پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره

هدف: پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر راهبردهای تنظیم هیجان در نوجوانان با اختلال نافرمانی مقابله جویانه صورت گرفته است. روش: طرح پژوهش، یک طرح تک آزمودنی از نوع AB بود که از سه خط پایه، سه دوره درمان و سه دوره پیگیری تشکیل شد. جامعه آماری پژوهش نیز شامل تمام دانش آموزان مدارس متوسطه اول شهرستان دالاهو در سال تحصیلی 1399-1400 بود که پس از بررسی ملاک های ورود و خروج (مانند؛ رضایت آگاهانه، داشتن اختلال نافرمانی مقابله ای و عدم مصرف دارو)، 6 دانش آموز با روش نمونه گیری هدفمند و با در نظر گرفتن کامل ملاحظات اخلاقی انتخاب شدند. در این پژوهش از؛ مصاحبه بالینی نیمه ساختاریافته بر مبنای DSM-5، پرسشنامه تنظیم هیجان برای کودکان و نوجوانان  و مقیاس درجه بندی اختلال نافرمانی مقابله ای هومرسن به عنوان ابزار پژوهش استفاده شد. در ادامه آزمودنی ها 10 جلسه مداخله طرحواره درمانی هیجانی مبتنی بر پروتکل لیهی را دریافت کردند و در جلسات چهارم، هفتم و دهم مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که نوجوانان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله جویانه درزمینه ی مهارت های تنظیم هیجان دارای مشکل هستند و رویکرد طرحواره درمانی هیجانی به عنوان یک روش درمانی می تواند در توانمندسازی و کاهش مشکلات آن ها اثربخش باشد. نتیجه گیری: در بررسی نتایج مشاهده شد که مداخله انجام گرفته در همه مؤلفه های پژوهش و در تمام 6 مشارکت کننده، دارای اثرگذاری بالا و باثبات می باشد. می توان نتیجه گرفت طرحواره درمانی هیجانی بر راهبردهای تنظیم هیجان در نوجوانان با اختلال نافرمانی مقابله جویانه اثربخش است.

مقدمه: افزایش رفتار جامعه پسند کودکان و نوجوانان از اهداف روان شناسان تربیتی و مراکز آموزشی است. رویکرد ذهن آگاهی در این موضوع اهمیت دارد و اخیراً استفاده از راهبردهای شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی در ارتقای رفتار جامعه پسند جایگاه برجسته ای یافته اند. اهداف: هدف پژوهش حاضر بررسی آموزش راهبرد شناختی تنظیم هیجان مبتنی بر نظریه ذهن آگاهی و اثربخشی آن بر رفتار جامعه پسند دانش آموزان بود. روش: جامعه آماری کلیه دانش آموزان پسر متوسطه دوم رشته علوم انسانی شهرستان بابل در سال تحصیلی 1402-1401 بود. نمونه شامل ۴۰ دانش آموز، در ابتدا از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب و سپس به صورت تصادفی در گروه های آزمایش و گواه گمارده شدند. پس از اجرای پیش آزمون و جمع آوری داده های پس آزمون، جهت بررسی داده ها از مقیاس گرایش های اجتماعی مطلوب (PTM-R) کارلو و راندال (۲۰۰۳) استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. بحث و نتیجه گیری: بین گروه های آزمایش و گواه ازنظر رفتار جامعه پسند تفاوت معناداری وجود دارد (01/0P<). بنابراین آموزش راهبرد شناختی تنظیم هیجان مبتنی بر نظریه ذهن آگاهی در افزایش رفتار جامعه پسند دانش آموزان مؤثر واقع شده است. یافته ها: از این رو می توان از برنامه آموزشی راهبرد شناختی تنظیم هیجان به عنوان یک روش آموزشی مؤثر جهت افزایش رفتار جامعه پسند دانش آموزان می توان استفاده کرد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه کارکردهای اجرایی گرم و عزت نفس با نقش تعدیل گری حمایت عاطفی معلم در دانش آموزان با اختلال نقص توجه-بیش فعالی شهر کاشان انجام شد. روش: پژوهش برحسب هدف، کاربردی و از نوع توصیفی-همبستگی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) است. