مطالب مرتبط با کلیدواژه

مطالعات اجتماعی


۱۰۱.

بررسی مولفه های هوش هیجانی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی با تاکید بر رویکرد مساله محوری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی دوره ابتدایی مساله محوری مطالعات اجتماعی هوش هیجانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۵۳
پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخصه های هوش هیجانی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی با تاکید بر رویکرد مساله محوری انجام شد. رویکرد پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش اجرا،کیفی از نوع تحلیل محتوای استقرایی بود. جامعه پژوهش شامل کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی(پایه سوم تا ششم) در سال تحصیلی 1401-1400 بود که با توجه به ماهیت موضوع کتب همه پایه ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت اعتباربخشی به دقت و صحت داده ها از روش خودبازبینی محقق و توصیف غنی داده ها و برای پایایی داده ها از بررسی همزمان استفاده شد. هم چنین برای جمع آوری و تحلیل داده ها از فهرست وارسی تحلیل محتوا به شیوه کدگذاری استفاده شد. یافته های این تحقیق 5 مقوله اصلی، 20 مقوله فرعی و 209 کد اولیه را در بر گرفت که مقوله های اصلی مهارت های اجتماعی(نوع دوستی، مشارکت پذیری، حقوق شهروندی، دوست شناسی، کنش گرایی)، خودآگاهی(معنویت گرایی، ماهیت شناسی، خلاقیت پروری)، خودتنظیمی(تصمیم گیری، مدیریت گری، مهارت پروری، تفکرگرایی، رهبری)، همدلی(ارزش مداری، ادراک پذیری، اصیل سازی رفتاری، الگوپذیری) و انگیزه بخشی(هدفمندی، معناگرایی، دانش افزایی)در آن شناسایی گردید. نتایج نشان داد که کاربرد مفاهیم و فعالیت های مربوط به هوش هیجانی در راستای نهادینه سازی عملکردهای مطلوب در زندگی شخصی دانش آموزان و گسترش آن به فعالیت هایی باشد که افراد جامعه از پیامدهای آن ذینفع هستند.
۱۰۲.

بررسی محتوای کتاب درسی مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی بر اساس شاخص های هویت ملی، اخلاق، آداب و مهارتهای زندگی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

کلیدواژه‌ها: هویت ملی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مطالعات اجتماعی آداب و مهارتهای زندگی اخلاق در نظام اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶ تعداد دانلود : ۱۹۴
کتب درسی یکی از مهم ترین مراجع و منابع یادگیری دانش آموزان در نظام های آموزشی محسوب می شود. به لحاظ اهمیتی که محتوای کتابهای درسی در برانگیختن و تأمین نیازها و نیز تسهیل در امر یادگیری دانش آموزان دارد، این مقاله  به بررسی محتوای  کتاب  درسی مطالعات  اجتماعی دوره دوم ابتدایی بر  اساس شاخص های هویت ملی، اخلاق، آداب و مهارت های زندگی در سند تحول بنیادین آموزش وپرورش(1390) پرداخته است. جامعه اول پژوهش، کتاب مطالعات  اجتماعی دوره دوم ابتدایی(پایه چهارم ،پنجم و ششم) و واحد تحلیل جملات کتاب است. جامعه دوم تعداد ۳۰ نفر از معلمان  منتخب سه پایه (چهارم ،پنجم و ششم) ابتدایی شهرستان دماوند بخش مهرآباد رودهن به صورت تمام شماری بود. روش تحقیق توصیفی از نوع تحلیل محتوا بود. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بر اساس سه مقوله فوق و سیاهه تحلیل محتوا بود. برای محاسبه پایایی و روایی از آلفای کرونباخ با 80/۰ وروایی محتوایی استفاده شد؛ درمجموع با استفاده از آزمون خی دو نتایج زیر حاصل شد: از دید معلمان، کتاب اجتماعی دوره دوم ابتدایی در سطح متوسط (۴۳ %) به مؤلفه هویت ملی، در سطح پایین تر از متوسط با ( ۳۶ %) به مؤلفه آداب و مهارت های زندگی و در سطح متوسطی (۵۰%) به مؤلفه اخلاق در نظام اجتماعی پرداخته است. در تحلیل محتوا، از میان مقوله های هویت ملی به ویژگی های جغرافیایی با (۲۳ % ) بیشترین توجه و به نماد ملی و اسطوره ملی به ترتیب با (۵/۱۵% و ۰۷ %) کمترین توجه شده است. از میان مقوله های آداب و مهارت های زندگی به تصمیم گیری بیشترین توجه (۴۹%) و به تفکر انتقادی و مقابله با استرس با (۰۶% و ۵% ) درصد به ترتیب کمترین توجه شده است. از میان مقوله های اخلاق در نظام اجتماعی به میهن دوستی بیشترین توجه (۳۲%) و به عدالت جویی (۱۳%) کمترین توجه شده است.
۱۰۳.

