احساس امنیت زنان

هدف این تحقیق، بررسی تأثیر برخی متغیرهای اجتماعی و فردی زنان بر میزان احساس امنیت آنان در اماکن عمومی شهر بندرعباس است. جامعة آماری پژوهش شامل تمامی زنان شهر بندرعباس که در فاصلة سنی (۱۵-۶۵) قرار دارند می شود. چارچوب نظری پژوهش بر اساس دیدگاه کارکردگرایی است. روش تحقیق از نوع توصیفی ـ پیمایشی و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه با طیف لیکرت (شاخصهای پنج قسمتی از خیلی کم تا خیلی زیاد) است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، ۳۸۴ نفر به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با آزمونهای تحلیل دومتغیره، ضریب همبستگی پیرسون، و تحلیل رگرسیون انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که بین متغیرهای آگاهی از حوادث و جرائم (۴۰/۰=R2). اعتماد نهادینه (۳۳/۰=R2)، نگرش نسبت به عملکرد پلیس (۳۶/۰=R2)، نوع پوشش زنان (۳۸/۰=R2)، و فضای کالبدی شهر (۴۰/۰=R2) با میزان احساس امنیت رابطة معناداری وجود دارد ولی بین اعتماد عام (۲۹/۰=R2) و تجربه قربانی شدن (۴۰/۰=R2) با میزان احساس امنیت رابطة معناداری وجود ندارد. به طور کلی ۴۲ درصد تغییرات میزان احساس امنیت زنان (متغیر وابسته) به وسیلة متغیرهای مستقل تبیین می شود.

زنان نیمی از جمعیت ساکن شهرها هستند و روند روزافزون حضور آنان در محیط های کار و فعالیت اجتماعی شهری سبب می شود تا در مکانیابی و طراحی و ساخت کالبد شهر حضور گسترده این قشر در عرصه های عمومی مورد توجه قرار گیرد. حضور در فضاهای عمومی، برنامه ریزی برای ارتقای امنیت زنان را ضروری می سازد. مرحله قبل از برنامه ریزی، ارزیابی و شناخت عوامل مؤثر بر امنیت زنان است. هدف این پژوهش ارزیابی احساس امنیت زنان در فضاهای شهری منطقه یک شهر اهواز می باشد. پژوهش حاضر از نوع هدف کاربردی و ازنظر گردآوری داده ها جزو پژوهش های توصیفی_پیمایشی و به طور کامل مدل یابی معادلات ساختاری است. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه ای با هفت شاخص (نظارت، اجتماعی، رفتاری، کالبدی، مبلمان، محیطی و دسترسی) و 35 گویه بر مبنای پاسخ های زنان ساکن منطقه یک با حجم نمونه 381 نفر انجام شد. اطلاعات جمع آوری شده از طریق نرم افزارهای SPSS21 و smart- PLS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد شاخص های نظارت، اجتماعی، رفتاری، کالبدی، مبلمان، محیطی و دسترسی بر احساس امنیت زنان در منطقه یک شهر اهواز تأثیر می گذارند. ضریب مسیر در شاخص دسترسی 549/0، شاخص اجتماعی 558/0، شاخص کالبدی 611/0.، شاخص مبلمان 284/0، شاخص محیطی 541/0، شاخص نظارتی 614/. و شاخص رفتاری 443/0 به دست آمده است. شاخص نظارت بیشترین تأثیر را بر احساس امنیت زنان منطقه یک شهر اهواز دارد و بعد از آن به ترتیب شاخص کالبدی، شاخص اجتماعی، شاخص دسترسی، شاخص محیطی و شاخص رفتاری و در آخر شاخص مبلمان کمترین تأثیر را بر احساس امنیت زنان در منطقه یک شهر اهواز دارد.

امروزه  با ورود زنان  به عرصه های مختلف اجتماعی،اقتصادی و حتی سیاسی، احساس امنیت آنان اهمیت ویژه ای برای دولت ها یافته است. هدف از این پژوهش درک معنایی و تفسیر زنان (دانشجو) از  ریشه ها و پیامدهای احساس امنیت  در شهر کرمان است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش،کیفی و براساس رویکرد داده بنیاد است. مشارکت کنندگان تحقیق را 30 نفر از دانشجویان زن دانشگاه آزاد کرمان  تشکیل می دهند که با توجه به اشباع نظری و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. از مصاحبه نیمه ساختار یافته به عنوان ابزار گرد آوری داده ها استفاده شده است. برای رسیدن به معیار قابلیت اعتماد از سه روش: کنترل یا اعتبار یابی توسط اعضا،مقایسه های تحلیلی و استفاده از تکنیک ممیزی  بهره گرفته شده است. طبق یافته های حاصله، ناامنی اقتصادی،خرده فرهنگ توهین و اوباشی گری،پندارهای تبعیض آمیز جنسیتی و نهادینه شدن فرهنگ بدحجابی به عنوان عوامل علی،تضادهای بین نسلی ، ناامنی محیطی-فضایی ، عملکرد پلیس به عنوان عوامل زمینه ای، آرامش در خانواده،امنیت قضایی و قانونی به عنوان عوامل مداخله گر و تغییر نگرش تبعیض آمیز قضایی،حمایت قضایی از زنان، فرهنگ سازی الگوهای پوششی، به عنوان راهبردها و از هم گسیختگی و سرخوردگی اجتماعی-روانی به عنوان پیامدها مشخص شده اند.یافته ها نشان داد که احساس امنیت زنان تحت تاثیر عوامل مختلف اجتماعی شکل می گیرد، اما این عوامل در تعامل با برداشت های تبعیض آمیز فرهنگی و عملکرد نهادها و سازمان های حافظ امنیت زنان شکل می گیرند.