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان مقطع ابتدایی سال تحصیلی 1402-1401 شهر کاشان بود. نمونه گیری  به شیوه در دسترس-هدفمند و تعداد افراد نمونه 250 نفر بود ابتدا با پرسشنامه اسنپ، کودکان با اختلال نقص توجه-بیش فعالی غربالگری شدند و وارد پژوهش گردید. ابزار پژوهش پرسشنامه های اسنپ پلیزکا و همکاران (Pliszka.,1980) ، عزت نفس روزنبرگ(1965,Rosenberg.) و نقایص کارکردهای اجرایی کودکان و نوجوانان بارکلی (2012,Barkley.). و حمایت عاطفی معلم ساکیز(2007, Sakiz.) بود. داده ها با استفاده از روش های همبستگی پیرسون و مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزارهای SPSS-26 و Smart PLS-3  تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: در یافته های پژوهش، خودتنظیمی هیجانی به عنوان یکی از مؤلفه های کارکرداجرایی گرم با نقش تعدیل گری حمایت عاطفی معلم پیش بینی کننده عزت نفس در دانش آموزان ADHDنبود، در حالی که خودانگیزشی به عنوان مؤلفه ای از کارکردهای اجرایی گرم با نقش تعدیل گری حمایت عاطفی معلم توانست عزت نفس دانش آموزان ADHDرا پیش بینی کند. این در حالی است که در مدل مفهومی از لحاظ آماری بین خودتنظیمی هیجان با عزت نفس ارتباط معناداری یافت نشد ولی بین خودانگیزشی با عزت نفس ارتباط معناداری یافت شد. همچنین بین حمایت عاطفی معلم به عنوان نقش تعدیل کننده با عزت نفس نیز ارتباط معناداری یافت شد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش تقویت کارکردهای اجرایی گرم در راستای حمایت عاطفی معلم در مقطع ابتدایی به عنوان یک عامل محافظتی باعث افزایش شایستگی درک شده و عزت نفس این دانش آموزان خواهد شد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش مؤلفه های دلبستگی (مضطرب، اجتنابی، بی نظم) در رابطه بدرفتاری در دوران کودکی با مشکلات در تنظیم احساسات نوجوانی انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل افراد موجود در دوره انتهایی نوجوانی (18 تا 21 سالگی) بود که تعداد 340 نفر از دانشجویان ترم اول، دوم و سوم دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی به عنوان نمونه آماری جهت مطالعه انتخاب شدند. برای گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه های استاندارد بدرفتاری در دوران کودکی، دلبستگی اضطرابی، اجتنابی و بی نظم و مشکلات در تنظیم هیجان استفاده شد. جهت تجزیه وتحلیل داده های تحقیق از ماتریس همبستگی و مدل یابی معادلات ساختاری (تحلیل مسیر) استفاده گردید. یافته ها: نتایج پژوهش با استفاده از نتایج الگوی ساختاری نشان داد که بدرفتاری در دوران کودکی به طور مستقیم (188/0) و به طور غیرمستقیم با میانجی گری دلبستگی اجتنابی (155/0) و دلبستگی مضطرب (345/0) بر مشکلات در تنظیم احساسات تأثیر دارد. همچنین بدرفتاری در دوران کودکی به طور مستقیم بر دلبستگی اضطرابی (684/0)، اجتنابی (648/0) و بی نظم (602/0) تأثیر دارد و تأثیر دلبستگی اضطرابی (505/0) و اجتنابی (240/0) بر مشکلات در تنظیم هیجان مورد تأیید قرار گرفت. نتیجه گیری : براساس یافته های این پژوهش، بدرفتاری در دوران کودکی به طور مستقیم و به طور غیرمستقیم از طریق ایجاد دلبستگی های اجتنابی و اضطرابی می تواند سبب بروز مشکلات در تنظیم هیجان در دوره نوجوانی شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر مشاوره طراحی زندگی بر اشتغال پذیری ادراک شده دانشجویان کارشناسی انجام شد. روش: جامعه این پژوهش کلیه دانشجویان کارشناسی دانشگاه اصفهان بودند که از بین آن ها 3 نفر با روش نمونه گیری غیراحتمالی هدفمند انتخاب شدند. طرح این پژوهش، ترکیبیِ گنجانده از نوع مدل آزمایشی بود. در این مدل اولویت با روش آزمایشی است و مجموعه داده های کیفی در درون این روش قرار می گیرند. طرح مورد استفاده در بخش کمی، طرح تجربی تک موردی از نوع A-B با پیگیری و ابزار مورد استفاده در این بخش، مقیاس اشتغال پذیری ادراک شده بود. جلسات مشاوره پس از ترسیم خط پایه برگزار شد.   