چگونگی افزایش انگیزه در درس مطالعات اجتماعی دانش آموزان پایه چهارم با استفاده از آموزش طنز محور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اقدام پژوهی آموزش طنزمحور انگیزه تحصیلی مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۱ تعداد دانلود : ۲۳۰
یکی از پیش نیازهای مهم و اساسی یادگیری، انگیزه تحصیلی است که تأثیر آن بر یادگیری، یکی از امور بدیهی است. اگر دانش آموزان نسبت به تحصیل انگیزه بالایی داشته باشد باعث می شود به آموزش و توضیحات معلم با دقت توجه کنند، تکالیف درسی خود را با جدیت انجام دهند و به دنبال کسب اطلاعات بیشتر نسبت به موضوعات درسی باشند. یکی از راه های افزایش انگیزه تحصیلی در دانش آموزان را می توان استفاده از آموزش طنزمحور دانست که علاوه بر پرورش تفکر نقادانه، تحلیلی و واگرا، باعث می شود توجه دانش آموزان را در کلاس درس جلب کند، استرس را کاهش دهد، رابطه ای دوستانه بین معلم و دانش آموزان بسازد و در آخر، ماندگاری مطالب آموخته شده را در دانش آموز افزایش دهد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، ارزیابی تأثیر آموزش طنزمحور بر انگیزه تحصیلی دانش آموزان در درس مطالعات اجتماعی پایه چهارم است. روش پژوهش حاضر اقدام پژوهی از نوع مشارکتی در سه بعد تشخیص، اجرا و ارزیابی است که در پی آن، راه کارهایی نشان داده شد که می توان با استفاده از آموزش طنزمحور انگیزه تحصیلی دانش آموزان را افزایش داد. استفاده از داستان ها و لطیفه های مرتبط با محتوای درسی، استفاده از توانمندی های دانش آموزان شوخ طبع در بیان مطالب طنز مرتبط با محتوای درسی و استفاده از طنز بصری را می توان به عنوان نمونه های مؤثر استفاده از طنز در آموزش دانست. پیشنهاد می شود در دانشگاه فرهنگیان واحدهایی برای آموزش استفاده از این ابزار به دانشجومعلمان ارائه شود تا بتوانند از این ابزار مؤثر در آموزش ابتدایی، به نحو صحیح استفاده کنند.
۱۰۴.

تحلیل محتوای شاخصه ها و مؤلفه های هویت فرهنگی ایرانی و اسلامی در کتابهای مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شاخصه ها مؤلفه ها هویت فرهنگی ایرانی و اسلامی مطالعات اجتماعی تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱ تعداد دانلود : ۱۶۳
امروزه از فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی بسیار صحبت می شود. این فرهنگ و تمدن شاخصه ها و مؤلفه هایی دارد که افراد جامعه باید از دوران کودکی با آن آشنا شوند و هویت شان در آن جهت شکل بگیرد تا فرهنگ ایرانی- اسلامی محقق شود. یکی از موارد رسمی آشنایی با این شاخصه ها و مؤلفه ها، کتاب های درسی مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی است. هدف این پژوهش، سنجش میزان توجه به این شاخصه ها و مؤلفه ها در دو بعد هویت فرهنگی ایرانی و اسلامی در واژه ها و تصاویر کتاب های مذکور است. برای مطالعه، شاخصه های زمان، مکان و فرهنگ در نظر گرفته شد. روش تحقیق اسنادی و از تکنیک تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. جامعه آماری، کتاب مطالعات اجتماعی پایه های سوم، چهارم، پنجم و ششم ابتدایی جمهوری اسلامی ایران است. داده ها از طریق فیش برداری گردآوری شد.یافته ها نشان داد که در کتاب ها به هر دو بعد هویت فرهنگی ایرانی و اسلامی توجه شده، اما برابر نبوده است؛ در مؤلفه های زمان و مکان بیشتر به شاخصه های هویت فرهنگی ایرانی و در مؤلفه ی فرهنگ بیشتر به شاخصه های هویت فرهنگی اسلامی پرداخته است. در واژه ها و تصاویر به اساطیر ملی و دینی هیچ اشاره ای نشده است، در حالیکه باعث تقویت روحیه حماسی و میهن دوستی در آن ها می شود.
۱۰۵.

هویت انقلابی در کتاب های درسی مطالعات اجتماعی و پیام های آسمانی دوره اول متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هویت انقلابی مطالعات اجتماعی پیام های آسمانی کتاب درسی متوسطه اول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۶۷
هویت سرمایه ای است که نقش مهمی در شناسایی و تعیین مسیر حرکت یک جامعه و افراد آن، به ویژه نسل جوان ایفا می کند. نظام آموزش وپرورش نیز نقش مهمی در هویت سازی بخش عظیمی از جامعه دارد. مسئله اصلی این پژوهش پاسخ به این پرسش است که در کتاب های درسی مطالعات اجتماعی و پیام های آسمانی دوره اول متوسطه، تا چه میزان به مؤلفه های هویت ملی انقلابی پرداخته شده است؟ پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوا، کتاب های مطالعات اجتماعی و پیام های آسمانی دوره اول متوسطه در سال تحصیلی 1401 1400 را براساس روش آنتروپی شانون مورد بررسی قرار داده است. نتایج پژوهش نشان می دهد در کتاب های مطالعات اجتماعی و پیام های آسمانی متوسطه اول، به ترتیب از کمترین تا بیشتر عناوین انقلابی به این موضوعات پرداخته شده است: «بسیج، مبارزه با تحجر و التقاط، التزام به ولایت فقیه، مبارزه با تهاجم فرهنگی و جنگ نرم، اعتقاد به امام خمینی، روحانیت، آگاهی به قانون اساسی، آگاهی به وقایع و تاریخ انقلاب اسلامی، تعهد به حفظ نظام جمهوری اسلامی، حمایت از مستضعفان، نفی سلطه، ایثار و شهادت» که براساس فراوانی درمجموع، 951 مرتبه به مؤلفه های ایثار و شهادت، 780 مرتبه به مؤلفه های هویت انقلابی و 210 مرتبه به مؤلفه های بسیج پرداخته شده است.
۱۰۶.

