پژوهش های حسابداری مالی

هدف این پژوهش در وهله اول بررسی اثر بیمه ای مسئولیت پذیری اجتماعی بر عملکرد شرکت در مقابل خروج از برجام است. در مرحله دوم، این پژوهش این اثر بیمه ای را در دوره های زمانی کوتاه و بلندمدت بررسی کرده است. برای این منظور، از رویکرد تفاوت - در- تفاوت با استفاده از اطلاعات مربوط به 105 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره 9ساله در بازه زمانی 1394 تا 1402 استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد خروج از برجام تأثیری منفی و معنادار بر عملکرد شرکت ها داشته است. نتایج رگرسیونی بیانگر آن است که این تأثیر منفی به ویژه در سال های اول تا چهارم پس از خروج از برجام بیشترین شدت را داشته و در سال های پنجم و ششم معنادار نبوده است. همچنین، مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها نه فقط اثری مثبت بر عملکرد آن ها دارد، بلکه به عنوان یک ابزار بیمه ای در مقابل تأثیرات منفی خروج از برجام عمل کرده است. این اثر بیمه ای در سال اول تا سوم خروج از برجام با اطمینان بالای 95 درصد تأیید شده است؛ بنابراین، وجود مسئولیت پذیری اجتماعی هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت بسیار مهم و ضروری است. 

شرایط بازار محصول یکی از عوامل مهم تأثیرگذار بر توازن منافع و هزینه های قدرت مدیرعامل است. از یک سو، به عنوان یک مکانیسم خارجی راهبری شرکتی، می تواند احتمال اینکه مدیر از قدرت خود در راستای رفتارهای فرصت طلبانه استفاده کند و بر خوانایی گزارش های مالی اثر گذارد را کاهش دهد. از سوی دیگر، افزایش هزینه افشای اطلاعات در شرایط رقابتی بازار، حفظ موقعیت رقابتی و منافع شخصی ممکن است انگیزه هایی را برای مدیران قدرتمند ایجاد کند تا گزارش های مالی را پیچیده تر و با قابلیت خوانایی کمتری افشا کنند؛ از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر رقابت در بازار محصول بر ارتباط بین قدرت مدیرعامل و خوانایی گزارش های مالی است. فرضیه های پژوهش برای 105 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1395 تا 1401 آزمون شدند. نتایج نشان می دهد بین قدرت مدیرعامل و خوانایی گزارشگری مالی رابطه ای مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین، رقابت در بازار محصول بر ارتباط بین قدرت مدیرعامل و خوانایی گزارشگری مالی اثر تعدیل کننده کاهشی دارد.    

شناخت مدیریت سود برای استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری به دلیل ارزیابی عملکرد، پیش بینی سودآوری و تعیین ارزش واقعی شرکت بسیار حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش ارائه مدلی جهت تشخیص مدیریت سود اقلام تعهدی و مدیریت سود واقعی از طریق ارزیابی عملکرد با استفاده از روش های یادگیری ماشین از جمله درخت تصمیم، ماشین بردار پشتیبان، k- نزدیک ترین همسایه، یادگیری عمیق و ترکیب آنها با روش انتخاب ویژگی ریلیف و تحلیل مؤلفه های اصلی است. برای دستیابی به این هدف، تعداد 180 شرکت پذیرفته شده در بورس تهران به عنوان نمونه آماری برای سال های 1389 تا 1400 انتخاب گردید. همچنین برای آزمون فرضیه ها از معیارهای میانگین صحت پیش بینی، خطاهای نوع اول و دوم استفاده گردید یافته های پژوهش بیانگر آن است عملکرد روش های پیش بینی مدیریت سود اقلام تعهدی بر اساس الگوی انتخاب ویژگی مبتنی بر ریلیف نسبت به الگوی انتخاب ویژگی مبتنی بر تحلیل مؤلفه های اصلی از توانای بهتری برخوردار است. این نتیجه در کلیه روش های پیش بینی مورد تایید قرار گرفت. اما نتایج برتری الگوی انتخاب ویژگی مبتنی بر ریلیف نسبت به الگوی انتخاب ویژگی مبتنی بر تحلیل مؤلفه های اصلی را در پیش بینی مدیریت سود واقعی نشان نداد. همچنین، یافته ها نشان دادند مدیریت سود اقلام تعهدی را می توان بادقت بالاتری نسبت به مدیریت سود واقعی پیش بینی کرد. نتایج پژوهش می تواند موردتوجه سرمایه گذاران، اعتباردهندگان، تحلیلگران مالی و حسابرسان قرار گیرد. استفاده از ترکیب روش های یادگیری ماشین، می تواند به شناسایی فعالیت های بالقوه مدیریت سود کمک کند.  