یافته ها: نتایج این پژوهش، که با بررسی شاخص های تحلیل دیداری درون موقعیتی و بین موقعیتی و همچنین از طریق مقایسه پاسخ های هر شرکت کننده به سوالات کیفی قبل و بعد از مداخله انجام شد، نشان داد اگرچه اشتغال پذیری ادراک شده دانشجویان تغییر قابل توجهی نداشت اما تحلیل های حاصل از داده های کیفی نشان داد که این روش بر برداشت دانشجویان از خودشان تاثیر داشته است.   نتیجه گیری: بنابر نتایج، مشاوره طراحی زندگی، به جای تاثیرگذاری بر اشتغال پذیری  دانشجویان توانسته است زمینه های لازم را برای اشتغال پذیری آنان فراهم سازد. با فراهم آمدن این زمینه انتظار می رود که افراد در طول زمان به اشتغال پذیری برسند. بنابراین دانشجویان، مشاورین و متولیان اشتغال پذیری در دانشگاه ها می توانند از این روش زمینه ساز استفاده بنمایند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله بخشودگی بر تمایل به جبران و انگیزه های بین فردی مرتبط با خطاکاری زنان درگیر طلاق عاطفی انجام شد. روش : روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام زنان درگیر طلاق عاطفی بود که در سال 1400-1399 جهت دریافت خدمات مشاوره خانواده به کلینیک های دارای مجوز از سازمان بهزیستی شهر اصفهان مراجعه کردند. با روش نمونه گیری هدفمند در دسترس 40 زن به عنوان نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش مداخله بخشودگی را در هشت جلسه طی دو ماه دریافت کرد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه طلاق عاطفی گاتمن و انگیزه های بین فردی مرتبط با خطاکاری مک کالو و همکاران استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل شدند.   یافته ها: نتایج نشان داد مداخله بخشودگی بر تمایل به جبران، انتقام جویی و دوری گزینی زنان درگیر طلاق عاطفی، مؤثر است. همچنین مداخله بخشودگی بر مؤلفه انتقام جویی مؤثر تر بود.  بحث و نتیجه گیری: براساس نتایج حاصل از این پژوهش می توان از مداخله بخشودگی به عنوان راهکاری مؤثر برای بهبود عملکرد روانی زوجین درگیر طلاق عاطفی در مراکز مشاوره خانواده، کلینک های تخصصی و مراکز آموزشی پیش از ازدواج بهره برد.

هدف: نوجوانان با نارضایتی تن انگاره از زمره افرادی هستند که نیازمند توجه از طرف جامعه درمانی می باشند. از این رو پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی بسته تن انگاره سالم و درمان شناختی-رفتاری کش بر ترس از ارزیابی منفی نوجوانان ۱۲ تا ۱۵ ساله با نارضایتی تن انگاره انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه تجربی در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پی گیری با گروه کنترل بود. 60 نفر از نوجوانان ۱۲ تا ۱۵ ساله مدارس متوسطه شهر اصفهان از طریق نمونه گیری هدفمند مبتنی بر ملاک های ورود انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل (هر گروه 20 نفر) گمارده شدند. جهت سنجش نارضایتی تن انگاره از مقیاس ۹ گویه ای ارزیابی نگرش افراد به تصویر بدنی استفاده شد. برای سنجش متغیر وابسته، مقیاس ترس از ارزیابی منفی استفاده شد. به گروه آزمایشی اول، بسته تن انگاره سالم و به گروه آزمایشی دوم، درمان شناختی-رفتاری کش طی 8 جلسه آموزش داده شد و گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 26 انجام گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در میزان ترس از ارزیابی منفی بین گروه تن انگاره سالم و درمان شناختی-رفتاری کش با گروه کنترل تفاوت معناداری وجود دارد (P<0/01). نتیجه گیری: بنابراین نتایج این پژوهش، تاثیر مثبت دو مداخله بسته تن انگاره سالم و درمان-شناختی رفتاری کش بر کاهش ترس از ارزیابی منفی نوجوانان با نارضایتی تن انگاره، را نشان داد.