تحلیل محتوای کتب مطالعات و فارسی ششم ابتدایی از جهت توجه به مولفه های اخلاق حرفه ای

کلیدواژه‌ها: اخلاق حرفه ای آموزش اخلاقی تحلیل محتوا مطالعات اجتماعی فارسی آنتروپی شانون تصاویرکتاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۸۶
پیشینه و اهداف: هدف پژوهش حاضربررسی میزان توجه کتب درسی ششم ابتدایی(مطالعات اجتماعی و فارسی) به آموزش مؤلفه های اخلاق حرفه ای بود روش پژوهش، توصیفی از نوع تحلیل محتوا می باشد. روش ها : جامعه ی آماری این پژوهش کتاب های مطالعات اجتماعی و فارسی ششم ابتدایی در سال تحصیلی 1402-1401 بود. واحد تحلیل پژوهش متن، تصاویر، فعالیت ها و تکالیف کتاب بود. ابزار اندازه گیری پژوهش گویه های اقتباس شده از پرسشنامه ی اخلاق حرفه ای کادو زیر بود که برای تأمین پایایی ابزار مقدار آلفای کرونباخ برای این پرسشنامه 81/0 به دست آمده است. داده های پژوهش به روش آنتروپی شانون پردازش شد یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که در کتب یادشده بیشترین ضریب اهمیت به مؤلفه ی صادق بودن به میزان 170/0 و کم ترین ضریب اهمیت به مؤلفه ی احترام به دیگران به میزان 095/0 اختصاص می یابد. نتیجه گیری: به طورکلی پرداختن به مؤلفه های اخلاق حرفه ای در این کتاب ها به صورت نامتوازن صورت گرفته است به طوری که به برخی از مؤلفه ها مانند مسئولیت پذیری، احترام به دیگران و وفاداری در کتاب فارسی نوشتاری اصلاً توجه نشده است. با توجه به نقش مهمی که اخلاق حرفه ای درآینده دانش آموزان و کشور دارد، ضروری است که مؤلفان کتب درسی، در ویرایش های بعدی به این امر توجه لازم را داشته باشند.
۱۰۷.

بررسی انعکاس مطالب مربوط به سیره معصومین(ع) در کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره اول آموزش متوسطه

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سیره معصومین (ع) نوع مطالب ارجاعات مطالعات اجتماعی دوره اول آموزش متوسطه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۱۳۳
توجه به سیره پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع)، در کتابهای درسی نظام آموزش رسمی کشور، بستری مناسب برای تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان و زمینه سازی و انتقال آموزه های دینی و اخلاقی به شمار می رود. در نوشته حاضر؛ با استفاده از روشهای کمی و فراوانی سنجی به بررسی میزان انعکاس داده های مربوط به سیره در کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره اول آموزش متوسطه، سال تحصیلی 1402- 1401 پرداخته شده است. جامعه آماری شامل کتاب های مطالعات اجتماعی پایه هفتم تا نهم بوده است که با توجه به ماهیت موضوع، نمونه گیری انجام نشده و همه جامعه آماری بررسی شده است. ابزار جمع آوری داده ها فهرست وارسی است. در این تحقیق میزان فراوانی داده ها، ارجاعات و نوع مطالب مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش بیانگر آن بود که بیشتر مطالب مرتبط با سیره «دارای منبع» بوده اند. همچنین در نوع مطالب، غلبه با «دیگر اشکال روایت» بوده است و «روایت داستانی» با وجود ظرفیت آموزشی زیاد، کمتر مورد استفاده قرار گرفته است.
۱۰۸.

تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی(با تاکید بر درس های مرتبط با علم جغرافیا) پایه های سوم تا ششم سال تحصیلی 1401-1402 براساس روش ویلیام رومی

