شایعه سازمانی

بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر نفاق در سازمان ازطریق نقش میانجی شایعه سازمانی، هدف مطالعه حاضر است. روش پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازجهت شیوه گردآوری داده ها، آمیخته اکتشافی است. در بخش کیفی، جامعه آماری را جمعی از صاحب نظران و در بخش کمی تمامی کارکنان دانشگاه دولتی شهر بندرعباس تشکیل داده است. برای تعیین حجم نمونه در بخش کیفی از نمونه گیری نظری و برای تعیین حجم نمونه بخش کمی از جدول کرجسی و مورگان (1997) و به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شده است. ابراز گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمی پرسشنامه های محقق ساخته و استاندارد بود که روایی ابزار کیفی با استفاده از فرآیندهای سه گانه تطبیق توسط اعضا، بررسی همکار و مشارکتی بودن پژوهش و در بخش کمی با استفاده از روایی صوری و روایی سازه مورد تأیید قرار گرفت. همچنین برای ارزیابی پایایی در بخش کیفی از سه فن کسب اطلاعات دقیق موازی، کنترل های اعضا، و خودبازبینی محقق و در بخش کمی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تجزیه وتحلیل شدند. نتایج نشان داد فرهنگ مشارکتی، مأموریتی و انطباق پذیری بر شایعه سازمانی، نفاق فردی و نفاق سازمانی، تأثیر منفی دارند و فرهنگ سازگاری بر هیچ یک از متغیرهای مذکور تأثیرگذاری معنی داری ندارد. درنهایت فرهنگ سازمانی بر کاهش نفاق در سازمان تأثیرگذار و شایعه سازمانی نیز به عنوان متغیر میانجی این رابطه را تقویت می کند.

هدف:   هدف اصلی این پژوهش، ارائه مدلی جهت مدیریت شایعه در دانشگاه آزاد اسلامی است.   طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: پژوهش حاضر با رویکرد ترکیبی با بهره گیری از تحلیل تم (مضمون) در بخش کیفی جهت تحلیل مصاحبه ها و شناسایی تم ها و در بخش کمی با روش تصمیم گیری چند متغیره (فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP) انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی، اسناد و مبانی نظری موضوع و مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند و در بخش کمی پرسش نامه است که توسط خبرگان مورد تأیید قرار گرفت و از طریق ضریب آلفای کرونباخ اعتبار آن نیز مشخص شد که ضریب به دست آمده (0.84) است. جامعه آماری در بخش کیفی 15 نفر از رده های مختلف (ریاست، معاونت و مدیران گروه و اساتید) از دانشگاه های آزاد اسلامی سطح کشور، و جامعه آماری در بخش کمی، شامل کلیه کارکنان مشغول در واحدهای دانشگاه آزاد است که حجم نمونه آن 384 نفر در نظر گرفته شد. یافته های پژوهش: نتیجه تحلیل تم و کدگذاری ها نشان داد مدیریت شایعه 8 تم اصلی (مهارت های مدیریتی، اخلاق، عوامل رفتاری، عوامل سازمانی، عوامل محیطی، ویژگی های شخصیتی، ارزش های مشترک، رهبری) و 31 تم فرعی دارد. تم مهارت های مدیریتی با وزن نسبی (0.708) نسبت به 7 تم دیگر در رتبه اول و عوامل رفتاری با وزن نسبی (0.01) در رتبه هشتم قرار دارد و واحد تهران مرکزی، با استفاده از ضرایب بارهای عاملی استاندارد شده نسبت به واحدهای دیگر بالاترین نمره (0.971) را از لحاظ مدیریت شایعه نسبت به واحدهای دیگر دانشگاه آزاد اسلامی داراست. محدودیت ها و پیامدها : از جمله محدودیت های این پژوهش عدم امکان مصاحبه با ریاست، معاونت و مدیران کل سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی به منظور غنای بیشتر نتایج است. پیامدهای عملی: مدل ارائه شده در این پژوهش به مدیران کمک می کند تا به منظور مدیریت شایعه بیشتر از مهارت های مدیریتی خود استفاده نمایند. ابتکار یا ارزش مقاله: این پژوهش با بررسی عوامل مؤثر بر مدیریت شایعه و ارائه مدلی به منظور مدیریت در فضای کار دانشگاه به پژوهش های این حوزه می افزاید.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثر سکته سازمانی بر بدگمانی سازمانی معلمان با میانجی گری شایعه سازمانی است. روش پژوهش توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل 476 نفر از معلمان ابتدایی شهر کنارک (استان سیستان و بلوچستان) در سال تحصیلی 1401-1400 است که به شیوه نمونه گیری تصادفی- طبقه ای (بر حسب جنسیت) تعداد 213 معلم از طریق پرسشنامه های سکته سازمانی (فرجوند و مصری، 1400)، شایعه سازمانی (داگلی و هان، 2018) و بدگمانی سازمانی (کالاگان و همکاران، ۲۰۰۹) مورد مطالعه قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی و مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای SPSS21 و Smart PLS  استفاده شد. یافته های ضریب همبستگی نشان داد که بین سکته سازمانی، شایعه سازمانی و بدگمانی سازمانی معلمان رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد. نتایج مدل معادلات ساختاری نشان داد که اثر مستقیم سکته سازمانی بر بدگمانی سازمانی معلمان مثبت و معنا دار است؛ همچنین اثر غیر مستقیم سکته سازمانی بر بدگمانی سازمانی معلمان با میانجی گری شایعه سازمانی مثبت و معنا دار است. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که سکته سازمانی نه تنها به صورت مستقیم موجب افزایش بدگمانی سازمانی معلمان می شود بلکه با گسترش شایعات سازمانی نیز می تواند بر افزایش بدگمانی سازمانی معلمان اثرگذار باشد.

اطلاعات در سازمان ها هنگامی ارزش مند است که از صحت و اعتبار برخوردار باشد. شایعه سازمانی، پدیده ای است که انتقال اطلاعات مفید در سازمان را تحت تأثیر قرار می دهد. اندیشمندان رفتار سازمانی، با کاوش این پدیده در سازمان، راه های شکل گیری و رشد آن را در سازمان شناسایی کرده و برای مقابله با آن از علم اخلاق بهره گرفته اند. در این پژوهش که با روش تحقیق تحلیلی - اجتهادی انجام شده تلاش گردیده که با استفاده از آموزه های اسلامی به عوامل شکل گیری شایعه و درمان آن پرداخته شود. مطالعه در منابع اسلامی نشان می دهد که ظرفیت مناسبی برای مبارزه با شایعه سازمانی وجود دارد. با شناسایی عوامل شکل گیری و توجه به سازوکارهای درمان و مقابله با آن می توان سلامت جابجایی اطلاعات در سازمان را شاهد بود. شفاف سازی، دقت در اطلاعات، تحلیل در شنیده ها، تربیت اخلاقی کارکنان، فعال بودن سیستم بازخور و پرهیز از خوش بینی بی جا، از مهم ترین یافته های این پژوهش برای مقابله با شایعه سازمانی است.