امنیت از مهم ترین توقعات برای زندگی مطلوب در شهرهاست. جنسیت مهم ترین عامل شخصیتی در درک امنیت محسوب می شود. احساس امنیت اجتماعی از مولفه های سرزندگی فضاهای عمومی محسوب می شود، فقدان احساس امنیت زنان در فضاهای باز عمومی شهرها بالاخص محلات مسکونی منجر به کاهش سرزندگی در این مکان ها می شود. در این پژوهش با سنجش احساس امنیت زنان در دو نمونه موردی، فضاهایی که زنان ساکن در محله نارمک و شهرک اکباتان به ترتیب بیشترین و کمترین احساس امنیت را از حضور در آنها داشتند انتخاب شده و براساس معیارهای کالبدی منتخب از بررسی های نظری شامل اندازه فضا، فرم فضا، آسایش بصری و آسایش محیطی مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که ویژگی های کالبدی در قالب این معیارها؛ در محله نارمک از عوامل بسیار موثر در بالا بودن احساس امنیت در فضاهای این محله است و در مقابل این ویژگی ها در شهرک اکباتان زمینه احساس ناامنی در فضاهای جمعی را مهیا نموده است. از طرف دیگر تفاوت الگوهای این دو مجموعه به سبب ایجاد ویژگی های کالبدی متفاوت تا حدودی بر تفاوت احساس امنیت در فضاهای آنها موثر بوده است ولی نمی توان ادعا کرد که بلند مرتبه بودن یک مجموعه مسکونی دلیل بر کاهش احساس امنیت در فضاهای آن مجموعه است، بلکه به نظرمی رسد بلندمرتبه بودن، پتانسیل هایی برای کاهش احساس امنیت در مجموعه های مسکونی فراهم می آورد.

امنیت یکی از مؤلفه های اساسی رفاه اجتماعی است و زنان به عنوان سرمایه های انسانی هر جامعه نقش مؤثری در پیشبرد تعالی و اهداف جامعه دارند. افزایش امنیت محیطی در جهت بهبود پارک های بانوان از رویکردهای مهمی است که جوامع پیشرفته به آن توجه دارند. این تحقیق به منظور شناسایی میزان امنیت ادراک شده بانوان و موانع و راهکارهای پیشنهادی آنان برای کاهش احساس ناامنی در پارک بانوان شهر جدید سهند انجام شده است. در اﯾﻦ باره، از 125 ﻧﻔﺮ از زﻧﺎن در ﻣﺤﺪوده ﭘﺎرک بانوان شهر جدید سهند مصاحبه حضوری به عمل آمد و سؤالاتی درباره فعالیت های افراد در پارک بانوان، زمان سپری شده برای رسیدن به پارک و زمان مراجعه، میزان امنیت، موانع امنیت پیشنهاد زنان برای افزایش امنیت در این پارک ها پرسیده شد. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﺍﺻﻠی ترین موانع امنیت در پارک بانوان دیده شدن از ساختمان های بلند و بایر بودن زمین های اطراف است. تاریکی و مراجعه مردان برای امور باغبانی و فنی و نگرانی از کودک نیز در درجه های بعدی اهمیت بوده است. توسعه کالبدی فضاهای اجتماعی و همچنین امکانات ورزشی می تواند در موفقیت پارک های بانوان نقش مؤثری ایفا کند.

فضای شهری باید امنیت گروه های مختلف کاربری را تامین کند. ترس از جرم رفتار و حوادث در محیط شهری تأثیراتی بر زنان و گروه های آسیب پذیر اجتماعی و اقتصادی دارد. ناامنی زنان در فضاهای شهری مشارکت کامل آنان را در جامعه محدود و علاوه بر آسیب روانی فرد، خانواده ها و در نهایت کل جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد با نظر به نقش فعال پارک ها در توسعه حیات مدنی و همچنین ارتقاء کیفیت فراغت و تاثیر آن در ارتقاء کیفیت سکونت، این پژوهش به بررسی احساس امنیت زنان در سه بوستان شقایق، 15 خرداد و خانواده شهر ورامین می پردازد. کاهش حضور فعال زنان در پارک های شهر ورامین، علیرغم تلاش مدیریت شهری ورامین در تامین امکانات و تسهیلات و خدمات، مساله پژوهش حاضر است. نخست، مدل نظری پژوهش، با استفاده از مولفه های کالبدی و روانشناسی موثر براحساس امنیت زنان در فضاهای عمومی منتج از نظریات مرتبط با امنیت اجتماعی و فضای شهری تدوین و مولفه های به دست آمده به دو بخش عوامل کالبدی و عوامل غیرکالبدی تقسیم شدند. در گام بعدی، به روش پیمایشی، پرسشنامه ها توسط 400 نفر از زنان ساکن شهر ورامین پاسخ داده شدند و با تحلیل رگرسیون سهم هر یک از متغیرهای ویژگی های کالبدی محیط در پیش بینی میزان احساس امنیت اجتماعی زنان مشخص شد. یافته های پژوهش حاکی از وجود رابطه مستقیم و معنادار بین فضای شهری و احساس امنیت زنان است. در مقام مقایسه، ویژگی های کالبدی فضای عمومی شهری در احساس امنیت زنان بسیار تاثیرگذارند و این نقش بیش از ویژگی های غیرکالبدی آن است.