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا ویلیام رومی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی جغرافیا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۲۰۴
پژوهش حاضر با هدف تجزیه و تحلیل درس های جغرافیایی کتاب مطالعات اجتماعی پایه های سوم تا ششم ابتدایی بر اساس فرمول ویلیام رومی می باشد تا به این مهم بتوان دست یافت که آیا بخش جغرافیایی این کتاب ها با توجه به سن دانش آموزان، آن هارا در یادگیری محتوا درگیر می کندیا خیر؟ تحقیق از نوع تحلیلی بوده و برای بررسی داده ها و اطلاعات از ارزش های مناسب آمار توصیفی مانند: فراوانی، ضریب، رسم جدول، محاسبه یادگیری دانش آموزان با ۱۰درصد از متن بخش جغرافیایی،تمام تصاویر و فعالیت های بخش جغرافیایی استفاده شده است. ضریب درگیری متن در پایه سوم۲/۰،چهارم۰۷/۰،پایه پنجم ۰۹/۰ و پایه ششم ۱/۰می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که متن درس های جغرافیایی همه پایه ها به صورت غیرفعال است و ارزش پژوهشی کمتری دارد. ضریب درگیری تصاویر پایه سوم۰۳/۰،چهارم۷/۰ ، پایه پنجم ۵/۰ و در پایه ششم ۱/۰ می باشد که ضریب درگیری در پایه های چهارم و پنجم مطلوب است اما درپایه سوم وششم غیر فعال است. کتاب های مطالعات اجتماعی ابتدایی در بخش جغرافیایی با ضریب درگیری های پایه سوم ۶/۰،چهارم۴/۰ ،پایه پنجم ۵/۰ ، پایه ششم ۱/۱ فعالیت محور می باشد. با توجه به نتایج حاصله پیشنهاد شد که متن درس های جغرافیایی کتاب مطالعات اجتماعی ابتدایی که قسمت اعظم آن را جملاتی که نیاز به هیچ گونه تحلیل و تفسیری ندارد تشکیل می دهد اصلاح شود و متنی جایگزین شود دانش آموز را در یادگیری محتوا درگیر نماید.
۱۰۹.

بررسی وضعیت پژوهش های تطبیقی در حوزه مطالعات اجتماعی در ایران

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تحقیق تطبیقی روش تطبیقی روش مقایسه ای تطبیق پژوهی مطالعات اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۸ تعداد دانلود : ۱۳۵
یکی از مهم ترین نکات در طراحی و اجرای هر پژوهشی، انتخاب روش مناسب و متناسب با موضوع و اهداف پژوهش و قابلیت اجرایی آن روش است. حال آیا می توان واحدهای انسانی و واقعیت های اجتماعی (جوامع، فراورده های ادبی و انسانی، سبک های هنری، قواعد اخلاقی و حقوقی و... ) را به شکل تطبیقی بررسی کرد؟ فراورده های انسانی و اجتماعی نه آنچنان شبیه هم هستند که نتوان ویژگی های خاصی برای هر کدام قائل شد و نه آنچنان یگانه هستند که نشود جنبه های مشترکی بین آن ها کشف کرد. مسئله مندی پژوهش حاضر این است که در چه مواردی و چگونه می توان روش تطبیقی را به کار بست و وضعیت پژوهش های صورت گرفته با روش شناسی تطبیقی(تطبیق پژوهی) در حوزه مطالعات اجتماعی در ایران چگونه است؟روش شناسی: پژوهش حاضر پژوهشی توصیفی- تحلیلی است که بر حسب هدف جزء پژوهش های کاربردی، و بنا به ماهیت داده های آن، در دسته تحقیقات کمی و بر حسب روش گردآوری داده ها جزء روش های اسنادی قرار می گیرد. جامعه آماری این پژوهش کلیه مجلات با برچسب «علمی- پژوهشی» است.( 5161 مقاله علمی-پژوهشی)یافته های پژوهش نشان می دهد که بیشترین تحقیقات مبتنی بر روش شناسی تطبیقی به ترتیب فراوانی مربوط به: 1. «ادبیات و زبان ها»، 2. «حقوق»، 3. «علوم دینی»، 4. «هنر»، 5. «مطالعات اجتماعی»، و... می باشد. همچنین در حوزه مطالعات اجتماعی ایران بیشترین مجلات علمی- پژوهشی ای که حاصل اینگونه پژوهش ها را منتشر کرده اند به ترتیب عبارتند از: فصلنامه های 1.«زن در فرهنگ و هنر»، 2. «مجله جامعه شناسی ایران»، 3. «علوم اجتماعی(دانشگاه علامه طباطبایی)»، «زن در توسعه و سیاست»و «مطالعات فرهنگ- ارتباطات»... .
۱۱۰.

بررسی وضعیت تربیت سیاسی مبتنی بر بازسازی اجتماعی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره متوسطه: یک مطالعه ترکیبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت سیاسی برنامه درسی مطالعات اجتماعی بازسازی اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۱۶
هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت تربیت سیاسی مبتنی بر بازسازی اجتماعی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره متوسطه بود. رویکرد پژوهش، ترکیبی و روش استفاده شده، تحلیل محتوای کمی و کیفی بود. جامعه آماری پژوهش، کتاب های مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول بود و نمونه براساس سرشماری کل کتاب ها و به شیوه هدفمند انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از چک لیست محقق ساخته استفاده شد و به منظور ارزیابی روایی شاخص ها از روایی محتوا (CVR) بر مبنای نظر متخصصان استفاده شد که نتیجه روایی محتوایی 98/0 به دست آمد. همچنین پایایی داده ها با استفاده از ضریب توافق 94 درصد محاسبه شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها در بخش کمی از آمار توصیفی و به منظور آزمون تناسب توجه از آزمون خی دو استفاده شد. همچنین در بخش کیفی از تحلیل مضمون استفاده شد. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان داد که درمجموع 31 بار به مؤلفه تربیت سیاسی توجه شده است که شاخص های «آگاهی و درک مسائل سیاسی منطقه ای و بین المللی» با فراوانی 13 (1/41 درصد) و «حق تصمیم گیری افراد در سرنوشت سیاسی خویش» با فراوانی 10 (2/32 درصد) به ترتیب دارای بیشترین فراوانی بودند و شاخص های «حق انتقاد به مسئولین»، «حق انتقاد از نهادهای اجتماعی»، «پاسخ گویی نهادهای اجتماعی» و «معیار تشخیص و انتخاب اصلح در انتخابات» هرکدام با فراوانی 1 (3/3 درصد) کمترین میزان فراوانی را داشتند. به شاخص های «اصلاح نهادهای اجتماعی» و «توجه به کثرت گرایی سیاسی» هیچ توجهی نشده است. نتایج آزمون خی دو نیز نشان داد که در پرداختن به مؤلفه های تربیت سیاسی در کتاب های مطالعات اجتماعی متوسطه، توازن مناسبی وجود ندارد.  
۱۱۱.