در چارچوب نظریه نهادی، فرهنگ سازمانی به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار بر رفتار سازمانی شناخته می شود که می تواند ریسک سقوط قیمت سهام را تحت تأثیر قرار دهد. بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر ریسک سقوط قیمت سهام هدف اصلی این پژوهش است. داده های مالی 124 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران طی یک بازه زمانی 10ساله از سال 1391 تا 1400 جمع آوری و برای آزمون فرضیه از روش رگرسیون خطی چندمتغیره و الگوی داده های ترکیبی استفاده شده است. فرهنگ سازمانی از طریق ربع های چهارگانه (کنترل محور، خلاقیت محور، همکاری محور و رقابتی محور) با استفاده از رویکرد تجزیه وتحلیل متنی و مجموعه نرم افزار هایAdobe Acrobat ، Microsoft Edge و Ocr (تحت زبان برنامه نویسی پایتون) مورد سنجش قرار گرفت. مطابق فرضیه ها، یافته ها نشان داد فرهنگ سازمانی در قالب ربع های کنترل محور، خلاقیت محور، همکاری محور و رقابتی محور، ریسک سقوط قیمت سهام را تحت تأثیر قرار نمی دهد، اما در در سطح اطمینان 90 درصد، فرهنگ سازمانی همکاری محور و خلاقیت محور ریسک سقوط قیمت سهام را به طور مثبت تحت تأثیر قرار می دهند. برخلاف دیدگاه نظریه نهادی، نتایج نشان داد در محیط اقتصادی ایران، فرهنگ سازمانی نمی تواند بر رفتار مدیران فرصت طلب شرکت ها اثرگذار باشد تا در انباشت یا افشای اخبار بد توسط آنها تغییری صورت بگیرد. اندازه گیری فرهنگ سازمانی تحت رویکرد تجزیه وتحلیل متنی در قالب چهار ربع فرهنگی و بررسی تأثیر آن بر ریسک سقوط قیمت سهام به درکی بهتر از رابطه بین فرهنگ سازمانی و ریسک سقوط قیمت سهام کمک می کند.  

این پژوهش با هدف بررسی شکاف بین دیدگاه سرمایه گذاران و مدیران مالی نسبت به ارائه جریان های نقدی عملیاتی انجام شده است. روش استفاده شده سه پیمایش جداگانه است که از طریق پرسشنامه های ساختاریافته بر روی نمونه های تصادفی از سرمایه گذاران خصوصی (384 نفر)، مدیران مالی (201 نفر) و حسابرسان (265 نفر) به اجرا درآمده است. شواهد گردآمده از سرمایه گذاران خصوصی نشان می دهد حدود 85 درصد روش مستقیم را برای ارائه جریان های نقد عملیاتی ترجیح می دهند و اطلاعات مربوط به «دریافت های نقدی حاصل از فروش کالا و ارائه خدمات» را به عنوان مهم ترین جریان نقدی عملیاتی تقاضا می کنند. این در حالی است که کمتر از یک سوم آنها معتقد هستند امکان برآورد معقول چنین قلم اطلاعاتی، با استفاده از افشائیات روش غیرمستقیم و سایر صورت های مالی، وجود دارد. از سوی دیگر، در خصوص امکان پذیری تهیه صورت جریان های نقدی به روش مستقیم، دیدگاه تهیه کنندگان و حسابرسان تفاوتی معنادار دارد. بیشتر حسابرسان عضو نمونه معتقد هستند امکان افشای بخش جریان های نقدی عملیاتی به روش مستقیم و با رعایت ملاحظات هزینه - منفعت وجود دارد؛ اما فقط حدود 9 درصد از مدیران مالی چنین اعتقادی دارند. این دو گروه، در خصوص دلایل حمایتی خود نیز اختلاف نظر دارند. بنابراین، از مجموع یافته ها وجود شکاف بین رویه های عملی حسابداران و انتظارات سرمایه گذاران استنباط می شود؛ شکافی که می تواند کیفیت مطلوب گزارشگری مالی را خدشه دار کند. این مطالعه با بررسی دقیق نظرات افراد مرتبط با صورت جریان های نقدی از مرحله تهیه تا استفاده، تلاش کرده است تا ادبیات موجود درباره صورت جریان های نقدی در طول چرخه عمر آن را در محیط ایران توسعه دهد.