان، که عموماً کار هایی خارق العاده را در برگرفته اند، به گونه ای به تفسیر آیات می پردازند که می توان گفت نتیجه ای جز انکار وقوع معجزات به دنبال ندارد. در این مطالعه ضمن نقد آراء ایشان و با رد ادعای عدم درخواست رؤیت معجزه توسط قوم عیسی و نیز افزودن ادله ای دیگر بنا داریم نشان دهیم که برپایه قرآن کریم معجزات عیسی (ع) نمی توانسته است صِرفِ تحدی باشد و حتماً وقوع بالفعل داشته است. هم چنین در آیه 259 سوره بقره که محتمل است مربوط به عُزَیر نبی (ع) باشد، با نقد تفسیر دو واژه لَبْث و عِظام در تفاسیر شیعه به نقد آراء بازتابیده در این باره در تفسیر المنار و هم چنین آراء بازتابیده در برخی تفاسیر شیعی خواهیم پرداخت. توضیح این که این مفسران نحوه زنده شدن مردگان در آیه 259 سوره بقره را گاه شبیه واقعه روی داده برای اصحاب کهف، و گاه به معنای وقوع مرگ حقیقی برای ایشان انگاشته اند. بنا ست در این مطالعه از این رأی دفاع کنیم که برپایه قرآن هر دو رأی از احتمال وقوع یک سانی برخوردار اند و ازاین رو بحث فاقد ثمره عملی خواهد بود؛ زیرا درهرحال مراد خدا در نشان دادن چگونگی زنده کردن مردگان به شخص مذکور در زنده شدن مَرکَبِ او محقق گشته است.

اسطوره ها در خلق آثار ادبی، به ویژه رمان، نقش بزرگی ایفا می کنند. رمان های «قلمرو این عالم» و «قرن روشنفکری» آلخو کارپاتیه و «روزگار سپری شده مردم سالخورده» محمود دولت آبادی ، از جمله رمان هایی هستند که در سبک و سیاق رئالیسم جادویی، ترکیبی از دنیای واقعی و وهمی و اساطیری ایجاد کرده است. در زیر لایه واقع گرا و تاریخی این رمان ها، ژرف ساخت دنیای اساطیری، حضوری جدی و مداوم دارد. بر همین اساس، هدف اصلی این مقاله بررسی تطبیقی اسطوره ها در سه رمان مذکور است. آلخو کارپانتیه و محمود دولت آبادی نویسندگانی از دو ملت متفاوت با دو زبان متفاوت اند که روابط تاریخی میان آن ها برقرار نبوده است. در دوران معاصر هم این دو نویسنده شناخت و آگاهی از یکدیگر نداشتند که از آثار، اندیشه ها، جریانات و گونه ها، سبک و ساختار داستان نویسی یکدیگر تأثیر و تأثری گرفته باشند. به همین دلیل، در مقاله حاضر با روش تحلیلی- توصیفی در چارچوب رویکرد ادبیات تطبیقی مکتب آمریکایی کنش ها و مفاهیم بنیادین اسطوره ها در لایه های پنهان این سه رمان بررسی و تحلیل می شود.

از دیرباز اقوام بشر و ملل و نحل مختلف به این سؤال پاسخ های متفاوت و حتی متضاد داده اند: برخی را عقیده بر آن بوده است که مرگ نیستی کامل است و انسان به کلی معدوم می شود. بعضی به تناسخ قائل شدند و گفتند ارواح آدمیان پس از مرگ (فناناپذیری روح) به بدن جانور یا انسان گیاه، جامدات وارد شده و به زندگی خود در همین جهان ادامه می دهد، و جمعی کثیر که اغلب از سرچشمه تعالیم پیامبران سیراب شده اند جهانی دیگر را باور داشته اند و به پاداش و مجازات نیکوکاران و بدکاران معتقد بوده اند. فلاسفه و حکما نیز بر حسب نحله ها و مذاهب و مذاق های خود آراء و افکار گوناگونی در این زمینه اظهار کرده و به سخنان در قالب استدلال و بیان فلسفی یا عرفانی پرداخته اند، و آنانی که زندگانی را محدود و محصور به همین حیات دنیوی انگاشته اند در حقیقت مردمان سطحی نگر و عامی و طرفداران طرز فکر ماتریالیسم بوده و هستند.

دعای ابوحمزه ثمالی به روایت ثابت بن دینار ثُمالی از امام سجاد؟ع؟ است. الفاظ این دعا، علاوه بر تعلیم مناجات با خدا، حقایقی از آیات قرآن را در زمینه های مختلف بیان می نماید. در قسمتی از دعا، امام سجاد؟ع؟ برای آگاهی انسان از نتایج اعمال خوب و بد، و رابطه ی دنیا و آخرت، به بیان حالات واتفاقات زمان دردناک خروج جان از بدن، ورود به عالم برز خ، فشار قبر، سؤال نکیر و منکر، خروج از آن مرحله، و ورود به عالم رستاخیز را پرداخته است. در این نوشتار مستندات قرآنی و روایی آن ها ارائه شده است؛ و با استفاده از کتب شرح دعای ابوحمزه، تفاسیر مختلف و روایات ائمه؟عهم؟ و به روش توصیفی- تحلیلی به شرح کلمات نورانی آن بزرگوار و بیان راههای کاهش و آسانی سکرات مرگ، راههای تخفیف یا حذف فشار قبر، راههای آسان شدن سؤال قبر و راههای خلاصی از شدائد قیامت پرداخته شده است.

اعتقاد به حیات پس از مرگ، اصلی اساسی از اعتقادات ادیان الهی است. اصلی که از همان ابتدای خلقت، پیامبران آن را مطرح کرده اند و با بشارت به بهشت و انذار از عذاب الهی حجت را بر مردم تمام کرده اند. در اصل اعتقاد به رستاخیز و قیامت، می توان گفت در بین ادیان اختلافی نیست، اما در جزئیات اختلافاتی دیده می شود که در هر دینی برداشتی متفاوت از آن داشته است.. این مقاله به شیوه توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر روش کتابخانه ای به بررسی رستاخیز و ابعاد گوناگون آن در مسیحیت پرداخته و از رهگذر آن به این نتیجه رسیده که مسیحیان معتقدند مردگان در آخرالزمان پس از رجعت مسیح(ع) زنده شوند و پس از داوری و رسیدگی به اعمالشان به حیات خود ادامه می دهند. دلیل آنان بر این اعتقاد، برهان غایت آکویناس می باشد. همچنین معتقدند که رستاخیز انسانها جسمانی-روحانی خواهد بود و برای اثبات آن به شواهدی از کتاب مقدس تمسک می نمایند. علاوه بر آن در باور مسحیت جاودانگی از صفات بارز فردوس و جهنم است؛ و افراد دارای حیات ابدی و عذاب ابدی خواهند بود.