بررسی میزان پرداختن به اهداف کلی برنامه فلسفه برای کودکان از دیدگاه لیپمن در مطالعات اجتماعی پایه پنجم و ششم ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه فلسفه برای کودکان تحلیل محتوا مطالعات اجتماعی کتاب درسی آنتروپی شانون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۱۳۵
هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان پرداختن به اهداف کلی برنامه ی فلسفه برای کودکان است. این پژوهش بااستفاده از روش تحلیل محتوا انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از روش آنتروپی شانون استفاده شد. نمونه پژوهش شامل کتاب های مطالعات اجتماعی پنجم و ششم ابتدایی سال 1401-1400 بود. ابزار پژوهش، فهرست وارسی مؤلفه های اهداف فلسفه برای کودکان بوده است. نتایج نشان داد، توجه به مؤلفه های اهداف فلسفه برای کودکان در کتاب مطالعات ششم ابتدایی با %53 بیشتر از توجه به مؤلفه های اهداف فلسفه برای کودکان در محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پنجم با %47 است. بیشترین توجه به «رشد فردی و میان فردی» با %37 درصد و کمترین توجه به «پرورش خلاقیت» %7 درصد شده است. همچنین درصد توجه به اهداف مختلف فلسفه برای کودکان در محتوای کتاب مطالعات پنجم و ششم، توزیع یکسانی ندارد. «بهبود توانایی استدلال» %30، «پرورش درک اخلاقی» %11، «پرورش توانایی مفهوم یابی در تجربه» %15 را به خود اختصاص داده اند. به طورکلی کتاب مطالعات ششم، توجه بیشتری به اهداف فلسفه برای کودکان داشته است. از بین اهداف، بیشترین ضریب اهمیت، مربوط به «پرورش درک اخلاقی» و کمترین ضریب اهمیت، مربوط به «پرورش خلاقیت» است. از سوی دیگر، دو هدف «بهبود توانایی استدلال» و «پرورش توانایی مفهوم یابی در تجربه» ضریب اهمیت یکسانی دارند.
۱۱۲.

نقش آموزش مطالعات اجتماعی در دانشگاه فرهنگیان در ارتقا سرمایه اجتماعی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی آموزش رشد اجتماعی دانشگاه فرهنگیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۷۹
هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر آموزش مطالعات اجتماعی بر رشد اجتماعی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان استان کردستان می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نوع توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان استان کردستان (پردیس دختران و پسران ) می باشد که در سال1400 مشغول به تحصیل بودند. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان برابر با 267 نفر تعیین گردید که از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر اساس جنسیت انتخاب شدند. روش گردآوری داده ها کتابخانه ای و میدانی و ابزار گردآوری داده ها در این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بوده است. روایی این پرسشنامه با استفاده از نظرات اساتید فن ، مورد تایید قرار گرفت و پایایی آن نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ برابربا 76/0 محاسبه گردیده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش وداده های حاصل از پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار spss  و آمار استنباطی داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از شاخص های میانگین و انحراف معیار و آزمون آماری T تک گروه مورد تجزیه و تحلیل واقع شدند.  یافته های پژوهش نشان داد که آموزش مطالعات اجتماعی بر ارتباط با همسالان، الگو پذیری دانشجویان ، احترام به قانون و رعایت حقوق شهروندی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان استان کردستان تاثیر دارد.
۱۱۳.

مدل پیشبینی تأثیر انرژی نهفته بر تغییرات فرهنگی در بهره برداری اجتماع مدارس سبز باتأکید بر نقش تعدیل گر دیوار خارجی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تغییرات فرهنگی و اقلیمی اجتماع کنونی انرژی نهفته و انرژی بهره برداری مطالعات اجتماعی مدارس سبز مدل پیش بین هسته دیوار خارجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۷۳
ساختمان ها به دلیل مصرف منابع و انرژی، تأثیر قابل توجهی بر تغییرات فرهنگی و اقلیمی دارند، که از چالش های اصلی بشر در اجتماع کنونی می باشد. انرژی در ساختمان دارای 2مؤلفه انرژی نهفته و انرژی بهره برداری می باشد. به طورخاص، دانشمندان در سرتاسرجهان برروی استراتژی های کاهش مصرف انرژی ساختمان ها درحال مطالعه و بررسی هستند که بیشتر مطالعات اجتماعی درپی کاهش مصرف انرژی بهره برداری و یا انرژی نهفته به صورت مجزاء صورت گرفته است. لذا، شکافی ازمنظر عدم توجه مطالعات اجتماعی به تأثیر انرژی نهفته ساخت مایه برروی انرژی بهره برداری ساختمان ها دیده می شود. همچنین مطالعات انرژی کمتر برروی ساختمان های آموزشی با رویکرد اجتماعی صورت گرفته اند. شکاف های موجود هدف اصلی پژوهش حاضر را تدوین و آزمون مدل پیش بین از تأثیرگذاری انرژی نهفته تغییرات فرهنگی برروی انرژی بهره برداری اجتماع ساختمان های مدارس سبز قرار می دهد و به دنبال نقش تعدیل کننده انرژی نهفته هسته دیوار خارجی در روابط علّی مدل مفهومی است. محقق با روش کمی و بهره گیری از یک روش شناسی سیستماتیک از تکنیک های پیشرفته مدل سازی معادلات ساختاری واریانس محورجهت آزمون فرضیات پژوهش بهره برده است. تعداد 702نمونه پس از جمع آوری و غربال گری، با آزمون روایی، پایایی و برازش مدل بیرونی موردآزمون قرار گرفته و فرضیات در قالب مدل ساختاری آزمون گردیدند. نتایج R2 =0.704, 0.755 در 2معادله ساختاری خبر از یک تبیین بسیار قدرتمند از واریانس یا رفتار متغیر بارسرمایشی و بارگرمایشی که همان انرژی بهره برداری می باشند، می دهد. به عبارتی مدل در مجموع بین 70تا75درصد از تأثیر رفتار انرژی نهفته بر انرژی بهره برداری را پیش بینی می کند.
۱۱۴.

طراحی و اعتبارسنجی الگوی برنامه درسی بر مبنای مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی در درس مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی مطالعات اجتماعی مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی دوره ابتدایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۷۱
هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتبارسنجی الگوی برنامه درسی بر مبنای مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی در درس مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی است. این پژوهش دارای رویکردی آمیخته است که از نظر هدف، توسعه ای -کاربردی و از حیث ماهیت و روش، پیمایشی است. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه با خبرگان و پرسشنامه بود. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی شامل 24 نفر از اساتید دانشگاهی برنامه ریزی درسی، کارشناسان آموزش و پرورش و مدیران و معلمان با سابقه دوره ابتدایی، خبرگان آشنا به مکتب شهید سلیمانی و دوستان و همرزمان ایشان می باشد که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند؛ جامعه آماری بخش کمی شامل شامل کلیه معلمان ابتدایی و کارشناسان برنامه ریزی آموزش وپرورش شهرستان کرمان به تعداد 2654 نفر است. حجم نمونه بر اساس جدول کوهن 176 نفر می باشد که به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای NVIVO ویراست 11، SPSS ویراست 23، Smart PLS ویراست 3/3 استفاده گردید. نتایج حاصل از کدگذاری داده های کیفی منجر به استخراج 92 کُد باز، 29 کدمحوری و 13 کد انتخابی گردید. همچنین نتایج نشان می دهد مقوله های محوری شرایط علی، عوامل زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدهای اجرای الگوی برنامه درسی بر مبنای مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی در درس مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی، عوامل تشکیل دهنده الگوی برنامه درسی بر مبنای مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی در درس مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی آموزش وپرورش کرمان می باشند و تقویت و پایداری هویت ملی، تحقق عدل جهانی و آرمان اسلامی مدنظر شهید سلیمانی و ارتقا جایگاه دینی نظام تعلیم و تربیت بیشترین تأثیر را در الگوی پژوهش دارند
۱۱۵.

بررسی کتابهای مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه برمبنای نظریه بهزیستی اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بهزیستی اجتماعی تحلیل محتوا دوره اول متوسطه کیز مطالعات اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۴۳
بهزیستی اجتماعی به عملکرد فرد در جامعه و کیفیت روابط با دیگران می پردازد و توجه برنامه درسی مدارس به آن حائز اهمیت است. از این رو هدف پژوهش پیش رو تحلیل کتابهای مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه برمبنای نظریه بهزیستی اجتماعی است. روش پژوهش، تحلیل محتوا، دامنه پژوهش سه جلد کتاب درسی دوره اول متوسطه در سال تحصیلی 1400-1399 و ابزار پژوهش فرم تحلیل محتوا باتوجه به مؤلفه های بهزیستی اجتماعی کیز بود. براساس نظریه کیز، بهزیستی اجتماعی شامل پنج مؤلفه انسجام، همبستگی، پذیرش، مشارکت و شکوفایی است که پس از مشخص کردن واحد تحلیل، فراوانی هر مؤلفه در کتابهای مورد نظر محاسبه و با روش آنتروپی شانون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. به صورتی که پس از بهنجار کردن فراوانی مؤلفه ها، مقدار بار اطلاعاتی را محاسبه کرده و درنهایت ضریب اهمیت به دست آمده است. یافته های پژوهش حاکی از این بود که در کتابهای مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه انسجام، پذیرش و مشارکت و کمترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه همبستگی و شکوفایی است. با وجود این می توان گفت توزیع مؤلفه های بهزیستی اجتماعی در کتابهای یادشده تاحدودی متعادل و متوازن است اما باتوجه به نقش اساسی آموزش و پرورش در پیشرفت جامعه و توسعه بهزیستی اجتماعی پیشنهاد می شود که ضمن بازنگری برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه به مؤلفه هایی که کمتر پرداخته شده است توجه بیشتری شود.
۱۱۶.

بررسی میزان توجه به مؤلفه های جرئت ورزی در کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس تکنیک آنتروپی شانون و تاپسیس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی مهارت های جرئت ورزی تحلیل محتوا کتاب درسی دوره ابتدایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۳۳
هدف از انجام این پژوهش بررسى مؤلفه هاى جرئت ورزی، در کتب مطالعات اجتماعى دوره ابتدایى، در سال تحصیلی 1401-1400 بود. جامعه آماری آن، همه کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بوده که جمله ها، تصویرها و کاربرگه های این کتاب به صورت تمام شماری، مورد بررسی قرار گرفت. ابزار این پژوهش، سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته می باشد که دارای روایی محتوایی و صوری بوده و از نظرات صاحب نظران بهره مند شده است. پایایی پژوهش با استفاده از روش ویلیام اسکات 6/88، محاسبه شد. در این پژوهش از روش آنتروپی شانون و تاپسیس برای تجزیه و تحلیل داده ها، مقایسه ضرایب اهمیت آنها و همچنین رتبه بندی استفاده شده است. نتایج نشان داد که بیشترین ضریب اهمیت مربوط به زیرمؤلفه «توانایی نه گفتن» و کمترین ضریب اهمیت، مربوط به زیرمؤلفه «انتقاد و ارزیابی»، است. همچنین، نتایج به دست آمده از طریق تاپسیس بیانگر رتبه اول در کتاب پایه ششم و رتبه آخر در کتاب پایه چهارم است. بنابراین در محتوای کتب مطالعات اجتماعی ابتدایی توازن رعایت نشده است.
۱۱۷.

تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی از منظر توجه به اصول سه گانه یادگیری مبتنی برمغز : ارائه یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: یادگیری مبتنی بر مغز تحلیل محتوای کتاب های درسی ابتدایی مطالعات اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۵۲
هدف پژوهش حاضر بررسی کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی از نظر میزان توجه به اصول یادگیری مبتنی بر مغز بود. جامعه ی آماری پژوهش، شامل کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی بود که با استفاده از نمونه گیری تمام شمار، به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شد. طرح پزوهش حاضرکیفی بوده و با استفاده ازروش تحلیل محتوا صورت گرفته است. واحد تحلیل محتوا ،کلیه صفحات این کتاب( شامل متن، تصاویر، پرسش ها و فعالیتهای هر درس) بود. ابزار مورداستفاده در این پژوهش، چک لیست محقق ساخته طراحی شده بر اساس ادبیات موجود درحوزه اصول یادگیری مبتنی بر مغز بود که پایایی آن از طریق محاسبه ضریب توافق کاپا موردبررسی قرارگرفت. یافته ها نشان داد در کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی کمترین میزان توجه به اصل غرقه سازی همخوان و بیشترین میزان توجه به اصل پردازشگری فعال صورت گرفته است ، در حالی که میزان توجه به اصل هشیاری آرمیده در سطح متوسطی قرار دارد. لذا می توان نتیجه گرفت که طراحان برنامه درسی به مولفه های تنوع در ارایه متون، تصاویر و فعالیتها، و هم چنین مشاهده گری دردنیای اجتماعی و انجام فعالیت های عملی مبتنی بر تجارب یادگیری ملموس و عینی نظیر گردش های علمی ، انجام آزمایش و ایفای نقش و استفاده از نمایش فیلم ، کلیپ و سایر محتواهای دیجیتالی که تاثیر زیادی بر توسعه شناخت اجتماعی کودکان و نوجوانان در عصر فناوری های اطلاعات و ارتباطات دارد توجه اندکی داشته اند.
۱۱۸.

تحلیل چگونگی بازنمایی ساحت سیاسی- اجتماعی سند تحول بنیادین در کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی ساحت تربیت سیاسی واجتماعی سند تحول بنیادین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۳۱
هدف:هدف اصلی این پژوهش تحلیل چگونگی بازنمایی ساحت سیاسی- اجتماعی سند تحول بنیادین در کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم، به منظور شناسایی میزان توجه به این ساحت بود.روش:دراین پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. یافتهها:نتایج حاصل ازتجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که تفاوت توجه به مولفه های کلیدی ساحت تربیت سیاسی و اجتماعی درکتاب مطالعات اجتماعی ششم ابتدایی چشمگیر و معنی دار است.کم توجهی به بعضی از این مولفه ها درمحتوای کتاب دیده می شود که نیازمند توجه در تدریس و چاپ های بعدی می باشد.براساس یافته ها،از میان ۸ مولفه ی ساحت تربیت سیاسی و اجتماعی بیشترین توجه به مولفه های شماره ۱- بازنشانی، حفظ و اصلاح آداب، رسوم، هنجارها و ارزش های جامعه در پرتو نظام معیارمعیاراسلامی ۵- تعامل شایسته با نهاد دولت و سایر نهادهای مدنی و سیاسی و کسب شایستگی هایی نظیر رعایت قانون، مسئولیت پذیری، مشارکت اجتماعی و سیاسی و پاسداشت ارزش های اجتماعی در جهت شکل گیری جامعه سالم و پیشرفت مداوم آن بر اساس نظام معیار اسلامی ۳- توسعه آزادی و مرتبه وجودی خویش و دیگران در پرتو درک و اصلاح موقعیت اجتماعی خود و دیگران، برقراری رابطه سازنده و مناسب با ایشان براساس نظام معیار اسلامی و کسب صفاتی جمعی نظیر احسان، مهرورزی، انصاف، خیرخواهی، بردباری، وفاق، همدلی و مسالمت جویی ۶- بازنشانی فرهنگ و تمدن اسلامی، همراه با توجه به نیازهای حال و آینده جامعه و تلاش جهت تحقق امت واحده اسلامی بر اساس نظام معیار اسلامی، شده است اما به چهار مولفه ی دیگر کم توجهی شده است.
۱۱۹.

تحلیل کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی 1403-1402 از منظر مؤلفه های جهانی شدن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا ویلیام رومی مطالعات اجتماعی جهانی شدن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۳۴
پژوهش حاضر با هدف تحلیل کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی براساس مؤلفه های پدیده جهانی شدن انجام گرفت. روش مورداستفاده در پژوهش حاضر، تحلیل محتوا با روش ویلیام رومی  بود؛ به این صورت که در مورد متن، هر پاراگراف به عنوان یک واحد تحلیل در نظر گرفته شد و در مورد پرسش ها و تصاویر نیز واحد تحلیل صرفاً یک سؤال یا یک تصویر بود. جامعه آماری کتاب مطالعات ششم ابتدایی در سال 1403-1402 بود و حجم نمونه و جامعه آماری یکسان بود. یافته ها نشان داد که در متن کتاب تحلیل شده بیشترین توجه به مؤلفه آموزش شهروندی (28 مورد) و کمترین میزان توجه به مؤلفه آموزش محیط زیست (5 مورد) است و در زمینه پرداختن به مؤلفه های جهانی شدن نیمه فعال (64/0) است. در بخش تصاویر، بیشترین توجه به مؤلفه آموزش شهروندی (17 مورد) و کمترین میزان توجه به مؤلفه آموزش محیط زیست (4 مورد) است و در زمینه پرداختن به مؤلفه های جهانی شدن نیمه فعال (75/0) است. در پرسش های کتاب تحلیل شده، بیشترین توجه به مؤلفه آموزش شهروندی (18 مورد) و کمترین میزان توجه به مؤلفه آموزش محیط زیست و آموزش سلامت (5 مورد) است و در زمینه پرداختن به مؤلفه های جهانی شدن نیمه فعال (62/0) است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که میزان پرداختن به مؤلفه های جهانی شدن در هر سه بخش متن، تصاویر و پرسش های کتاب مذکور در حد نسبتاً مطلوب و نیمه فعال است  و میزان توجه به مؤلفه های تربیت شهروندی، در متن، تصاویر و پرسش ها به یک میزان نبوده، متفاوت است؛ درنهایت، به مؤلفان کتب درسی پیشنهاد می گردد به مؤلفه های جهانی شدن، به ویژه آموزش محیط زیست و آموزش سلامت در هر سه بخش متن، تصاویر و پرسش های کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم توجه بیشتری شود  تا ضریب درگیری دانش آموزان با محتوای این کتاب به سطح مطلوب و فعال رسانده شود.
۱۲۰.

برساخت اجتماعی دیدگاه معلمان و دانش آموزان به آموزش مطلوب درس مطالعات اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی چندجانبه نگری تدریس معلمان دانش آموزان نظریه داده بنیاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷ تعداد دانلود : ۴۶
به کارگیری شیوه های مطلوب آموزش یکی از راه های رسیدن به اهداف آموزشی، موفقیت تحصیلی و فراگیری بهتر دروس است. درس مطالعات اجتماعی به عنوان یکی از درس های کاربردی و مهم دوره آموزش عمومی است که آموزش مطلوب آن می تواند اثرات پایداری در رشد افراد جامعه و جامعه پذیری بهتر آنان داشته باشد. به همین دلیل هدف انجام پژوهش حاضر واکاوی ویژگی های آموزش مطلوب درس مطالعات اجتماعی از دیدگاه معلمان این درس و دانش آموزان با رویکرد کیفی و نظریه زمینه ای است. اطلاعات موردنیاز با استفاده از مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته با گروه های هدف در شهر نجف آباد در سال تحصیلی 1402-1401 گردآوری و طی سه فرآیند کدگذاری باز، محوری و گزینشی، مفهوم پردازی و تجزیه تحلیل شد. با توجه به یافته های پژوهش پنج مقوله اصلی تحت عنوان "کیفیت مندی، بهبودبخشی ساختاری، روزآمدی معلم، تعالی بخشی تدریس و زیست هنجارمند" احصا شد که همه در مقوله هسته "راهبرد چندجانبه نگری تدریس" تجمیع شدند. نتایج نشان داد که الگوی مطلوب تدریس درس مطالعات، الگویی است که به همه جوانب تدریس اعم از فردی، محیطی و آموزشی توجه کند با این رویه یادگیری و بازدهی کلاس نیز افزایش خواهد یافت. درنتیجه لزوم توجه سیاست گذاران حوزه مربوطه به امر تدریس و فراهم سازی بسترهای مربوطه لازم و ضروری به نظر می رسد